Morgunblaðið - 25.05.1996, Blaðsíða 36

36 LAUGARDAGUR 25. MAÍ 1996
MORGUNBLAÐIÐ
4
AÐSEIMDAR GREINAR
Sjálfstætt starfandi greiða 80-90%
í skatt af lífeyrissparnaði
MIKILS óréttlætis hefur gætt í
lífeyrismálum þeirra u.þ.b. 26.000
einstaklinga sem starfa sjálfstætt.
Sökum tvísköttunarkerfis hafa
þessir einstaklingar þurft að þola
milli 80-90% skatthlutfall af lífeyr-
issparnaði sínum. Með nýlegum
dómi héraðsdóms Reykjavíkur eru
líkur á að breytingar verði á rétt-
indum þessara aðila.
Talið er að u.þ.b. 26 þús. manns
starfi sjálfstætt undir eigin kenni-
tölu eða skrái einkafyrirtæki sitt í
firmaskrá og fái sérstaka kenni-
tölu. Abyrgð þessara aðila á rekstr-
inum er fullkomin, þ.e. þeir ábyrgj-
ast greiðslur á öllum skuldbinding-
um fyrirtækis síns með öllum eign-
um sínum. Þannig bera þessir aðil-
ar meiri ábyrgð persónulega en
þeir, sem reka hlutafélag og bera
aðeins ábyrgð á skuldbindingum
þess með hlutafé sínu.
Samt sem áður hefur ekki verið
tekið tillit til þessa rekstrarforms
þegar um greiðslur í lífeyrissjóði
hefur verið að ræða. Þar hafa þess-
ir einstaklingar verið metnir eins
og launþegar í skattalegu tilliti.
Þannig hafa þeir ekki mátt telja
til kostnaðar þau 6%
sem þeir greiða fyrir
sjálfa sig í lífeyrissjóði,
líkt og aðilar í hiutafé-
lögum hafa gert.
Nýlega féll dómur í
héraðsdómi Reykjavíkur
þar sem var tekist á um
hvort sjálfstæðir at-
vinnurekendur mættu
gjaldfæra á skattfram-
tali eigin lífeyriskaup.
Stefnandi í máli þessu
var sjálfstæður atvinnu-
rekandi og hafði talið
fram á skattframtali til
frádráttar tekjum 6%
framlag atvinnurekanda
til lífeyrissjóða bæði
vegna framlaga fyrir starfsmenn
hans svo og vegna eigin iðgjalda
í lífeyrissjóð, sem honum var skylt
að greiða til lögum samkvæmt.
Gerð var sú breyting af hálfu
skattstjóra að tekjur stefnanda
voru hækkaðar um sömu fjárhæð
og stefnandi hafði talið til frádrátt-
ar vegna lífeyrissjóðsgreiðslna
sinna. Yfirskattanefnd staðfesti
ofangreindan úrskurð skattstjór-
ans. Stefnandi höfð-
aði mál í því skyni
að fá úrskurði yfir-
skattanefndar
hnekkt.
Niðurstaða dóms-
ins varð sú að þar
sem vinnuframlag
atvinnurekanda sé
sambærilegt vinnu-
framlagi óháðs laun-
þega í skattalegu til-
liti beri jafnframt að
skýra lögin svo að
atvinnurekenda-
framlag í eigin líf-
eyrissjóð falli undir
rekstrarkostnað at-
vinnurekstursins.
Héraðsdómarinn taldi þar með að
sjálfstæður atvinnurekandi mætti
gjaldfæra eigin lífeyriskaup á
skattframtali sínu.
Með ofangreindri niðurstöðu
hefur ákveðinn sigur unnist í rétt-
indabaráttu sjálfstæðra atvinnu-
rekenda gagnvart þeim sem starfa
í hlutafélögum. Jafnræði mismun-
andi rekstrarforma er með þessari
niðurstöðu tryggt að þessu leyti.
