Morgunblaðið - 15.12.1995, Blaðsíða 24

24 FÖSTUDAGUR 15. DESEMBER 1995
MORGUNBLAÐIÐ
ERLEIMT
Boðflennan átti
ekki heimang’engt
París. Reuter.
ÖRYGGISVERÐIRNIR, sem
gættu þjóðarleiðtoganna í París
í gær, höfðu augun hjá sér og
biðu þess dálítið spenntir að
þurfa að vísa einum ákveðnum
manni á dyr, frönsku boðflenn-
unni „Herra X“. Hann átti hins
vegar ekki heimangengt.
Claude Khazizian, eftirlauna-
þegi, sem setið hefur leiðtoga-
fundi og konunglegt brúðkaup
í krafti myndugleika síns og
snyrtilegs klæðnaðar, sagði, að
bandaríska sendiráðið hefði
orðið sér úti um myndir af hpn-
um til að tryggja, að hann yrði
ekki viðstaddur undirritun Day-
ton-samninganna um frið í Bos-
níu.
Khazizian sagði, að hann
hefði ákveðið að sleppa fundin-
um í Élysée-höll vegna þess hve
erfitt væri að komast leiðar
sinnar vegna verkfallanna í Par-
ís þessa dagana.
Fagnaði styrjaldarlokum
Khazizian var í brúðkaupi
Jóakims prins og Alexöndru
Manley í Friðriksborgarkastala
í Danmörku í síðasta mánuði en
þekktist og var vísað út eftir
nokkurn tíma. Hans stærsta
stund var þó í maí í vor þegar
hann fagnaði því í París ásamt
þjóðarleiðtogum víðs vegar að
úr heimi, að hálf öld var liðin
frá lokum síðari heimsstyijaldar.
Sat hann síðan fyrir á myndum
með öllu stórmenninu.
Lítill
fögnuður
í Sarajevo
NOKKRIR Sarajevo-búar
hleyptu af rifflum og vélbyssum
upp í loftið til að fagna undirrit-
un friðarsamninganna í París,
en margir borgarbúar voru þó
efins um að varanlegur friður
væri í nánd. Vegfarendur í mið-
borginni sögðust vera of þreyttir
eftir 3Vz árs stríð, matarskort,
kulda og stöðugan ótta, til að
fagna atburði sem gæti markað
upphaf friðar I landinu.
„Guði gefi að þessu linni,“
sagði 65 ára kona. „Fyrir gamla
konu eins og mig var stríðið
mjög erfitt.“
„Eg er gjörsamlega örmagna,
ég þarf langt, langt frí einhvers
staðar langt í burtu frá þessarí
borg,“ sagði þrítug kona, sem
stundaði háskólanám í arkitektúr
þegar stríðið skall á. Faðir henn-
ar lést af völdum andlega álags-
ins sem stríðið olli.
„Enginn okkar hefur sigrað,"
sagði hún. „Serbarnir fá ekki þá
Stór-Serbíu sem þeir börðust fyr-
Reuter
ir og hinir fá ekki það ríki sem
þeir vildu, þannig að ég tel að
fríðurínn vari ekki lengi.“
Ríkissjónvarpið sýndi undirrit-
unina í beinni útsendingu en
margir Sarajevo-búar fylgdust
ekki með henni, höfðu annað-
hvort slökkt á tækjunum eða
horfðu á kvikmyndir.
Samningarnir um frið í fyrrverandi Júgóslavíu undirritaðir í París
Reuter
SLOBODAN Milosevic forseti Serbíu, Franjo Tudjman forseti Króatíu, og Alija Izetbegovic forseti Bosníu undirrita friðarsamningana í
Élysée-höU í París. Við borðið standa: FeUpe Gonzalez forsætisráðherra Spánar, BiU Clinton forseti Bandaríkjanna, Jacques Chirac forseti
Frakklands, Helmut Kohl kanslari Þýskalands, John M^jor forsætisráðherra Bretlands, og Viktor Tsjernomyrdín forsætisráðherra Rússlands.
Bandaríkjastjórn
gagnrýnir
Boutros-Ghali
Deilt um
gæslu í
A-Slavoníu
Sameinuðu þjóðunum. Rcuter.
BANDARIKJASTJÓRN er mjög
óánægð með þá afstöðu Boutros Bo-
utros-Ghalis, framkvæmdastjóra
Sameinuðu þjóðanna, að betra sé að
senda alþjóðlegt herlið á borð við
NATO-liðið til friðargæslu í Austur-
Slavoníu í Króatíu en lið á vegum
SÞ. Telur hún, að með þvi væru SÞ
að víkjast undan skyldum sínum.
í skýrslu, sem Boutros-Ghali lagði
fyrir öryggisráðið á þriðjudag, sagði
hann, að þörf væri fyrir 9.300 her-
menn og 2.000 starfsmenn aðra til
að gæta friðarins í Austur-Slavoníu.
Taldi hann betra, að SÞ hefðu ekki
afskipti af skipan þess eða fram-
kvæmd gæslunnar.
„Ég tel það rangt, að SÞ reyni að
koma sér undan þessu af ótta við að
verða fyrir enn frekari álitshnekki
vegna starfsemi sirlnar í Júgóslavíu
fyrrverandi," sagði í yfirlýsingu frá
Madelaine Albright, sendiherra
Bandaríkjanna hjá SÞ, í fyrradag.
Skömmu áður en Albright lýsti
þessu yfir tilkynnti talsmaður SÞ, að
skýrsla Boutros-Ghali hefði verið aft-
urkölluð og yrði endurskoðuð en talið
var, að það breytti litlu um meginatr-
iði málsins.
