Morgunblaðið - 15.11.1996, Blaðsíða 28

28 FÖSTUDAGUR 15. NÓVEMBER 1996
MORGUNBLAÐIÐ
LISTIR
Straumar
og flæði
ATRIÐI úr Gullna hliðinu hjá Halaleikhópnum, en þau frum-
sýna á laugardag.
Gullna hliðið
MYNPLIST
Ilöföaborgin
MÁLVERK / TEIKNINGAR
Anna Jóa. Opið alla daga frá 14-18.
Til 17. nóvember. Aðgangur ókeypis.
ÞAÐ eiga ýmsir listrænir gjöm-
ingar sér stað í Hafnarhúsinu við
Tryggvagötu, því fyrir utan vinnu-
stofur nokkurra listamanna er
stundum kallað til hinna aðskiljan-
legustu sýningaframkvæmdá ein-
hvers staðar í húsbákninu. Vill vefj-
ast fyrir mönnum að rata á staðina
víðs vegar í byggingunni, en fyrst
er þó eðlilega tekin stefna á gímald-
ið mikla, sem nú hefur fengið nafn-
ið „Hafnarborgin". Áður átti hér
að vera eitt glæsilegasta listhús
borgarinnar, en eitthvað fór þar
úrskeiðis og hefur aðkoman verið
hin óhijálegasta um langt skeið og
meira en tímabært að marka hús-
næðinu lífrænt verkefni til fram-
búðar.
Aflanga salinn hefur listakonan
Anna Jóhannsdóttir að þessu sinni
fyllt af ábúðarmiklum flekum og
hefur tekið hraustlega til hendinni
við málun þeirra. Rifíð og tætt í
grunnmálið eins og lengi hefur ver-
ið stíll athafna hennar með miðlana
handa á milli. Það hafa þannig ekki
orðið umtalsverðar
breytingar á myndstíl
Önnu Jóa, sem er lista-
mannsnafn hennar, frá
því hún sýndi á Sólon
Islandus fyrir liðlega
tveim árum nema að
hann er enn óhlut-
bundnari en áður, þótt
myndimar séu bersýni-
lega unnar undir sterk-
um áhrifum lifana frá
náttúrunni. Þá helst
háfjallasölum, en lista-
konan hefur verið ieið-
sögukona franskra
ferðamanna í óbyggð-
um á sumrin. í millitíð-
inni hefur hún svo dval-
ið í háborg listarinnar
við Signu, þar sem fyrr-
um var kafað dýpst í
rökfræði myndflatar-
ins, og vitsmunalegast
unnið með pentskúfínn.
Dvölin i París virðist
þó einhverra hluta
vegna ekki hafa haft tiltakanleg
áhrif á myndstíl hennar, sém enn
einkennast af óformlegum og hijúf-
um leik við blakkari tegundir lita-
kerfísins þar sem rétt glittir í bjart-
ari liti og ljósflæði hér og þar.
Rýnirinn er enn á því, að sterk-
asta hlið listkonunnar séu hin fínu
og gagnsæu litbrigði sem stundum
bregður fyrir í myndheildunum, hver
sem litastiginn er. Skilur síður af
hveiju listakonan vinnur ekki frekar
út frá þeim og af meiri yfirvegun,
tilfínningu og lífsblossa. Það er
nefnilega eins og henni liggi einhver
ósköp á og máli í síbylju yfír fyrri
litalög, en án þess að notfæra sér
nægilega ljósmögn þeirra og innri
kraft. Og þó það kunni að vera í
tízku að vinna í óhijálegum litaheild-
um er ekki nauðsynlegt að ganga í
takt í listinni og gerir hverri metnað-
argjamri listaspíru gott að vera hér
svolítið sér á báti, einkum á síðustu
tímum er hugtakið „enfant terrible"
hefur fengið öfuga merkingu.
Það býr trúlega mun meira í
Önnu Jóhannsdóttur en hér kemur
fram og næst ætti hún að búa
myndum sínum betra og geðfelld-
ara umhverfí, því það þarf yfírburða
gott málverk á veggina til að hús-
næðinu í núverandi ástandi takist
ekki að myrða það.
