Morgunblaðið - 15.12.1995, Blaðsíða 32

32 FÖSTUDAGUR 15. DESEMBER 1995
MORGUNBLAÐIÐ
LISTIR
SAMANTEKT FÉLAGSVÍSINDASTOFNUNAR Á SÖLU BÓKA FYRIR JÓUN 1995 6. - 12. DESEMBER 1995. UNNIÐ FYRIR
MORGUNBLAÐIÐ, RÍKISÚTVARPIÐ, FÉLAG ÍSLENSKRA BÓKAÚTGEFENDA OG FÉLAG BÓKA- OG RITFANGAVERSLANA.
Bóksölulisti
1KARLAR ERU FRÁ MARS, KONURERU FRÁ VENUS (10)
Dr. John Gary. Útg. Bókaútgáfan Vöxtur
2AFREK BERTS (4)
A. Jacobsson og S. Olsson. Útg. Skjaldborg hf.
3EKKERT AÐ ÞAKKAl (2)
Guðrún Helgadóttir. Útg. Vaka-Helgafell hf.
4MARÍA, KONAN BAK ViÐ GOÐSÖGNINA (3)
Ingólfur Margeirsson. Útg. Vaka-Helgafell hf.
5VILHJÁLMUR STEFÁNSSON LANDKÖNNUÐUR 0
William R. Hunt. Útg. Hans Kristján Árnason
6ÚTKALL - ÍSLENSKA NEYÐARLÍNAN 0
Óttar Sveinsson. Útg. íslenska bókaútgáfan
7ÁFRAM LATIBÆRI (6)
Magnús Scheving. Útg. Æskan
8PAULA (1)
Isabel Allende. Útg. Mál og menning
9HIN HUÓÐU TÁR ()
Sigurbjörg Árnadóttir. Útg. Vaka-Helgafell hf.
Æ A SEX AUGNABLIK (5)
B Þorgrímur Þráinsson. Útg. Fróði
Einstakir flokkar:
Skáldverk
1 HRAUNFÓLKIÐ Bjöm Th. Björnsson. Útg. Mál og menning (D
2 MYRKRANNA Á MILLI Sidney Sheldon. Útg. Skjaldborg hf. (3)
3 HJARTASTADUR Steinunn Sigurðardóttir. Útg. Mál og menning (2)
4 VETRARELDUR Fríðrik Erlingsson. Útg. Vaka-Helgafell hf. (S)
5 ÖRLÖG Stephen King. Útg. Fróði (9)
6 MUNDU MIG Mary Higgins Clark. Útg. Skjaldborg hf. (8)
7 Á HÆTTUSLÓÐUM Jack Higgins. Útg. Hörpuútgáfan (6)
8 KONAN SEM MAN Linda Lay Shuler. Útg. Vaka-Helgafell hf. (10)
9 DYRVÍTIS Alastair MacNeill. Útg. Iðunn 0
10 SÆKJANDINN John Grisham. Útg. Iðunn 0
Almennt efni
1 KARLAR ERU FRÁ MARS,
KONUR ERU FRÁ VENUS (4)
Dr. John Gary.
Útg. Bókaútgáfan Vöxtur
2 MARÍA, KONAN BAK
VIÐ GOÐSÖGNINA (2)
Ingólfur Margeirsson.
Útg. Vaka-Helgafell hf.
3 VILHJÁLMUR STEFÁNSSON
LANDKÖNNUDUR (9)
William R. Hunt.
Útg. Hans Kristján Ámason.
4 ÚTKALL - l'SLENSKA
NEYÐARLÍNAN (8)
Óttar Sveinsson.
Útg. íslenska bókaútgáfan
5 PAULA (1)
Isabel Allende.
Útg. Mál og menning
6 HINHUÓÐUTÁR (6)
Sigurbjörg Ámadóttir.
Útg. Vaka-Helgafell hf.
7 MILLIVONAROGÓTTA (3)
Þór Whitehead.
Útg. Vaka-Helgafell hf.
8 ÞEIR BREYTTU
ÍSLANDSSÖGUNNI 0
Vilhjálmur Hjálmarsson.
Útg. Æskan
9 LÍFSGLEÐI - MINNINGAR
OG FRÁSAGNIR (10)
Þórir S. Guðbergsson.
Útg. Hörpuútgáfan
10 JÖKULHEIMAR
- ÍSLENSKIR JÖKLAR ()
Arí Trausti Guðmundsson
Ljósmyndir: Ragnar Th. Sigurðsson.
Útg. Ormstunga.
Börn og unglingar
1 AFREK BERTS (2)
A. Jacobsson og S. Olsson.
Útg. Skjaldborg
2 EKKERT AÐ ÞAKKAI (1)
Guðrún Helgadóttir.
Útg. Vaka-Helgafell hf.
