Morgunblaðið - 05.03.1996, Side 20

STUTT
Kvittur um
heilsuleysi
Mandela
NELSON Mandela, forseti Suð-
ur-Afríku, er á leið í þriggja daga
alhliða læknisskoðun og er vonast
til, að niðurstaða hennar kveði
niður þrálátan orðróm um heilsu-
leysi hans. Vegna hans hefur
gengi randsins, suður-afríska
gjaldmiðilsins, átt nokkuð undir
högg að sækja. Fjármálasérfræð-
ingar segja, að erlendir fjárfestar
óttist, að hugsanlegur eftirmaður
Mandela verði ekki jafn varkár í
fjármálum ríkisins og hann.
Bjartsýnn
á olíusölu
AMIR Muhammed Rasheed, olíu-
málaráðherra íraks, kvaðst í gær
bjartsýnn á, að viðræðumar við
fulltrúa Sameinuðu þjóðanna um
takmarkaða olíusölu bæru góðan
árangur. Enn væru þó ýmis mál
óútkljáð.
Setuverkfall
á þingi
HELSTI stjómarandstöðuflokk-
urinn í Japan efndi til setuverk-
falls á þingi í gær til að neyða
stjómina til að fresta atkvæða-
greiðslu um umdeilt fmmvarp.
Samkvæmt því verða skattpen-
ingar notaðir til að hjálpa að-
þrengdum lánastofnunum. Fólk
frá borginni Kobe efndi einnig til
mótmæla úti fyrir þinghúsinu og
skoraði á stjómina að nota skatt-
peninga almennings til að byggja
upp borgina í stað þess að gefa
þá stjómendum illa rekinna lána-
stofnana. í Kobe létust þúsundir
manna í miklum jarðskjálfta fyrir
ári.
Sinn Fein
útilokað
GERRY Adams, leiðtoga Sinn
Fein, var meinuð þátttaka í við-
ræðum um frið á Norður-írlandi
í Belfast í gær. Verður svo þar
til IRA, írski lýðveldisherinn, hef-
ur Iýst yfir nýju_ vopnahléi. Sir
Patrick Mayhew, írlandsmálaráð-
herra bresku stjómarinnar, og
Dick Spring, utanríkisráðherra
írlands, hófu einnig fund í Bel-
fast í gær um fyrirhugaðar kosn-
ingar og reglulegar friðarviðræð-
ur í júní en vegna komu Springs
hættu flokkar mótmælenda við
þátttöku í viðræðunum í gær.
Sljórn í
Tyrklandi
TYRKNESKI Föðurlandsflokk-
urinn samþykkti í gær sáttmála
nýrrar stjómar með Hægri-
flokknum. Um er að ræða minni-
hlutastjórn og munu leiðtogar
flokkanna, Mesut Yilmaz og
Tansu Ciller, skiptast á um að
gegna forsætisráðherraembætt-
inu.
Eistar og
Lettar deila
EISTNESKIR landamæraverðir
stöðvuðu í gær veiðar lettnesks
fiskiskips og fóru um borð á þeirri
forsendu að það ’væri í eistneskri
lögsögu, að því er sagði í yfirlýs-
ingu frá eistnéska utanríkisráðu-
neytinu. Eistar og Lettar hafa
undanfarin tvö ár átt í landhelgis-
deilu. Lettar segja að skipið hafi
hins vegar ekki verið innan hins
umdeilda svæðis og hafa krafið
Eista skýringa á athæfí þeirra.
20 ÞRIÐJUDAGUR 5. MARZ 1996
MORGUNBLAÐIÐ
ERLEIMT
v Islendingar í ísrael
Vaxandi ótti
meðal almennings
, „ÉG var að koma inn úr dyrunum
frá Tel Aviv og veit ekki nákvæm-
lega hvað gerðist, en ég heyrði
sprenginguna greinilega, var stödd
í um eins kílómetra fjarlægð frá
staðnum þar sem hún sprakk. Þessi
tilræði eru farin að segja til sín og
verulegs ótta gætir meðal almenn-
ings,“ sagði Edda Guðnason, sem
býr ásamt fjölskyldu í Jerúsalem, í
samtali við Morgunblaðið í gær.
