Morgunblaðið - 11.05.1996, Side 52

MORGUNBLAÐIÐ, KRINGLAN 1, 103 REYKJAVÍK, SÍMI 569 UOO, SlMBRÉF 569 1181,
PÓSTHÓLF 3040, NETFANG MBL@CENTRUM.IS / AKUREYRl: HAFNARSTRÆTI 85
LAUGARDAGUR 11. MAÍ 1996
VERÐ í LAUSASÖLU 125 KR. MEÐ VSK
Þrálátur hallarekstur ríkis o g sveitarfélaga rakinn til skipulagsvanda
Tóku til sín 144 milljarða
úr hagkerfinu á tíu árum
NOKKUÐ dró úr hallarekstri hins opinbera á
seinasta ári en samanlagður tekjuhalli ríkis,
sveitarfélaga og almannatryggingakerfisins var
15,3 milljarðar, skv. bráðabirgðatölum, eða 3,4%
af landsframleiðslu.
Árið 1994 nam tekjuhallinn 4,7% af lands-
framleiðslu en síðustu tíu árin hefur hann verið
að meðaltali 3,3%. „Sú staðreynd segir með
öðrum orðum að hið opinbera hefur sótt til ann-
arra aðila hagkerfisins um 144 milljarða króna
síðasta áratuginn á verðlagi ársins 1995,“ segir
í nýútkomnu riti Þjóðhagsstofnunar um búskap
hins opinbera 1994-95.
Skipulagshallinn 10-11
milljarðar í fyrra
Þrálátur hallarekstur á að hluta rætur að rekja
til skipulagsvanda í opinbera búskapnum, að
mati Þjóðhagsstofnunar. „Tekjuöflun hins opin-
bera hefur einfaldlega ekki nægt fyrir útgjöldum
við eðlilegar aðstæður í þjóðarbúskapnum. En
orsakanna er einnig að leita í erfiðum þjóðhags-
legum skilyrðum í lok síðasta áratugar og byij-
un þess tíunda. Þjóðartekjur drógust saman eða
stóðu í stað og atvinnuleysið jókst. Áætla má
að skipulagshallinn sé nálægt 2'A% af lands-
framleiðslu hér á landi eða um 10-11 milljarðar
króna. Hallinn í fyrra vegna hagsveiflunnar hef-
ur því verið um 5-6 milljarðar króna,“ segir í
samantekt Þjóðhagsstofnunar.
Skuldir hins opinbera 251 milljarður
um seinustu áramót
í ritinu kemur fram að uppsöfnuð lánsfjár-
þörf hins opinbera síðasta áratug mælist um 166
milljarðar króna. Talið er að skuldir ríkis og
sveitarfélaga hafi numið 251 milljarði kr. um
seinustu áramót eða sem samsvarar 55% af
landsframleiðslu. Þá eru hvorki lífeyrisskuldbind-
ingar né áfallnir ógjaldfallnir vextir taldir með.
Til samanburðar mældust skuldir hins opinbera
í OECD-ríkjunum að meðaltali 72% af landsfram-
leiðslu en skuldirnar hafa aukist mun hraðar
hér á landi en í OECD-ríkjunum.
Mun minni halli á
rekstri sveitarfélaga
Dregið hefur verulega úr hallarekstri sveitar-
félaga en áætlað er að á seinasta ári hafi tekju-
halli þeirra verið um 2,2 milljarðar kr. en það
er aðeins þriðjungur af tekjuhalla ársins 1994,
sem var 6,8 milljarðar kr. Talið er að tekjur
sveitarfélaga hafi hækkað um rúmlega 9% milli
áranna 1994 og ’95 en með niðurskurði á fram-
kvæmdum og framlögum til atvinnumála og
öðrum ráðstöfunum er talið að útgjöldin hafí
dregist saman um rúm 4%.
FÍB trygg-
ir hjá
Lloyd’s
FÉLAG íslenskra bifreiðaeig-
enda á nú í viðræðum við
breska vátryggjandann Ibex
Motor Syndicate at Lloyd’s,
sem starfar innan Loyds-
tryggingamarkaðarins í Lond-
on, um tryggingar á ökutækj-
um félagsmanna.
Viðræðurnar eiga sér stað
fyrir milligöngu NHK vátrygg-
ingamiðlunarinnar sem sendi
inn tilboð þegar FÍB bauð út
tryggingar félagsmanna í jan-
úar sl.
Halldór Sigurðsson, vá-
tryggingamiðlari hjá NHK,
segir að stefnt sé að því að
breski aðilinn hefji hér starf-
semi í haust og muni NHK
setja upp aðstöðu fyrir fyrir-
tækið. Hins vegar muni það
sjálft algjörlega þurfa að sjá
um mat á tjónum.
■ FÍB/15
Morgunblaðið/Árni Sæberg
Síldarveisla
Viðræður við ESB
um síldveiðar
Bensínhækkanir
0,25%
hækkun á
vísitölu
BENSÍNVERÐ hækkaði tvívegis í
síðasta mánuði og nam hækkunin
samanlagt 5,5-5,6%. Áhrif þessara
hækkana koma inn í vísitölu neyslu-
verðs nú í maímánuði og má gera
ráð fyrir að vísitalan hækki um
0,24-0,25% vegna bensínhækkan-
anna, en vísitaian fyrir maímánuð
verður birt á mánudag.
Til samanburðar má nefna að
mánaðarleg hækkun vísitölu
neysluverðs undanfarna mánuði
hefur verið 0,1-0,3 prósentustig að
meðaltali. Bensín hækkaði síðan í
gær um 1,90 krónur, lítrinn, til við-
bótar við þær hækkanir sem fyrr
greindi frá. Sú hækkun kemur ekki
inn í vísitölu neysluverðs fyrr en í
júnímánuði.