3 ÁFRAM LATIBÆRI (4)
Magnús Scheving.
Útg. Æskan
4 SEX AUGNABLIK (3)
Þorgrímur Þráinsson.
Útg. Fróði
5 SIMBIÆFIR SIGI (5)
Walt Disney.
Útg. Vaka-Helgafell hf.
6 SKORDÝRAÞJÓNUSTA
MÁLFRÍDAR (8)
Sigrún Eldjárn.
Útg. Forlagið
7 UFSILON 0
Smárí Freyr og Tómas Gunnar.
Útg. Skjaldborg hf.
8 EPLASNEPLAR 0
Þórey Friðbjörnsdóttir.
Útg. Vaka-Helgafell hf.
9 RÖNDÓTTIR SPÓAR
FUÚGA AFTUR 0
Guðrún H. Eiríksdóttir.
Útg. Vaka-Helgafell hf.
10 POCAHONTAS 0
Ævintýrabækur Disneys.
Útg. Vaka-Helgafell hf.
Jólatón- Síðasta
leikar sýningarhelgi
ÍSLENSKI dansflokkurinn sýnir
ballett laugardaginn 16. desember
kl. 14 í Ráðhúsinu.
Flutt verða verk af efnisskrá
sýningarinnar „Sex ballettverk"
er sýnd var í Borgarleikhúsinu í
nóvember.
Sérstakir gestir dansflokksins
á þeirri sýningu verða nemendur
og kennarar Miðskólans.
Aðgangur er ókeypis.
„VIÐHORF", góðar stelp-
ur/slæmar konur er yfirskriftin á
síðustu sýningu Nýlistasafnsins í
ár. Sextán amerískar konur, allar
myndlistarmenn og meðlimir í
hinu Artemisia galleríi í Chicago-
borg taka þátt í sýningunni.
Sýningin er opin daglega frá
kl. 14-18 og henni lýkur 17. des-
ember.
Opið hús
VINNUSTOFUR myndlistar-
mannanna Guðbjargar Lindar
Jónsdóttir, Lísbet Sveinsdóttur,
Magdalenu Margrétar Kjartans-
dóttur og Valgarðs Gunnarssonar
á Suðuriandsbraut 26 (áður
Teppabúðin) verða opnar um helg-
ina frá kl. 14 til 18
Gengið er inn um bláar dyr að
vestanverðu upp á aðra hæð.
Suzukisam-
bandsins
SÍÐASTA kvikmyndasýn-
ingin í bíósal MÍR, Vatns-
stíg 10, á þessu ári verður
sunnudaginn 17. des-
ember kl. 16.
Sýnd verður kvik-
myndin „Óróleg æska“,
sem gerð var árið 1957
undir stjórn þeirra Alex-
anders Alovs og Vladimirs
Naumovs, en þeir voru senni-
lega einu kvikmyndaleikstjór-
arnir í fyrrum Sovétríkjum sem
unnu saman að kvikmyndagerð
alla starfsævi sína.
Efni kvikmyndarinnar er byggt
á skáldsögu eftir V. Beljajev og
fjallar um atburði á tímum
borgarastríðsins í Úkraínu, æsku-
fólk á umbrotatímum og samtök
þeirra. Skýringartextar eru á
ensku.
Aðgangur er ókeypis og öllum
heimill.
Sex ballettverk
í Ráðhúsinu
ÁRLEGIR jólatónleikar Tónlistar-
skóla íslenska Suzuki-sambands-
ins verða laugardaginn 16. des-
ember í Fella- og Hólakirkju.
Að þessu sinni verða tvennir
tónleikar, þeir fyrri eru með yngri
nemendum skólans og hefjast kl.
11 f.h. Þar koma fram samleiks-
hópar fiðlu- og sellónemenda,
píanónemendur og sönghópur.
' Á seinni tónleikunum, sem hefj-
ast kl. 13, koma fram eldri nem-
endur, samspils.hópar fiðlu- og
sellónemenda og píanónemendur.
Einning kemur þar fram strengja-
svéit.
Aðgangur er ókeypis og allir
velkomnir.
Síðasta kvik-
myndasýning
MÍR á árinu
Veröld ný og góð
BOKMENNTIR
S k á I (I s a j* a
HEIMIR
eftir Þorvarð Hjálmarsson. Reykholt
1995 —192 siður. 1.470 kr.