Fjártnálaráðherra f.h. ríkissjóðs
áfrýjaði þessari niðurstöðu til
Hæstaréttar, en uns Hæstiréttur
hnekkir henni eða lögunum er
breytt er niðurstaðan bindandi fyr-
ir skattyfirvöld og ber þeim að
fara eftir henni. Því hljóta skattyf-
irvöld að hlýta þessari niðurstöðu
og taka mið af henni við meðferð
skattframtala fyrir árið 1995.
Ekki má þó gleyma að áður en
þessi dómur féli höfðu sjálfstæðir
atvinnurekendur um margra ára
skeið greitt skatt af lífeyriskaupum
svo og af þeim útborgaða lífeyri
sem þeir öðluðust. I skýrslu sem
Jónas Bjarnason verkfræðingur og
Ólafur Nilsson löggiltur endur-
skoðandi tóku saman á síðasta ári
kemur fram að á löngum tímabil-
um er skatthlutfall lífeyrisþega
sem hefur verið sjálfstætt starf-
andi 81% hjá hjónum og 87% hjá
einstaklingi sem býr einn. Þetta
hlutfall er þó nokkuð hærra en hjá
launþegum.
Gera verður kröfu til þess að
fjármálaráðuneytið leiðrétti á ein-
hvern hátt stöðu þessara sjálf-
stæðu atvinnurekenda þannig að
Ólafur Helgi
Árnason
Mikils óréttlætis hefur
gætt í lífeyrismálum
einstaklinga sem starfa
—
sjálfstætt, segir Olafur
Helgi Árnason, sökum
tvísköttunarkerfis,
en með nýlegum dómi
héraðsdóms Reykjavík-
ur eru líkur á að breyt-
ingar verði á réttindum
þessara aðila.
ævisparnaður þeirra renni ekki
nánast allur í skatta.
Því vil ég að lokum varpa fram
þeirri spurningu til íjármálaráðu-
neytisins hvort og þá hvernig verð-
ur háttað leiðréttingu til þeirra
sjálfstæðu atvinnurekenda sem
hafa greitt skatt af lífeyriskaupum
sínum í gegnum tíðina enda talið
sér það skylt samkvæmt ákvörðun-
um skattstjóra og yfirskattanefnd-
ar?
Höfundur er lögfræðingur.
ISLENSKT MAL
ÞOLMYND á ekki að vera
vandmynduð. Tökum fyrst setn-
ingu í germynd: Maðurinn braut
bollann. Þama er „maðurinn“
gerandi, „braut“ áhrifssögn sem
stýrir þolfalli og „bollann“ þol-
andi. í þolmynd snýst þetta
þannig við, að þolandinn stendur
í nefnifalli: Bollinn var brotinn.
Sumar áhrifssagnir stýra hins
vegar þágufalli. Þá er ekki hægt
að fara eins að. Sögnin að klekja
(út) stýrir til dæmis þágufalli.
Talað er um að klekja út eggj-
um. Nú dugar ekki að setja þol-
andann í nefnifall, ef við ætlum
að búa til þolmyndarsetningu.
Heyra mátti í fréttum: Þau hafa
verið klakin út. Þama verður
þágufallið að halda sér og lýs-
ingarháttur sagnarinnar verður
í hvorugkyni: Þeim (eggjunum)
hefur verið klakið út.
★
Enn verður umsjónarmaður
að biðja menn að gæta munar-
ins á sögnunum að kveða og
kveðja. Menn syngja stundum
og kveða eins og þá lystir, en
ef menn biðja um orðið, þá
kveðja menn sér hljóðs. Þetta
verður í þátíð svo, að maðurinn
kvaddi sér hljóðs, en „kvað“
sér þess ekki.
★
Þá birtist hér greinargott
bréf frá Valgeir Sigurðssyni í
Kópavogi, og þarf það ekki
skýringa við:
vKæri Gísli.
I 839. þætti þínum ber
Theodór Gunnarsson mér á
brýn ofstæki. Mér er þetta svo
nýtt, að ég má til með að biðja
þig fyrir fáeinar línur af þessu
stórmerka tilefni, þótt þú tækir
að vísu drengilega svari mínu
í nefndum þætti. Þökk sé þér
fyrir það.
