Morgunblaðið - 11.05.1996, Qupperneq 6

6 LAUGARDAGUR 11. MAÍ 1996
MORGUNBLAÐIÐ
Séra Pálmi
ekki í framboð
MORGUNBLAÐINU hefur borist eft-
irfarandi tilkynning frá sr. Pálma
M'atthíassyni, sóknarpresti í Bústaða-
kirkju, :
„Ég hef ákveðið að gefa ekki kost
á mér í framboð til embættis forseta
íslands, þrátt fyrir að fast hafí verið
að okkur hjónum sótt að gefa kost á
okkur til þessa virðulega embættis.
Þrátt fyrir mikla og góða hvatningu
góðra og traustra vina og velgjörðar-
manna þá er þessi ákvörðun einlæg
og endanleg. í raun höfðum við vikið
þessari umræðu frá okkur fyrir all-
löngu en verið hvött til að endurskoða
þá ákvörðun. Síðustu vikur höfum við
verið undir mjög sterkum þrýstingi.
Það hefur verið lagt mjög hart að
okkur af traustum hópi fólks, sem
hefur verið reiðubúinn til þess að vinna
með okkur að framboði.
Þessi velvilji og hvatning fólks víðs-
vegar um land er okkur hjónum dýr-
mætur og við erum þakklát. í þessum
tengslum og umræðum hafa skapast
tengsl vináttu og kunningsskapar,
sem munu haldast.
Ég kann vel við mig í embætti sókn-
arprests í Bústaðaprestakalli. Þar er
gott og öflugt starf með góðum og
tryggum sóknarbörnum. Söfnuðurinn
hefur ekki síst sýnt hug sinn í orði
og verki og hvatt mig til þess að sinna
starfmu áfram í prestakallinu, Kirkjan
er mér kær og alls ekki auðvelt að
hverfa úr þjónustu hennar. Á hennar
vettvangi er ekki síður hægt að vinna
landi og þjóð til heilla.
Þessi umræða og hvatning til fram-
boðs í embætti forseta íslands hefur
sannarlega hreyft við mér og alls ekki
auðvelt að víkja henni frá sér. Ég hef
alla tíð borið mikla virðingu fyrir
embætti forseta íslands og nauðsyn
þess að þjóðin standi vörð um þetta
mikilvæga embætti. Þess vegna er
mikilvægt að við veijum lýðræðið og
stöndum saman um forsetann hver
sem hann verður að loknum kosning-
um.“
♦ 4.♦------
Hlaut Danne-
brogsorðuna
MARGRÉT II Danadrottning hefur
sæmt Hörð Sigurgestsson, forstjóra
Eimskips, Riddarakrossi af 1. gráðu
Dannebrogsorðunnar.
Hörður hlýtur orðuna vegna starfa
við að efla samvinnu við dönsk flutn-
ingsfyrirtæki og stuðnings við kynn-
ingu á dönskum menningarviðburð-
um. Klaus Otto Kappel, sendiherra,
afhenti Herði Riddarakrossinn í mót-
töku í danska sendiráðinu nýlega.
FRÉTTIR
Morgunblaðið/Jón Guðjónsson
Heraðsdomur Reykjavíkur
Búnaðarbanki má inn-
heimta vanskilagjald
HÉRAÐSDÓMUR Reykjavíkur hef-
ur sýknað Búnaðarbanka íslands af
kröfum konu, sem hélt því fram að
óheimilt væri að innheimta svokallað
vanskilagjald, enda engin heimild i
lögum til töku þess. Héraðsdómur
segir vanskilagjald lið í innheimtu
vanskila og vísar til reglna um skað-
leysi skuldareiganda af innheimtu.
Konan keypti bækur af bókaút-
gáfu fyrir tæpar 30 þús. kr., greiddi
hluta upphæðarinnar strax, en eftir-
stöðvar voru settar á skuldabréf, sem
greiða átti af á mánaðar fresti í 18
mánuði. Bókaútgáfan fól Búnaðar-
bankanum innheimtu skuldabréfsins,
en í sex skipti drógust greiðslur frá
konunni. Henni var þá gert að greiða
vanskilagjald, sem var .ákvarðað
þannig að 330 krónur reiknuðust á
7. degi frá gjalddaga og aftur sama
upphæð frá 15. degi eftir gjalddaga.
