Morgunblaðið - 11.05.1996, Blaðsíða 24
4
24 LAUGARDAGUR 11. MAÍ 1996 J mu n MORGUNBLAÐIÐ
m 1
I HLJOMBORÐSHUGLEIÐINGUM
MEÐ GRÉTARI ÖRVARSSYN I
Tánaflúð
Stórstígar framfarír hafa orðið í gerð
hljómborða, sem hafa að geyma eftir-
líkingar af öllum mögulegum hljóðfærum,
allt frá trommuslætti upp í flókið samspil
strengja- og blásturshljóðfæra. Sveinn
Guðjónsson fór á rölt í hljóðfæraverslanir
með Grétari Orvarssyni hljómborðs-
leikara og komst að raun um að úrvalið
er mikið og fjölskrúðugt.
AÐ var ekki fyrr en Roland
E- 86 kom á markaðinn að
ég tók þessi hljóðfæri í sátt,
en fyllilega sáttur varð ég þó ekki
fyrr en ég fékk mér Solton-græj-
una í fyrrasumar," segir Grétar
Örvarsson, sem er einn þeirra
hljómborðsleikara sem hafa með
góðum árangri tileinkað sér þá
hljómborðstækni, sem felur j sér
undirleik heillar hljómsveitar.
Grétar heldur þó enn úti
hljómsveitinni Stjórninni, en þess á
milli kemur hann fram með
söngvurunum Sigríði Bein-
teinsdóttur og Bjarna Arasyni
og annast þá einn
undirleikinn á Solton-
hljómborðið.
Hér erum
við ekki að
tala um
„skemmtara" í
hefðbundinni
merkingu þess
orðs, heldur
háþróuð hljómborð,
sem gefa hljóm sem
er svo ótrúlega eðli-
legur og líkur
venjulegum hljóðfærum
að vart má sundur greina
við hlustun. Þessi þróun
er ef til vill ekki
ánægjuefni fyrir tónlistar-
menn, enda hefur mætur
hljóðfæraleikari kallað þessi tæki
„trommu- og bassaleikarabanann".
A rölti með Grétari á milli
hljóðfæraverslana í Reykjavík kom í
ljós að hljómborð sem byggja á þess-
ari tækni eru af hinum ólíklegustu
stærðum og gerðum.
FJölsk rúáug fíára
„Það er gott „sánd“ í þessari græju
og hún er aðgengileg, eða notenda-
væn, eins og sagt er í dag,“ sagði
Grétar um Technics-hljómborðið,
sem er til sölu í Japis. Fullkomnasta
gerðin af því hljómborði kostar rúm-
ar 270 þúsund krónur, en hægt er að
fá ódýrari gerðir af Technics, allt
niður í tæpar 50 þúsund krónur.
Sömu sögu er að segja af Yamaha-
hljómborðum sem eru til sölu í
Hljóðfærahúsinu við Grensásveg.
Þar getur að líta fjölskrúðuga
flóru hljórhborða allt frá 26.900
krónum upp í 245 þúsund
fyrir fullkomnustu gerðina.
Reyndar voru Yamaha-
verksmiðjurnar braut-
ryðjendur í gerð
„skemmtara“ á sínum
tíma og sjálfsagt muna
margir eftir Yamaha-
stofuorgelunum
sem nutu mikilla
vinsælda hér í
eina tíð.
Að mati
Grétars eru
japönsku hljóm-
borðin vel forrituð frá
tæknilegu sjónarmiði, en
hann tekur þó Soltön-hljómborðið,
sem framleitt er á Italíu, fram yfír.
Sem von er, enda er hann orðinn van-
ur því. „Þetta er auðvitað
smekksatriði, en að mínu mati er
hljómurinn mýkri og þéttari í
Soltoninum en japönsku hljóm-
borðvmum. Ég hef á tilfmningunni að
þeir sem hafa forritað Soltoninn séu
atvinnumenn úr hljómsveitar-
Morgunblaðið/Halldór
GRÉTAR Örvarsson með Solton-hljómborðið á sviðinu í Kaffi Reykjavík ásamt Bjarna Arasyni söngvai-a.
Morgunblaðið/Árni Sæberg
GUÐNI Ágústsson, verslunarstjóri í Rín, leikur af fingrum fram á
eina af ódýrari gerðunum af Roland-hljómborði.
/ Morgunblaðið/Árni Sæberg
„ÞETTA hljóðfæiá hefur góðan hljóm og er notendavænt," segir
Grétar Örvarsson um Technics-hljómborðið í Japis.
Morgunblaðið/Sverrir
HINN landskunni píanóleikari
og djassgeggjari Kristján Guð-
mundsson, afgreiðslumaður í
Hljóðfærahúsinu, fer liprum
höndum um Yamaha-hljóm-
borðið, eins og honum
einum er lagið.
bransanum, svo næiri fara þeir
hinum upprunalega hljómi," segir
Grétar. „Én svo er þetta auðvitað
líka alltaf spurning um hvernig
hljóðfærið er notað.“
Hljóðfæraverslunin Rín er með
umboð fyrir Solton og ennfremur
Roland-hljómborð, sem hafa um
langt skeið verið áberapdi á mark-
aðnum. Að sögn Guðna Ágústssonar,
verslunarstjóra í'Rín, hefur eftir-
spurn eftir Solton farið vaxandi
meðal atvinnumanna í tónlistinni.