Mér þótti miður, að Theodór
skyldi álíta það ofstæki, sem
af minni hálfu var hugsað sem
gamansemi. Ég hélt reyndar,
að gamansemin hefði legið í
augum uppi, þar sem ég talaði
um þá höfðingjana U „Þatt“,
Umsjónarmaður Gísli Jónsson
850. þáttur
Willy „Bratt“ og „Akker“ Jörg-
ensen, sem ég kallaði meira að
segja „frænda vorn“, til enn
frekari áherzlu. — En um þetta
tjáir nú ekki að fást.
Theodór Gunnarsson virðist
halda að ég sé Norðlendingur,
en því miður get ég nú ekki
hælt mér af því að svo sé —
nema í ættir fram! Og ekki var
það heldur nein gullaldar „norð-
lenzka" sem við töluðum í
Vopnafirði austur á uppvaxtar-
árum mínum þar, en þó kynnt-
ist ég þar einum hlut, sem sum-
um kynni að þykja ekki með
öllu ófróðlegur:
Allt fram á síðustu áratugi
hefur verið hægt að finna á
Austurlandi (einkum á Fljóts-
dalshéraði) fólk sem talaði al-
veg hinn svokallaða „sam-
ræmda framburð“, sem eitt sinn
þótti mjög til fyrirmyndar. Þeir
voru lausir við sunnlenzka lin-
mælið („lídið“, ,,migið“), þeir
voru lausir við norðlenzka harð-
mælið („saggði", ,,habbði“),
þeir voru með hreina röddun í
orðum eins og „banki“ og
„stúlka“, þeir notuðu hv-fram-
burð í orðunum „hvítur", „hval-
ur“ og „hvass“ og þeir voru
lausir við austfirzka flámælið,
(„vet“, ,,högur“), sem er þó að
vísu ekki séreign Austfirðinga,
því að flámælissvæði eru til víða
um land. Þannig virðist þetta
hafa þróazt á mörkum mál-
svæðanna norður/suður. Þann-
ig talaði blessaður gamli far-
kennarinn minn við okkur, svei-
takrakkana, og enn þann dag
í dag get ég kallað rödd hans
fram í huga minn, hvenær sem
ég vil, enda naut ég þess að
heyra hann tala, þangað til ég
var kominn fram um þrítugt.
En að ég fyrirlíti einhveija
„sunnlenzku", eins og Theodór
Gunnarsson virðist halda. Onei.
Enda sæti það illa á mér, þó
ekki væri nema vegna þess, að
minn betri helmingur, eigin-
kona mín, er einmitt af Suður-
landi, — og meira að segja það-
an, sem Suðurland gengur
lengst í suður! Þar myndi eng-
um venjulegum manni detta í
hug að nota röddun í orðunum
„banki“ og „stúlka“. Þar tala
menn strangheiðarlega sunn-
lenzku og segja t.d. að „lægur-
inn gedi orðið migill“ í leysing-
um. En þeir gera reyndar dálít-
ið meira. Þeir nota líka hv-fram-
burð, eins og hann verður einna
fegurstur, og þeir segja að það
þurfi að vera „agi“ í skólanum,
en ekki „æi“, eins og sagt er
víðast hvar annars staðar á
landinu. — Ég hef nú verið að
hlusta á þetta tungutak í hálfan
fjórða áratug og veit, að það
getur látið glettilega vel í eyr-
um, en að vísu nokkuð misvel,
eftir því hver það er sem talar!
(Hver neitar því, að Mýrdæling-
urinn, próf. Einar Ól. Sveinsson
hafi lesið íslendingasögurnar
fagurlega, með sínum mýr-
dælska framburði?) — Ég vona
að þetta nægi til þess að sýna,
að ég er hvorki haldinn ofstæki
né fordómum um framburð ís-
lenzkrar tungu. Hins vegar hef
ég ákveðnar skoðanir á þeim
hlutum, og svo vel vill til, að
þar hef ég löngum átt samleið
með þeim mönnum sem mest
og bezt hafa unnið á akri tung-
unnar á okkar dögum.