HEIMIR er táknrænt heiti á ný-
útkominni skáldsögu eftir Þorvarð
Hjálmarsson. Titill sögunnar vísar í
grundvallaratriðum í tvær áttir, ann-
arsvegar inn á við í hugarheim aðal-
persónu sögunnar en hinsvegar út á
við til ytri veruleika. í samspili þess-
ara tveggja heima er fólgið gang-
virkni sögunnar því það sem býr innra
með hverri manneskju er veröld út
af fyrir sig. Umfjöllunarefni Þorvarð-
ar snýst að stærstum hluta um vanda
manneskjunnar í óræðum og fjand-
samlegum heimi þar sem trú, vísindi,
geðveiki, ást, hindurvitni, hugsjónir,
hlýja og mannvonska er allt af sömu
rót runnið. Manneskjan
er í eðli sínu saklaus og
góð og jafnvel guðleg
vera en vegna áhrifa
umhverfisins birtist
ásjóna hennar í mörgum
og síbreytilegum mynd-
um.
Sagan er að stofni til
hefðbundin þroskasaga
sem lýsir ferli söguhetj-
unnar Heimis frá fæð-
ingu og þangað til fullri
sjálfsvitund er náð. Saga
Heimis markast öðru
fremur af óvirkri og
viljalausri leit hans að
nýrri og betri veröld.
Hann rekst áfram fyrir
tilverknað annarra í
ólgusjó lífsins og persóna hans tekur
mið af því. Örlögin haga því þannig
að hann fæðist einn fagran júnídag
í fiskibáti úti á rúmsjó og þaðan ligg-
ur leið hans í land. Hann
elst upp í Stykkishólmi,
er eftirlæti allra, róleg-
ur og íhugull. Hann er
sendur í sveit þar sem
undarlegar persónur
búa og veröldin hættir
um stund að vera ham-
ingjurík. Hann leitar
huggunar í lestri bóka
og hrífst einkum af
Birtingi Voltaire og al-
heimsskynsemiskenn-
ingu prófessors Altungu
sem segir að allt í þess-
um heimi stefnir til hins
besta því allt er gott.
Með þá hugmynd í far-
teskinu heldur Heimir
af stað til Reykjavíkur,
leigir sér kvistherbergi á Framnesveg-
inum og kynnist meðal annarra furðu-
fuglinum og vísindamanninum Horm-
ón Mormón sem þekkir alheiminn
Þorvarður
Hjálmarsson
öðrum mönnum betur og nær sam-
bandi við yfirnáttúruleg öfl. Ástin
gerir vart við sig í lífi Heimis en þar
rekst sakleysi hans og góðmennska
illilega á vonsku heimsins. Eftir nokk-
ur stormasöm og viðburðarík skeið í
lífi Heimis nær hann að lokum áttum
og rís í bókstaflegri merkingu upp frá
dauðum. Hann er sporgöngumaður
Birtings * enda er niðurstaða þessa
skáldverks umfram allt bjartsýn. Sú
niðurstaða byggist ájákvæðri og vilja-
fastri afstöðu manneskjunnar að tak-
ast á við lífið af fullum heilindum og
eigin sannfæringu:
Hann svipti pappaspjaldinu ofanaf
sér og náði taki á öskutunnubrún og
vó sig upp af veikum mætti. Stóð
valtur á fótunum og svimaði. Langaði
til að æla en gat það ekki. Bölvaði
heimsku sinni og fljótfærni í hljóði,
dustaði af sér mesta snjóinn og
skjögraði útúr portinu. Yfir götuna
og niður Klapparstíginn og tók stefn-
una á Lindargötuna. Andaði léttar
þegar hann sá ljósið í glugganum,
fíkraði sig upp tröppurnar og studdi
á hnappinn.
Skáldsagan Heimir er að ýmsu leyti
vel gerð saga. Stíll Þorvarðar er ein-
faldur og skýr en skortir þó dýpri
undirtón fyrir skáldsögu af þessu tagi.
Sögunni er skipt í fjóra nokkuð jafna
hluta og liggur þráður hennar í grund-
vallaratriðum milli sköpunar og eyð-
ingar með manneskjuna í miðpunkti.
Sagan er að stærstum hluta færð í
búning fortíðar og atburðarás hennar
og frásagnarmáti byggir að mestu
leyti á goðsögulegum minnum. Heim-
ir er umfram allt nokkurskonar tákn-
mynd sakleysis í siðspilltum og öfga-
kenndum heimi og fyrir vikið nær
persóna hans aldrei að verða Ijóslif-
andi nútímamaður. Veröld Heimis er
aflokuð enda lýtur tíminn í skáldsög-
unni ströngum lögmálum liðinnar
sögu sem tekur að flestu leyti mið
af þeim tíma og hugmyndum sem
giltu í Upplýsingaverki Voltaires. Því
má fullyrða að táknsæi þessarar sögu
beri sjálfa frásögnina ofurliði og jafn-
vel má ganga svo langt að túlka hana
sem trúarrit þar sem sögupersónan
sannfærist að lokum um upplýsta
bjartsýnistrú prófessors Altungu: að
allt stefni til hins besta íþessum heimi
allra heirna.
Jón Özur S.norrason