Morgunblaðið - 15.12.1995, Blaðsíða 6

6 FÖSTUDAGUR 15. DESEMBER 1995 MORGUNBLAÐIÐ
FRÉTTIR
Morgunblaðlð/RAX
Uppskipun
Afhending vélar
tefst vegna verk-
falls hjá Boeing
Spádómsskeyti
til Morgun-
blaðsins og
jólakveðja
til Hafró
ÞAÐ SEM er að gerast um þorsk-
gönguna nú á íslandsmiðum vestra,
er, að þarna er á ferð fiskur í ætis-
leit. Gamia sagan gerist, ef ekki er
nóg veitt úr göngunni, að þorskurinn
heldur áfram í ætisleitinni, og ef
hann er ekki heldur tekinn þar á
Kolbeinseyjarsvæðinu, snýr sumt úr
göngunni til baka og leitar norður
í höf og aftur til Grænlands. En
sumt leitar áfram austur með Norð-
urlandi og áfram með Austurlandi
og suður úr, og ef hún er ekki tekin
þar við Suðausturlandið erum við
búnir að missa þessa göngu suður
fyrir miðlínu á Færeyjamið.
Það mun gilda áfram gamla
reynslan, að ef íslandsmið eiga að
nýtast á að grípa göngur í ætisleit,
þegar þær gefast.
Hverjum datt það í hug, að þeir
gætu forðað við því, fiskifræðingarn-
ir, að það kæmu þorskhlaup á ís-
landsmið, hvað sem stjóm þeirra
leið. Nú er að vona að þeir nýti þessa
göngu betur en fyrri göngur á und-
anfömum árum, og þá er vel ef spá-
dómur minn reynist rangur.
Með hugheilum jólaóskum til Haf-
rannsóknar að hún geri minn spá-
dóm að rangmæli.
Ásgeir Jakobsson.
ILLVIÐRI hafa verið algeng á
haustdögum, en þó hefur stöku
sinnum viðrað betur eins og sést
Garði - Brotist var inn á a.m.k. þrjá
staði í fyrrinótt og unnin spjöll á
mannvirkjum auk þess sem þjófarnir
fundu nokkuð af peningum.
Mest höfðu spellvirkjarnir upp úr
krafsinu í íþróttamiðstöðinni en þar
var stolið um 60 þúsund kr. auk 14
tommu sjónvarps. í Gerðaskóla
hurfu mjólkurpeningarnir, um 10
á þessari mynd sem tekin er af
uppskipun inni í Sundahöfn fyrir
skömmu.
þúsund kr., og myndbandsupp-
tökuvél en þar, eins og í íþróttam-
iðstöðinni, voru unnar miklar
skemmdir þegar hurðir voru
spenntar upp.
Þriðja innbrotið sem tilkynnt var
í morgunsárið var framið í fisk-
verkun H. Péturssonar en þar var
m.a. stolið þráðlausum síma.
AFHENDING flugvélar af gerð-
inni Boeing 757 til Flugleiða mun
tefjast um nokkrar vikur vegna
verkfalls hjá framleiðanda. Flug-
leiðir hafa leigt vél sömu gerðar
til að brúa bilið.
Flugleiðir höfðu gert kaupleigu-
samning við Boeing-fyrirtækið um
farþegaþotu af gerðinni Boeing
757 og átti að afhenda hana í jan-
úar. Einar Sigurðsson, blaðafull-
trúi Flugleiða, sagði ekki vera vit-
að hvenær vélin yrði afhent, en
það yrði sennilega innan skamms.
Þetta hefði ekki valdið teljandi
óþægindum þar sem nægur fyrir-
vari hefði verið til að hafa upp á
sams konár vél.
33 þúsund vélsmiðir starfa hjá
Boeing og þeir hófu verkfall 6.
október vegna deilna um sjúkra-
tryggingar og atvinnuöryggi. Að
sögn Pauls Binders, blaðafulltrúa
Boeing-verksmiðjunnar, sem er í
Washington-ríki á norðvestur-
strönd Bandaríkjanna, hefur verk-
fallið valdið þó nokkrum erfíðleik-
um og aðeins tekist að afhenda
25 að þeim 65 flugvélum, sem
afhendast áttu á síðasta ársfjórð-
ungi þessa árs. Þess eru dæmi að
flugfélög hafí þurft að aflýsa flugi
vegna verkfallsins.
Verkfall leyst
Vélsmiðir Boeing hafa í tvígang
hafnað samningsdrögum, en á
mánudag náðist bráðabirgðasam-
komulag og var það samþykkt í
atkvæðagreiðslu á miðvikudag
með stuðningi 87% verkfalls-
manna. Það mun taka fyrirtækið
um viku að gera nýja áætlun um
það hvenær flugvélar, sem samið
hefur verið um kaup á, verða áf-
hentar.
