Morgunblaðið - 13.12.1995, Blaðsíða 32

32 MIÐVIKUDAGUR 13. DESEMBER 1995
AÐSENDAR GREIIMAR
MORGUNBLAÐIÐ
Skert
flugöryggi
ARIÐ 1987 var í
fyrsta skipti tekið á
heilbrigðan hátt á fjár-
mögnun til fram-
kvæmda í flugmálum.
Var það gert með setn-
ingu laga nr. 31/1987,
um flugmálaáætlun og
fjáröflun til fram-
kvæmda í flugmálum.
Markmiðin voru göfug,
„að bæta úr brýnni þörf
fyrir endurbætur fiug-
vaiía og öryggisbúnað-
ar. Fjármögnunin var
fyrirhuguð með þrenn-
um hætti. Flugvallar-
gjald sem er skattur á
hvem farþega eldri en
tveggja ára, eldsneytisgjald af flug-
vélaeldsneyti og sérstakt framlag á
fjárlögum. Árið 1994 voru áætlaðir
tekjustofnar í flugmálaáætluninni
395 milljónir kr. vegna flugvallar-
gjalds og eldsneytisgjalds. Sama var
upp á teningnum árið 1995 en þá
var fyrst gerð atlaga að þessum
mörkuðum tekjustofnum flugmála-
áætlunarinnar og boðuð sú stefnu-
breyting að tekjum samkvæmt flug-
málaáætluninni skuli einnig varið til
reksturs flugvallanna og lagt til að
70 milljónir kr. fari til slíks rekstr-
ar. Eftir umræður á Alþingi var við
endanlega afgreiðslu ákveðið að
minnka skerðingu framkvæmda-
verkefna úr 70 miiljónum kr. í 40
milljónir kr. Enn eru ráðamenn með
skurðarhnífinn á lofti og boða frek-
ari skerðingu framkvæmdaverkefna
á flugmálaáætlun samkvæmt frum-
varpi til fjárlaga 1996. Nú um 150
miiljónir kr. í viðbót við skerðingu
ársins 1995, eða um samtals 190
milljónir kr. niðurskurð af 395 millj-
ónum kr. Skerðing um 48% á fram-
kvæmdaáætlun seinkar endurnýjun
og/eða nýframkvæmdum öryggis-
búnaðar á flugvöllum landsins og
kemur niður á flugöryggi.
íslendingar hafa skrifað undir
samning við Alþjóðaflugmálastofn-
unina sem kveður meðal annars á
um að tekjur af flugstarfsemi renni
til uppbyggingar flugmála. Hvernig
geta fjárlög verið yfir önnur lög
hafin, meðal annars samninga ís-
lenskra stjórnvalda við Alþjóðaflug-
málastofnunina?
Á mörgum stöðum á landinu eru
öryggisstaðlar ekki í samræmi við
■ alþjóðareglur. Á ég þar við merking-
ar á flugbrautum og flughlöðum,
öryggissvæði flugbrauta hálfkiáruð
eða ekki til staðar, ljósabúnaður á
flugvöllum, s.s. flugbrautarljós, að-
flugshallaljós og leiðarljós.
Reykjavíkurflugvöllur hefur verið
fjárhagslega sveltur í mörg ár og
er völlurinn því í lélegu ástandi mið-
að við að standa undir nafni sem
alþjóðaflugvöllur.
Kostnaðaráætlanir vegna end-
urbóta og uppbygginga flugvallarins
er liðlega 1.200 milljónir kr. miðað
við óbreyttar lengdir og breiddir
brauta ásamt endurbyggingu flug-
hlaða. Endurbygging flugvallarins
er því brýn og vegna þess mikla
' kostnaðar sem áætlaður er við end-
urbæturnar þarf að kóma til sérstök
fjárveiting frá ríkisvaldinu, þar sem
flugmálaáætlunin í núverandi mynd
hefur ekki burði til þess að sjá ein-
göngu um þá fram-
kvæmd og jafnframt að
halda áfram uppbygg-
ingu og endurnýjun ör-
yggisbúnaðar á öðrum
flugvöllum.
Flugmálayfirvöld hér
á landi verða að vera á
varðbergi gagnvart því
að dragast ekki aftur
úr þeirri hröðu þróun
sem hér á sér stað í
flugvélasmíði og flug-
leiðsögubúnaði sem
óneitanlega kallar á
auknar kröfur í örygg-
Steinar ’s" þjónustustöðlum.
