Morgunblaðið - 04.05.1996, Blaðsíða 6

6 LAUGARDAGUR 4. MAÍ 1996
MORGUNBLAÐIÐ
FRÉTTIR
Ríki, Reykjavíkurborg og Hafnarfjarðarbær rannsaka
jarðgufu í nágrenni höfuðborgar
Athugun á pappírs-
verksmiðju forsendan
FYRIRSPURN frá bandarísku fyr-
irtæki um möguleika á að setja á
stofn umsvifamikla pappírsverk-
smiðju hérlendis hefur leitt til þess
að ríki, Reykjavíkurborg og Hafnar-
fjarðarbær hafa ákveðið að efna til
samstarfs um rannsóknir á jarðgufu
á höfuðborgarsvæðinu og í nágrenni
með virkjun hennar í huga.
Kostnaður við rannsóknirnar er
áætlaður um 230 milljónir króna og
er gert ráð fyrir að frumniðurstöður
liggi fyrir um mitt næsta ár.
Undirbúningsfélag stofnsett
Finnur Ingólfsson iðnaðar- og við-
skiptaráðherra, Ingibjörg Sólrún
Gísladóttir borgarstjóri og Ingvar
Viktorsson bæjarstjóri í Hafnarfirði
undirrituðu í gær viljayfirlýsingu
þess efnis, sem kveður á um að sett
verði á stofn undirbúningsféiag þess-
ara aðila til að undirbúa og hrinda
af stað rannsóknaráætlun sem miði
að því að kanna afkastagetu og
vinnslueiginleika á Krísuvíkur- og
Trölladyngjusvæðinu með tilliti til
að geta afhent stórum notendum
jarðgufu við starfandi höfn.
Sömuleiðis að gera verkfræði- og
hagkvæmnisathugun á heildarfjár-
festingu vegna virkjunar jarðgufu á
svæðinu og til afhendingar í
Straumsvík og annast markaðssetn-
ingu á jarðgufu til iðnaðarnota, m.a.
í samstarfi við aðra aðila, sem sinna
hliðstæðum verkefnum.
Ingibjörg Sólrún lagði á það
áherslu við undirritunina í gær, að
útilokað sé að markaðssetja og finna
kaupendur að jarðgufu til stóriðnað-
ar, nema að fenginni staðfestingu á
mögulegri öflun gufu af þeim gæðum
og á því verði sem er samkeppnis-
hæft. Þetta verði- ekki gert nema
með rannsóknum.
33 milljarða verksmiðja
Fram kom að fyrirspurn frá
bandarísku fyrirtæki, Southem Pap-
er Corporation, sem barst Reykjavík-
urborg, hratt samstarfi aðilanna
þriggja af stað. Þar var lýst yfir
áhuga á að reisa pappírsverksmiðju
á höfuðborgarsvæðinu er framleiddi
hvítan, hjúpaðan prentpappír, um
2.000 tonn á ári. Þá var upplýst að
stofnkostnaður slíkrar verksmiðju
næmi um 500 milljónum bandaríkja-
dala, eða um 33 milljörðum íslenskra
króna, sem yrði fjármagnað að
tveimur þriðju með lánsfé en einum
þriðja með eigin fé. Velta slíks fyrir-
Morgunblaðið/Halldór
FINNUR Ingólfsson iðnaðarráðherra og Ragnar Kjartansson
framkvæmdastjóri Aflvaka ræðast við eftir undirskrift sam-
komulags um jarðhitarannsóknir.
tækis yrði sömuleiðis um 33 milljarð-
ar króna á ári, ef af yrði.
Óskað var eftir atbeina borgaryf-
irvalda við verkefnið í heild, svo sem
starfsaðstöðu, orkusölu og innlenda
þátttöku í fjármögnun. Ingibjörg
sagði fulltrúa borgarinnar hafa rætt
við forkólfa fyrirtækisins, og fóru
þær viðræður fram 2. febrúar sl. í
Bandaríkjunum. Southern Paper
Corp. var stofnað á seinasta ári og
hefur ekki hafið daglegan rekstur.
„í raun er hér um að ræða hóp
frumkvöðla sem sýnast hafa trúverð-
uga fagreynslu og viðskiptasambönd
og hafa tekið sig saman um upp-
byggingu þessa fyrirtækis. Fram
hefur komið, að sjálfir muni þeir
leggja til USD 25 milljónir (1,7 millj-
arða króna) í fyrirtæki um verksmiðj-
una hérlendis, auk framlags frá
skyldum og tengdum aðilum," segir
í skýrslu starfshóps á vegum Aflvaka
hf. um málið.

