Morgunblaðið - 19.10.1996, Blaðsíða 38

38 LAUGARDAGUR 19. OKTÓBER 1996
MORGUNBLAÐIÐ
AÐSENDAR GREINAR
GREINARGERÐ
Lag’færing’ á
Djúpvegi er
nauðsynleg
í BLAÐINU Vestra
á ísafírði 10. október
sl. ritar Hallgrímur
Sveinsson á Hrafns-
eyri grein þar sem
__,hann leggur til að ekki
verði lagaður vegur
um ísafjarðardjúp. í
grein þessari kemur
fram að hann sé að
taka undir grein um
sama efni sem birtist
í Morgunblaðinu 3.
október sl. eftir Jónas
Guðmundsson, sýslu-
mann í Bolungarvík.
Þar sem greinar þess-
ar eru þannig fram
settar að draga eigi
úr samgöngubótum á Vestfjörðum
með því að hafa ekki viðunandi
veg um ísafjarðardjúp og til þess
notaðar kostnaðartölur varðandi
^síegalagningu sem fá alls ekki stað-
ist þegar fjallað er um vegi, sama
er og að segja um vegalengdir, þá
finnst mér nauðsynlegt að benda
á þessar rangfærslur. Þessi afstaða
Hallgríms Sveinssonar til vega-
lagninga milli bæja í Djúpi er að
vísu ekki ný m.a. skrifaði hann um
það í Morgunblaðinu á sínum tíma
að lagning vegar yfir Steingríms-
fjarðarheiði væri ein af verstu að-
gerðum, sem framkvæmdar hafa
verið í samgöngumálum á Vest-
~ fjörðum. Ég er viss um það að all-
ir þeir sem ekið hafa veginn úr
Djúpi yfir Steingrímsfjarðarheiði
hljóta að undrast mjög þessa af-
stöðu Hallgríms. I grein sinni vísar
Hallgrímur til norskra sérfræðinga
sem fengnir voru til ráðuneytis á
sínum tíma um gerð Vestfjarðaá-
ætlunar. Við lestur á ráðleggingum
þessara norsku sérfræðinga er al-
veg ljóst að þegar tekið er tillit til
allra þátta álitsgerðarinnar og far-
ið hefði verið eftir henni að öllu
leyti hefði hún flýtt fyrir byggða-
eyðingu á Vestfjörðum. Sem betur
fer höfðu Vestfírðinga þá þannig
þingmenn að þeir sáu hvernig
verkanir álitsgerðin gæti haft á
‘byggð-
Það er rangt að fólk á norðan-
verðum Vestfjörðum vilji ekki
Djúpveg til þess að geta sem fyrst
hagnýtt sér Gilfjarðarbrú. Þetta
kemur augljóslega fram í áskorun-
arskjali til þingmanna Vestfjarða
sem er undirritað af 800 mönnum,
þar sem farið er fram á að þing-
mennimir beiti sér fyrir því að
lagður verði vel fær vegur yfir
Þorskafjarðarheiði. Skjal þetta af-
henti Sigurður Ólafsson, ísafirði,
þingmönnunum sem voru staddir
á aðalfundi Fjórðungssambands
Vestfjarða á Isafirði í byijun maí
1996.
Lengd Djúpvegar frá ísafirði að
vegamótunum við Hvannadalsá
þar sem farið er nú upp á Stein-
grímsfjarðarheiði og Þorskafjarð-
arheiði er 177 km. Búið er að
ganga frá á viðunandi hátt 81 km
af þessum vegi þannig að eftir eru
aðeins 96 km sem þarfnast endur-
bóta af þessum hluta Djúpvegar.
í sumar var endurbyggður 12,6
km. kafli af Djúpvegi milli Ögurs
og Gilseyrar. Verk þetta var boðið
út og var tilboð Fyllingar hf. á
Hólmavík upp á 39.842.400 kr.
Skv. þessu kostaði kílómetrinn
3.162.095 kr. Miðað við hversu
miklar framkvæmdir þetta voru
er ekki óeðlilegt að miða kostnað
við lagfæringu á framangreindum
96 km af Djúpveginum, sem eftir
er að laga við þetta verð. Kostnað-
urinn yrði því 303.5612.120 kr.