Konan þurfti fimm sinnum að greiða
660 kr. og einu sinni 330 kr.
Dráttarvexti, ekki
vanskilagjald
Konan sagðist hafa samþykkt að
greiða af skuldabréfinu, ásamt
kostnaði við innheimtu eins og hann
hefði verið tilgreindur og dráttar-
vexti af vanskilum, ef til þeirra
kæmi. Hún hefði hins vegar ekki
skuldbundið sig gagnvart bankanum,
sem bókaútgáfan fól innheimtu, en
hefði neyðst til að greiða svonefnt
vanskilagjald samkvæmt heimildar-
lausri geðþóttaákvörðun hans. Bank-
inn hefði einungis getað krafist inn-
heimtukostnaðar samkvæmt því sem
getið væri í skuldabréfínu. Dráttar-
vextir væru til þess ætlaðir að fírra
skuldareiganda tjóni.
Búnaðarbankinn kvaðst setja
gjaldskrá um sína þjónustu og van-
skilagjald hefði verið í samræmi við
gjaldskrána, en ekki verið geðþótta-
ákvörðun bankans. Gjöldin væru
ákvörðuð með hliðsjón af vinnu og
útlögðum kostnaði. Eftir gjalddaga
væri skuldareiganda heimilt að leita
allra eðlilegra og löglegra leiða til
innheimtu á kostnað skuldara, svo
lengi sem sá kostnaður væri ekki
ósanngjarn. Bankinn, fyrir hönd
bókaútgáfunnar, hefði leitast við að
fá konuna til að greiða áfallnar af-
borganir og af þessum aðgerðum
hlotist kostnaður sem greiða skyldi
bankanum samkvæmt gjaldskrá, rétt
eins og konan hefði verið krafín um
kostnað af lögfræðilegri innheimtu,
hefði sú ieið verið farin.
Héraðsdómarinn, Kristjana Jóns-
dóttir, komst að þeirri niðurstöðu,
að vanskilagjaldið væri ekki samn-
ingsbundinn kostnaður heldur sá
kostnaður sem bókaútgáfan varð að
standa straum af við innheimtu kröfu
sinnar á hendur konunni eftir að
vanskil urðu. Bókaútgáfan hafi verið
ábyrg gagnvart bankanum á greiðslu
þess kostnaðar. „Fallast ber því á
með stefnda, að umrætt vanskila-
gjald sé liður í innheimtu vanskila
og beri, samkvæmt reglum um skað-
leysi skuldareiganda af innheimtu,
að greiðast af stefnanda."
Hert á fríðun Miðbæjarskóla
Hákarl
ínetin
Arneshreppi. Morgxtnblaðið.
ÞEIR Eggert Sverrisson og Guð-
mundur Þorsteinsson á bátnum
Katrínu ST 75 fengu hákarl í
grásleppunetin sl. miðvikudag
og urðu þeir að slefa honum í
land á síðunni. Hákarlinn er 365
sm langur og 375 kg að þyngd.
Guðmundur á Munaðarnesi hef-
ur verið fenginn til að verka
hákarlinn. Nú eru fáir eftir hér
í sveit sem kunna slíkt handverk
en Munaðarnesmenn hafa verk-
að hákarl nokkrum sinnum áður
og tekist vel.
MENNTAMÁLARÁÐHERRA
hefur með ráðherrabréfi ákveðið
að ganga lengra í friðun Mið-
bæjarskóla en Húsafriðunamefnd
ríkisins lagði til. Nefndin lagði til
að tvær aðalhæðir skólans yrðu
friðaðar en ráðherra ákvað að frið-
unin næði einnig til búningsklefa
og smíðastofu í kjallara.
