Morgunblaðið - 11.05.1996, Page 18

18 LAUGARDAGUR 11. MAÍ 1996
MORGUNBLAÐIÐ
ERLEIMT
Reuter
Hvorki brun, svig né stökk
ÞÝSKI áhættuíþróttamaðurinn
Jochen Schweitzer sést hér skiða
niður lóðrétta, 70 metra háa
framhlið hótels í Miinchen í gær.
Ekki kom skýrt fram í fréttinni
hvernig búnað Schweitzer not-
aði en ljóst er að hann hefur
öfluga taug sér til trausts og
halds enda hætt við að hann
yrði ella fyrir einhverju hnjaski
við lendinguna.
Bandar íkj astj órn
Viðvörun til
Serba vegna
stöðu í Kosovo
Washington. Reuter.
BANDARÍSK yfírvöld hafa varað
Serbíustjóm við því að viðskipta-
banni, sem enn stendur að hluta, verði
ekki aflétt fyrr en bót verði ráðin á
ástandi mála í Kosovo-héraði í Serb-
íu, þar sem meirihluti íbúa eru al-
banskur. Ástandið í héraðinu hefur
valdið áhyggjum um árabil og ofbeld-
isalda sem þar hefur risið að undan-
fomu hefur aukið á þær.
Bandarískir embættismenn sögðu
að utanríkisráðherrann, Warren Chri-
stopher, hefði ákveðið að skipa banda-
rískan stjómarerindreka í Pristina,
höfuðstað Kosovo, eins fljótt og auðið
er. Að sögn talsmanns bandaríska
utanríkisráðuneytisins, Nicholas
Bums, lýsti Christopher yfir áhyggj-
um vegna aukins ofbeldis í héraðinu
á fundi sem hann átti á miðvikudag
með utanríkisráðherra Albaníu, Alf-
red Serregi.
Tólf ára albanskur drengur lét lífið
og þrír særðust í sprengingu í Kosovo
í síðasta mánuði. Hún varð í kjölfar
skotárásar sem kostaði fimm Serba
lífið. Sú árás var gerð til að hefna
dauða albansks námsmanns í hérað-
inu.
Viðskiptabanni Sameinuðu þjóð-
anna hefur að mestu leyti verið aflétt
af Serbíu í kjölfar friðarsamninganna
um Bosníu í lok síðasta árs. Síðasti
hluti bannsins, sem tengist því að
aðild landsins að Sameinuðu þjóðun-
um, Alþjóðabankanum, Alþjóðagjald-
eyrissjóðnum og Öryggis- og sam-
vinnustofnun Evrópu, verði endur-
skoðuð, er enn í gildi. Hefur Christop-
her tilkynnt serbneskum yfirvöldum
að batni ástandið ekki í Kosovo, muni
Bandaríkin ekki mæla með því að
þessum síðasta hluta viðskiptaþving-
ananna verði aflétt.
Enginn
„ljósku-
> • CL
simi
Stokkhólmi. Reuter.
TALSMENN finnska fyrirtæk-
isins Nokia þvertóku í gær fyrir
það að verið væri að setja á mark-
aðinn „ljóskusíma" en kynning
þess á nýjum einföldum farsíma
hefur þótt gefa tilefni til þess.
Síminn sem nefndur er „rinGo“
er einfaldari að allri gerð en fyrri
gerðir farsíma Nokia, sem er
stærsti farsímaframleiðandi Evr-
ópu. Er markhópurinn fólk sem
lítið er gefið fyrir tækninýjungar,
svo sem konur og ellilífeyrisþeg-
ar, að sögn Lars Bjamemark, tals-
manns Nokia. „Allar markaðs-
rannsóknir okkar hafa sýnt fram
á það að töluverður fjöldi fólks
veigrar sér við því að kaupa GSM-
síma vegna þess að stafræna
tæknin sé of flókin,“ segir Bjame-
mark. Auk kvenna og ellilífeyris-
þega vonast Nokia til þess að sím-
inn nýi höfði einnig til námsmanna
og bamafjölskyldna enda ódýrari
en fyrri gerðir síma fyrirtækisins.