jjlreinahöfundamir segja að lagn-
ing á þessum 96 km muni kosta
1.500 milljónir. Alveg
er ljóst að þetta getur
ekki staðist hjá þeim
og því ekki óeðlilegt
að álíta að þessi fjár-
hæð sé fram sett til
að draga úr sam-
göngubótum um Vest-
firði. Varðandi lagn-
ingu vegar yfir Þor-
skafjarðarheiði vil ég
benda á að frá vega-
mótum Steingríms-
fjarðarheiðar og
Þorskafj arðarheiðar
að vegamótum í botni
Þorskafjat'ðar eru 23
km. Miðað við sama
kostnað á km og var
á nefndum vegi frá Ögri að Gils-
eyri mundi þessi 23 km kafli
yfir Þorskafjarðarheiði kosta
72.728.185 kr. Þannig að það er
víðsfjarri að sú tala sem kemur
Það er rangt, að fólk á
norðanverðum Vest-
fjörðum, segir Jóhann
Þórðarson, vilji ekki
Djúpveg til þess að geta
hagnýtt sér Gilsíjarðar-
brú.
fram hjá greinarhöfundum að veg-
ur yfir Þorskafjarðarheiði muni
kosta 400 til 450 milljónir sé rétt.
Skv. þessu er ljóst að þegar
menn horfa til þess að geta sem
fyrst nýtt sér Gilsfjarðarbrú á leið
sinni frá byggðum á norðanverðum
Vestfjörðum er vegur um Djúp og
Þorskafjarðarheiði langódýrastur
og fljótlegast að laga hann, þar
sem leiðin er þetta stutt. Það er
því alveg furðulegt að menn skuli
leggja það til og það Vestfirðingar
að ekki megi veija fé til lagfæring-
ar á vegum inn Djúp. Af því að
Jónas Guðmundsson sýslumaður
segir að ekki sé hægt að brúa firði
á leiðinni inn Djúp vil ég benda á
að mjög hefur verið í athugun að
brúa Mjóafjörð. Jónas bendir á að
auðvelt sé að brúa firðina á vestur-
leiðinni þ.e. inn Barðastrandar-
sýslu. Ef farið væri út í slíkt mundi
það auka verulega á kostnað við
lagfæringu á vegi austur Barða-
strandarsýslu og um leið færa veg-
inn frá þeim bæjum sem eru í
byggð. Sá kostnaðarauki sem því
fylgdi mundi draga verulega úr
hraða á lagfæringu á vegum þarna.
Ég vil að lokum taka það fram að
með þessari grein minni er ég ekki
að mæla því í gegn að vegir í
Barðastrandarsýslu verði lagaðir
en það á að gera án þess að loka
fyrir lagfæringu á vegum á öðrum
stöðum á Vestfjörðum. Að sjálf-
sögðu mun það dragast mjög hjá
þeim sem búa norðan Rafnseyrar-
heiðar að komast vesturleiðina
miðað við færð allt árið vegna
þarfar á göngum milli Dýrafjarðar
og Amarfjarðar, en kostnaður við
þau eru sgaður muni nema tveimur
milljörðum króna.
Þegar litið er á þetta er vonandi
að þingmenn Vestfjarða geti orðið
við áskorun þeirra 800 manna sem
ég nefndi hér að framan, sem vilja
fara Djúpleiðina til að geta hagnýtt
sér Gilsfjarðarbrúna.
Höfundur er
hæstaréttarlögmaður og
VestfínJingur, sem lcngi hcfur
verið búsettur í Rcykjavík.
Jóhann
Þórðarson
Leignkostnaður lækkar
um tæpar þrjár milljónir
Vegna bréfs starfs-
manna Landmælinga
íslands til alþingis-
manna og borgarfull-
trúa, óskar umhverfis-
ráðherra, Guðmundur
Bjarnason, eftir að fá
birta eftirfarandi grein-
argerð um flutning
stofnunarinnar.
ÞAÐ hefur verið stefna flestra
stjórnmálaflokka og ríkisstjórna
undanfarna tvo áratugi að flytja
ríkisstofnanir frá_ höfuðborgar-
svæðinu út á land. Á vegum stjórn-
valda hefur á undanförnum árum
verið lögð mikil vinna í tillögugerð
um flutning ríkisstofnana, síðast
með áliti og tillögum nefndar for-
sætisráðherra um flutning ríkis-
stofnana frá 1993. Lítið hefur þó
orðið úr framkvæmdum, ef frá er
talinn flutningur Skógræktar ríkis-
ins til Egilsstaða og Embættis
veiðistjóra til Akureyrar.