Borgaryfirvöld hafa ákveðið að
nýstofnuð Fræðslumiðstöð
Reykjavíkur verði til húsa í Mið-
bæjarskólanum og til þess að svo
megi verða þarf að breyta
kennslustofum í skrifstofur.
Strangt eftirlit með
breytingum
Að sögn Magnúsar Skúlason-
ar, framkvæmdastjóra Húsafrið-
unarnefndar, hefur ákvörðun
ráðherra þau áhrif að allar breyt-
ingar innanhúss eru háðar
ströngu eftirliti og samþykki
Húsafriðunarnefndar.
„Þetta tryggir að ekkert verður
gert nema í samráði við okkur
og að hægt verður að setja skól-
ann í það horf sem hann var, það
er skóla á ný, ef menn vilja það
í framtíðinni,“ sagði Magnús.
Eftir sem áður má reisa veggi
innandyra og sagði Magnús að
búið væri að samþykkja fjóra
skilveggi á efri hæð hússins með-
fram Fríkirkjuvegi til að koma
til móts við fyrirhugaða breytingu
á notkun hússins. „Okkar vinna
er ekki að vernda ákveðna starf-
semi í húsum,“ sagði hann. „Að-
alatriðið er að húsin séu í notk-
un. Við getum ekki farið að skipta
okkur af því hvort þarna er skóli
eða ekki en auðvitað vildum við
helst að þarna yrði skóli.“
Björn Bjarnason, menntamálaráðherra, um mögulegt afnám auglýsinga í Ríkisútvarpinu
Staðan á einkamark-
aði ræður ákvörðun
MENNTAMÁLARÁÐHERRA segir
að ákvörðun um hvort Ríkisútvarp-
ið hverfí af auglýsingamarkaði
verði að taka mið af því hvort um
raunverulega samkeppni sé að ræða
milli einkaaðila.
„Það er ekki réttlætanlegt að
afhenda aðila, sem fengið hefur
leyfi til áskriftarsjónvarps, allar
auglýsingatekjur ríkissjónvarps,
svo dæmi sé tekið. Ákvörðun um
brottfall auglýsingatekna Ríkisút-
varpsins verður ekki tekin án tillits
til stöðunnar á einkamarkaðnum,“
sagði Bjöm Bjamason í umræðum
utan dagskrár á Alþingi í gær.
Þar var rætt um skýrslu starfs-
hóps um endurskoðun á útvarpslög-
um, en meirihluti starfshópsins vill
að ríkið hverfi af auglýsingamark-
aði til að jafna samkeppnisstöðu
fjölmiðla.
Umræðan var að beiðni Sighvats
Björgvinssonar, Alþýðuflokki. Sig-
hvatur sagði skýrsluna vitlausa og
að niðurstöður hennar og tillögur
byggðust á handahófskenndum at-
hugunum og óvandaðri upplýsinga-
öflun og nefndi Sighvatur nokkur
dæmi um það.
Sighvatur sagði m.a. að í skýrsl-
unni kæmi fram að árlegt ráðstöf-
unarfé Stöðvar 2 af áskrift og aug-
lýsingum væri 2,1 milljarður á sama
tíma og árlegt ráðstöfunarfé Ríkis-
útvarpsins væri 1,76 milljarðar.
„Forroaður útvarpsráðs spyr ekki
hvernig stendur Stöð 2 sig þá í inn-
lendri dagskrárgerð miðað við Rík-
isútvarpið þegar ráðstöfunarféð er
svona miklu meira. Hvaða hags-
muni er verið að veija?“ sagði Sig-
hvatur, en formaður útvarpsráðs
sat í áðumefndum starfshóp.
Lúsarleit
Bjöm Bjarnason menntamála-
ráðherra sagði að skýrslunni væri
ætlað að vera umræðugrundvöilur
í því starfi sem framundan væri við
að finna skynsamlega leið til að
styrkja stöðu Ríkisútvarpsins og
tryggja framtíð þess og þeirra sem
við það keppa.
