Morgunblaðið - 04.05.1996, Blaðsíða 24

24 LAUGARDAGUR 4. MAÍ 1996
MORGUNBLAÐIÐ
Hcr ræður græní liturinn ríkum.
Kápan er frá Spúútnik.
Ljósmynd/Spessi
HRAFNHILDUR stílisti, Arnold ljósmyndari,
Kristfn förðunarmeistari, Elísabet módel.
Blússa frá Spúútnik, pils
frá Fríðu frænku, sokkabux-
ur og skór úr einkasafni.
Þau setja markið hátt og stefna að því að
koma sér á framfæri í tískuheiminum
erlendis, Arnold sem ljósmyndari,
Hrafnhildur sem stílisti, Kristín í förðun
og Elísabet sem módel. Sveinn Guðjónsson
Ljósmyndir/Arnold
hitti þau að máli og kannaði afrakstur
samstarfsins
Óhefðbundið giftingadress. Kjóll-
inn er frá Fríðu frænku, sokka-
buxur og skór úr einkasafni.
old Björnsson og Kristín Reinholdt
Sæbergsdóttir, sem ásamt „súper-
módelinu" Elísabetu Davíðsdóttur
hafa myndað samstarfshóp um
tískuljósmyndun. Tilgangurinn er
að safna efni í þar til gerðar
nægilegan metnað til að gera hluti-
na almennilega. Þess vegna
ákváðum við að taka þetta föstum
tökum og það er metnaðurinn sem
rekur okkur áfram,“ segja þau
Hrafnhildur Hólmgeirsdóttir, Arn-
KKUR fínnst dá-
lítið skorta á að
fólk, sem hefur
verið að vinna í
tískuheiminum
hér á landi, hafi
TILBRIGÐI
TISKUNNAR
Afhverju stafar brjóskeyðing ?
MAGNÚS JÓHANNSSON LÆKNIR SVARAR SPURNINGUM LESENDA
Spurning: Af hverju stafar
brjóskeyðing og er eitthvað við
henni að gera?
Svar: í öllum liðum er liðbrjósk,
sem er mýkra en bein og ásamt
seigum liðvökvanum gefur það
liðnum áreynslulausa mýkt. Ymsir
sjúkdómar og slys geta valdið
skemmdum á liðbrjóski og orðið til
þess að það þynnist og má þar
nefna liðagigt, sýkingar í liðum,
beinbrot, liðhlaup (að fara úr liði),
mikla og einhæfa áreynslu, o.fl.
Hitt er þó algengara að engin saga
sé um slíkt og eru þetta þá breyt-
ingar sem koma með hækkandi
aldri og ganga oft undir nafninu
slitgigt. I slíkum tilvikum er ekki
vitað um orsök en stundum er þó
greinileg ættarsaga. Brjóskeyðingu
eða öðru nafni slitgigt er auðvelt að
Brjóskeyðing
greina á röntgenmynd og er hér um
að ræða mjög algengan kviUa sem
sést af því að fundist hafa merld um
brjóskeyðingu á röntgenmyndum
hjá 35% einstaklinga undir 30 ára
aldri og hjá 85% fólks um áttrætt.
Slíkar breytingar valda þó ekki
óþægindum nema hjá sumum. Þeir
liðir sem oftast verða íyrir barðinu
á brjóskeyðingu eru liðimir í fin-
grum og tám, mjaðmarliðir, hné-
liðir og hryggjarliðir en ýmsir aðrir
liðir geta einnig komið við sögu.
Oþægindin sem af þessu hljótast
eru verkir sem koma við áreynslu
og lagast við hvíld, skammvinnur
stirðleiki eftir hvíld og brak í lið-
unum. Meðferð felst í fræðslu um
eðli sjúkdómsins, hvíld, sjúkraþjálf-
un, megrun, verkjalyfjum og skurð-
aðgerðum. Megrun getur haft
mikla þýðingu við brjóskeyðingu í
mjöðmum og hnjám. Venjuleg
verkjalyf (t.d. paraeetamól og
íbúprófen) geta hjálpað mikið og
engin ástæða er til að nota þau
ekki. Stundum eru gerðar skurð-
aðgerðir til að leiðrétta skekkju í lið
og gervimjaðmir og gervihné geta
iðulega gjörbreytt lífi fólks. Á síð-
ustu árum er einnig farið að
sprauta seigfljótandi gerviliðvökva í
suma liði, einkum hné, og getur það
hjálpað í vissum tilvikum. Brjósk-
eyðing er sjúkdómur sem kemur
hægt og sígandi á löngum tíma og
getur gengið til baka a.m.k. líma-
bundið. Borið saman við liðagigt er
brjóskeyðing vægur sjúkdómur
sem flestum gengur sæmilega að
læra að lifa með.
Spurning: Ég er með stíflaðan
tárakirtil. Þarf ég að láta taka
hann, eða skera í hann eða lagast
þetta af sjálfu sér?
Svar: Það sem líklega er hér á
ferðinni er bólga og óþægindi í
augnkróknum en þar eru tára-
kirtlar og einnig opnast þar göngin
sem flytja táravökvann niður í nef-
hol. Ef tárakirtilsgöngin stíflast
þarna er mikil hætta á bakter-
íusýkingu. Slík sýking getur lagast
af sjálfu sér og einnig lagast hún
venjulega fljótt ef gefin eru sýkla-
lyf en ef stíflan er ekki fjarlægð þá
má búast við að sýkingin taki sig
upp aftur og aftur. Það er þvi
mikilvægt að fara til augnlæknis til
að fá örugga sjúkdómsgreiningu
og láta fjarlægja stiflu ef með þarf.
Slík stífla er oftast lítill steinn sem
hefur myndast í tárakirtlinum en
slíkir steinar geta myndast í tái-a-
kirtlum, munnvatnskirtlum og víð-
ar. Slíka steina má fjarlægja með
lítilli aðgerð.
• Lesendur Morgunblndsins geta
spurt lækninn um það sem þeim
liggur á hjurtn og er tekið á móti
spurningum á virkiun dögum milli
klukkan 10 og 17 í súna 5691100 og
bréfum eða símbréfum merkt:
Vikulok, Fax 5691222.