Steinarsson Mikilvægt er að ekki sé
slakað á þróunarstarfi,
sem er í gangi hér á landi, til þess
að hagnýta gervihnattaleiðsögu. En
slíkt kerfi myndi auka flugöryggi
Endurbygging Reykja-
víkurflugvallar er brýn,
segir Steinar Stein-
arsson, sem hér fjall-
ar um flugöryggi í
tengslum við niður-
skurð fjármagns í
FYRIR
WINDOWS 95
K\ KERFISÞRÚUN HF.
04 Fákafeni 11 - Sími 568 8055
flugmálaáætlun.
og vera til hagsbóta fyrir flugrekst-
ur hér á landi.
Öryggisnefnd FÍA mótmælir þeim
áformum stjórnvalda að markaðir
tekjustofnar, tekjur vegna samninga
við Alþjóðaflugmálastofnunina
ásamt sérstöku framlagi á fjárlög-
um, samanber 2. kafli laga nr.
31/1987, renni ekki óskipt til flug-
málaáætlunarinnar.
Höfundur er formaður Öryggis-
nefndar Félags íslenskra atvinnu-
flugmanna.
Hvað er framundan í
fjarskiptarekstri
I MORGUNBLAÐINU birtist ný-
verið greinaflokkur um fjarskipti og
stöðu einkafyrirtækja sem eru í sam-
keppni við Póst og síma. I lok þeirr-
ar umræðu sem þar fór fram dregur
Morgunblaðið þá ályktun að Póstur
og sími sé risi á íslenskum fjarskipta-
markaði sem beitt sé með margvís-
legum hætti til að koma í veg fyrir
að einkafyrirtæki geti haslað sér
völl að nokkru ráði. Þátelur Morgun-
blaðið jafnframt nauðsyn nýrrar
stefnumörkunar á sviði fjarskipta þpr
sem fyrstu skrefin gætu verið þau
að Póstur og sími hætti alveg að
selja notendabúnað í samkeppni við
einkafyrirtæki, hætti að veita þjón-
ustu, sem einkafyrirtæki veita en
leggi þess í stað áherslu á rekstur
og uppbyggingu grunnkerfanna.
Hér er um furðulega afstöðu að
ræða. Það er eins og Morgunblaðið
geri sér ekki grein fyrir því að við
erum á alþjóðlegum fjarskiptamark-
aði og að ekki verður hægt að vernda
íslensk einkafyrirtæki með því að ýta
Pósti og síma út af markaðnum.
Hvað með erlend flarskiptafyrirtæki
sem munu hasla sér völl á Islandi,
jafnt í grunnþjónustu þar sem einka-
rétturinn verður afnuminn 1. jan.
1998, sem í þeirri þjónustu sem nú
þegar er í samkeppni, sum þessara
fyrirtækja jafnvel norræn ríkishluta-
félög.
Það er rétt sem Morgunblaðið seg-
ir í Reykjavíkurbréfi að BT, Tele
Danmark og Telenor í Noregi stofn-
uðu nýlega til samstarfs og stefna
að því að verða næststærsta fjar-
skiptafyrirtæki Svíþjóðar. Einnig að
France Telecom ætlar á næstunni
að byggja upp almenningssímaþjón-
ustu í Svíþjóð. Þá skýrir Morgunblað-
ið frá því að í Svíþjóð séu starfandi
40 fyrirtæki sem sérhæfi sig í svo-
nefndri „call back“ þjónustu sem
afgreiðir milliríkjasímtöl. Sama er
að gerast í öðrum löndum. Hér er
yfirleitt um að ræða alþjóðleg fyrir-
tæki.
Ætlar Morgunblaðið að banna
þessum aðilum að selja notendabún-
að hér á landi eða aðra þá þjónustu
sem getur ógnað litlum íslenskum
ijarskiptafyrirtækjum?
Vill Morgunblaðið í
raun og veru banna
Pósti og síma að^ bjóða
þá þjónustu á Islandi
sem sambærileg erlend
fyrirtæki mega bjóða
hér á landi og á þann
hátt veikja íslenskt at-
vinnulíf? Það getur
varla verið.
Það sem einkennir
þá þróun sem átt hefur
sér stað undanfarið í
flarskiptarekstri er af-
nám einkaréttar hinna
hefðbundnu fjarskipta-
fyrirtækja á ýmsum
tegundum fjarskipta-
þjónustu. Reiknað er með fullu af-
námi einkaréttar í ijarskiptum innan
ESB 1. jan. 1998 og er þá gengið
út frá því að nauðsynlegar reglur
Á Norðurlöndunum,
segir Guðmundur
Björnsson, eru allar
símastofnanir reknar
í hlutafélagsformi,
nema á íslandi.
fyrir fjarskiptamarkaðinn verði til-
búnar fyrir þann tíma.
