Morgunblaðið - 04.05.1996, Blaðsíða 50

50 LAUGARDAGUR 4. MAÍ 1996
MORGUNBLAÐIÐ
BRÉF • FORSETAKJÖR
I DAG
Forsetakosningar:
málefnaframboð til
íhugunar - stefnuskrá
í 4 greinum
Frá Þór Játvarði Jakobssyni:
NÝKOMINN er ég heim utan úr
hinum stóra heimi þar sem ekkert
minnir á ísland og íslendinga. And-
inn auðgaðist á vísindalegri mál-
stefnu í Cambridge í Englandi um
rannsóknir í norðurhöfum og á stór-
kostlegum afmælistónleikum í Roy-
al Albert Hall þar sem sjálfur hinn
áttræði Yehudi Menuhin sveiflaði
sprota og Rostrapovits og Mutter
léku af snilld.
Fjölbreytni mannlífs og mann-
mergð einkenna jörðina. Við, kvart-
milljónarþjóð, hverfum í skugga
„fámennra“ þjóða Noregs og
Kanada, landa sem ég hef átt heima
í, hvað þá Bretlands og Indlands,
landa tengdabarna minna. En hver
er sjálfum sér næstur, þótt hollt sé
að sjá sjálfan sig í réttum hlutföllum
miðað við umheiminn. Og einmitt
vegna smæðarinnar er áríðandi að
þjóðin hyggi vel að málum sínum.
Nú stendur fyrir dyrum að velja
forseta íslands, mannval gott hefur
verið nefnt til sögunnar og nokkrir
bjóða sig fram, Guðrúnar, Ólafar,
Pétur og Guðmundur góði. Af ýms-
um hvötum ganga þau fram fyrir
skjöldu og af ýmsum ástæðum
verða þau fyrir valinu hjá fólki í
komandi kosningum. En mest er
um vert að vel gangi hjá forseta
íslands um alla framtíð hver sem
hann verður hveiju sinni.
Ég hef áður nefnt að skynsam-
legt væri að frambjóðandi lýsti ein-
hvers konar stefnuskrá í upphafi
framboðs. Það hefur svo sem jaðrað
við hjá sumum og aðrir hafa greint
frá hugðarefnum og afstöðu þegar
á líður. Eftirfarandi dæmi um upp-
talningu í stefnuskrá tileinka ég
með frómum óskum frambjóðend-
um til fróðleiks, frambjóðendum að
þessu sinni og þeim sem birtast á
næstu öld. Við erum peð, en hugum
vel að framtíð landsins okkar og
íbúa þess. Formæður okkar og for-
feður eiga það skilið.
1. Fyrsta grein minnir á hin
mikilvægu, sjálfsögðu skylduverk
sem hver forseti íslands skal inna
af hendi af þrótti og lipurð.
I. Skylduverk
a. ísland - stjórnsýsluembætti
samkvæmt lögum.
b. íslendingar - sjálfsagður stuðn-
ingur við framtak og athafnir, list-
ir, íþróttir og menntun í landinu.
2. Önnur grein minnir á mála-
flokka sem fráfarandi forseti hefur
látið mjög til sín taka og mest er
um vert að hinn næsti geri svo einn-
ig. Raunar er fyrra verkefnið ævar-
andi. Hið seinna er bráðnauðsynlegt
nú um þessar mundir og næstu öld,
meðan verið er að klæða landið á ný.
II. Meginmálefni til viðbótar
a. íslenska: málrækt.
b. ísland: landvernd.
3. Þriðja grein nefnir áhugaverð
málefni sem næsti forseti gæti tek-
ið þátt í að undirbúa, svo að meiri
sómi yrði að en ella.
III. Tímabundin verkefni
a. Stofnun miðstöðvar alþjóðlegra
umhverfis- og þróunarmála á Is-
landi (í anda Brundtland-skýrslu frá
1987 og Ríó-ráðstefnu árið 1991).
b. Kristnitökuafmæli og kirkjan
árið 2000.
