Morgunblaðið - 28.11.1995, Blaðsíða 29

MORGUNBLAÐIÐ
ÞRIÐJUDAGUR 28. NÓVEMBER 1995 29
LISTIR
Finnsk ang’urværð
TONLIST
llallgrímskirkja
KÓRTÓNLEIKAR
Verk eftir Mendelssohn, Palmgren,
Jarnefelt, Gustafsson, Franck, Grieg
og Gounod. Hannu Jurmu tenór,
Kaj-Erik Gustafsson, orgel, og karla-
kóriim Esmila frá Esbo u. slj. Heikki
Saari. Hallgrímskirkju, föstudaginn
24. nóvember.
FINNAR eru því miður allt of
sjaldséðir gestir í íslenzkum tón-
leikasölum. Þessi austasta bræðra-
þjóð okkar, sem talar öldungis
óskiljanlegt mál, en er okkur svo
furðulík að lunderni, hefur ekki
sízt á vettvangi söngsins skarað
fram úr mörgum erlendum gest-
um, þá sjaldan fulltrúum hennar
hefur lánazt að bera að garði.
Meðal þeirra á seinni árum mætti
nefna eftirminnileg dæmi á við
Taru Valjakka, Tapiola-barnakór-
inn og Serena stúlknakórinn.
Síðasttaldi sönghópur kom frá
nágrannabyggð Helsinkiborgar,
Esbo, sem hýsti, eins og mörgum
tónlistarunnendum er kunnugt,
norrænu spurningakeppnina
Kontrapunkt vorið 1994. Þaðan
kom og karlakórinn Esmila sl.
föstudagskvöld á leið sinni vestur
um haf í hljómleikaför til Banda-
ríkjanna.
Hinn aðeins 16 ára gamli karla-
kór kennir sig við heimabæ sinn
(EsMiLa er samdráttur úr „Karla-
kór Esboborgar" á finnsku) og hef-
ur þegar ferðazt tvisvar út fyrir
Evrópu og sungið inn á fjórar
hljómplötur. Kemur þetta m.a. fram
í fallega frágengnum bæklingi um
kórinn, borgina og landið, sem
bendir til, að hið opinbera jafnt sem
einkaaðiljar átti sig betur á land-
kynningargildi söngferðalaga þar
eystra en hér er uppi á teningnum...
Hallgrímskirkja' varð trúlega
fyrir vali kórsins vegna Klais-org-
elsins, enda orgelleikur Kaj-Eriks
Gustafssonar allfyrirferðarmikill á
dagskránni, en sá fylgdi böggull
skammrifi, að hinn mikli ómur
musterisins á Skólavörðuholti er
jafnvel hagvönum söngvurum
erfiður. Það var því heppileg tilvilj-
un (hafi það verið tilviljun), að við-
fangsefni kvöldsins skuli hafa ver-
ið fremur í hæggengari kantinum.
Tónleikarnir hófust með einleik
Gustafssons í 2. orgelsónötu Mend-
elssohns í e-moll. Verkið er tignar-
legt og var vel leikið og registrað.
Gustafsson mun prófesssor í org-
elspuna við Sibeliusarakademíuna
í Helsinki, og sýndi ljómandi tilþrif
af fingrum fram síðar um kvöldið,
þegar hann „blandaði á staðnum"
impróvísasjón er spannaði allbreitt
stílsvið og nýtti vel tónadýrð Klais-
orgelsins. Þar að auki átti hann
veigamikið hlutverk í lokaverkinu
eftir Gounod, tónverki eftir sjálfan
sig fyrir karlakór ög orgel
(Christmas Trilogy) og kom fram
í undirleikshlutverki í nokkrum
lögum.
Finnsku gestirnir sýndu okkur
ekki aðeins þann sóma að frum-
flytja Jólaþríleik Gustafssons þetta
kvöld, heldur sungu þeir einnig
þijú íslenzk þjóðlög á frummáli í
raddsetningu og undir stjórn Tap-
anis Hármás, Hrafninn flýgur, Vís-
ur Vatnsenda-Rósu og Veröld fláa,
og sýndu, bæði með lagavali og
flutningi, fram á sameiginlegt hug-
arþel útvarðaþjóða Norðurlanda
með þessum döpru smáperlum.
Eldri finnsku lögin eftir sam-
tímamenn Sibeliusar, Selim Palm-
gren og Armas Jámefelt, voru
listavel samin fýrir karlakór, og
Panis Angelicus og Ave Maria eft-
ir César Franck og Ave maris stella
eftir Grieg hentuðu miðlinum
sömuleiðis mjög vel. Hinn viðam-
ikli Jólaþríleikur Kaj-Eriks Gu-
stafssons var að hluta unninn úr
þrem lögum í helgisöngvasafni
Ruutas frá 1582, Piae Cantiones.