Hvað varðar samkeppni á þessu
sviði er hún nú þegar hafin og ein-
kennist af tækniþróuninni og aukn-
um ijölda þeirra sem bjóða þjónustu.
Símafyrirtæki bjóða nú þegar þjón-
ustu sína í öðrum löndum, ýmist með
því að setja upp útibú þar, ganga til
samstarfs við þarlenda aðila eða selja
þjónustuna frá eigin landi.
Það er þó ekki aðeins markaðurinn
sem hefur breyst, því í nær öllum
Evrópulöndum hefur átt sér stað
breyting á réttarstöðu póst- og síma-
stofnana. Horfið hefur verið frá því
að reka þessa þjónustu í ríkisreknum
stofnunum, en þess í stað hefur þeim
verið breytt í sjálfstæð
atvinnufyrirtæki eða
hlutafélög sem flest eru
enn sem komið er ýmist
að fullu í eigu ríkisins
eða að hluta til. Þau
greiða yfirleitt skatta
og arð til eigenda sinna
eftir þeim reglum sem
gilda í atvinnulífinu. Á
Norðuriöndunum eru í
dag allar símastofnanir
reknar í hlutafélags-
formi, nema á íslandi.
Eins er með póststofn-
anir í Svíþjóð og Finn-
Guðimindur Ástæðan fyrir þess-
jornsson um breytingum er m.a.
sú að forráðamenn þessara stofnana
telja að hægt sé að mæta mun betur
aukinni samkeppni á þessu sviði ef
þjónustan er veitt af sjálfstæðu at-
vinnufyrirtæki í stað þess að ríkis-
stofnun láti hana í té. Þá er fyrst
og fremst verið að hugsa um sam-
keppni við erlend fjarskiptafyrirtæki.
í sjálfstæðum fyrirtækjum geta
stjórnendur og starfsfólk brugðist
hraðar við síbreytilegum aðstæðum
á þessum markaði sem þróast svo
ört. Breyting á Pósti og síma í hlut-
afélag er því nauðsynleg brejding
sem stuðlar einnig að því að íslensk
fyrirtæki sem vilja keppa við Póst
og síma geti gert það á jafnréttis-
grundvelli.
Að lokum vil ég þakka Morgun-
blaðinu hlýleg orð til Pósts og síma
þegar það segir í Reykjavíkurbréfi.
„Póstur og sími hefur staðið sig mjög
vel í að fylgja tækniþróuninni vel
eftir og innleiða hana hér. Oft liggja
ríkisfyrirtæki undir gagnrýni fyrir
sofandahátt og tregðu til að taka
upp nýjungar. Því fer ijarri að það
eigi við Póst og síma. Fyrirtækið er
sennilega mjög vel rekið og vakandi
fyrir öllum nýjungum og forsvars-
menn þess fljótir að tileinka sér þær
og bjóða viðskiptamönnum upp á að
hagnýta sér nýja tækni.“
Höfundur er aðstoðarpóst- og
símamálastjóri.
Hvers eiga aldraðir
borgarar að gjalda?
Á NÆSTU dögum mun frumvarp
ríkisstjórnar íslands til ijárlaga fyrir
árið 1996 tekið til afgreiðslu á Al-
þingi.
Eitt af því sem óráðið er í vænt-
anlegum fjárlögum er hversu fara
muni með þá tillögu sem í frumvarp-
inu felst að ráðast á lífskjör eldri
borgara í landinu með því að skerða
lífeyrisgreiðslur, skerða aðgang
þeirra að heilbrigðisstofnunum og
síðast en ekki síst að taka úr sam-
bandi tengingu lífeyrisgreiðslna við
þróun kaupgjalds í landinu.
Allt þetta er áætlað að gera undir
því fororði að verið sé að ná niður
hallarekstri ríkissjóðs. Eldri borgarar
í landinu eiga sem sé að taka rr.eiri
og afgerandi þátt í framgangi þess-
ara markmiða ríkisstjórnarinnar en
nokkrir aðrir þjóðfélagsþegnar sem
hafa á síðustu misserum fengið
launahækkanir Iangt umfram það
sem aldraðir borgarar hafa fengið.
En hvers vegna að ráðast á þenn-
an hóp í þjóðfélaginu, og skerða kjör
og þjónustu við hann umfram aðra?
Eiga þetta að vera verðlaunin fyr-
ir það uppbyggingarstarf í íslensku
þjóðfélagi sem aldraðir hafa unnið
liðna áratugi?
Ætlar Alþingi að samþykkja slíka
skerðingu á kjörum aldraðra sem
felst í því fjárlagafrumvarpi sem
liggxir fyrir hinu háa Alþingi?
