Morgunblaðið - 17.02.1996, Blaðsíða 6

6 LAUGARDAGUR 17. FEBRÚAR 1996
MORGUNBLAÐIÐ
FRÉTTIR
Sjöfn Ingólfsdóttir
Vaktakerfi
S VR marg-
samþykkt
SJÖFN Ingólfsdóttir, formaður
Starfsmannafélags Reykjavíkurborg-
ar, segir að það vaktafyrirkomulag
sem strætisvagnastjórar hjá SVR
starfí eftir hafí verið samþykkt af
þeim ítrekað í gegnum tíðina. Unnur
Eggertsdóttir, trúnaðarmaður vagn-
stjóra, segir í Morgunblaðinu í gær
að sérkjarasamningur vagnstjóra sé
mun lakari en aðalkjarasamningur
Starfsmánnfélagsins.
Sjöfn segir að Unnur sé að vitna
til ákvæða í kjarasamningi sem hafí
komið inn með bókun er varði vagn-
stjóra árið 1974. Það að ásaka hana
eina fyrir stöðu mála sé ósanngjamt
þar sem um sé að ræða áratuga gam-
alt ákvæði sem komi inn í kjarasamn-
inga löngu fyrir hennar formannstíð.
„A þeim árum sem liðið hafa síðan
ákvæðið kom inn hefur þetta mál
verið uppi með nokkuð reglubundnum
hætti og ég vil taka fram að það er
engum til sóma, hvorki Starfsmanna-
félaginu, Reykjavíkurborg né Strætis-
vögnum Reykjavíkur, að hafa ekki
tekið almennilega á málinu. Vagn-
stjórar hafa hins vegar haft sitt að
segja um vaktakerfið, vegna þess að
þeir hafa endurtekið greitt atkvæði
um að þetta vaktakerfí vilji þeir hafa
og ekki annað,“ sagði Sjöfn.
Hún sagði að vaktakerfíð hefði
verið tekið upp 1974 að tillögu vagn-
stjóra sjálfra. Þetta mál varðaði fjölda
vagnstjóra og án þess að mæla
ákvæðinu bót fyndist henni sjónar-
hom Unnar mjög þröngt.
Bókun í síðasta kjarasamningi
Sjöfn sagði að síðasta kjarasamn-
ingi félagsins fylgdi bókun um fyrir-
komulag vakta hjá SVR. Störfum
nefndar sem unnið hefði að endur-
skoðun máls, væri ekki lokið. f nefnd-
inni ætti hún sæti, auk fulltrúa
Reykjavíkurborgar og SVR, en full-
trúum strætisvagnastjóra hefði verið
gefíð tækifæri til að fylgjast með
starfí nefndarinnar og hefði hún fund-
að með fulltrúum vagnstjóra vegna
þess. Fulltrúar vagnstjóra, þar á með-
al Unnur Eggertsdóttir, hefðu lagt
til að hlutlaus aðili yrði fenginn til
þess að reikna út nýtt vaktakerfí, en
því starfí væri ekki lokið.
Aðstoðarframkvæmdastjóri VSÍ segir vaxtamun í bankakerfinu hafa aukist
Segir talsmenn
bankanna fara
með rangt mál
HANNES G. Sigurðsson, aðstoð-
arframkvæmdastjóri Vinnuveit-
endasambands Islands, segir að
talsmenn Landsbanka og Búnað-
arbanka Islands fari með rangt
mál þegar þeir haldi því fram að
vaxtamunur hafi ekki aukist við
þær vaxtahækkanir sem bankar
og sparisjóðir hafa tilkynnt að
undanfömu. Töiurnar tali skýru
máli og talsmenn bankanna hafi
ekkert að skýla sér á bak við í
þeim efnum.
Hannes sagði að ef óverðtryggð
útlán væru skoðuð hefðu vextir
þeirra hækkað um 1%. Engir vext-
ir á óverðtryggðum innlánum
hefðu hækkað jafnmikið, þeir
hefðu allir hækkað minna eða á
bilinu 0,2% til 0,75%. Því gæti það
ekki staðist að vaxtamunur hefði
ekki aukist. Ef horft væri til vísi-
tölubundinna reikninga hefðu út-
lánsvextir þeirra hækkað um 0,2%,
en vísitölubundnir innlánsreikning-
ar hefðu annaðhvort ekkert hækk-
að eða þeir hefðu hækkað um
0,15% annars vegar og 0,25% hins
vegar. Vegið meðaltal af því hlyti
að vera minna en 0,2% sem væri
það sem vextir á útlánum hefðu
hækkað um.