Edda sagði, að þegar tilræði
ættu sér stað með svo skömmu
millibili eins og að undanförnu þá
segði það mjög til sín þótt ísraelar
væru ýmsu vanir.
„Andrúmsloftið er þrungið
spennu og andinn slæmur. Það er
farið að gæta verulegrar hræðslu
meðal almennings og ég get ekki
neitað því að talsverðan kvíða hefur
sett að okkur. Við erum tij dæmis
að skoða það nú að skipta um skóla
fyrir dóttur okkar. Nú þarf hún að
fara með strætisvagni í gegnum
miðbæinn en við ætlum að athuga
með að fá hana flutta í skóla sem
er hér í útborginni,“ sagði Edda.
Það var skjálfti í röddinni er sam-
talið fór fram og hún sagðist eiga
eftir að hringja mikið, láta vita af
sér og sínum og kanna hvort vini
og vandamenn hefði nokkuð sakað
í tilræðinu í gær. Það væri venjan
meðal ísraela í kjölfar sprengjutil-
ræða.
„Vissulega er fólk farið að óttast
að þessi tíðu tilræði geti haft slæm
áhrif varðandi friðarþróunina, sem
flestir hafa bundið miklar vonir við.
Það er ómögulegt að segja hveijar
afleiðingamar verða, hvort mikill
afturkippur verði, en vissulega er
ástandið slæmt þessa stundina. Og
það má segja að spenna hafí farið
vaxandi í landinu allt frá því Yitz-
hak Rabin var myrtur í haust,“
sagði Edda Guðnason.
Hryðjuverk og afleiðingar
„Fólki er mjög brugðið vegna
þessara tilræða og þó svo við séum
langt fyrir norðan þessa bæi þá
hafa tilræðin áhrif hér. Það virðist
vera efst á baugi hjá yfírvöldum
að auka öryggi og eftirlit í þeim
tilgangi að sporna við frekari
hryðjuverkastarfsemi. Á því hefur
fólk meiri áhuga en hugsanlegum
áhrifum á friðarþróunina," sagði
Guðmundur Harðarson vélvirki í
bænum Naharía nyrst í ísrael. Hann
hefur starfað að viðhaldi rafveitna
í suðurhluta Líbanons undanfarin
þijú ár og sagði að á þeim slóðum
hefði orðið mun friðvænlegra að
undanfömu.
Mikill hiti í fólki
„Hér höfum við ekki orðið vör
við neitt hér, Ashdod er friðsemdar-
borg, sjáum bara fréttir af þessum
tilræðum í sjónvarpinu," sagði Jón
Grettisson í samtali við blaðið í
gær. Hann vinnur ásamt tug starfs-
manna ístaks að smíði lystisnekkju-
hafnar í hafnarbænum Áshdod, sem
er skammt frá Tel Aviv og Askelon
þar sem öfgasamtök efndu til
sprengjutilræða í gær og um fyrri
helgi.
„Annars er mikill hiti í fólki sem
við vinnum með vegna þessara
hryðjuverka og víst er að arabar í
ísrael eru ekki öfundsverðir af hlut-
skipti sínu. Menn vonast bara til
að það takist að vinna bug á þessu,“
sagði Jón.
Tilræðismenn reyna að hindra friðarsamninga
Tugir manna farast
í Jerúsalem og Tel Aviv
Jerúsalem, Tel Aviv. Reuter.
SPRENGJUTILRÆÐI á fjölfarinni
verslunargötu í Tel Aviv varð a.m.k.
12 manns að bana í gær og um
100 slösuðust, að sögn lögreglu.
18 manns og tilræðismaður að auki
létu lífíð í sjálfmorðstilræði Palest-
ínumanns í Jerúsalem á sunnudag.
Hamas, hreyfing múslimskra heit-
trúarmanna, lýsti yfír ábyrgð á til-
ræðinu í Jerúsalem en óljóst var
um hið síðara.