Að sögn Einars verða Boeing
757 vélar frá Flugleiðum í skoðun
og átti nýja vélin að koma í stað
þeirra, en einnig að anna þeirri
aukningu, sem yrði á flugi til
Bandaríkjanna þegar farið yrði að
fljúga til Boston þrisvar í viku, og
aukningu í Evrópuflugi.
Einar sagði að hætt yrði að
nota vél af gerðinni Boeing 737,
sem Flugleiðir hefðu haft á leigu.
Spellvirkjar á ferð
Þingflokkar stj órnarandstöðu boða viðamiklar breytingartillögur við fjárlagafrumvarpið
Tillögur nm veiði-
leyfagjald og fjár-
magnstekjuskatt
Þingflokkar stjómarandstöðunnar á Alþingi
hafa allir ýmist lagt fram eða boðað viða-
miklar breytingartillögur við fjárlagafrum-
varpið. Guðmundur Sv. Hermannsson
kynnti sér þessar tillögur en þar er meðal
annars gert ráð fyrir veiðileyfagjaldi, fjár-
magnstekjuskatti og stóreignaskatti og sölu
á ríkisbönkum.
ÖNNUR umræða um fjárlaga-
frumvarpið hófst á Alþingi í gær
og í dag verður atkvæðagreiðsla
um breytingartillögur sem fulltrú-
ar stjómar og stjórnarandstöðu
hafa lagt fram.
í breytingartillögum sínum við
fjárlagafrumvarpið leggja
stjómarandstöðuflokkarnir flestir
bæði til að auka tekjur ríkisins og
skera niður útgjöld í ýmsum mála-
flokkum en auka jafnframt útgjöld
í öðrum.
Tillögur Alþýðuflokksins ganga
lengst, en þar er gert ráð fyrir
hallalausum fjárlögum fyrir næsta
ár. Fjárlagafrumvarpið var hins
vegar lagt fram með tæplega 3,9
milljarða króna halla og markmið
stjórnarflokkanna er að sú tala
fari ekki umfram 4 milljarða við
endanlega afgreiðslu frumvarps-
ins.
Alþýðuflokksmenn telja, að
breyttar forsendur í ríkisbúskapn-
um, frá því fjárlagafrumvarpið var
iagt fram í október, geti skilað
allt að 800 milljóna króna auknum
tekjum í ríkissjóð og framkvæmd-
ir við stækkun álversins í Straums-
vík geti skilað öðrum 800 milljón-
um.
Flokkurinn telur að íjármagns-
tekjuskattur geti skilað 420
milljónum króna á næsta ári. Er
þá miðað við að lög um slíkan
skatt gildi frá 1. september og
núverandi tekjuskattskerfi verði
beitt á fjármagnstekjurnar, þ.e.
30% skatthlutfalli á tekjur umfram
ákveðið frítekjumark.
Lagt er til að draga verulega
úr starfsemi Lánasýslu ríkisins og
auka þannig tekjur ríkissjóðs um
100 milljónir. Loks er lagt til að
auka tekjur ríkissjóðs um 200
milljónir með breyttri aðferð við
að ívilna almenningi skattalega við
hlutabréfakaup. Samtals nema til-
lögur um tekjuauka rúmum 2,3
milljöðrum króna.
Veiðileyfagjald
Á gjaldahlið leggur Alþýðu-
flokkurinn til að skera niður út-
gjöld um rúmlega 1,5 milljarða
króna. Þar vegur þyngst tillaga
um að Fiskistofa innheimti veiði-
leyfagjald af lönduðum fiski um-
reiknuðum í þorskígildi sem nemi
1,65 krónum á kíló og skilaði 800
milljónum króna.
Þá er lagt til að lækka framlög
til landbúnaðarmála um 300 millj-
ónir, draga úr starfsemi Náms-
gagnastofnunar og Byggða-
stofnunar og spara þannig sam-
tals 160 milljónir, spara 40 milljón-
ir í risnu og ferðum ríkisstarfs-
manna og lækka heimildarákvæði
fjármálaráðherra og ríkisstjórnar-
innar um samtals 100 milljónir.
Einnig er gert ráð fyrir að auka
þátttöku atvinnulífsins í fjármögn-
un Ábyrgðarsjóðs launa og spara
þannig 100 milljónir.
Á móti er lagt til að auka fram-
lög til Kvikmyndasjóðs, lækka
tekjutengingu lífeyrisgreiðslna við
fjármagnstekjur, greiða óskertar
bætur til þolenda afbrota, auka
framlag til Þróunarsamvinnu-
stofnunar og hækka barnabóta-
auka um 350 milljónir til að lækka
jaðarskatta. Þessi auknu útgjöld
nema alls 645 milljónum.
Ixiks er lagt til að breyta Lands-
banka og Búnaðarbanka í almenn-
ingshlutafélög og selja hluta þeirra
til almennings. Er það talið geta
skilað 700 milljónum á næsta ári.