-----♦--------
Bandarískir
Líkt við „rammt
en gagnlegt
meðal“
París. Reutcr.
ALUA Izetbegovic, forseti Bosníu,
sagði í ávarpi sínu í Élysée-höll í
París í gær eftir að hafa undirritað
samninga um frið í fyrrverandi Júgó-
slavíu að sér liði eins og manni sem
hefði drukkið „rammt en gagnlegt
meðal“. Bill Clinton, forseti Banda-
ríkjanna, og Jacques Chirac, forseti
Frakklands, ávörpuðu leiðtoga Bos-
níu, Króatiu og Serbíu eftir undirrit-
unina og hvöttu þá til að grípa tæki-
færið til að tryggja varanlegan frið
og binda enda á stríðshörmungarnar.
Izetbegovic kvaðst undirrita samn-
ingana af fullri „einlægni“ þrátt fyr-
ir óbragð í munni og hvatti ríki heims
til að aðstoða við framkvæmd samn-
inganna. Stjóm Bosníu kvartaði lengi
yfir aðgerðarleysi vesturveldanna eft-
ir að stríðið hófst fyrir 3'/2 ári.
Franjo Tudjman, forseti Króatfu,
og Slobodan Milosevic, forseti Serbíu,
lofuðu að gera allt sem á valdi þeirra
stæði til að tryggja varanlegan frið.
„Við höfum stigið stórt og sögulegt
skref fram á við til að binda enda á
eitt af flóknustu og hörmulegustu
stríðum okkar tíma,“ sagði Tudjman.
Milosevic sagði sárin af völdum
stríðsins ekki gróa að fullu fyrr en
eftir langan tíma. „Friður er frum-
skilyrði þess að þjáningunum linni.
Hann leysir auðvitað ekki öll vanda-
málin.“
Izetbegovic klappaði ekki eftir
ávörp Milosevic og Tudjmans og lófa-
klapp hans eftir undirritunina var
stutt. Clinton tók eftir þessu og sagði
við forsetana: „Við fmnum jafnvel í
dag að sárin hafa ekki gróið.“
„Bregðist ekki bömunum"
Clinton hvatti forsetana til að grípa
þetta tækifæri til að koma á varan-
legum friði. „Þið getið ekkert gert
til að afmá fortíðina en þið getið
gert allt til að byggja upp framtíð-
ina. Bregðist ekki bömunum ykkar."
Forsetinn sagði að Bandaríkja-
stjóm hygðist senda hermenn til
Bosníu þrátt fyrir andmæli „efa-
semdamanna sem segja að þjóðir
Balkanskaga sleppi ekki undan blóð-
ugri fortið sinni, að Balkanhjörtun
séu of hörð fyrir frið“. Hann minnt-
ist stríðshörmunganna sem bosnísk
börn urðu fyrir, sprengjuárása á lei-
kvelli þeirra, ungra stúlkna sem var
nauðgað, fórnarlamba sem grafin
voru í fjöldagröfum og þjóðernsis-
hreinsana sem gerðu milljónir
manna heimilislausar. Hann lagði
áherslu á að þeir sem sakaðir hafa
verið um stríðsglæpi yrðu sóttir til
saka.
„Það að koma á varanlegum friði
er fyrst og fremst verkefni ríkjanna
og þjóðanna á svæðinu,“ sagði
Jacques Chirac í ávarpi sínu. „Eg
skora á leiðtoga þeirra að snúa við
blaði stríðs og haturs. Ég býð þeim
að skrifa saman, sem leiðtogar og
menn friðarins, kapítula sáttanna."
Chirac minntist þeirra 200.000
manna sem létu lífið í stríðinu og
56 franskra hermanna sem hafa
beðið bana við friðargæslu í gömlu
Júgóslavíu.
Rússar vHja aflétta
viðskiptabanni
Viktor Tsjernomyrdín, forsætis-
ráðherra Rússlands, var viðstaddur
undirritunina í stað Borís Jeltsíns
forseta sem er að jafna sig eftir
vægt hjartaáfall. Tsjernomyrdín
áréttaði þá afstöðu rússnesku stjórn-
arinnar að aflétta bæri að fullu við-
skiptabanninu á Serbíu. „Það er
mikilvægt fyrir pólitíska lausn vand-
ans,“ sagði hann.
Helmut Kohl, kanslari Þýska-
lands, sagði við fréttamenn eftir
undirritunina að hann hygðist fara
til Sarajevo bráðlega til að hvetja
til sátta í Bosníu.
hermenn til Bosníu
Þingið sam-
þykkti með
semingi
Washington. Reuter.
BANDARÍKJAÞING samþykkti í
fyrrakvöld með nokkrum semingi að
veita Bill Clinton, forseta Bandaríkj-
anna, heimild til eða kannski öllu
heldur að koma ekki í veg fyrir, að
sendir yrðu 20.000 hermenn til friðar-
gæslustarfa í Bosníu.
Öldungadeildin samþykkti með 69
atkvæðum gegn 30 ályktun frá Bob
Dole, þingleiðtoga repúblikana, þar
sem sagði, að Clinton væri heimilt
að standa við fyrirheit sín um að
senda 20.000 hermenn til Bosníu í
eitt ár en orðið „samþykki" kom þó
hvergi fyrir í ályktuninni.
í fulltrúadeildinni var felld tillaga
frá demókrötum um skilyrðislausan
stuðning við friðargæsluna en síðan
samþykkt naumlega, með 218 at-
kvæðum gegn 210, að koma ekki í
veg fyrir, að hermennimir yrðu send-
ir með því að girða fyrir fjárveitingar.