Skortir samkeppni
Aðspurður hvort það skyti ekki
skökku við að bankar væru að
auka vaxtamun á sama tíma og
útlánatöp þeirra hefðu minnkað,
sagði Hannes, að þetta sýndi ein-
faldlega að það væri ekki nægileg
samkeppni á þessum markaði hér
á landi. Bankar og sparisjóðir
breyttu allir vöxtum með sama
hætti og notuðu verðbólguspá frá
Seðlabankanum sem rökstuðning
fyrir hliðstæðum ákvörðunum sín-
um. Þá væri það einsdæmi meðal
vestrænna ríkja að verðbreytingar
Loðnan
hreinsuð úr
höfninni
Þórshöfn. Morgunblaðið.
HREINSUNARSTARFI er nú
lokið í höfninni hér á Þórs-
höfn eftir að óhapp varð við
loðnulöndun úr Júpíter og
rúm 100 tonn af ioðnu lentu
í sjónum.
Hafnarvörður, Sigurður
Óskarsson, sagði að veður
hefði verið hagstætt meðan
hreinsunin stóð yfir og loðnan
hefði öll verið í haug á af-
mörkuðu svæði á hafsbotnin-
um þar sem auðvelt var að
ná henni með dælu. Sjór var
stilltur og haugurinn þess
vegna kyrr og engin dreifing
á loðnunni. Að sögn Rafns
Jónssonar verksmiðjustjóra
hefur engin mengun hlotist
af þessu óhappi og er höfnin
nú fullhreinsuð.
milli einstakra mánaða væru upp-
reiknaðar til heils árs með tveimur
aukastöfum og útkoman talin gefa
sérstakt tilefni til vaxtabreytinga
eins og komið hefði fram hjá einum
talsmanni bankanna.
Hann sagði að á endanum þýddi
þetta verri lífskjör hér á landi en
annars þyrftu að vera. Afleiðingin
yrði of hátt vöruverð, of litlar fjár-
festingar og þar af leiðandi minni
hagvöxtur og framleiðni en hér
gæti verið.
Hannes sagði að til þess að
bæta úr þessu þyrfti virkari sam-
keppni erlendis frá sem veitt gæti
innlendum bankastofnunum meira
aðhald. Þá væri mikilvægt að
breyta ríkisbönkunum í einkafyrir-
tæki sem hefðu hagnað að mark-
miði, því það eitt gæti knúið niður
rekstrarkostnað og útlánatöp og
þar með vaxtamun.
Grétar Jón
Magnússon
Röng
mynd
í FRÉTT um formannskjör í
Starfsmannafélagi Reykjavík-
urborgar í gær urðu þau leiðu
mistök að röng mynd birtist
af Grétari Jóni Magnússyni
einum af þremur frambjóðend-
um í kjörinu. Eru hlutaðeig-
andi beðnir velvirðingar á
þessum mistökum.
Morgunblaðið/Líney Sigurðardóttir
UNNIÐ við hreinsun í höfninni á Þórshöfn.
Fundur ráðherra ríkisstj órnarinnar með bankastjórum Seðlabanka íslands í gær
Forsendur fyrir lækk-
un vaxta á langtíma-
og skammtímamarkaði
FINNUR Ingólfsson viðskiptaráð-
herra segir að það hafi verið sam-
eiginleg niðurstaða af fundi ráð-
herra ríkisstjórnarinnar með banka-
stjórum Seðlabankans í gær um
vaxtamál að nú væru þær aðstæður
til staðar að forsendur væru fyrir
vaxtalækkun. Birgir ísleifur Gunn-
arsson seðlabankastjóri sagði að
ýmis teikn bentu til þess að vaxta-
Íækkanir væru framundan, bæði
hvað langtíma- og skammtíma-
markaðinn varðaði.
Finnur sagði í samtali við Morg-
unblaðið að dregið hefði mjög úr
lánsfjáreftirspurn ríkis og sveitarfé-
laga og það sama gilti um lánsfjár-
eftirspurn í húsnæðiskerfinu., Verð-
bólga væri minni en spáð hefði ver-
ið og Seðlabankinn hefði endur-
skoðað verðbólguspár sínar í sam-
ræmi við það. Allt útlit væri fyrir
að það myndi ríkja friður á vinnu-
markaði út þetta ár og ekki væri
lengur fyrir hendi óvissa vegna
stórrar innlausnar á ríkisverðbréf-
um, vextir á erlendum mörkuðum
hefðu farið lækkandi allt í kringum
okkur, þau þenslumerki sem menn
töldu að hefðu sýnt sig væru ekki
lengur til staðar og þannig mætti
áfram telja.
„Þetta segir okkur að þessar að-
stæður eru til staðar og því er Seðla-
bankinn sammála. Það sem kannski
skiptir öllu máli núna er að menn
leiti leiða til þess að ná þessu niður
og við munum eiga fundi með riki-
sviðskiptabönkunum á næstunni,"
sagði Finnur.
Spurningu um það hvort Seðla-
bankinn myndi beita þeim stjórn-
tækjum sem hann hefur yfir að ráða
til að vextir á markaði lækkuðu,
vísaði Finnur til Seðlabankans. „Ég
held að það sé vilji okkar allra að
leita þeirra Ieiða sem færar eru með
markaðsaðgerðum til þess að vextir
geti lækkað," sagði hann einnig.