4. Fjórða grein tilgreinir tvennt
sem mun halda forseta í lífrænum
tengslum við fólkið í landinu. Það
kýs hann og kjörum almennings
skyldi hann deila eins og unnt er.
Með ýmsum fríðindum mun hann
ekki skorta peninga, en aðrir eiga
bágt.
IV. Annað
a. Forseti láti helming launa sinna
ganga til góðra málefna.
b. Forseti sinni að nokkru verkefn-
um á fyrri vinnustað og ræki þann-
ig kunnug tengsl við atvinnulíf.
í þessu samhengi er að lokum
vísað til hugleiðinga minna í tveim-
ur blaðagreinum sl. vetur, þ. 17.
október 1995 í Morgunblaðinu (ís-
land næstu 1000 ár) og í Tímanum
þ. 20. desember 1995 (Umheimur,
framtíð og forsetaframboð).
Skrifað 1. maí 1996.
ÞÓR JÁTVARÐUR JAKOBSSON,
Espigerði 2 (2E),
108 Reykjavík.
Guðrún Helgadóttir -
vænlegt forsetaefni
Frá Eyjólfi Kjalari Emilssyni
og Jóni Ólafssyni:
ÞAÐ SÉST á líflegum umræðum
um forsetaframbjóðendur upp á síð-
kastið að íslendingum stendur ekki
á sama um þjóðhöfðingja sinn. For-
setaembættið er virðingar- en ekki
valdastaða og því er öllum í mun
að forsetinn sé ekki bara sannferð-
ugur fulltrúi þjóðarinnar heldur
einnig og ekki síður fulltrúi þess
^ besta sem hún hefur fram að færa.
Við undirritaðir höfum furðað
okkur á því að Guðrún Helgadóttir
rithöfundur og fyrrverandi alþingis-
maður skuli aldrei nefnd til sögunn-
ar þegar afstaða manna til hugsan-
legra forsetaefna er könnuð. Þó er
Guðrún augljóslega rökréttur kost-
ur; í okkar augum raunar sú mann-
eskja sem hefur langmesta burði
til að verða góður forseti. Guðrún
Helgadóttir á ekki aðeins að baki
óvenjulegan stjórnmálaferil. Hún
er líka einn af okkar bestu rithöf-
f undum. Starfsferill hennar ber vitni
um eldmóð og hugsjónir, óbilandi
baráttuþrek og vilja til að láta gott
af sér leiða. Það er óþarfí að telja
upp bækur hennar eða rifja upp
þingmannsstörfin, við vitum öll að
Guðrún hefur aldrei látið annarleg
sjónarmið hafa áhrif á verk sfn, hún
hefur verið trú sannfæringu sinni,
t tilbúin til þess leggja allt í sölurnar
þegar mikið liggur við og til að víkja
þegar henni sýnist að það geti ver-
ið fyrir bestu.
Það er alveg sama hvort menn
hafa deilt skoðunum með Guðrúnu
eða verið henni ósammála. Aldrei
hefur verið ástæða til efasemda um
heiðarleika hennar eða staðfestu.
Hún hefur um langt skeið verið í
fremstu röð og í hópi þeirra fáu
íslendinga sem hafa getið sér orð
af verkum sínum erlendis jafnt sem
innanlands, það hefur hún gert sem
stjórnmálamaður og sem rithöfund-
ur. Þegar við kjósum forseta í sum-
ar eigum við að dæma frambjóðend-
uma af verkum þeirra. Það væri lán
dafyrir okkur að eiga völ á Guðrúnu
Helgadóttur, því að hún sameinar
reynslu stjómmálamannsins og
menningarhlutverk rithöfundarins.
Hún er jafnvön stjórnmálastarfi á
alþjóðavettvangi og heima í héraði.
Hún er íslendingur sem skilur og
þek’kir þjóð sína, menningu hennar,
stjórnmál og ekki síst hvernig fólk
og hugsar og finnur til við eldhús-
borðið heima hjá sér.
EYJÓLFUR KJALAR EMILSSON,
prófessor í heimspeki
við Óslóarháskóla,
JÓN ÓLAFSSON
er að skrifa doktorsritgerð
í heimspeki við
Columbiaháskóla í New York.