Bragi Ásgeirsson
HALALEIKHÓPURINN frum-
sýnir Gullna hliðið eftir Davíð
Stefánsson frá Fagraskógi laug-
ardaginn 16. nóvember kl. 20.30
i leikhúsi hópsins, Halanum,
Hátúni 12. Halaleikhópurinn er
áhugaleikhópur sem starfar eft-
ir kjörorðinu „leiklist fyrir alla“
og er þetta fjórða starfsár leik-
hópsins.
25 manns standa að sýning-
uni, fatlaðir og ófatlaðir, fólk á
ölllum aldri undir leikstjórn
Eddu V. Guðmundsdóttur leik-
ara. Þetta er i þriðja sinn sem
Edda stýrir hópnum.
Gullna hliðið kom fyrst út á
„Samvinna
í listhúsi
Ófeigs
ÁSDÍS Birgisdóttir textílhönnuður
og Ófeigur Björnsson gullsmiður
opna sýninguna „Samvinna" í
Listhúsi Ófeigs á Skólavörðustíg
5 laugardaginn 16. nóvember kl.
15.
Þar tefia þau saman klæðum
úr íslenskri ull og skartgripum.
Grunninn að verkunum er að fínna
í fornri norrænni klæða- og skart-
gripahefð. Þar sem skart og flík
voru eitt, skartið þjónaði ekki að-
eins sem skraut og stöðutákn held-
ur jafnframt sem festingar og var
þar með hluti af stærri heild.
prenti snemma hausts árið 1941
og var frumsýnt sama ár í Iðnó
á annan í jólum. Sýningar
Leikfélags Reykjavíkur urðu
alls 66 og þótti slík aðsókn tíð-
indum sæta á þeim tíma. Hefur
leikritið síðan margoft verið
sett upp hérlendis og erlendis
og oft og tiðum fengið frábæra
aðsókn.
Halaleikhópurinn var
stofnaður árið 1992 og hefur
starfað óslitið síðan. Settar hafa
verið upp sýningar á hverju ári
og stundum fleiri en ein og hafa
þær jafnan vakið athygli og oft-
ar en ekki hlotið góðar viðtökur.
66 Ullin er lituð með íslenskum
jurtum og skartið oxað eftir því
sem á við.
Sýningin í Listhúsi Ófeigs á
Skólavörðustíg 5 er opin kl. 10-18
virka daga og kl. 11-16 laugar-
dagá. Henni lýkur 4. desember.
Myndlist og
hekluð vegg-
teppi
MYNDLISTAR- og handverkssýn-
ingu á verkum Kristínar Bryndísar
Björnsdóttur í Risinu, austursal
Hverfísgötu 105 í Reykjavík lýkur
17. nóvember..
Til sýnis eru hekluð veggteppi,
málverk, vatnslitamyndir, klippi-
myndir og fleira.
Prelúdíur á
Akranesi
ÖRN Magnússon píanóleikari
leikur í safnaðarheimilinu Vina-
minni á Akranesi, sunnudaginn
17. nóvember kl. 20.30.
Á efnisskrá verða prelúdíur
eftir tvö tónskáld, seinni prelúd-
íu-bók Claude Debussy sem hef-
ur að geyma 12 tónverk og 5
prelúdíur Hjálmars H. Ragnars-
sonar.
Verk Debussy var samið á
árunum frá 1910 til 1913 en
Hjálmar lauk prelúdíum sínum
árið 1984. Báðir sækja höfund-
arnir hluta efniviðarins í dægur-
tónlist samtíðar sinnar.
Örn Magnússon hefur verið
starfandi píanóleikari síðan hann
lauk námi fyrir 10 árum. Hann
hefur leikið á fjölda tónleika og
inn á geislaplötur, bæði sem ein-
leikari og í kammertónlist. Hann
hefur komið fram á tónlistarhá-
tíðum í Bretlandi, Ungveijalandi,
Finnlandi, Noregi, Svíþjóð og
Japan auk íslands.
Örn leikur þessa sömu efn-
isskrá á tónleikum í Listasafni
íslands þann 24. nóvember nk.