Aðspurður hvort það ætti bæði
við um verðtryggða og óverðtryggða
vexti, sagði Finnur að það væri mat
Seðlabankans að talsverðar vænt-
ingar væru nú um það að langtíma-
vextir gætu lækkað. Að auki hlyti
minni verðbólga og lítil sem engin
þenslumerki að verða til þess að
vextir lækkuðu.
Breyttar aðstæður
Birgir ísleifur Gunnarsson seðla-
bankastjóri sagði að engar ákvarð-
anir hefðu verið teknar á þessum
fundi. „Við skýrðum ráðherrunum
frá okkar afstöðu til stöðunnar í
vaxtamálum, þeirrar þróunar sem
orðið hefur á undanförnum vikum
og hvernig landið lægi framundan.
Við skýrðum m.a. frá því að okkur
finnst ýmislegt vera í umhverfinu
nú sem geti bent til þess að vaxta-
lækkanir séu framundan, bæði hvað
langtíma- og skammtímamarkaðinn
varðar. Hins vegar voru engar
ákvarðanir teknar um neinar að-
gerðir heldur verður þetta að skýr-
ast á næstu dögum og vikum,“ sagði
Birgir.
Birgir segir að aðstæður hafi
breyst mikið frá áramótum. Gjald-
eyrisútstreymið hafi verið mikið og
í raun ekki stöðvast fyrr en eftir
áramót auk þess sem mikil útlána-
aukning í bankakerfinu hafi valdið
því að lausafjárstaða bankanna hafi
verið í lágmarki. „Við brugðumst
við þessu með hækkun vaxta á
skammtímamarkaði en nú hefur
þetta hins vegar breyst. Gjaldeyris-
staðan fór batnandi í janúar og sú
þróun hefur haldið áfram nú í febr-
úár. Við vildum að vísu sjá gjaldeyr-
isstöðuna styrkjast meira en hún
hefur verið að gera en engu að síður
hefur umhverfíð breyst talsvert á
undanförnum vikum og það á að
gefa tilefni til breytinga."
Birgir segir að vaxtamunur milli
Islands og nágrannalandanna sé
vissulega orðinn talsverður. Hins
vegar geti menn verið að glíma við
misjafnar efnahagsforsendur eftir
löndum á hveijum tíma og því sé
ekkert gefið að vaxtaþróun sé ætið
sú sama til skemmri tíma litið. „Til
langframa hljóta vextir erlendis hins
vegar að hafa áhrif á vexti hérlend-
is. Hins vegar er alveg ljóst að
skammtímavextir hér verða að vera
eitthvað hærri en erlendis til þess
að stuðla að jákvæðum gjaldeyris-
jöfnuði. Það er mjög erfitt að bera
okkur saman við öflugustu við-
skiptaeiningar í veröldinni á borð við
Bandaríkin og Þýskaland. Við höfum
hins vegar verið með svipað vaxta-
stig og Svíþjóð, svo eitthvað sé
nefnt.“
Vaxtahækkanir viðskipta-
bankanna tímaskekkja
Aðspurður hvort gagnrýni á við-
skiptabankana fyrir vaxtahækkun
sína hafí verið réttmæt í ljósi undan-
genginna vaxtahækkana Seðlabank-
ans, segir Birgir ísleifur að hann
skilji í raun ekki af hveiju viðskipta-
bankarnir hafi fyrst brugðist við þeg-
ar ástandið hafí verið farið að breyt-
ast. „Þeirra viðbrögð komu þegar
útlánaaukningin hafði stöðvast og
lausafjárstaða þeirra var farin að
batna. Við skiljum því ekki þessa
tímasetningu. Við hefðum skilið það
ef bankamir hefðu verið með þessar
hækkanir í kjölfarið eða á svipuðum
tíma og okkar hækkanir í desember.
En við skiljum ekki þá tímasetningu
að vera að hækka núna í byijun febr-
úar þegar umhverfíð er breytt. Alla-
vega höfum við ekki fengið neinar
skýringar sem við skiljum."
Þær gagnrýnisraddir hafa heyrst
að vaxtahækkanir Seðlabankans í
desembér hafi í raun verið síðbúin
viðbrögð við þeim þenslumerkjum
sem orðið hafi vart við í kringum
kosningarnar síðastliðið vor. Birgir
segir þessa gagnrýni ekki eiga við
nein rök að styðjast. „Við bregðumst
við jafnóðum og hlutirnir gerast og
ef menn skoða breytingar á skamm-
tímavöxtum yfír árið má sjá að þeir
sveiflast upp og niður eftir því hvem-
ig ástandið hefur verið , t.d. á gjald-
eyrismörkuðunum. Sveiflurnar hjá
okkur hafa í raun verið mun minni
en hjá öðmm bönkum."