Morgunblaðið - 14.09.1995, Blaðsíða 10

10 FIMMTUDAGUR 14. SEPTEMBER 1995
MORGUNBLAÐIÐ
FRÉTTIR
GLAÐST yfir góðum árangri: Aldís Helga Egilsdóttir, Reynir Hjálmarsson, Krislján Egilsson, safn-
vörður í Vestmannaeyjum, Þorsteinn Ingi Sigfússon, formaður stjórnar rannsóknasetursins i Eyj-
um, Gísli Már Gislason, prófessor Háskóla íslands, Jóhann Örn Friðsteinsson, Gísli Óskarsson, að-
stoðarmaður og Páll Marvin Jónsson, fararstjóri og forstöðumaður rannsóknarseturs Háskóla ís-
lands i Vestmannaeyjum.
Þriðju verðlaun í samkeppni ungra vísindamanna
Frábær gleðitílfinníng
er úrslit voru tilkynnt
Vestmannaeyjum. Morgunblaðið.
Morgunblaðið/Arnar Petersen
ÍSLENZKU keppendurnir taka við verðlaunuum sínum.
UNGLINGAR fra Vestmannaeyjum
hlutu í gær þriðju verðlaun í Evrópu-
keppni ungra vísindamanna sem
fram fór í Newcastle á Englandi en
þeir tóku þátt í keppninni fyrir ís-
lands hönd. Rannsóknarverkefnið •
sem Eyjakrakkamir fóru með í
keppnina voru rannsóknir á hrygn-
ingaratferli og líffræði loðnunnar
við íslandsstrendur en það verkefni
vann Hugvísiskeppnina hér á landi
síðastliðið vor og gaf þátttökurétt í
Evrópukeppninni.
10 nemendur úr Framhaldsskól-
anum í Eyjum tóku þátt i rannsókn-
arverkefninu en þrír úr hópnum,
Jóhann Öm Friðsteinsson, Reynir
Hjálmarsson og Aldís Helga Egils-
dóttir vom valin til þátttöku i keppn-
inni í Newcastle. 1 keppninni kynntu
þau rannsóknir sínar og sátu fyrir
svömm er dómarar keppninnar
spurðu. Úrslit keppninnar vom til-
kynnt um hádegi í gær og þá kom
í Ijós að þau höfðu hlotið þriðja sæti
í keppninni sem gaf tæpar 126.000
islenskar krónur í verðlaun.
Sumir með tæki sem ekki
til á íslandi
Páll Marvin Jónsson, forstöðu-
maður rannsóknarseturs Háskóla
íslands í Vestmannaeyjum, sem
hefur verið einn helsti aðstoðarmað-
ur ungu vísindamannanna í rann-
sóknum þeirra, er fararstjóri keppn-
ishópsins. Hann sagði í samtali við
Morgunblaðið í gær að krakkarnir
hefðu staðið sig frábærlega vel. Þau
hefði verið að keppa við snillinga á
ýmsum sviðum sem sumir hveijir
hefðu verið ótrúlega vel tækjum
búnir. „Það voru sumir þarna með
tækjabúnað til rannsókna sem ekki
er einu sinni til heima á íslandi, og
sum rannsóknarverkefnin hafa stað-
ið yfir í mörg ár“ sagði Páll. Hann
sagði að úrslitin hefðu því komið
þeim þægilega á óvart og mikil gleði
væri ríkjandi í hópnum enda árang-
ur hreint út sagt frábær og framar
björtustu vonum.
í sigurvímu
Jóhann Örn Friðsteinsson, einn
keppendanna, sagði í samtali við
Morgunblaðið í gærkvöld að þau
væru í sigurvímu eftir árangurinn.
Þegar Morgunblaðið ræddi við Jó-
hann var hann staddur á lokahátíð
keppninnar sem hann sagði hafa
verið heilt ævintýri út í gegn. „Þetta
hefur verið erfitt en ofboðslega
gaman. Við áttum alls ekki von á
að vinna til verðlauna, þó auðvitað
hafí maður vonað að það tækist.
Það er greinilegt að sumir þátttak-
endurnir eru mjög klárir, algjörir
heilar, og tækjabúnaður þeirra var
ótrúlegur," sagði Jóhann.
Hann sagði að fyrirkomulag
keppninnar hefði verið þannig að
þau hefðu sett upp kynningarbás
þar sem þau kynntu rannsóknir sín-
ar en síðan hefðu dómarar komið
og rætt við þau. „Það komu fímm
dómarar og ræddu við okkur í tíu
mínútur hver. Þeir spurðu mikið,
byrjuðu á almennu spjalli en fóru
smám saman út í erfíðar og flóknar
spumingar sem ég held að okkur
hafí tekist ágætlega að svara. Það
hlýtur alla vega að vera. Þetta
reyndi talsvert á tungumálakunn-
áttuna en við vorum búin að und-
irbúa okkur vel og því gekk þetta
allt upp.“
Loðnan til Japan!