*
Asakanir um stórfelld svik í forsetakosningunum í Uganda
Museveni með af-
gerandi forystu
Kampala. Reuter.
YOWERI Museveni, forseti Uganda,
virtist í gær hafa tryggt sér áfram-
haldandi setu í embætti og hafði
82,5% fylgi þegar atkvæði frá rúm-
lega helmingi kjörstaða höfðu verið
talin, en helsti andstæðingur hans,
Paul Ssemogerere, sagði að rangt
hefði verið haft við í kosningunum
og úrslitin væru ómark.
Ssemogerere var með 15,8% tal-
inna atkvæða og Mohamed Mayanja
var með um 2% atkvæða. Búist er
við að talningu ljúki í dag.
Ssemogerere, sem er 64 ára, hefur
fordæmt fyrirkomulag kosninganna
á þeirri forsendu að þar gæti hvorki
frelsis né sanngimi vegna ýmissa
vandamála, sem séu m.a. sprottin
af því að Museveni, sem er 52 ára
og fyrrverandi skæruliði, bannaði
starfsemi stjómmálaflokka þégar
Reuter
YOWERI Museveni, forseti Uganda, gfreiðir atkvæði í forsetakosn-
ingunum í landinu á fimmtudag í Mbarara, heimabæ sínum. í
baksýn sjást kjósendur bíða þess að fá að neyta atkvæðaréttar
síns. Museveni virtist í gær ætla að fá rúmlega 80% atkvæða.
skera úr um það hvort kosningarnar að yfirleitt hafi ekki virst ástæða til
hafi farið vel fram fyrr en í dag, en að kvarta undan framkvæmdinni.
haft hefur verið eftir eftirlitsmönnum Kjörtímabil forsetans er fimm ár.
hann hrifsaði til sín völd árið 1986
eftir fimm ára borgarastyijöld.
Ssemogerere sagði á blaðamanna-
fundi í gær að hann hefði fréttir af
kosningasvindli og að haft hefði ver-
ið í hótunum við kjósendur. Hann
kvaðst því ekki geta tekið þessi kosn-
ingaúrslit gild.
Stjómarerindrekar og stjórnmála-
skýrendur hafa sagt að búast megi
við átökum tapi Ssemogerere vegna
þess að hann eigi sér stuðning meðal
hermanna, sem hafa verið leystir frá
störfum, og fátækra, sem hafa engu
að tapa. Öryggisviðbúnaður var hert-
ur í Kampala, höfuðborg Uganda,
fyrir kosningarnar og Museveni hef-
ur lýst yfir því að tilraunir til að
spilla kosningunum verði kveðnar
niður harðri hendi.
Óháðir eftirlitsmenn munu ekki
Utanríkisstefna Evrópusambandsins
Rudolf Seiters í FAZ
Bretar o g Grikkir á móti
afnámi neitunarvalds
Brussel. Reuter.
BRETLAND og Grikkland leggjast
algerlega gegn tillögum annarra
ríkja Evrópusambandsins um að vik-
ið verði frá þeirri reglu að öll aðildar-
ríkin verði að vera sammála um að-
gerðir Evrópusambandsins í utanrík-
is- og öryggismálum. Hin ríkin þrett-
án telja að afnám neitunarvalds ein-
stakra ríkja sé forsenda þess að ESB
geti látið til sín taka á alþjóðavett-
vangi.
Þetta er niðurstaðan eftir samn-
ingafundi vikunnar á ríkjaráðstefnu
Evrópusambandsins. Bretar og
Grikkir eru þó áfram beittir miklum
þrýstingi. „Mikill meirihluti aðildar-
ríkjanna skilur þörfina til að finna
leiðir, sem gera okkur kleift að kom-
ast hjá þeim takmörkunum, sem leiða
af því að allir verði að vera sammála
um allt,“ segir Silvio Fagiolo, aðal-
samningamaður forsætislandsins ít-
alíu.