Verkið bauð upp á mikla fjöl-
breytni, stílræna breidd og næmi
fyrir sönghæfu lagferli, og bar
jafnframt vott um öguð tök höf-
undar á bæði hefðbundinni pólýfó-
níu og framsæknum rithætti fyrir
orgel og kór.
Messe bréve eftir Charles Go-
unod er mjög snoturt verk fyrir
karlakór og orgel, en hættir, að
smekk undirritaðs, sum staðar til
að jaðra við væmni, nema flutning-
urinn sé þá í algjörum úrvals-
flokki. Þrjátíuogáttamenningarnir
úr Esmila sluppu dálaglega frá
mörgu. Kórinn er jafn og heil-
steyptur, og tónn hans er hljóm-
mikill, einkum í dýptinni, enda
finnskir bassar trauðla heimsfræg-
ir fyrir ekki neitt. Heikki Saari
mótaði sönghendingana af alvöru-
gefinni mýkt, og kór og orgel
fylgdu honum vel eftir.
Þó ekki bráðnuðu þau beinlínis
á hlustlaukum þess er þetta ritar,
höfðu hin tíðu, sérkennilegu
„gliss“ þeirra kórfélaga upp í tón-
inn efalítið hagstæð áhrif á þá
hlustendur er kunnu að meta hefð-
bundinn austrænan rétttrúnaðar-
kórsöng, þótt engu skuli um full-
yrt, hvort hér hafi verið um með-
vitað stílbragð að ræða. Þótti und-
irrituðum álíka mikið til hreinleika
kórsins í tónstöðu koma, en að
því leyti hætti einkum efri röddum
kórsins til að síga. Vandamál
þetta mun sem kunnugt er engan
veginn þekkt meðal íslenzkra
kóra, en hverfur yfirleitt, þegar
mannskapur tekur að hitna. Ein-
hverra hluta vegna tókst þeim
félögum þó ekki að kveða tón-
stöðupúkann í kútinn að þessu
sinni, og skal ósagt látið, hvort
fleiri ljón en ókunnugleg ginnung-
arheyrð kirkjunnar hafi hugs-
anlega staðið þar á vegi.
Ríkarður Ö. Pálsson
HELGA Egilsdóttir við eitt verka sinna.
Atök formsins
Mér er skemmt
Söngdagskrá með vinsælum
lögum frá 5.-7. áratugnum
Egilsstöðum. Morgunblaðið.
MYNPLIST
Listasafn ASÍ
MÁLVERK
Helga Egilsdóttir. Opið daglega kl.
14-17 til 3. desember; lokað 27. og
28. nóvember. Aðgangur ókeypis
LITIR og form eru þau hráefni
sem listmálarar eru helst að vinna
með, og listsköpun þeirra fer fram
í stöðugum átökum í fletinum á
milli þessara þátta. Einkum er þetta
mikilvægur hluti í öllu afstrakt mál-
verki, þar sem hlutveruleikinn er í
upphafi fjarri, en kann að brjóta sér
leið inn í verkið með þeim formum,
sem litirnir, birta og skuggar taka
á sig.
Þessi átök eru undirstaðan í mál-
verkum Helgu Egilsdóttur, eins og
þau birtast á þessari sýningu. Helga
stundaði listnám í Danmörku, á Is-
landi og í Bandaríkjunum á sínum
tíma, og hefur einnig tekið þátt í
sýningum í öllum þessum löndum;
hún sýndi síðast hér á landi fyrir
Qórum árum, en hefur undanfarin
ár búið í Danmörku.
Þau átján verk sem hún sýnir hér
mynda sterka heild í salnum, enda
öll af svipaðri stærð og inntaki. Lita-
spjaldið sem unnið er með er ekki
fjölbreytt, heldur markast helst af
svörtu og hvítu, og dekkri blæbrigð-
um blárra, grænna og grárra lita.
Þó slík lýsing kunni að vísa til dauf-
legra myndverka, er það ekki reynd-
in; í þeim fer fram stöðug barátta
ljóss og skugga, og skarplega mótuð
form birtast víða í yfirborðinu líkt
og aðskotahlutir frá vélvæddri öld,
sem ætla að hylja allt sem undir er.
í hveiju málverki hefur einnig átt
sér stað mikil vinnsla litanna undir
yfirborðinu, sem kemur m.a. berlega
fram í áferðinni, þar sem greina
má ýmis litbrigði og mikla pensil-
skrift undir niðri, sem svart eða
hvítt yfirborð setur aðeins þunna húð
ofan á; þessi undiralda skapar mál-
verkunum bæði aukna dýpt og ann-
að líf, sem yfirborðið nær ekki að
halda aftur af.
