Morgunblaðið - 25.07.1996, Blaðsíða 25
MORGUNBLAÐIÐ
LISTIR
FIMMTUDAGUR 25. JÚLÍ1996 25
Sumartónleikar í Skálholtskirkju
Kantötur Bachs og
einleiksfiðluverk
LAUGARDAGINN 27. júlí næst-
komandi munu Bach-sveitin í Skál-
holti undir stjóm Jaap Schröders
fiðluleikara og einsöngvararnir
Margrét Bóasdóttir og Ólafur
Kjartan Sigurðarson flytja tvær
kantötur J.S. Bachs, BWV 32 og
58. Þá mun Jaap Schröder fiðluleik-
ari flytja partítu og sónötu eftir
Bach og passacagliu eftir Biber
fyrir einleiksfiðlu.
Efnisskráin um helgina verður
sem hér segir: Laugardaginn 27.
júlí kl. 14 mun Hans Jóhannsson
fiðlusmiður flytja fyrirlestur um
þróun fíðlusmíði frá endurreisnar-
tíma fram á okkar daga. Kl. 15
mun Jaap Schröder barokkfiðluleik-
ari leika partítu í d-moll og sónötu
í g-moll fyrir einleiksfiðlu eftir J.S.
Bach og passacagliu í g-moll eftir
H.I.F. Biber. Kl. 17 verða fluttar
tvær kantötur eftir J.S. Bach í
flutningi Bach-sveitarinnar í Skál-
holti og Margrétar Bóasdóttur sópr-
ans og Ólafs Kjartans Sigurðarson-
ar bassabarítons undir stjórn Jaap
Schröders fiðluleikara.
Sunnudaginn 28. júlí kl. 15 verða
kantötur Bachs endurfluttar og kl.
17 verður messa með þáttum úr
tónverkum helgarinnar.
Jaap Schröder er einn af braut-
ryðjendum þess að flytja tónlist frá
17.-19. öld á upprunalegan hátt.
Hefur hann komið víða við í tónlist-
inni, sem einleikari, konsertmeist-
ari, í kvartettum og sem stjórnandi
og kennari.
Schröder hefur kannað fiðlubók-
menntir 17. og 18. aldar og hljóðrit-
að þekkt og óþekkt verk frá þeim
tíma, m.a. einleikssónötur og partít-
ur Bachs, verk Leclairs og Bibers
og sónötur Mozarts og Beethovens.
Hann býr nú í Frakklandi og
kennir við tónlistarháskólana í Par-
ís og Lúxemborg og einnig kennir
hann við Yale tónlistarháskólann.
Margrét Bóas-
dóttir er kennari
við guðfræðideild
Háskóla íslands
og hjá Slöng-
málastjóra þjóð-
kirkjunnar. Hún
hefur haldið
fjölda ljóðatón-
leika hér á landi
sem erlendis.
Margrét hefur
lagt sérstaka áherslu á túlkun bar-
okktónlistar og sungið einsöngshlut-
verk í mörgum helstu kirkjuverkum
tónbókmenntanna.
Ólafur Kjartan Sigurðarson hef-
ur nýlokið tveggja ára söngnámi
við The Royal Academy of Music í
Ijondon. Samhliða náminu hefur
Ólafur Kjartan komið fram víða í
Englandi og einnig í Frakklandi.
Ólafur Kjartan mun hefja nám í
óperudeild The Royal Scottish
Academy of Music and Drama í
Glasgow nú í haust.
Bach-sveitin í Skálholti var stofn-
uð árið 1986 og heldur nú upp á
10 ára afmæli sitt. Eins og nafnið
bendir til helgar hún sig flutningi
á barokktónlist, einkum hljómsveit-
arverkum og kantötum Bachs.
Hljómsveitin hefur verið brautryðj-
andi hér á iandi við að flytja barokk-
tónlist á upprunalegan máta á hljóð-
færi þess tíma.
Boðið er upp á barnagæslu í Skál-
holtsskóla meðan á tónleikum stend-
ur og er aðgangur sem áður ókeypis.
J.S. Bach
Hóf stilltur leikur
TÓNLIST
Listasafn Sigurjóns
Ólafssonar
SAMLEIKUR Á
FIÐLU OG PÍANÓ
Hildigunnur Halldórsdóttir og Sól-
veig Anna Jónsdóttir fluttu verk eft-
ir Mozart, Webern og Brahms.
Þriðjudagurinn23.júlí, 1996.
TÓNLEIKARNIR hófust á són-
ötu í B-dúr, K. 454, eftir Mozart,
er hann samdi fyrir Reginu Strina-
sacchi, fiðluleikara frá Mantua og
iék verkið með henni á tónleikum
29. apríl 1784. Daginn áður hafði
Mozart aðeins ritað fiðluröddina
og lék píanóhlutverkið eftir minni
en hafði á nótnastandinum óskrif-
aða nótnapappírsörk, Strinasacchi,
þá rétt rúmlega tvítug, hefur verið
góður fiðlari, eftir því sem Mozart
segir í bréfi til föður síns, ritað
fimm dögum fyrir tónleikana.
„Hún er sérlega smekkvís og leikur
af mikilli tifinningu“. Sónatan
hefst á reisulegum hægum inn-
gangi, sem er sjálfstæð tónsmíð
og eftir smá þagnarbið hefst fyrsti
kaflinn leikandi verk í sónötu-
formi. Annar þátturinn er hægur,
er vel mætti vera Adagio en ekki
Andante, eins og Mozart ritaði sem
hraðaforskrift Lokakaflinn er sér-
lega glaðlegur eins konar, diverti-
mento að inntaki. Hildigunnur og
Sólveig léku verkið í heild nokkuð
slétt og var píanóinu á köflum
heldur ofgert í að „nefna hvern
tón“ og hefði meiri léttleiki hæft
verkinu betur. Samleikur þeirra
var annars góður og bestur í loka-
kafla verksins, sem er einkar fjör-
ug tónsmíð.