Minni halli
Þingmenn Þjóðvaka leggja ekki
fram breytingartillögur við 2.
umræðu um fjárlagafrumvarpið í
mótmælaskyni við, að í tillögur
meirihluta fjárlaganefndar vanti
umfjöllun um heilbrigðismál.
En Þjóðvaki hefur boðað tillögur
við 3. umræðu, sem feli í sér að
ríkissjóðshallinn lækki um tæpa
1,3 milljarða frá fjarlagafrum-
varpinu.
Tillögum Þjóðvaka svipar að
ýmsu til tillagna Alþýðuflokksins.
Þar er einnig gert ráð fyrir að
leggja á veiðileyfagjald á næsta
ári, sem skili 500 milljónum króna.
Þá skili fjármagnstekjuskattur
500 milljónum króna, tekjur ríkis-
ins aukist um 700 milljónir króna
vegna aukinna umsvifa í hagkerf-
inu, um 200 milljónir vegna bætts
skattaeftirlits og um 50 milljónir
með því að hækka hátekjuskatt.
I sparnaðarskyni leggur
flokkurinn til að lækka framlag
til Byggðastofnunar um 100 millj-
ónir, framlag til landbúnaðarmála
um 100 milljónir og að skera
ferðakostnað og risnu niður um
30 milljónir. Samtals er tekju-
hækkunin og útgjaldalækkunin
tæpir 2,2 milljarðar.
Á móti er lagt til að hækka
framlag til ýmissa mála um sam-
tals 880 milljónir. Stærstu liðimir
eru hækkun vaxtabóta um 200
milljónir, lækkun fjármagnstekju-
skatts eldri borgara um 130 millj-
ónir og aukið framlag til Fram-
kvæmdastjóðs fatlaðra um 130
milljónir.
Þá er gert ráð fyrir hækkun
framlags til háskóla, bama- og
unglingageðdeilda, bæklunarað-
gerða, þróunaraðstoðar, Kvik-
myndasjóðs og að bætur til þo-
lenda ofbeldis verði ekki skertar.
Skilningsleysi í
samgöngumálum
Þingmenn Alþýðubandalags
hafa ýmist sameiginlega eða hver
um sig lagt fram breytingartillög-
ur við fjárlagafrumvarpið, sem
annars vegar gera ráð fyrir sam-
tals rúmlega 1,3 milljarða króna
auknum útgjöldum og hins vegar
1,5 milljarða auknum tekjum ríkis-
ins á næsta ári.
Samkvæmt tillögunum er gert
ráð fyrir að afla 300 milljóna með
sérstökum hátekjuskatti, 500
milljóna með sérstökum tekju-
tengdum stóreignaskatti og 700
milljóna króna með fjármagns-
tekjuskatti.
Á móti er m.a. lagt til að auka
framlag til nýframkvæmda í vega-
málum um 637 milljónir og fram-
kvæmdafé til flugvalla um 190
milljónir.
En í nefndaráliti, sem fulltrúar
Alþýðubandalags og Kvennalista
í fjárlaganefnd skiluðu um fjár-
lagafrumvarpið er gagnrýndur
harðlega fyrirhugaður niðurskurð-
ur til samgöngumála, sem samtals
nemi 1,3 milljörðum á næsta ári.
Segir í nefndarálitinu að engar
hliðstæður séu um þvílíkt skiln-
ingsleysi á bættum samgöngum í
þjóðfélagi samtímans, auk þess
sem niðurskurður af þessari
stærðargráðu fækki atvinnutæki-
færum sem nemi hundruðum.
Alþýðubandalagsmenn leggja
til að veitt verði 120 milljónum til
geðdeildar og barnaspítala Ríkis-
spítalanna, 155 milljónum verði
samtals bætt við framlag til Há-
skóla íslands og annarrar háskóla-
starfsemi og óskert framlag verði
vegna bóta til þolenda afbrota.
Alþýðubandalagsmenn leggja
einnig til að auka framlag til Kvik-
myndasjóðs, Listskreytingasjóðs,
húsafriðunarsjóðs og Þróunarsam-
vinnustofnunar. Þá er lagt til að
framlög til Náttúruverndarráðs og
Hollustuverndar ríkisins verði
hækkuð.
Jafna
launamun
Þingmenn Kvennalistans hafa
lagt fram tillögur sem þýða sam-
tals rúmlega 300 milljóna króna
Útgjöld.
Þar vegur þyngst tillaga um 200
milljóna framlag til átaks til að
jafna launamun kynjanna en einn-
ig er lagt til að hætt verði við
skerðingu bóta til þolenda ofbeldis
og að framlag verði aukið til
þróunarmála og alþjóðlegrar
hjálparstarfsemi og atvinnumála
kvenna.
Kvennalistinn leggur ekki fram
tillögur um tekjur á móti, en full-
trúi flokksins í fjárlaganefnd sagði
í umræðunni að útgöldin næmu
aðeins hluta af þeim tekjuauka,
sem fyrirsjáanlegur væri vegna
breyttra þjóðhagsforsendna.