„Samstæðar
andstæður“
í Skotinu
DÓSLA (Hjördís Bergsdóttir)
opnar myndlistarsýningu í Skot-
inu, Listmunagalleríinu
Skruggusteini, Hamraborg 20a í
Kópavogi, laugardaginn 16. nóv-
ember kl. 15. Þetta er áttunda
einkasýning Dóslu en hún hefur
að auki tekið þátt í mörgum sam-
sýningum.
„Sýningin nú ber heitið „Sam-
stæðar andstæður“ og gefur þar
að líta smámyndir þar sem teírist
er á við glímu birtu og skugga,
hlýju og kulda og mýktar og
hörku og er sú glíma háð af gá-
skafullri alvöru“, segir í kynn-
ingu. Myndirnar eru unnar með
bleki og vatnslitum.
Sýningin stendur til 1. desem-
ber og er opin daglega frá kl.
12-18, laugardaga frá kl. 11-16
og sunnudaga frá kl. 13-18.
Allir velkomnir og aðgangur
ókeypis.
ÚR myndröðinni „Útrás“,
kol og krít á pappír.
Hugflæði og málverk
MYNPIST
Nýlistasafnið
TEIKNINGAR, TEXTAR,
LJÓSMYNDIR, ÞRÍVÍDD-
ARVERK
Steingrímur Eyfjörð. Opið alla daga
frá 14-18 til 17 nóvember. Aðgangur
ókeypis.
SÝNINGARGESTURINN er
staddur mitt í umfangsmikilli hug-
myndafræði um leið og hann kemur
inn úr dyrum Nýló þessa dagana.
Um alla veggi forsalar blasa við
hinir aðskiljanlegustu textar og krot
ásamt vinnubókum á borðum. Hafa
nemendur á 1. ári í fjöltæknideild
veg og vanda af uppsetningunni, en
listamaðurinn sjálfur haft umsjón
með framgangi hennar. Er hér um
að ræða framlög 50 listamanna í
hugmyndavinnu auk þess sem fískað
er í ýmsa texta að mér skilst, m.a.
eftir Erró í þýðingu Sigurðar Páls-
sonar, og skal hér gripið í nokkrar
málsgreinar: „Játningar listmálara
veita alls ekki neinar viðbótar upp-
lýsingar, þær eru næstum algjörlega
byggðar á lygum og eru ekki annað
en eitt tækifæri til þess að sýna
hæversku á mjög áberandi hátt,
bæta smáatriði við sviðsetninguna
eða draga athygli frá einhveijum
vel földum göllum ... Maður kemst
að því með því að mála, að málara-
listin er stundum leiðinleg, óþolandi
og þreytandi ... Málaralistin er í því
fólgin að lifa af þögn og áfall, kom-
ast lengra. Eins og rannsakandi án
trúarskoðana né hugmyndafræði,
eins og vegfarandi, túristi. Listin
getur dýpkað sameiginlegt skynjun-
arsvið, vitund samfélagsins ... Geri
ráð fyrir að svörin séu nokkum veg-
inn sönn en ekkert þeirra algjörlega.
Né heldur allur sannleikurinn. Svör-
in eru mismunandi eftir því hveijum
verið er að svara.“
Þetta er gott dæmi um samræðu,
sem byggist á orðgnótt, andstæðum
þverstæðum og fáránleika, sem
hægt er að fara í saumana á, teygja
í allar áttir og sumir eru mjög þjálf-
aðir í nú um stundir, er jafnvel
kennslugrein í listaskólum. Sumt
er fullkomlega rétt en þarf nánari
útlistunar við og svo er um margt
í framlagi hinna 50 listamanna, sem
er svo mikið að vöxtum að illkleyft
er að gera því skil. Hér er þannig
krafist mikils af skoðandanum og
reynt á þanþol skilningarvita hans,
en það er ómaksins vert að rýna í
sitthvað. Ljósmyndir í gryfju eru
einnig mjög í samræmi við textana,
þar sem hrært er saman hvunndegi
og háspeki fortíðar. Þá hafa sjón-
þrautir verið iðkaðar um aldaskeið
og það er mjög alvarlegt mál hve
þetta skilningarvit er vanrækt í
skólakerfi nútímans, jafnvel í lista-
skólum, því það er mikil „kúnst“
að upplifa umheiminn í kringum sig
og skerpa sjónina, svona líkt og að
þjálfa tónnæmina eða læra að lesa
og kveða að orðunum, loks skynja
þau og skilja. Hafi sýningu Stein-
gríms Eyfjörðs verið ætlað að vekja
spumingar gerir hún það vissulega,
en hér skortir áherslur og hnitmiðun
í uppsetningu, sem ekki er hægt
að ætlast til að byijendur í
fjöltæknideild hafi tileinkað sér.