Roland-hljómborðin hafí þó haldið
sínum hlut, einkum á heimilis-
markaðnum, enda hægt að fá þau frá
Allt mitt líf mistök?
GYLFI ÁSMUNDSSON SÁLFRÆÐINGUR FJALLAR UM FURÐUR SÁLARLÍFSINS
Spurning: Mig langar að biðja
sálfræðinginn að svara þessu: Ég
er 60 ára kona og mér finnst ég
eiga við sálræn vandamál að
stríða. Ég er nýlega orðin ekkja og
það hvílir þungt á mér að ég hafi
ekki verið nógu góð við manninn
minn. Ég hef mikla sektarkennd
og mér fmnst allt mitt líf mistök,
að ég hafi aldrei gert neitt af viti
og orðið mér og mínum til skamm-
ar, ég vakna snemma á morgnana
og þá þyrmir yfir mig. Eiginlega
finnst mér það aðeins eitt sem ég
hef ekki gert, ég hef engan drepið,
annars allt annað illt. Hvað er til
ráða?
Svar: Hér er lýst dæmigerðum
þunglyndiseinkennum, en kannski
er kveikjan að þunglyndinu í þessu
tilviki sorgin eftir missi eigin-
mannsins. Sorg og þunglyndi eni
náskyld og einkenni þeirra oft
mjög svipuð. Munurinn er helstur
sá, að sorgin er eðlilegt og heilbrigt
viðbragð við áfalli, sérstaklega
missi einhvers sem manni er kær,
og flestir vinna sig út úr sorginni á
hæfilegum tíma og þá gjarnan með
hjálp og stuðningi sinna nánustu.
Þunglyndið getur hins vegar tekið
á sig sjúklegar myndir, þar sem
sjálfsmat og veruleikaskyn getur
brenglast og vanlíðan verður svo
mikil að nauðsynlegt er að beita
sérhæfðri meðferð.
Lítum fyrst á sorgina. Hún getur
tekið á sig mörg andlit, og í henni
getur endurspeglast allt litróf tU-
finninganna. Söknuður og sársauki
eru þær tilfinningar sem helst eru
tengdar sorginni, en í kjölfar
þeirra geta komið fram sektar-
kennd og sjálfsásakanir. Maður
getur jafnvel kennt sér um lát ást-
i Sektarkennd
vinar síns vegna einhvers sem
maður gerði eða lét ógert. Finnst
kannski að maður hafi ekki sýnt
honum nægilega ást eða verið nógu
góður við hann, og nú er allt um
seinan að bæta úr því. Síðan getur
þessi tilfinning alhæfst, og viðkom-
andi finnst hún vera alómöguleg
manneskja, sem sé einskis verð,
jafnvel vond manneskja. Allar
þessar tilfinningar koma fram í
lýsingu konunnar. Þessu blandast
hka oft mikil reiði út í sjálfan sig,
en að hinu leytinu getur syrgjandi
einnig fundið til mikillar reiði út í
allt og alla, jafnvel guð almáttugan,
fyrir að láta þetta áfall dynja yfir
sig. Reiði út í hirm látna er heldur
ekki óalgeng: „Hvers vegna fórstu
frá mér? Hvernig gastu gert mér
þetta?“ Þessi tilfinning kemur oft
fram hjá ungum börnum sem hafa
misst foreldri sitt. Fullorðnir eiga
hins vegar erfitt með að réttlæta
þessa tilfinningu og bæla hana
niður. Engu að síður getur hún
verið fyrir hendi, þótt bæld sé, og
eykur á vanlíðan syrgjandans.
Mikilvægt er að þekkja og viður-
kenna þessar tilfínningar hjá sjálf-
um sér til þess að geta losnað und-
an þeim. Þær eru raunverulegar,
almennar og algengar, þótt oftast
séu þær algjörlega óraunhæfar.
Ef ekki tekst að vinna bug á
sorginni getur hún leitt til varan-
legs þunglyndis, þar sem þessi
einkenni verða viðvarandi, draga
úr lífsþrótti og geta jafnvel gert
hinn þunglynda alls óstarfhæfan.
Að sjálfsögðu á þunglyndi sér fleiri
orsakir en sorgina, oftast margar
samverkandi orsakir. Það getur
stafað af utanaðkomandi kringum-
stæðum, t.d. sjúkdómum, hjóna-
bandserfíðleikum eða fjárhags-
örðugleikum. Innri eiginleikar geta
einnig átt sinn þátt í þunglyndi.
Sumir hafa meiri tilhneigingu en
aðrir til þess að verða þunglyndir,
og margt bendir til þess að meiri
háttar þunglyndi geti að einhverju
eða öllu leyti verið arfbundið í
mörgum tilvikum.
Þunglyndi er einhver algengasti
sálrænn sjúkdómur sem fólk á við
að stríða. Rannsóknir hafa sýnt að
fimmti hver maður getur átt von á
því að verða þunglyndur einhvern
tímann á lífsleiðinni. Helstu ein-
kenni þunglyndis auk þeirra sem
greint er frá hér á undan, eru nei-
kvæðar hugsanir um sjálfan sig,
sem jafnvel geta jaðrað við rang-