Morgunblaðið - 04.10.1995, Blaðsíða 7

MORGUNBLAÐIÐ
MIÐVIKUDAGUR 4. OKTÓBER 1995 7
Brugg í
skrifstofu-
húsnæði
LÖGREGLAN í Kópavogi
gerði upptæka 37 lítra af landa
í skrifstofuhúsnæði í austurbæ
Kópavogs á mánudaginn. Eig-
endur bruggsins voru hand-
teknir á staðnum.
Annar mannanna, sem hef-
ur oft komið við sögu lög-
reglu, hefur viðurkennt að eiga
landann. Lögreglan sagði það
ekki óvenjulegt að bruggun
ætti sér stað í skrifstofuhús-
næði. Ekki er vitað hvort
bruggun hafi staðið lengi yfir
í húsnæðinu. Eitthvað af
áhöldum var einnig gert upp-
tækt. Mönnunum hefur verið
sleppt úr haldi og málið telst
upplýst.
Gjaldþrot
Borg-ar-
bræðra
165,2 millj.
HEILDARFJÁRHÆÐ lýstra
krafna í gjaldþrotabú Borgar-
bræðra hf. nam 165,2 milljón-
um króna auk vaxta og kostn-
aðar.
Fyrirtækið var úrskurðað
gjaldþrota 27. janúar 1994 en
það hafði meðal annars verslað
með laxafurðir.
Skiptum á búinu lauk 8.
september síðastliðinn og
greiddust rúmar 4,5 milljónir
króna upp í samþykktar kröfur
í búinu. Samþykktar forgangs-
kröfur greiddust að fullu og
auk 0,61% af almennum kröf-
um.
Blað hf. lýst
gjaldþrota
BLAÐ hf., fyrirtæki sem á sín-
um tíma gaf út Helgarpóstinn
sem var undanfari Pressunnar,
hefur verið úrskurðað gjald-
þrota. Lýstar kröfur í búið
námu rúmlega 28,2 milljónum
króna. Engar forgangskröfur
voru í búið. Þrotabúið var
eignalaust og fékkst því ekk-
ert upp í kröfur.
Blað hf. var stofnað af Al-
þýðuflokknum á sínum tíma
til að annast útgáfu á Helgar-
póstinum en var síðar selt til
Heimreiðarinnar hf., sem Frið-
rik Friðriksson stóð að. Friðrik
rak fyrirtækið til 1993 þegar
það var tekið til gjaldþrota-
skipta.
Kvennalisti
Nýr þing-
flokksfor-
maður
ÞINGFLOKKUR Kvennalist-
ans kaus í gær Guðnýju Guð-
björnsdóttur sem formann
þingflokksins.
Þingflokkurinn kaus jafn-
framt Kristínu Halldórsdóttur
sem varaformann.
Frá upphafi setu Kvenna-
listans á þingi hefur hann haft
þá reglu að skipta árlega um
þingflokksformann og hafa
skipti jafnan farið fram að
hausti. Fráfarandi formaður
þingflokksins er Kristín Ást-
geirsdóttir.
Kínó kynnt
almenningi
með flug-
eldasýningu
í TILEFNI af kynningu á happ-
drættisleiknum Kínó hérlendis
hyggst íslensk getspá efna til
skemmtunar á Valbjarnarvelli í
Laugardal í kvöld, miðvikudag,
klukkan 20. Hjálparsveit skáta
mun m.a. standa fyrir flugelda-
sýningu sem að sögn talsmanna
íslenskrar getspár á að vera sam-
bærileg við flugeldasýningu í til-
efni af 200 ára afmæli Reykjavík-
urborgar 1986.
Einnig mun Sniglabandið leika.
Kínó er happdrættisleikur sem
hefur göngu sína nk. laugardag,
7. október, og á hann rætur að
rekja til ríflega 2000 ára gamals
leiks í kínversku bændasamfé-
lagi. Dregið verður alla daga vik-
unnar nema sunnudaga og vinn-
ingstölur birtar samdægurs í fjöl-
miðlum.
Einfaldar reglur
Leikurinn gengur þannig fyrir
sig að þátttakandi velur leikspjald
og greiðir 50-250 krónur fyrir,
og getur valið eftir upphæðinni
eina til sex tölur á bilinu 1 til 30.
í lok hvers dags eru dregnar út
sjö tölur og reiknast vinningsupp-
hæðin sem margfeldi af þeirri
upphæð sem greidd var fyrir leik-
spjaldið og fjölda réttra talna sem
dregnar voru út. Fái þátttakandi
sem valdi sex tölur enga rétta
tölu fær hann leikspjaldið endur-
greitt.