í frásögn Arnar Petersen, ljós-
myndara Morgunblaðsins, af verð-
Iaunaafhendingunni segir, að eitt
tilsvar íslendinganna hafí vakið
mikla kátínu viðstaddra. Einn dóm-
aranna spurði hvaða gildi loðnan
hefði fyrir útflutning íslendinga til
annarra Evrópulanda, en vísinda-
keppnin var á vegum Evrópusam-
bandsins. íslendingarnir svöruðu
með bros á vör, að öll sú loðna, sem
flutt væri út frá Islandi færi á Jap-
ansmarkað og braust þá út skelli-
hlátur í salnum.
Svitnaði í lófunum
Jóhann Örn Friðsteinsson' sagði
að kvikmynd um verkefnið sem þau
sýndu í bás sínum hafi vakið mikla
athygli og hafi hún örugglega hjálp-
að til að þessi góði árangur náðist.
Hann sagði að talsverður spenn-
ingur hefði ríkt við verðlaunaaf-
hendinguna í hádeginu í gær og það
hefði verið ólýsanleg tilfínning þeg-
ar í ljós kom að þau höfðu unnið
til verðlauna. „Þetta var allt mjög
formfast við verðlaunaafhending-
una, svo að okkur þótti eiginlega
nóg um hvað allir voru stífír. Fyrst
voru veittar viðurkenningar til allra
þátttökulanda sem ekki hlutu verð-
laun og vora þau lönd kölluð upp í
stafrófsröð þannig að þegar komið
var fram yfír 1-ið í stafrófínu var
ljóst að við höfðum unnið til verð-
launa. Það jókst því hjartslátturinn
og maður svitnaði í lófunum og
þegar tilkynnt var að við hefðum
náð þriðja sætinu braust út frábær
gleðitilfínning, tilfinning sem ég á
vonandi eftir að upplifa einhvern-
tímann aftur. Við vorum síðan köll-
uð á svið og okkur afhent stór ávís-
un að launum fyrir árangurinn.“
Jóhann sagði að 99 þátttakendur
hefðu verið í keppninni með 54 verk-
efni. Þijú verkefni hefðu hlotið
fyrstu verðlaun og þijú önnur verð-
laun. Sex verkefni hefðu hlotið
þriðju verðlaun og í þeim hópi hefðu
þau verið.
„Við erum rétt að byija að átta
okkur á þessu núna. Að vinna til
þriðju verðlauna í Evrópukeppni
ungra vísindamanna er eitthvað sem
ég hefði aldrei látið mig dreyma um
að ég ætti eftir að upplifa. Þetta
er hreint út sagt frábært og við
eram öll í skýjunum yfir þessu,"
sagði Jóhann.
Guðrún Þórsdóttir fræðslufulltrúi
um árangur ungmennanna
A eftir að hafa
mikil áhrif
„ÞETTA er alveg óskaplega
ánægjulegt vegna þess að
þetta er í fyrsta sinn sem
Islendingar taka þátt í
keppninni. Þarna kepptu
nemendur frá 24 þjóðum og
víða er mikil hefð fyrir
keppninni. Þýskaland styður
sína krakka vel og þar er
mikill metnað ríkjandi. Nor-
egur hefur tekið þátt í 24 ár,
þannig að þetta eru engir
viðvaningar sem krakkarnir
eru að keþpa við,“ sagði
Guðrún Þórsdóttir, fræðslu-
fulltrúi á Fræðsluskrifstofu
Reykjavíkurborgar, um
árangur nemenda í keppn-
inni í Newcastle.
Guðrún sagði að mikil
vinna lægi að baki þessum
árangri. Krakkarnir hefðu
unnið að verkefninu frá febr-
úar fram í ágúst. Þeir hefðu
unnið allt kennaraverkfallið
og vaktað verkefnið um tíma
allan sólarhringinn. Töluverð
áhersla hefði verið Iögð á að
æfa þá í að svara spurningum
á ensku, en dómarar ganga
nokkuð hart fram í að spyrja
út í rannsóknina. Það skipti
einnig miklu um árangurinn
að verkefnið væri mjög fram-
bærilegt.