Með beztu kveðju.“
★
Hlymrekur handan kvað:
Þau Stína og Steinn lifðu á trefjum
og stungu býsna oft saman nefjum;
þó ekki til ásta,
en voru að íhuga skásta
kostinn á klækjum og re§um.
★
Þorvaldr var heima ok sjau
karlar. Hann lá í lokhvílu ok
tvær frillur hans, Halldóra,
dóttir Sveins Helgasonar, ok
Lofnheiðr.
Þeir Ingimundr hjuggu upp
í setit, þá er þeir kómu inn í
skálann, ok unnu á mönnum, —
Þóri, syni Þorbjarnar merar-
leggs, ok öðrum manni.
(Sturlunga).
Lestur til heilla
og blessunar i
BIBLÍAN er bók sem
við ættum að temja okk-
ur að lesa á hveijum
degi. Það er ekki endi-
lega alltaf auðvelt, en
veitir ómælda blessun.
Gott er að hefja lest-
urinn með hljóðri bæn
til Guðs, sem við’ætlum
til fundar við með lestr-
inum. Munum síðan
einnig að þakka Guði
fyrir alla hluti, því að það
er vilji hans með okkur.
„Biðjið og yður mun
gefast, leitið og þér mun-
uð finna, knýið á og fyr-
ir yður mun upplokið
verða.“ (Matt. 7:7)
Gallaðar bækur verða til
blessunar
Einu sinni kom nokkurt upplag
af Nýja testamentinu til landsins.
Er það vart til sérstakrar frásögu
færandi nema hvað bækur þessar
reyndust lítilsháttar gallaðar og
þurftu því lagfæringar við. Leitað
var til fagmanna á þessu sviði sem
trystu sér til að lagfæra bækurnar
á sem snyrtilegastan hátt.
Það var svo einn góðan daginn,
nokkru eftir að bækurnar höfðu
farið til viðgerðar, að einn starfs-
maðurinn hefur samband við mig
og segist verða að viðurkenna fyrir
mér að eitt Nýja testamentið sé
orðið svolítið orpið og
skítugt. Þannig var
nefnilega að um-
ræddur starfsmaður
hafði laumast í einn
kassann þar sem
Nýju testamentin
voru geymd og fór (
að fletta bókinni.
Bókin vakti fljótt for-
vitni hans og fór '
hann því að „stelast"
til að lesa í henni í
kaffitímum og þegar
færi gafst. Á kvöldin
skilaði hann síðan
bókinni aftur í kass-
ann áður en hann fór
heim.
Svona gengu hlutirnir fyrir sig í <
nokkra daga. Alltaf laumaðist mað-
urinn í kassann, tók sama Nýja
testamentið fram og las í því þegar
færi gafst.
Stundirnar sem hann eyddi í lest-
urinn tóku að lengjast með dögun-
Biblían er bók, segir
Sigurbjörn Þorkels-
son, sem við ættum
að temja okkur að lesa
á hverjum degi.
Sigurbjörn
Þorkelsson
um svo hann ákvað að „stelast“ til
að taka bókina með sér heim kvöld
eitt.
Hann sagðist hafa fengið sam-
viskubit og viljað hafa samband við
mig vegna þess að bókin væri
greinilega ekki lengur eins og ný
og óopnuð. Hann spurði hvort hann
gæti bara ekki fengið að kaupa
þetta eintak, því að honum fyndist
eitthvað svo óútskýranlega gott að
lesa í þessari fyrirferðarlitlu en ein-
stöku bók.
Jesús sagði við þá: „Himinn og
jörð munu líða undir lok, en orð
mín munu aldrei undir lok líða.“
(Markús 13:31)
Höfundur er framkvæmdastjóri
Gídeonfélagsins á íslandi.