SKAK
átti leik, en Vadím Zvjag-
íntsev (2.585), 19 ára,
hafði svart og lék síðast
Umsjón Margeir
Pétursson
15. - h7-h6??
16. e5! — hxg5 (Svartur
tapar líka
manni eftir
16. - dxe5
17. Bxf6 -
Bxf6 18’.
Dxc5) 17.
exf6 — Dxel
18. Hxel —
Hxel 19.
fxg7 og með
heilum manni
yfir vann
hvítur auð-
veldlega.
Fjórð-
ungsúrslitin
í Kreml
HVÍTUR leikur
og vinnur.
STAÐAN kom upp í skák
á undanrásamóti í Moskvu
fyrir atskákmótið í Kreml
í viðureign tveggja af efni-
legustu ungu Rússunum:
Sergei Rúblevskí (2.610),
21 árs, var með hvítt og
gengu þannig
fyrir sig: Júdit Polgar—
ívantsjúk 1 'h— 'h, Chern-
in—Kramnik 'h—1 V2,
Rúblevskí—Anand 1—2,
Drejev—Kasparov 1—2,
Undanúrslit: Kramnik—
Júdit Polgar 1 'h— 'h, Ka-
s_parov—Anand l'h— 'h
Urslit: Kramnik—
Kasparov 2 ‘/2—! 'h
HÖGNIHREKKVÍSI
„Bg sé. cJSTlðgnt &r cFd störfum,~
„Tfann, erJ nagCasfiysti/iqa."
VELVAKANÐI
Svarar í síma 569 1100 frá 10-12 og 14-16
frá mánudegi til föstudags
Netfang: lauga@mbl.is
Skálað í
eplasafa
INGIBJÖRG Ámý skrif-
aði í Velvakanda sl. mið-
vikudag og minntist á
ósmekklega vígslu nýju
dagvistunardeildarinnar
fyrir heilaskaðaða. Sagði
hún m.a. að skálað hefði
verið í áfengi. Það er
ekki rétt, þar var skálað
í svokölluðum eplacider,
sem er óáfengur eplasafi
með gosi í.
Marta Pálsdóttir.
Skótau út um
öll gólf
TILEFNI þessa bréfs er
að fyrir nokkru fór ég
að skoða blokkaríbúð hér
í bæ. Og mikið var ég
hissa þegar ég sá skó-
grindurnar frammi á
stigaganginum. Þegar ég
var að fara upp á efstu
hæðina gat ég ekki þver-
fótað fyrir skófatnaði á
gólfinu. Eitt er víst að
ekki vil ég kaupa íbúð í
svona húsi. Ég hef farið
í mörg fjölbýlishús um
ævina en aldrei séð neitt
þessu líkt.
Ég ráðlegg þeim sem
eru að reyna að selja
íbúðir í fjölbýlishúsum að
biðja íbúa að láta skóna
ekki liggja á glámbekk
svo íbúðirnar verði fýsi-
legri til kaups.
Rut Bragadóttir,
Meðalholti 21,
Reykjavík.
Góður andi á
Reykjalundi
UM LEIÐ og við færum
starfsfólki Reykjalundar
okkar bestu þakkir, vilj-
um við vekja athygli
þjóðarinnar á því merka
og mikilvæga staifi sem
þar er unnið. Okkur
finnst það þvílík forrétt-
indi og lífsreynsla að hafa
fengið að vera þama hjá
öllu þessu yndislega og
góða fólki. Það var alveg
sama hver eða hvað var,
allir vom boðnir og búnir
að þjálpa og leiðbeina.
Á Reykjalundi er góður
andi og þar em unnin
mörg kraftaverk.
Guð blessi starfsfólkið
og alla starfsemina á
Reykjalundi.
Agatha Þorleifsdóttir,
Dagmar
Guðmundsdóttir,
Guðbjörg Þórisdóttir,
Guðrún Baldursdóttir,
Jóhanna S.
Ágústsdóttir,
Jón Sigurðsson,
Sólveig Á.