„[Tilræðismaðurinn] fór yfír göt-
una á homi Dizengoff-götu og götu
Georgs konungs þar sem fjöldi
manna og bíla var á ferð og
sprengdi sjálfan sig í loft upp,“
sagði Gabi Last, lögreglustjóri í Tel
Aviv.
Sprengingin varð í kjarna borg-
arinnar, í Dizengoff-verslanamið-
stöðinni, en árið 1994 varð sjálfs-
morðingi úr röðum Hamas rúmlega
tuttugu manns að bana í strætis-
vagni á Dizengoff-götu. Rúður í
verslunum í grennd við staðinn
sundruðust í gær, sviðin bílflök lágu
á við og dreif og sums staðar sáust
blóðflekkir úr fórnarlömbunum á
gangstéttum. „Um 10 manns biðu
við hraðbanka til að taka út pen-
inga,“ sagði kona sem var vitni að
atburðinum. „Það varð sprenging
og sjö manns þeyttust upp í loftið."
Talsmaður Ichilov-sjúkrahússins
sagði að þangað hefði verið komið
með þijú slösuð böm. Ronnie Milo,
borgarstjóri í Tel Aviv, sagði að
tilræðismaðurinn virtist hafa ætlað
að fara inn í stórmarkað þar sem
fjöldi bama var í hátíðarklæðum í
tilefni trúarhátíðar gyðinga, Purim.
„Hann virðist hafa séð lögreglu-
mann í dyragættinni og ákveðið að
sprengja sig á götunni. Við sáum
höfuð mannsins í nokkurra metra
fjarlægð."
Að sögn Milos hafði maðurinn
bundið sprengiefnið við líkama sinn.
Maður sem talaði arabísku en ekki
gaf upp nafn sitt hringdi í ísraelska
útvarpið og sagðist tala í nafni
Hamas. Tilræðismaðurinn hefði
verið Salah Abdel-Rahim Ishaq, 24
ára gamall Palestínumaður frá
borginni Ramallah á Vesturbakkan-
um, Síðari fregnir hermdu að Ham-
as segðist ekki hafa borið ábyrgðina
á tilræðinu í gær og beindist þá
gmnurinn að íslamska jihad, öðmm
öfgasamtökum múslima.
Hert eftirlit
Öryggisviðbúnaður hefur verið
stórefldur í Jerúsalem og víðar í
ÍSRAELSKAR stúlkur syrgja
fórnarlömb tilræðisins í Jerú-
salem á sunnudag.
ísrael vegna tilræðanna. Shimon
Peres, forsætisráðherra Israels,
samþykkti á sunnudag áætlun um
hert eftirlit á landamærum ísraels
og sjálfsstjórnarsvæða Palestínu-
manna. Peres kom í skyndiheim-
sókn á tilræðisstaðinn í Tel Aviv í
gær. „Peres, þú ert næstur!" hróp-
aði reitt fólk að ráðherranum. Talið
er að árásir Hamas geti valdið því
að Peres og Verkamannaflokkur
hans tapi fyrir hægriflokknum
Likud í þingkosningum sem fyrir-
hugaðar em í lok maí. Skömmu
eftir tilræðið hvatti Peres almenn-
ing til að missa ekki trú á friðarferl-
ið.
Markmið Hamas með tilræðun-
um er að koma í veg fyrir friðar-
samninga ísraela og Palestínu-
manna. Ramallah heyrir nú undir
stjórn Yassers Arafats á sjálfs-
stjómarsvæðum Palestínumanna
og var haft eftir talsmanni hans
að tilræðin væru stríðsyfirlýsing.
„Friðarþróunin er i hættu“, sagði
talsmaðurinn, Marwan Kanafani.
Reuter
BJORGUNARMENN leita í braki strætisvagns sem Hamas-
liðar sprengdu í loft upp í Jerúsalem á sunnudag. Hamas
hefur staðið fyrir fjórum sprengjutilræðum á rúmri viku.