FRÉTTIR
„Mæðgurnar“ til Hjaltlandseyia
GEORGÍSKU úthafstogararnir
tveir, Atlantic Queen og Atlantic
Princess, Mæðgurnar svonefndu,
liggja enn í Hafnarfjarðarhöfn en
að sögn Kára Valvessonar hjá
Gáru hf., umboðsaðila skipanna
hérlendis, standa vonir til að þau
haldi til Hjaltlandseyja innan
skamms til að frysta makríl og
síld. Lítið varð úr veiði skipanna
á Reykjaneshrygg enda lágu þau
bundin við bryggju í Hafnarfirði
lengst af veiðitímanum.
Kári segir að skipin geti fengið
að frysta makríl og síld við Hjalt-
landseyjar og nú sé reynt að koma
þeim þangað. Útgerðarmenn
skipanna hafi metið stöðuna
þannig að ekki verði meiri veiði
á Reykjaneshrygg og telji sig
heppna að fá þetta verkefni við
Hjaltlandseyjar þar til þeir geti
gert skipin út til úthafskarfaveiða
áný.
Samningur við lánardrottna
Kári segir að samningur, sem
útgerðin gerði við lánardrottna
og fólst í því að hlutur af and-
virði afla skipanna rynni til
greiðslu skulda, verði áfram í
gildi. Hins vegar hljóti greiðslum
að verða frestað þar til skipin
komast á Reykjaneshrygginn á
ný. Kári segir að flestir lánar-
drottnanna meti það svo að verk-
efni skipanna við Hjaltlandseyjar
sé vænsti kosturinn í stöðunni.
Það mun vera skoskur aðili sem
leigir skipin í þetta verkefni en
þau munu taka við afla úr veiði-
skipum og frysta hann. Síðan losa
þau frystan aflann í flutningsskip
úti á hafi. Kári segir að talið sé
að útgerðin standi undir sér með-
an verkefnið varir. Skipin eru
með svipaða frystigetu, eða ná-
lægt 60 tonnum á sólarhring.
Morgunblaðið/Þorkell
TOGARARNIR tveir í Hafnarfjarðarhöfn í gær.
Hagfræðingur Bændasamtakanna segir miklar breytingar samfara búvörusamningi
Búast má við verðlækkun
lá kindakjöti og öðru kjöti
SVERRIR Bjartmarz, hagfræðing-
ur Bændasamtakanna, segir allar
líkur á að nýr búvörusamningur
milli ríkisins og bænda komi til með
að leiða til verðlækkunar á kjöti,
bæði kindakjöti og öðrum kjötteg-
undum. Útilokað sé hins vegar að
spá fyrir um hvað verðlækkunin
verði mikil. Hann telur einnig lík-
legt að fijáls verðlagning á slátur-
kostnaði leiði til aukinnar sam-
keppni milli sláturhúsa og lækkunar
sláturkostnaðar.
Sverrir sagði ekki fyrirséð hvað
muni gerast í þvi nýja umhverfi sem
búvörusamningurinn skapaði sauð-
ijárræktinni. Að öllum líkindum
myndu sauðijárbændur standa
frammi fyrir tveimur kostum, ann-
ars vegar að halda verði kjötsins
áfram tiltölulega háu, sem myndi
þýða svipaða eða lægri markaðs-
hlutdeild, eða hins vegar að lækka
kjötið og freista þess að auka mark-
aðshlutdeild þess.
Forsenda fyrir samstarfi
Sverrir sagði það sitt mat að
afnám opinberrar verðlagningar á
kindakjöti myndi leiða til --------------
verðlækkunar. Engin Aukin sam-
leið yæri að spá fyrir um ke j m,m
hve lækkunm yrði miku.
Hann sagði að lægra
verð á kindakjöti myndi
án efa hafa áhrif á verð á öðrum
kjöttegundum, sem eru í sam-
keppni við kindakjötið, þ.e. svína-
kjöt, nautakjöt og kjúklingakjöt.
Hann sagði þó ekki sjálfgefið að
framundan væri miskunnarlaus
verðsamkeppni milli kjötframleið-
enda. Þegar búið væri að afnema
opinbera verðlagningu á kindakjöti
væri það komið í sömu stöðu og
aðrar greinar og þar með væri
komin forsenda fyrir samstarfi
milli kjötgreinanna.
Talsverður áhugi hefur verið
meðal kjötframleiðenda á að köma
á samstarfi um sölu- og markaðs-
setningu á kjöti. Tilgangurinn er
að tryggja hag framleiðenda.