Björn sagði það áhyggjuefni fyr-
ir Ríkisútvarpið að lúta forsjá Al-
þingis, þar sem sætu menn með
jafnþröngsýn sjónarmið og Sighvat-
ur hefði lýst, færu í lúsarleit að
hortittum í skýrslum en sæju ekki
aðalatriði málsins sem væri að
starfsumhverfí Ríkisútvarpsins
væri gerbreytt, bæði að því er varð-
aði samkeppni innanlands og tækni-
legar breytingar. Laga þyrfti stofn-
unina að þeim aðstæðum og í
skýrslunni væri litið á málin í þessu
stærra samhengi og bent á leiðir
fram á veginn.
Ga,gnrýni kom fram á skýrsluna
frá þingmönnum allra flokka. Mar-
grét Frímannsdóttir, Alþýðubanda-
lagi, sagði skýrsluna sýna skort á
víðsýni og eðlilegt væri að fulltrúar
allra flokka kæmu að vinnu um
endurskoðun útvarpslaga.
Ásta Ragnheiður Jóhannesdóttir,
Þjóðvaka, sagði að tillögur starfs-
hópsins myndu kippa tilvistar-
grundvelli undan Ríkisútvarpinu,
þótt yfirlýst væri að slíkt væri ekki
tilgangur menntamálaráðherra.
Ásta Ragnheiður sagði þó að ýmis-
legt í skýrslunni væri jákvætt og
nefndi m.a. umfjöllun um kostun í
Ríkisútvarpinu, sem hún hefði verið
andvíg, og tillögur um endurskoðun
á útvarpsráði, þótt vafasamt væri
að menntamálaráðherra myndi
skipa alla fulltrúa í rekstrarstjóm,
sem starfshópurinn leggur til að
leysi ráðið af hólmi.
Rekstur sjónvarps ekki dýr
Hjálmar Árnason, Framsóknar-
flokki, sagði starfshópinn ieggja
til að draga að flestu leyti úr um-
svifum Ríkisútvarpsins, en menn
yrðu að átta sig á því að ríkisút-
varp gegndi ýmsum skyldum sem
einkastöðvar gætu ekki axlað.
Hjálmar lýsti ýmsum efasemdum
með forsendur starfshópsins, m.a.
þar sem gefið væri í skyn að rekst-
ur Ríkisútvarpsins hér á landi sé
óþarflega dýr. Því þegar borinn
væri saman kostnaður ýmissa sjón-
varpsstöðva erlendis kæmi í ljós
að kostnaður við útsendingartíma
í BBC væri 5 milljónir og 3 milljón-
ir í danska og sænska sjónvarpinu
en 300 þúsund krónur hjá Ríkisút-
varpinu.
Guðný Guðbjörnsdóttir, Kvenna-
lista, sagði að það væri stefna
Kvennalistans að tryggja rekstrar-
grundvöll Ríkisútvarpsins og
leggja áherslu á aukið innlent út-
varpsefni. Meginmarkmið starfs-
hópsins virðist í reynd vera að
skapa aukið svigrúm fyrir einkam-
iðla í fjölmiðlarekstri. Tillögur hans
miðuðu alls ekki að því að tryggja
að Ríkisútvarpið geti sinnt upplýs-
inga-, menningar- og öryggishlut-
verki almennilega og tillaga um
afnám afnotagjalds kippti stoðun-
um undan sjálfstæði stofnunarinn-
ar.
Tveir þingmenn Sjálfstæðis-
flokks, Árni M. Mathiesen og
Sturla Böðvarsson, lýstu hins veg-
ar yfir stuðningi við tillögur um
að nefskattur komi í stað afnota-
gjalds útvarpsins.
Arni Johnsen, Sjálfstæðisflokki,
sagðist ósammála tillögum í skýrsl-
unni um að útvarpið fari af auglýs-
ingamarkaði. Þá væri út í hött að
tala um að draga ætti úr uppbygg-
ingu langbylgju. Björn Bjarnason
sagði að áfram yrði haldið undir-
búningi við að kaupa tvo lang-
bylgjusenda, en framkvæmd máls-
ins hefði lent í vandræðum því út-
boð hefði verið kært til eftirlitsað-
ila Evrópska efnahagssvæðisins.