Annað verkefni tónleikanna
voru fjórir þættir fyrir fiðlu og
píanó op.7, eftir Anton Webern.
Það er sagt um sum ljóðskáld, að
þeir hafí ekki þurft að yrkja meira
en kemst fyrir í litlu kveri, til að
standa jafnfætis þeim sem ort hafa
í heilan bókaskáp. Það tekur ekki
lengri tíma en sem nemur einum
góðum kvöldtónleikum að leika
nær öll verk Weberns (31 ópus)
og hafa þessi fáu og sérlega stuttu
tónverk nægt honum til heims-
frægðar. Þættirnir fjórir eru
undrastuttar en fagrar tónsmíðar,
er hann semur á árunum 1910-15,
og voru þeir mjög vel fluttir, af
miklu næmi fyrir sérkennilegum
blæbrigðum, sem enn í dag vekja
mönnum undrun fyrir hnittleika
tónmálsins og að þar er ekkert
ofsagt og þaðan af síður vansagt.
Tónleikunum lauk með G-dúr
fiðlusónötunni, op.78, eftir
Brahms. Þetta ægifagra verk var
að mörgu leyti vel flutt, sérlega
upphafsþátturinn, þó hann væri á
köflum nokkuð of hægur. Það
vantaði meiri „söng“ í hæga þátt-
inn og með einhverjum hætti einn-
ig það sem kalla mætti „afltökin"
í mótun tónmáls lokaþáttarins, sem
á köflum var einnig nokkuð hamr-
andi hjá píanóinu. „Dynamic“ eða
dúnkraftur tónlistarinnar er ekki
aðeins fólginn í andstæðum styrk-
leikans, heldur einnig í spenntri
framvindu tónmálsins, er snertir
og við hinum hrynræna innri krafti
verksins og ekki þarf að vera óaf-
látanlegur, heldur og byggja á
andstæðum slökunar og átaka. Hjá
Bach er spennan mótorísk en
Brahms sérlega sveigjanleg. Hvað
sem líður þessum vangaveltum, þá
var leikur Hildigunnar og Sólveig-
ar um margt ágætur, en í heild
nokkuð of hófstilltur og vantaði
háskann í flutninginn er var samt
bestur í fínlegum flutningi þeirra
á fjórum þáttum Weberns.
Jón Ásgeirsson
Af sýning-
arpallinum
á sviðið
í HUGA þeirra sem atvinnu
hafa af því að markaðssetja sí-
gilda tónlist, hlýtur fyrirsæta
sem tók sellóið fram yfir sýning-
arpallinn, að vera hinn full-
komni efniviður. Enda eru þrjú
útgáfufyrirtæki á höttunum eft-
ir hinni rússnesku Ninu Kotovu,
en hún er 26 ára gömul og hef-
ur m.a. starfað fyrir Chanel og
Valentino. Nú hefur Kotova
hins vegar ákveðið að leggja
sellóleikinn fyrir sig og í sumar
flytur hún sellókonsert Rach-
maninovs í nokkrum helstu tón-
leikasölum Bretlands.
f The European er fullyrt að
Kotova sé ekki aðeins eftirsótt
vegna útlitsins, heldur einnig
hæfileikanna, sem séu ótvíræð-
ir. En vegna reynslu sinnar af
fyrirsætustörfum hafi hún óum-
deilanlegt forskot á hljóðfæra-
leikara á borð við Anne-Sophie
Mutter og Ofra Harnoy, sem
reynt hafi verið að skapa kyn-
þokkafulla ímynd. Það virðist
ekki valda henni neinum
áhyggjum að nýta eigi útlit
hennar í sölu á tónlist. Kotova
segir að ef andlit sitt geti orðið
til þess að fólk uppgötvi klass-
íska tónlist, sé það af hinu góða.
Kotova á að baki langt og
strangt tónlistarnám í Moskvu.
Ferill hennar hófst hins vegar
þegar hún bar sigur úr býtum
í Alþjóðlegu útvarpskeppninni
í Prag. Framhaldið var brösótt
og móðir hennar fullyrðir að
þar hafi verið að verki sovésk
yfirvöld sem vildu refsa fjöl-
skyldunni fyrir velgengni föður
Kotova, sem var bassaleikari.
Móðir hennar sendi hana því til
Þýskalands þegar hún var átján
ára og þaðan í framhaldsnám
til Bandaríkjanna, þar sem mál-
in tóku óvænta stefnu, er
Kotovu var boðið fyrirsætu-
starf. Hún lét tilleiðast en hafði
sellóið með í för og greip í æf-
ingar á milli þess sem hún sat
fyrir og sýndi fatnað. En nú
hefur hún fengið nóg af því og
ætlar að snúa sér að sellóinu.
Finnska listablaðið „Menning
hefur hrósað sellóleik Kotovu í
hástert og segir hann nánast
fullkominn. Þá hefur rússneski
sellósnillingurinn og sljórnand-
inn Mstislav Rostropovich
hana í nám eftir að hann heyrði
hana leika. Kostova fékk frá-
bæra dóma fyrir leik sinn í
Carnegie Hall í New York fyrr
á árinu, og kemur fram í Wig-
more Hall og Barbican-listamið-
stöðinni á þessu ári. Auk þess
að leika á selló, semur hún tón-
verk, leikur á píanó og málar.