Morgunblaðið/Ásdís
Byggir hesthús
VORDAGAR nýtast vel til verka. Þorkell Traustason smiður er hér að byggja hesthús í Mosfellsbæ.
Bankafrum varp
samþykkt
ALÞINGI samþykkti í gær breyt-
ingu á lögum um viðskiptabanka
og sparisjóði, þar á meðal umdeilt
bráðabirgðaákvæði sem heimilar
Landsbankanum að endurfjár-
magna víkjandi lán sem hann fékk
árið 1993.
Stjórnarandstaðan lagðist gegn
þessu ákvæði á þeirri forsendu að
ekki væri þörf á heimildinni, þar
sem eiginfjárstaða Landsbankans
væri í lagi og bankinn hefði mögu-
leika á að styrkja efnahag sinn
með öðrum aðgerðum.
Þingmenn Alþýðuflokks, Þjóð-
vaka og Kvennalista, auk
Margrétar Frímannsdóttur, for-
manns Alþýðubandalags, greiddu
atkvæði gegn ákvæðinu, en aðrir
þingmenn Alþýðubandalags og
Pétur Blöndal, Sjálfstæðisflokki,
sátu hjá. Aðrir þingmenn Sjálf-
stæðisflokks og þingmenn Fram-
sóknarflokks samþykktu ákvæðið.
Tveir þingmenn sátu hjá
Frumvarpið í heild var síðan
samþykkt með atkvæðum allra
þingmanna nema Hjörleifs Gutt-
ormssonar, Alþýðubandalagi, og
Jóhönnu Sigurðardóttur, Þjóð-
vaká, sem sátu hjá.

Róttækar tillögur liggja fyrir um breytingar á tekjustofnum Ríkisútvarpsins
Innheimta þarf
yfir 9.000 krón-
ur í nefskatt
Tekjur Ríkisútvarpsins af auglýsingum hafa faríð vax-
andi síðustu ár og námu þær á síðasta ári um 32% af
tekjum stofnunarinnar. Missi RÚV tekjur af auglýsing-
um og afnotagjaldið verði afnumið og tekinn upp nef-
skattur þarf skatturinn að nema a.m.k. 9.000 krónum
á mann til að RtJV haldi óbreyttum tekjum.
VERÐI farið að tillögu starfshóps um endur-
skoðun á útvarpslögum um að Ríkisútvarpið fái
tekjur sínar með innheimtu nefskatts og stofn-
unin dragi sig að mestu út af auglýsingamark-
aði þarf upphæð nefskattsins að nema um 9.000
krónum. Upphæðin miðast við að umsvif RÚV
verði þau sömu og þau eru í _dag.
Samkvæmt ársskýrslu RÚV 1994 námu
heildartekjur stofnunarinnar 2.054 milljónum
króna. 75,8% teknanna komu frá afnotagjöldum
eða rúmur 1,5 milljarður. Tekjur af auglýsingum
þetta ár námu 524 milljónum króna.
Að sögn Harðar Vilhjálmssonar, fjármála-
stjpra RUV, hefur vægi auglýsinga í tekjum
RÚV farið vaxandi á síðustu árum. Hann sagði
að^ í fyrra hefðu hlutfall auglýsinga í tekjum
RÚV farið upp í 32%, en afnotagjöld verið um
68% af tekjum stofnunarinnar.
í skýrslu starfshópsins kemur fram að árið
1991 var Ríkisútvarpið-Hljóðvarp með um 70%
af auglýsingamarkaði hljóðvarps, en einkareknu
útvarpsstöðvamar sameiginlega með 30%.
Nefskattur lagður á 212 þúsund
einstaklinga og fyrirtæki
í tillögum starfshóps um endurskoðun á
útvarpslögum er lagt til að RÚV hverfi af aug-
lýsingamarkaði fyrir 1. janúar 1999. Starfshóp-
urinn miðar þó við að afnám auglýsinga nái
ekki til tilkynninga er snerta öryggi lands-
manna og þjóðarheill, né til dánartilkynninga,
tilkynninga um afmæli, fundi og ámaðaróska
á hátíðisdögum.
Jafnframt leggur starfshópurinn til að RÚV
hætti að innheimt afnotagjöld, en innheimtur
verði nefskattur af hveijum einstaklingi eldri
en 16 ára og einnig af lögaðilum. í dag eru
greidd afnotagjöld af um 77.000 viðtækjum
og nemur gjaldið 2.000 krónum á mánuði eða
24.000 á ári. Tekjur RÚV af afnotagjaldi eru
eins og áður segir um 1,5 milljarður. Verði
lagður á nefskattur til að bæta RÚV þennan
tekjumissi er miðað við að hann verði lagður
á 212.000 einstaklinga og fyrirtæki og nemi
7.000 krónum á ári.