KYRRUR
Margrét Sveinsdóttir
NÚLISTAMÖNNUM sem fást
við tvívíðan flöt og liti, sem eru
hinir sígildu miðlar málaralistarinn-
ar, er gjamt að vilja þrengja sér inn
í sjálfan kjarnann. Það er að segja
líkama og hold miðlanna, efnið
sjálft sem málað er á og litina handa
á milli. Þetta gera þeir gjarnan með
því að leita hreinleikans í þeim og
vinna í einsleitum blæbrigðum um
leið og þeir leggja áherslu á áferð
efnisins, rífa gjarnan í grunnmálið
til áréttingar þannig að áferðin
verður hluti heildarinnar. Liturinn
sjálfur verður sömuleiðis eitt með
áferðinni ásamt hárfínum blæbrigð-
um hans, gjaman með einhveijum
áherslum, efnum og aðskotahlutum
eða ýmsum tegundum bylgjuhreyf-
inga. Sjálft rými grunnmálsins er
nýtt til hins ítrasta og má þá jafn-
vel skilgreina athöfnina sem að
fijóvga rýmið, — rýmisfrjóvgun.
Þetta var iðkað af ýmsum lista-
mönnum á sjötta og sjöunda ára-
tugnum og þeir unnu gjaman í eins-
leitan svartan flöt eða hvítan, sum-
ir jafnvel í bronslitum svo sem Yves
Klein og Lucino Fontana. Hinn síð-
arnefndi gerði gjarnan göt á flötinn
eða skar í hann eftir endilöngu og
nefndi „concetto spaziale“ (rýmis-
hugmyndir, rýmisuppköst).
Það er svo ósköp eðlilegt að
málarar leiti aftur og aftur til efnis-
ins handa á milli og getur allt eins
og öllu frekar verið niðurstaða rann-
sókna en bein áhrif. Fyrir unga í
dag er miðbik aldarinnar löngu liðin
fortíð sem margur gefur lítil gaum.
Þetta held ég að sé um þá sem vinna
á þennan hátt hér á landi og er
Margrét Sveinsdóttir líkast til í þeim
hópi. í öllu falli er eitthvað uppruna-
legt í málverkum hennar, sem kemst
þó naumast til skila á þessum stað,
því dúkamir þurfa vinalegri um-
hverfí og meiri upphafna mýkt i
bakgrunninum. Hins vegar er fram-
lag listakonunnar vert allrar athygli
og ástæða til að fylgjast vel með
henni í framtíðinni.
KYNNINGARHORNIÐ
Hafdís Helgadóttir
Þóra Sigurðardóttir.
SETUSTOFA og kynningarhorn-
ið em undirlögð ýmsum miðlum
dagsins er skara listir og sjón-
menntir, sem er framlag tveggja
ungra listspíra, þeirra Hafdísar
Helgadóttur og Þóm Sigurðardótt-
ur. Sýningarskrár/bækur og ýmis
dagblöð heimspressunnar liggja
frammi og gefst fólki þar m.a. tæki-
færi til að rannsaka menningarkálf-
ana, en þeir em mjög áhugaverðir
um þessar mundir. Myndin og
myndlistin skipta afar miklu máli í
upplýsingaflóði nútímans og enginn
fjölmiðill sem vill láta taka mark á
sér vanrækir þau atriði. Þá liggja
myndbönd frammi, sem gestir geta
valið úr til skoðnunar og jafnvel
fengið lánuð heim sem er prýðilegt
framtak.
Er rétt að hvetja fólk til að
staldra þar við og gefa sér góðan
tíma, því það verður margs vís-
ara ...
Bragi Ásgeirsson