Um leið er vert að taka eftir
hvernig listakonan hefur valið að
láta birtuna vera miðlæga í verkun-
um, á meðan skuggarnir berast í
flestum tilvikum frá jöðrum þeirra
og stefna inn á við; í þessari baráttu
ljóss og myrkurs er einnig að finna
vettvang þeirra vélrænu forma, sem
áður er vísað til.
Verk Helgu eru gott dæmi um
myndlist, sem ljósmyndun eða end-
urprentun getur ekki gert viðhlítandi
skil; þau verður að skoða með eigin
augum. Átök forma kunna að ráða
yfirborðinu, en annað kraumar undir
niðri, þ.e. áferð og línuspil, sem eru
ekki síður virkir hlutar af heildinni.
Allt hefur þetta verið ríkulegur
hluti af listsköpun undir merkjum
afstraktlistarinnar um langan tíma,
og reynist hér halda áfram að lifa
góðu lífi í málverkinu.
Eiríkur Þorláksson
„MER ER skemmt“ nefnist söng-
dagskrá sem Leikfélag Fljótsdals-
héraðs sýnir nú í Hótel Valaskjálf
á Egilsstöðum. Dagskráin er að
mestu söngur en fléttaður er leikur
inn í atriðin sem tengir lögin sam-
an og myndar þannig sýningin eina
heild. Leikurinn segir frá sveitung-
um sem taka að sér að undirbúa
70 ára afmælisveislu eins heima-
manns ^em von er á héim eftir
langa dvöl erlendis.
Flest lögin eru frá 5., 6. og 7.
áratugnum og má nefna lög eins
og „Oft á vorin haldin eru héraðs-
mót“, „Fjórir kátir þrestir" og
„Vegir liggja til allra átta“.
Leikfélagið fékk til liðs við sig
Arndísi Þorvaldsdóttur til þess að
semja og setja upp þessa sýningu
en Arndís er einnig leikstjóri. Hún
var höfundur söngdagskrár félags-
ins í fyrra sem bar yfirskriftina
„Hér stóð bær“. Sú sýning byggð-
ist á vinsælum lögum sem Haukur
NÆSTIJ vikurnar verður opin
vinnustofa Rúnu Gísladóttur, list-
málara, á Austurströnd 4. Þar
verða til sýnis og sölu myndir
unnar með mismunandi aðferð-
um og efnum; akrýl, olíulitum
og blandaðri tækni.
Morthens gerði fræg á sínum tíma
og leikþáttum sem Arndís samdi.
Sýningin þótti skemmtilegt og var
aðsókn langt umfram væntingar.
„Mér er skemmt“ var frumsýnt
nýverið og voru um 150 gestir sem
sóttu sýninguna. Frumsýningin
tókst vel og fékk mikið lof gesta.
Um 30 manns koma fram og
eru þar margir sem ekki hafa stig-
ið á svið áður sem heitið getur.
Arndís sagði að í litlu samfélagi
væri erfitt að manna svo mörg
hlutverk en hún dáðist að kjarki
þeirra að þora og gaman væri að
sjá þetta fólk í nýjum hlutverkum.
Kvintett Valla frá Skúlum sér um
undirleik en hana skipa Ármann
Einarsson á hljómborð, Björn Hall-
grímsson bassagítar, Einar Bragi
Bragason saxófónn og þverflauta,
Valgeir Skúlason trommur og
Björgvin Harri Bjarnason gítar.
Tónlistarstjóri er Ármann Einars-
son.
Breytingar verða á uppheng-
ingu frá degi til dags oggestum
gefst kostur á að sjá verk sem
eru í vinnslu.
Vinnustofan verður opin fram
að jólum þriðjudaga og fimmtu-
daga kl. 15-19.
RÚNA Gísladóttir,
Opin vinnustofa
Bílamarkadurinn
Smiðjuvegi 46E
v/Reykjanesbraut.
Kopavogi, simi
567-1800 ^
Löggild bílasala
Verið velkomin.
Við vinnum fyrir þig.
V.W Vento GL '93, rauður, sjálfsk., ek.
47 þ. km. V. 1.250 þús.
Nissan Primera 2.0 SLX '92, 5 dyra, grás-
ans., 5 g., ek. 61 þ. km., rafm. i ruðum
o.fl. V. 1.160 þús.
Grand Cherokee SE 4.0L '93, græns-
ans., sjálfsk., ek. 66 þ. km. Fallegur jeppi.
Tilboðsv. 2.890 þús.
Ford Explorer XLT '91, rauður, sjálfsk.,
ek. 98 þ. km., óvenju gott eintak. Til-
boðsv. 1.980 þús.