Bændur í svína- og kjúklingarækt
hafa alla tíð hafnað slíku sam-
starfi vegna þess að þeir hafa ekki
séð sér hag í samstarfi við
sauðijárbændur, sem hafa lotið
opinberri stýringu í verðlagningu
og framleiðslu. Sverrir sagði fróð-
legt að sjá hvort kjötframleiðendur
kæmu til með að sjá sér hag í að
taka upp samstarf nú þegar breytt-
ar aðstæður hefðu skapast í
sauðljárræktinni.
Þó að ætlunin sé að hætta opin-
berri verðlagningu á kindakjöti
verður starfað eftir verðlagsákvæð-
um búvörulaga allt til ársins 1998.
Hins vegar verður ákvæði laganna
um að heimilt sé að lækka verð á
________ kindakjöti, ef aðstæður
kalli á verðbreytingu,
notuð. Fram að þessu
., . . hefur heimildin aldrei
sláturhusa verið notuð við afsetn-
kindakjöts
íngu kindakjots vegna
þess að lækkun á skráðu verði hefði
leitt til lækkunar á beingreiðslum.
í nýja samningnum er tenging rofin
milli beingreiðslna og verðlagningar
á kindakjöti og þess vegna hefur
verið sköpuð forsenda fyrir sveigj-
anlegri verðlagningu.
Frá og með næsta hausti verður
verðlagning á sláturkostnaði gefin
fijáls. Það þýðir að það verður
samningsatriði milli bænda og slát-
urleyfishafa hver kostnaðurinn við
slátrun er. Eins koma bændur og
sláturleyfishafar til með að semja
sín á milli um verð á kjötinu og
greiðslukjör. Það er t.d. ekkert því
til fyrirstöðu að bóndi óski eftir til-
boðum frá sláturleyfishafa í slátrun
lamba sinna. Líklegt má telja að
verð og greiðslukjör verði mismun-
andi milli sláturleyfishafa.
Lægri sláturkostnaður
Sverrir Bjartmarz sagði að þessi
breyting ætti að leiða til lækkunar
á sláturkostnaði. Aukin samkeppni
milli sláturleyfishafa þvingaði þá til
að leita allra leiða til hagræðingar.
Hann sagði að mörg sláturhús
stæðu illa og ættu því erfitt með
að standast samkeppni. Fækkun
sláturhúsa væri því líkleg niður-
staða af þessari breytingu.
Kindakjötsbirgðir í landinu í
haust era yfir 2.000 tonn. Sverrir
sagði að þessi birgðavandi hefði
safnast upp á nokkrum
árum. Jafnvægi myndi
nást á milli neyslu og
framleiðslu ef markmið
um að fækka sauðfé í
landinu um 30.000 fjár
næðist, en það þýðir 500-600 tonna
minni framleiðslu. Það er þó háð
því að ársneysla á kindakjöti hald-
ist í um 7.000 tonnum. Undanfarin
ár hafa yfir 1.000 tonn farið á svo-
kallaða umsýslusamninga, en það
kjöt hefur verið flutt út. Gengið er
út frá þvi að svipað magn verði flutt
út í nýja kerfinu.
Hætt við sölutregðu á næstu
vikum
Forsenda fyrir búvörusamningn-
um er að birgðavandinn verði leyst-
ur og í þeim tilgangi verður 250
milljónum varið til tímabundinna
niðurgreiðslna á kjöti á innanlands-
markaði og eins verður kjöt flutt
úr landi. Eftir því sem næst er kom-
ist hafa ekki verið teknar neinar
ákvarðanir um hvernig þetta verður
framkvæmt i einstökum atriðum,
en stefnt er að því að selja helming
birgðanna úr landi og helming inn-
anlands.
Sverrir sagðist óttast að þessi
boðaða verðlækkun myndi leiða til
þess að mjög lítið af kindakjöti
myndi seljast á næstu vikum. Hætt
væri við að vinnslustöðvar myndu
halda að sér höndum við kaup á
kjöti til vinnslu. Hann sagði því
mikilvægt að boðuðum aðgerðum
yrði hrint í framkvæmd sem fyrst
svo komið yrði í veg fyrir að óeðli-
legt ástand skapaðist á kjötmarkað-
inum.
Samningurmn gerir
ráð fyrir að 75 milljónum
verði varið til umhverfis-
verkefna á sviði gróður-
verndar og fleiri verk-
efna. Eftir er að útfæra þessi verk-
efni í einstökum atriðum. Reiknað
er með að bændur sæki um að vinna
að skógrækt gegn því að halda
óbreyttum beingreiðslum. Eftir er
að koma í ljós hver áhugi á þessu
er mikill meðal bænda.
Forsenda að
birgðavandi
verði leystur