Bretar leggjast gegn hverri þeirri
tillögu, sem þeir telja að gangi gegn
„fullveldi" Bretlands og hafa þvertek-
ið fyrir að íjölga meirihlutaákvörðun-
um í ráðherraráði ESB. Grikkir vilja
hins vegar ekki fóma tækifæri til að
standa í vegi fyrir auknu samstarfi
Evrópusambandsins og erkióvinarins
Tyrklands. Þeir hafa á undanfömum
missemm oft beitt neitunarvaldi sínu
þegar samskiptin við Tyrkland hafa
verið til umfjöllunar í ráðherraráðinu.
Hin aðildarríkin þrettán eru komin
að þeirri niðurstöðu að reglan um
samhljóða samþykki vinni í raun gegn
hagsmunum ESB. Hún sé ástæða
þess að sambandið hafi ekki getað
gripið til aðgerða í Bosníudeilunni og
að pólitískt vægi þess á alþjóðavett-
vangi sé ekki í neinu samræmi við
efnahagsmáttinn. „Þrátt fyrir efna-
hagslegt vægi ESB og veiti meiri
efnahagsaðstoð en aðrir, getur sam-
bandið lítið látið til sín taka til að
koma í veg fyrir átök,“ segir þýzki
ráðuneytisstjórinn Wemer Hoyer.
Framkvæmdastjóri ábyrgxir
gagnvart utanríkisráðherrum
Á ríkjaráðstefnunni hafa Frakkar
lagt til að skipaður verði hátt settur
„framkvæmdastjóri" utanríkisstefnu
ESB, sem verði andlit sambandsins í
utanríkismálum og beri ábyrgð gagn-
vart leiðtogum aðildarríkjanna. Onnur
aðildarríki hafa verið mátulega hrifin
af þessari hugmynd og er talið lík-
legra að hinn hátt setti embættismað-
ur muni verða ábyrgur gagnvart ut-
anríkisráðherrum ríkja ESB.
Vill hlutaaðild 1997
Bonn. Reuter.
RUDOLF Seiters, helsti ráð-
gjafi Helmuts Kohls Þýska-
landskanslara í utanríkismál-
um, ritaði á fimmtudag heUs-
íðugrein í dagblaðið Frankf-
urter Allgemeine Zeitung þar
sem hann slær fram þeirri
hugmynd að Austur-Evrópu-
ríkin geti fengið hlutaaðild að
Evrópusambandinu þegar á
næsta ári og að sum þeirra
geti fengið aðild að Atlants-
hafsbandalaginu fyrir árið
2000.
Grein Seiters hefur verið
túlkuð þannig að þýsk stjórn-
völd viyi varpa fram þessum
hugmyndum til að fá viðbrögð
við þeim án þess þó að þær
verði kynntar sem opinber
stefna sljórnarinnar.
Seiters sagði Evrópusam-
bandsleiðtoga þegar hafa
ákveðið að efla tengslin við
ríki Austur-Evrópu og und-
irbúa þau undir fulla aðild að
sambandinu. Telur hann rétt
að á ríkjaráðstefnu ESB verði
reynt að koma þessu í fram-
kvæmd með því að aðlaga hina
sameiginlegu stefnu sam:
bandsins í utanríkis- og varn-
armálum að þessu markmiði.
„Þetta vekur upp spurning-
ar um hvort að við ættum ekki
að veita þessum samstarfsrílg-
um í Mið- og Austur-Evrópu
aðild að hluta á þessum sviðum
ríkjaráðstefnunnar að ráð-
stefnunni lokinni, þar til að þau
fá fulla aðild,“ segir Seiters.
Hann leggur jafnframt ríka
áherslu á að þessum sviðum
eigi ríki að afsala sér neitunar-
valdi og fallast á að ákvarðan-
ir verði teknar með auknum
meirihluta aðildarríkjanna og
auknum meirihluta þess íbúa-
fjölda, sem þau eru fulltrúar
fyrir.