64% verða vísindamenn
Guðrún sagði að þessi
vinna væri nemendunum mik-
ils virði og mikill áhugi væri
í hópnum á að leggja þessa
vísindabraut fyrir sig. Rann-
sóknir á árangri af svona
keppni erlendis sýni að 64%
af þeim sem fengju verðlaun
yrðu afgerandi vísindamenn.
Guðrún sagði að öll verk-
efnin, sem borist hefðu í
keppnina hér heima, hefðu
verið frábærlega vel unnin.
Sérstaklega góð verkefni
hefðu borist frá Menntaskól-
anum í Reykjavík og Fjöl-
brautaskólanum á Selfossi.
„Ég reikna með að þessi vinn-
ingur hafi mikil áhrif á fram-
haldið. Ég er sannfærð um
að þetta hvetur skólana og
nemendur til að gefa þessu
meiri gaum. Við erum að
reyna að breyta áherslum
svolítið í framhaldsskólanum
í þá veru að vekja áhuga nem-
enda á raungreinum."
Vaktþjónusta barnalækna
Vaktþj ónustan
fellur undir sér-
fræðiþjónustu
EKKI þarf sérstakt samþykki
Tryggingastofnunar fyrir niður-
greiðslu á vaktþjónustu barna-
lækna þar sem stofnunin telur
þjónustuna falla undir ramma gild-
andi samninga um sérfræðiþjón-
ustu.
Fjallað var um þetta mál í frétt
í Morgunblaðinu í gær og gætti
þar nokkurs misskilnings á orðum
Karls Steinars Guðnasonar, for-
stjóra Tryggingastofnunar, í sam-
tali við blaðið. Var samtalið túlkað
þannig ranglega í fyrirsögn frétt-
arinar að vaktþjónustan yrði ekki
niðurgreidd.
Karl Steinar sagði í gær að um
væri að ræða jafnaðargreiðslu
gegnum sjúkratryggingar til
barnalækna og þeir gætu þess
vegna unnið sína vinnu á þessum
umrædda tíma sólarhringsins eins
og öðrum án þess að fara út fyrir
ramma sérfræðiþjónustusamn-
ingsins. Því hefðu barnalæknar
ekki þurft að leita eftir sérstöku
samþykki Tryggingastofnunar um
niðurgreiðslu á vaktþjónustu og
þar af leiðandi hefði slíkt sam-
þykki ekki verið veitt sérstaklega.
Var Karl Steinar með því að
vísa tii mótmælabréfs Læknavakt-
arinnar hf. til heilbrigðisráðherra
vegna vaktþjónustu barnalækna
en í bréfínu kemur fram að Trygg-
ingastofnun hafi samþykkt að nið-
urgreiða þjónustuna gegnum
sjúkratryggingar.
Þá var haft eftir Gunnari Inga
Gunnarssyni, stjórnarformanni
Læknavaktarinnar hf., í Morgun-
blaðinu á sunnudag að vaktþjón-
ustan væri aðför að heimilislækn-
um og ef Tryggingastofnun hafi
samþykkt að greiða niður vakt-
þjónustu barnaiækna þá hljóti
stofnunin að hafa samþykkt frávik
frá ákvæðum í samningi sérfræð-
inga og þar með heimilað þeim
að hefja almenna heimilislækna-
þjónustu.
Ekki aðför að heimilislæknum
Aðspurður um ástæður þess að
barnalæknar hyggist hefja vakt-
þjónustu, segir Olafur Gísli Jóns-
son, einn þeirra sem að henni
standa, ljóst að margir vilji fara
til barnalækna með veik börn en
telji ýmsum erfiðleikum bundið að
sækja þá þjónustu á sjúkrahúsin.
Sumir þeirra sérfræðinga í barna-
lækningum sem starfa á sjúkra-
húsunum séu þó þeir sömu og taki
þátt í vaktþjónustunni, þannig að
í raun sé eingöngu verið að færa
til þjónustu.
„Fyrir okkur vakti eingöngu að
bæta aðgengi fólks að barnalækn-
um, óski það eftir þjónustu þeirra
fyrir veik börn sín fram á kvöld.
Við teljum okkur ekki vera í beinni
samkeppni við Læknavaktina sf.,
og ætluðum að bjóða þeim læknum
sem þar eru upp á samstarf um
álitsgjöf o.fl.
Yfirlýsingar forráðamanna
þeirra vöktu undrun okkar, því
að við áttum ekki von á að vakt-
þjónustan myndi valda þessu upp-
námi sem orðið hefur. Heimilis-
læknar hafa m.a. sagt að vakt-
þjónustan sé aðför að þeim, en
hún var engan veginn hugsuð sem
slík, það var ekki tilgangurinn,"
segir hann.