Toyota Corolla Touring XL 4x4 '91, grár,
5 g., ek. 86 þ. km. V. 1.030 þús.
Subaru 1800 Coupé 4x4 '88, grásans., 5
„g., ek. 93 þ. km. V. 630 þús.
Nissan Patrol GR diesel '94, hvítur, 5 g.,
ek. 30 þ. km., 33“ dekk (2 dekkjagangar),
álfelgur o.fl. V. 3.350 þús.
Plymouth Grand Voyager LE 3,3 L 4x4
’92, ek. 57 þ. km., 7 manna líknarbelgur,
ABS og rafm. í öllu. Gullfallegur. V. 2.400
þús.
Cadilac Sedan de Ville '91, ek. aðeins
64 þ. km., líknarbelgur, leðurinnr. og rafm.
í öllu. Sjón er sögu ríkari. Ath. skipti á
Ecnoline. Ath. V. 2.790 þús.
Honda Civic DXi Sedan '94, vínrauður, 5
g., ek. 32 þ. km. V. 1.250 þús.
Toyota Double Cap díesel m/ húsi '90,
5 g., ek. 98 þ. km., mikið breyttur. V. 1.700
þús.
Hyundai Elantra GT ?95, sjálfsk., rauður,
ek. aðeins 5 þ. km., álfelgur, spoiler.
V. 1.390 þús.
Toyota Corolla XLi 1600 ’93, rauður, ek.
45 þ. km., 5 g. V. 960 þús.
MMC Lancer hlaðbakur GLX ’91, brúnn,
5 g., ek. 75 þ. km. V. 790 þús.
Honda Civic GL '88, rauöur, sjálfsk., ek.
103 þ. km., fallegur bfll. V. 490 þús.
MMC Galant GLSi 4x4 '90, 5 g., ek. 130
þ. km. (vél nýyfirfarin, tímareim o.fl.).
V. 1.090 þús. Sk. ód.
Ath.: Mikil eftirspurn
eftir árg. ’92-’96.
Vantar slíka bíla á skrá
og á staðinn.
Nýr bfll Renault Saframe 2.2 Vi ’94,
steingrár, sjálfsk., ek. aðeins 1.600 þ.
km., rafm. í öllu, fjarst. læsingar o.fl.
V. 2.650 þús.
Renault Clio RN 5 dyra ’91, rauður, 5 g..
ek. 60 þ.km., rafm. í rúðum, fjarst. læsing-
ar o.ft. V. 620 þús. Sk. ód.
Nissan Pathfinder EX V-6 (3000) ’92, 5
dyra, 5 g., ek. 54 þ. km. Fallegur jeppi.
V. 2.290 þús.
Porsche 928 S4 ’88, V8, 4,8L (350 hö),
leðurinnr., rafm. í öllu. Einn sá sprækasti
og fallegasti. Ath. skipti á fasteign.
V.: Tilboð.
Hyundai Pony LS ’94, 4ra dyra, 5 g.f ek.
16 þ. km. V. 780 þús.
MMC L-300 Minibus '88, grásans., 5 g.,
ek. 120 þ. km., vél yfirfarin (tímareim o.fl.).
V. 1.050 þús. Mjög góð lánakjör.
MMC Pajero V-6 (3000) ’92, vínrauður,
sjálfsk., ek. 113 þ. km. Einn með öllu.
V. 2.690 þús.
Chevrolet Blazer S-10 ’86, svartur, 6 cyl.,
sjálfsk., vél nýuppt., álfelgur o.fl. Óvenju
gott eintak. V. 850 þús.
Toyota 4Runner V-6 '90, svartur, sjálfsk.,
ek. 92 þ. km. V. 1.900 þús.
Hyundai Pony LS '94, 5 g., ek. 45 þ. km.
V. 780 þús.
Toyota Corolla Sedan '90, Ijósblár, 4 g.,
ek. 100 þ. km. Gott eintak. V. 570 þús.
Toyota Hilux Double Cap diesil '90, blár,
5 g., ek. 97 þ. km. V. 1.450 þús.
Toyota Landcruiser VX langur '93, vín-
rauður, sjálfsk., ek. 38 þ. km., 38“ dekk,
læstur aftan og framan o.fl. V. 4.800 þús.
Daihatsu Feroza EL lli '91, 5 g., ek. 51
þ. km Toppeintak. V. 1.050 þús.
Grand Cherokee Limited (8 cyl.) ’94,
sjálfsk., leðurinnr. o.fl., ek. 14 þ. km.
V. 4.150 þús.
MMC Pajero ’83, uppgeröur, 32“ dekk
o.fl. V. 440 þús. Tilboðsv. 360 þús.