Ef bæta á RÚV upp tekjumissi vegna missi
auglýsingatekna þyrfti nefskatturinn að vera
a.m.k. 2.000 krónum hærri eða samtals yfír
9.000 krónur. Þá er gengið út frá að aðrar
breytingar, sem starfshópurinn leggur til, hafí
engin áhrif á tekjur og útgjöld RÚV. Sú for-
senda stenst reyndar ekki því að Ijóst er að
rekstur innheimtudeildar, auglýsingadeildar og
dreifikerfís kostar RÚV verulega fjármuni.
Kostnaður við rekstur innheimtudeildar RÚV
kostaði t.d. 76 milljónir árið 1994 og rekstur
dreifíkerfisins kostaði um 180 milljónir.
Starfshópurinn telur eðlilegt að gerðar verði
ýmsar breytingar á rekstri RÚV og bendir á
að stofnunin geti bætt sér upp missi auglýsinga-
tekna með markvissri endurskipulagningu. í
viðauka við skýrsiuna vekja höfundar hennar
athygli á að starfsmönnum hennar hafi fjölgað
verulega. Þannig hafí fastir starfsmenn RÚV
verið 335 árið 1987, en 375 árið 1993.
Gunnlaugur Sævar Gunnlaugsson, formaður
starfshóps um endurskoðun á útvarpslögum,
sagði að á bak við tillöguna um að RÚV dragi
sig út af auglýsingamarkaðinum lægi það sjón-
armið að skapa aukið svigrúm fyrir einkarekna
ljósvakamiðla til að auka innlenda dagskrár-
gerð.
„Við fórum ekki út í að reikna það út hversu
miklum fjármunum þyrfti að veija til Ríkisút-
varpsins á hveiju ári til að það gæti sinnt sínum
skyldum sómasamlega. Hugmynd starfshópsins
var að það yrði gert og Ríkisútvarpið fengið
það fjármagn sem það þyrfti og sátt væri um
að það hefði til ráðstöfunar til að rækja skyld-
ur sínar,“ sagði Gunnlaugur.
Tómas Ingi Olrich, alþingismaður og einn
nefndarmanna, gerði fyrirvara við tillögu nefnd-
arinnar um að RÚV dragi sig út af auglýsinga-
markaðinum. I fyrirvara sínum leggur hann til
að samkeppnisstaða einkarekinna sjónvarps- og
útvarpsstöðva verði bætt á þann hátt að sér-
stakt gjald verði lagt á auglýsingatekjur RÚV
og gjaldið renni til dagskrárgerðar á vegum
einkarekinna ljósvakamiðla.
Örbylgjukerfið komið að fótum fram
í skýrslunni er lagt til að RÚV hefji samn-
ingaviðræður við Póst og síma um sölu örbylgju-
kerfísins og fulla yfírtöku Pósts og síma á dreif-
ingu útvarpsefnis fyrir RÚV. Örbylgjukerfið er
komið til ára sinna og knýjandi að taka ákvörð-
un um hvernig standa skuli að dreifingu efnis
frá RÚV í framtíðinni. í skýrslunni er haft eft-
ir talsmönnum Pósts og síma að stór hluti ör-
bylgjukerfís RÚV sé ónýtur, ýmsir kaflar þess
séu í „gjörgæslu" og aðrir komnir af fótum
fram. Kostnaður RÚV við rekstur dreifíkerfisins
nam um 180 milljónum króna árið 1994.
í skýrslunni er eindregið mælt með að dreif-
ing efnis frá RÚV fari í framtíðinni fram í
gegnum Ijósleiðara. Bent er á að Viðskiptafræði-
stofnun Háskóla íslands hafí komist að þeirri
niðurstöðu að ljósleiðaralausnin sé tvímælalaust
ódýrari kostur en fjárfesting í nýju örbylgju-
kerfí, en uppbygging þess kosti um 400 milljón-
um króna meira en hin leiðin. Bent er á að
langstærstur hluti fjárfestinga við ljósleiðara-
kerfíð sé lokið og það nú þegar vel í stakk búið
til að taka við dreifingu af örbylgjunni. Eðlilegt
væri að nota örbylgjuna sem varaflutningskerfí
ef bilun verði í ljósleiðarakerfínu.