Jóhannsdóttir.
Tapað/fundið
Sólgleraugu
töpuðust
SÓLGLERAUGU af
gerðinni Ray Ban töpuð-
ust í Esjunni sumardag-
inn fyrsta. Finnandi vin-
samlega hringi í síma
587 1189.
Bastbudda
fannst
LÍTIL bastbudda fannst
í Bankastræti sl. þriðju-
dagskvöld. Upplýsingar í
síma 562 0178.
Gullúr tapaðist
TAPAST hefur lítið
kvengullúr. Á baki var
grafið fangamark.
Finnandi vinsamlega
hringi í síma 553 9192.
Fundarlaun.
Med morgunkaffinu
VÆRI ókurteisi að biðja
þig að heimsækja mig á
viðtalstíma?
LÆKNIRINN sagði að þú
ættir að fara þér varlega,
en ekki að þú ættir að
sitja kyrr allan daginn.
MANSTU þegar ég sagði
þér að ég væri alltaf ljúg-
andi? Ég var að ljúga að
þér.
Víkverji skrifar...
VÍKVERJI þurfti nýlega að
senda pakka norður í land.
Viðtakandinn býr úti í sveit nálægt
Blönduósi og bað Víkverji kunn-
ingja sinn um að setja pakkann í
póst. Nú leið og beið og ekki barst
pakkinn. Víkverja þótti verra ef
pakkinn væri týndur því í honum
voru gögn sem slæmt var ef glötuð-
ust.
Þegar hálfur mánuður var liðinn
frá því pakkinn var sendur hringdi
Víkverji á pósthúsið á Blönduósi og
spurðist fyrir um sendinguna.
Hvorki póstmeistarinn né póstber-
inn könnuðust við að hafa séð téðan
pakka.
Ekki liðu þó nema tvær stundir
frá þessu samtali þar til póstmeist-
arinn hringdi í Víkverja. Hann sagði
að póstberinn hefði gert sér ferð á
bifreiðastöð á staðnum og fundið
pakkann þar. Þá hafði kunningi
Víkverja sent pakkann með rútu
en ekki í pósti án þess að Víkveiji
vissi. Það var því árvekni og liðleg-
heitum starfsmanna pósthússins á
Blönduósi að þakka að pakki, sem
þeir báru enga ábyrgð á, komst
loks til skila. Kann Víkverji þeim
bestu þakkir fyrir.
XXX
VÍKVERJI brá sér til Færeyja
á dögunum og hófst ferðin á
Reykjavíkurflugvelli. Þar er rekin
lítil fríhöfn fyrir millilandafarþega
og þar sem fátt annað var hægt
að gera sér til dundurs í biðsalnum
rölti Víkveiji þar inn. Eins og við
var að búast var vöruúrval mun
takmarkaðra en í fríhöfninni í
Keflavík, sem kom svo sem ekki á
óvart, enda mikill stærðarmunur á
verslununum. Víkverja rak hins
vegar í rogastans þegar hann fór
að líta á verð einstakra tegunda.
Verulegur verðmunur reyndist á
fríhöfnunum í Keflavík og Reykja-
vík og þá ekki síst á koníaki, sem
Víkveiji kaupir hvað oftast á ferð-
um sínum heim. Sá Víkveiji ekki
betur en að um þúsund króna verð-
munur væri á flösku af vinsælu
koníaki í Reykjavík og Keflavík og
fer þá að draga töluvert úr
sparnaðinum við fríhafnarvið-
skipti.
XXX
ÞEGAR kom að 'neimför nokkr-
um dögum síðar kom í ljós
að flogið var með færeyska flugfé-
laginu Atlantic Airways en það
hefur gert samstarfssamning við
Flugleiðir og skiptast félögin á að
fljúga milli Reykjavíkur og Vága.
Flugið með Atlantic reyndist hið
þægilegasta. Nýleg British Aero-
space-þota félagsins var rúmgóður
og hljóðlátur farkostur og þjónusta
vinaleg, líkt og Færeyinga er von
og vísa.