SELIRNIR í Húsdýragarðinum
eru væntanlega kátir yfir því
að síldin skuli vera komin inn í
íslensku lögsöguna til þess að
gildna. Sá stökkfimi á myndinni
lét sig ekki muna um að læsa
tönnum um bústinn síldarbol á
LANDSBANKINN og sparisjóðirnir
tilkynntu í gær vaxtalækkun sem
taka mun gildi á mánudag. Mestar
lækkanir urðu á útlánsvöxtum eða
allt að 0,3% hjá Landsbankanum
og 0,35% hjá sparisjóðunum. Inn-
lánsvextir beggja lækkuðu einnig
um 0,05-0,30%.
Sparisjóðirnir lækkuðu vexti á
almennum víxillánum um 0,35% og
vextir á yfirdráttarlánum fyrirtækja
og einstaklinga voru Iækkaðir um
0,25%. Kjörvextir skuldabréfalána
og afurðalána lækkuðu um 0,20%.
Hjá Landsbankanum lækkuðu vextir
almennra víxillána minna eða um
matartíma í gær, meðan annar
félaganna svamlaði af hæglæti
og beið þess að komast í návígi
við hönd allsnægtanna. Sá þriðji
synti hins vegar saddur á brott
og höfðu börn og fullorðnir
mikla skemmtan af máltíðinni.
0,25% en vextir skuldabréfalána
voru hins vegar lækkaðir heldur
meira eða um 0,30%.
Útlánsvextir lægstir
hjá Landsbanka
Hvorki Búnaðarbanki né Islands-
banki lækkuðu vexti að þessu sinni.
FULLTRÚAR íslands, Noregs,
Rússlands og Færeyja munu á
mánudag eiga fund með embættis-
mönnum utanríkisdeildar fram-
kvæmdastjórnar Evrópusambands-
ins í Brussel. Tilgangurinn er að
útskýra fyrir Evrópusambandinu
efni samnings landanna fjögurra
um skiptingu síldarkvóta á þessu
ári og bjóða sambandinu til við-
ræðna um hugsanlega þátttöku
þess í aðgerðum til að vernda norsk-
íslenzka síldarstofninn.
Guðmundur Eiríksson, aðal-
samningamaður íslands í fiskveiði-
samningum, verður fulltrúi ís-
lenzkra stjórnvalda á fundinum.
Ásamt honum munu sendifulltrúar
hinna landanna í Brussel taka þátt
í fundinum.
Kvótaákvörðun ESB
án forsendna
Evrópusambandið hefur ákveðið
að taka sér einhliða 150.000 tonna
kvóta úr síldarstofninum á þessu
ári. Sambandið hefur lýst yfir
óánægju með að hafa ekki verið
með í ráðum, er síldveiðilöndin fjög-
ur sömdu sín á milli, og telur sig
óbundið af samningnum.
Guðmundur segir að fulltrúar
síldveiðilandanna muni skýra frá
efni samningsins, einkum að því er
varðar samstarf við fimmta ríki um
0,35%
í Morgunblaðinu í gær var haft
eftir Val Valssyni, bankastjóra ís-
landsbanka, að þar myndu menn
halda að sér höndum nú og sjá
hver þróunin yrði, enda hefðu út-
lánsvextir verið lægstir hjá bankan-
um frá því í febrúar. Jón Adolf
Guðjónsson, bankastjóri Búnaðar-
verndun síldarstofnsins. „Við mun-
um lýsa afstöðu okkar til kvóta-
ákvörðunar Evrópusambandsins,
sem við teljum að grundvallist ekki
á neinum forsendum," segir hann.
Af hálfu íslenzkra stjómvalda
hefur komið fram að 10-20 þúsund
tonn séu hæfilegur kvóti handa Evr-
ópusambandinu, í Ijósi veiðireynslu
og hagsmuna aðildarríkjanna.
♦ ♦ ♦
íkveikja í
Asgarði
SLÖKKVILIÐIÐ í Reykjavík var
kallað út að Ásgarði 24 í Reykjavík
upp úr kl. 20 í gærkvöldi.
Eldsneyti virtist hafa verið borið
í hluti í geymslu í kjallara og eldur
borinn að. Reyk lagði út úr kjall-
aranum og upp stigaganginn. Á
næstu hæð eru verslanir og íbúðir
efst. Kona með barnaafmæli reyndi
að komast út úr íbúðinni en varð
að snúa til baka. Eftir að slökkvilið-
ið hafði reykræst stigaganginn var
henni ekið á slysadeild Sjúkrahúss
Reykjavíkur til athugunar. Börnin
héldu sig inni í íbúðinni og varð
ekki meint af.
Að sögn slökkviliðsins urðu ekki
miklar skemmdir.
bankans, sagði hins vegar að ekki
væri óeðlilegt að verðtryggðir vext-
ir myndu lækka eitthvað hjá bank-
anum á næstunni.
Eftir þessar vaxtalækkanir er
Landsbankinn með lægstu vexti á
almennum skuldabréfum, 8,5%.
Næstur kemur íslandsbanki með
8,7% og því næst sparisjóðir með
8,75%, en Búnaðarbankinn er með
hæstu vextina 8,95%. Röð bank-
anna er sú sama í almennum
skuldabréfum en vextir Landsbank-
ans af slíkum lánum eru 8,5%, ís-
landsbanka 8,6%, sparisjóða 8,75%
og Búnaðarbanka 8,85%.
Yaxtalækkun hjá Landsbanka íslands og sparisjóðunum
Vextir lækka um
allt að