Það er stefna núverandi ríkis-
stjómar að flytja ríkisstofnanir út
á land og var raunar stefna þeirrar
síðustu einnig. Ákvörðun um flutn-
ing Landmælinga Islands er því
tekin á stjórnmálalegum forsendum
til að framfylgja stefnu ríkisstjórn-
arinnar. í ríkisstjórnarsáttmála
stjómarflokkanna segir m.a. að
stuðlað verði að eflingu þjónustu-
kjarna með ákvörðun um staðsetn-
ingu opinberra stofnana. Með
stefnu sinni um flutning opinberra
stofnana vilja stjórnvöld m.a stuðla
að jafnvægi í byggð landsins,
styrkja byggðakjarna, dreifa opin-
berri þjónustu og stuðla að fleiri
og fjölbreyttari atvinnutækifærum
utan höfuðborgarsvæðisins. Þá
vilja stjórnvöld gefa ungu fólki sem
leitar sér háskólamenntunar á
höfuðborgarsvæðinu eða erlendis
kost á vinnu við sitt hæfí í heima-
byggð eða velja sér búsetu á lands-
byggðinni og jafnframt hamla gegn
þeirri þróun að fólk og fyrirtæki
flytji í auknum mæli af Iandsbyggð-
inni á höfuðborgarsvæðið. Með sí-
fellt bættum samgöngum og fjar-
skiptum, svo og aukinni tækni,
verður flutningur og rekstur ríkis-
stofnana utan höfuðborgarsvæðis-
ins auðveldari en áður. I samræmi
við þessa stefnu hefur nú verið
tekin ákvörðun um flutning Land-
mælinga íslands til Akraness og
var hún samþykkt af ríkisstjórn
þann 2. júlí sl.
Langur og vandaður
undirbúningur
Athugun á flutningi Landmæl-
inga íslands hefur staðið lengi yfir.
Fyrrgreind nefnd á vegum for-
sætisráðherra undir forystu Þor-
valds Garðars Kristjánssonar, fyrr-
verandi alþingismanns, sem í áttu
sæti fulltrúar allra stjórnmála-
flokka sem sæti áttu á Alþingi,
lagði á árinu 1993 til að stofnunin
yrði flutt á Selfoss. Sagði í áliti
nefndarinnar að verkefni Land-
mælinga Islands væru þess eðlis
að þau væru ekki bundin við aðset-
ur á höfuðborgarsvæðinu. Af hálfu
fyrrverandi umhverfisráðherra var
hafín athugun á flutningi stofnun-
arinnar í nýtt stjórnsýsluhús á
Akranesi. Gerð var könnun á hús-
næðisþörf stofnunarinnar og leitað
álits Framkvæmdasýslunnar og
Hagsýslu ríkisins á flutningnum.
Jafnframt ræddi stjórnunarráðgjafi
við starfsmenn Landmælinga Ís-
lands og viðskiptamenn stofnunar-
innar og kannaði hug þeirra til
flutnings. Þá var leitað lögfræði-
legra álita, m.a. um réttarstöðu
starfsmanna. Á þessu kjörtímabili
hefur athugun á flutningi verið
haldið áfram og ráðherra jafnan
gefið til kynna er eftir því var leit-
að að verið væri að skoða málið.
Ákveðið var að halda sig við Akra-
nes í stað þess að kanna nýjar
hugmyndir um staðsetningu enda
höfðu bæjaryfirvöld lýst miklum
áhuga og boðið fram aðstoð til að
auðvelda flutninginn. Þá var á ný
leitað lögfræðilegra álita og á
grundvelli nýrra forsendna beðið
um nýtt mat Framkvæmdasýslunn-
ar og Hagsýslu ríkisins. Ákvörðun
um flutning er því tekin að vand-
lega athuguðu máli.
Lægri húsaleiga á Akranesi
Nýlega var gengið frá leigu-
samningi þar sem Landmælingar
íslands tóku á leigu 1.300 fermetra
húsnæði í nýja stjómsýsluhúsinu
að Stillholti 16 - 18 á Akranesi.
Leigutími er 15 ár frá og með 1.