Aldraðir borgarar á íslandi er fjöl-
menn „stétt“ fólks sem hefur skilað
miklu og mikilvægu lífsstarfi fyrir
þjóðfélagið í heild, og í
raun skapað það þjóðlífs-
munstur sem til staðar
er á íslandi í dag.
Þessi íjölmenni hópur
á þá ósk heitasta að lifa
í sátt og góðu samlyndi
við þá sem bera nú hita
og þunga hversdagsins,
en hópurinn sem heild
vill að lífstarf sitt sé
metið að verðleikum, en
skorast ekki undan þátt-
töku í að viðhalda því
velferðarkerfí sem hon-
um tókst að byggja upp
fyrir alla landsmenn.
En aldraðir mótmæla
því að þeir einir eigi að
taka á sig kjaraskerðingu til að aðr-
ir hópar í þjóðfélaginu geti fengið
enn meira.
Slíku getum við ekki unað, sem
höfum lagt okkar af mörkum til að
byggja upp það þjóðfélag sem við
hreykjum okkur af í dag.
Landsamband aldraðra sem sam-
anstendur af félögum eldri borgara
vítt um land hefur átt viðræður við
fjármálaráðherra, og sent frá sér ítar-
lega ályktun um kjaramál aldraðra,
með tilliti til frumvarps til fjárlaga
1996, og var sú ályktun birt í grein
formanns Landsambandsins, í Morg-
unblaðinu 17. nóv. sl. og því óþarfi
að endurtaka það hér, en ég vil leggja
á það áherslu að á bak við ályktun
stjómar Landssambandsins og skoð-
Guðmundur H.
Ingólfsson
anir formanns þess
standa félög eldri borg-
ara umhverfis landið, og
munum við öll fylgjast
vel með afgreiðslu Al-
þingis á okkar málum.
Félög eldri brgara
eru öll óháð stjórnmála-
flokkum, en hafa sett
sér þau markmið m.a.
að standa vörð um
hagsmuni aldraðra,
jafnt kjaramál sem önn-
ur málefni sem þeim
eru mikilvæg
Eldri borgarar eru
sennilega sá þjóðfélags-
hópur sem er viðkvæm-
astur fyrir öllum breyt-
ingum til hins verra í peningalegri
afkomu. Alveg það sama gildir um
hvers konar skerðingu á þjónustu,
hvort sem um er að ræða þjónustu
sjúkrastofnana eða þjónustu sveitar-
félaganna. Alþingismenn mega því
vel vita það, og vera þess minnugir
þegar þeir afgreiða málefni aldraðra
að hinn stóri en tiltölulega þögli hóp-
ur fylgist vel með og mun gera upp
hug sinn til þeirra sem afgreiða
málið hvort sem það verður til betri
vegar eða hins verri.
I þessu felst engin hótun, heldur
aðvörun um að þjóðkjörnir fulltrúar
á Alþingi hafa ekki verið kjömir til
starfans undir þeim formerkjum að
bjarga rekstrarafkomu ríkissjóðs
með því að ráðast á kjör og lífsskil-
Fj árlagafrumvarpið
felur í sér árás á lífskjör
eldri borgara, segir
Guðmundur H. Ing-
ólfsson, og telur ráðist
á garðinn þar sem
hann er lægstur.
yrði þeirra _sem að loknum löngum
og ströngum vinnudegi vilja fá að
vera í friði og njóta sannmælis en
engra forréttinda.
Eg vil óska alþingismönnum vorum
alls hins besta, og giftu í vandasömum
störfum, en ég vona að þeir verði ekki
svo glámskyggnir að ráðast á kjör
aldraðra til að rétta af þjóðarhag,
slík vinnubrögð eru því ágæta fólki
sem á Alþingi situr ekki samboðin.
Ég skora á Alþingi íslendinga að
fella út þær tillögur í fjárlagafrum-
varpinu sem skerða hagsmuni aldr-
aðra borgara.
Standið hins vegar vörð um hag
aldraðra og látið þá njóta þess lífs-
starfs sem þeir hafa skilað.
Aldraðir beijast ekki fyrir málum
sínum með kröfugöngum eða viður-
kenndum samningsrétti, heldur vinn-
um við að málum okkar á grundvelli
sanngirni, heiðarleika og réttsýni.
Ef stórkostleg áföll verða í íslensku
efnahagslífi erum við reiðubúin til
að leggja okkar af mörkum, en þeg-
ar ekkert bjátar á, og spáð er efna-
hagsbata, teljum við óþarft að ráðist
sé á okkar hagsmuni og þeir gerðir
lakari en annarra þjóðfélagshópa.
Höfundur er formaður Félags
eldri borgara A ísafirði.