október 1998 og er leiguverð 570
krónur á fermetra, sem er lægri
leiga en á því skrifstofuhúsnæði
sem stofnunin leigir í dag. Ársleiga
verður tæpar 8,9 milljónir króna
en til fróðleiks má geta þess að
þetta sama húsnæði var fyrir tveim-
ur árum boðið til leigu undir starf-
semi Landmælinga á 11,5 milljónir
á verðlagi þess árs. Samkvæmt
samningnum mun leigusali innrétta
húsnæðið á eigin kostnað í samráði
og í samræmi við eðlilegar þarfir
stofnunarinnar og mun Fram-
kvæmdasýslan hafa eftirlit með
framkvæmdum. í dag leigja Land-
mælingar 1.590 fermetra -skrif-
stofuhúsnæði við Laugaveg á 584
krónur fermetrann, sem gerir um
11,1 milljón í ársleigu, auk tæplega
155 fermetra geymsluhúsnæðis og
er kostnaður við það um 600 þús-
und á ári. Leigukostnaður stofnar-
innar er því um 11,7 milljónir á ári
og mun því lækka um tæpar 3
milljónir á ári eða tæp 25%. Hús-
næðið verður að auki hannað og
innréttað sérstaklega fyrir stofnun-
ina og er í fyrrnefndum samningi
getið nokkurra þeirra atriða sem
hafa þarf í huga við framkvæmdir,
m.a. vatnslagnir, stöðugt rafmagn,
lofthæð, dempuð gólf vegna mynd
og tölvuvinnslu, raka- og hitajafn-
vægi í gagnageymslum og hreinsi-
búnað í frárennsli. Núverandi hús-
næði í Reykjavík var að mati ráðu-
neytisins of stórt og leigutími runn-
inn út og því aðeins tímaspursmál
að taka ákvörðun um annað og
hentugra húsnæði. Kostnaður við
rekstur stofnunarinnar á ekki að
vera hærri eftir flutning en nú er.
í minnisblöðum Framkvæmdasýsl-
unnar og Hagsýslu ríkisins um
flutninginn, sem getið er um í bréfí
starfsmanna, kemur fram, að fjár-
hagslegar ástæður mæli ekki í mót
flutningi og geti ekki ráðið ákvörð-
un þar að lútandi.
Ný löggjöf um landmælingar
og kortagerð
Á haustþingi verður lagt fram
frumvarp til laga um landmælingar
og kortagerð, þar sem fjallað verð-
ur i fyrsta sinn um málaflokkinn í
heild og honum gerð stjórnsýsluleg
skil í lögum. Þar verður m.a. kveð-
ið á um skyldur ríkisins, sem Land-
mælingum íslands er ætlað að
sinna. I frumvarpinu verður ákvæði
um að stofnunin geti falið öðrum
aðilum verkefni og er fyrirhugað
að kanna hagkvæmni þess að bjóða
út einstök verkefni. Er það í sam-
ræmi við stefnu ríkisstjórnarinnar
um að draga úr ríkisafskiptum þar
sem slíkt hentar og verður við kom-
ið með góðu móti. Hefur ráðuneyt-
ið hafið samstarf við Fram-
kvæmdanefnd um einkavæðingu
vegna þessa. Einkum er horft til
markaðs- og söludeildar í þeim efn-
um.
Flutningur undirbúinn
Sérstök framkvæmdanefnd und-
irbýr flutninginn, en í henni eiga
sæti fulltrúar umhverfisráðherra
og fjármálaráðherra, auk bæjar-
stjórans á Akranesi og forstjóra
Landmælinga íslands. Ljóst er að
umræddur flutningur mun valda
röskun á högum starfsfólks. Er því
mikilvægt að því gefíst nægilegur
fyrirvari og ráðrúm til að ákveða
hvort það vill vinna hjá stofnuninni
á Akranesi og hefur verið gert ráð
fyrir því í áætlunum að starfsmenn
tilkynni fyrir 1. janúar 1998 hvort
þeir hyggist starfa hjá stofnuninni
á nýjum stað. Þannig hefur starfs-
fólk í reynd hálft annað ár til þess
að gera upp hug sinn. Stofnunin
mun síðan hefja starfsemi á Akra-
nesi í ársbyrjun 1999. Af hálfu
umhverfisráðuneytisins og Akra-
nesbæjar er lögð áhersla á að sem
flestir starfsmenn vinni áfram hjá
stofnuninni. Ákvörðun um flutning
er því tekin með löngum fyrirvara
til að hægt sé að vinna að flutningi
í samráði og samvinnu við stjórn-
endur og starfsfólk Landmælinga
íslands. Skipaður verður sérstakur
vinnuhópur fulltrúa ráðuneytisins,
Akranesbæjar og starfsmanna til
að fjalla sérstaklega um málefni
þeirra starfsmanna, sem vilja flytja
á Akranes, s.s. um flutning, aðgang
að félagslegri þjónustu, húsnæðis-
mál, vinnu fyrir maka o.fl.
Af framansögðu má sjá að flutn-
ingur Landmælinga íslands hefur
fengið vandaðan undirbúning og
aðdragandi er góður. Áfram verður
unnið að flutningnum með því hug-
arfari að hann hafi sem minnst
áhrif á starfsemi stofnunarinnar
og að starfsfólki verði gerðar þess-
ar breytingar eins auðveldar og
frekast er kostur. Auk þess er aug-
ljóst að húsnæðiskostnaður mun
lækka umtalsvert en ekki hækka
eins og haldið hefur verið fram.
Höfundur er umhverfisráðherra.