Morgunblaðið - 01.08.1997, Page 6

6 FÖSTUDAGUR 1. ÁGÚST 1997
MORGUNBLAÐIÐ
Sr. Auði Eir meinuð afnot
af kirkju í Lettlandi
Andstætt Biblíunni
að kalla guð móður
JANIS Gindirs, starfsmaður á bisk-
upsstofu í Riga í Lettlandi, stað-
festi í samtali við Morgunblaðið í
gær að séra Auður Eir Vilhjálms-
dóttir fengi ekki að messa í kirkj-
unni í Valmiera, þar sem til stóð
að hún stjómaði kvennamessu í
tengslum við jafnréttisráðstefnuna
Konur og karlar tala saman, sem
þar fer fram dagana 7.-10. ágúst.
Gindirs sagði það vera í lagi að
gestir tækju þátt í messugjörð með
prestinum á staðnum, en það yrði
þó að vera undir formerkjum lettn-
esku lúthersku kirkjunnar. Þannig
samrýmdist það t.d. ekki helgisið-
um hennar að kalla guð móður en
ekki föður. Það væri andstætt ritn-
ingunni.
Hvar liggur valdið?
Sr. Auður Eir sagði aðjfrá sínum
sjónarhóli snerist þetta mál um
hvar valdið í kirkjunni iigjfi. „Hvort
lettneski biskupinn hafi vald yfir
þessari messu og hvort mér sé
heimilt að bera fram þá túlkun á
Biblíunni sem ég tel rétta. Ég tel
ekki að biskupinn geti tekið sér
það vald að segja mér fyrir verkum
um þetta,“ sagði Auður.
Hún sagðist hafa rætt við Ólaf
Skúlason biskup íslands og skýrt
honum frá þessu máli og segir hún
Ólaf ætla að skrifa lettneska bisk-
upnum og skýra fyrir honum af-
stöðu íslensku kirkjunnar sem sé
mun umburðarlyndari en þeirrar
lettnesku. „Það eru margar hliðar
á guðfræðinni og hér getum við
borið fram þá guðfræði sem við
teljum rétta,“ sagði Auður Eir.
Hún sagði að sa.okvæmt
ákvörðun lettneska biskupsins
fengi hún ekki að flytja messuna
á landareign kirkjunnar í Valmi-
era, en bæjarstjórnin hefði ákveðið
að Auður Eir fengi að syngja
messu á torginu fyrir framan ráð-
hús bæjarins.
i
Fyrrum sparisjóðsstjóri Þórshafnar
Akærður fyrir sex
milljóna fjárdrátt
RÍKISSAKSÓKNARI hefur gefíð
út ákæru á hendur fyrrverandi
sparisjóðsstjóra Þórshafnar vegna
meintra auðgunarbrota í starfi sínu
sem sparisjóðsstjóri á árunum 1991
til 1995.
Samkvæmt ákærunni eru þessi
brot ýmist fjárdráttur eða umboðs-
svik, en það er það kallað þegar
aðili misnotar aðstöðu sína í starfí.
Hreinn fjárdráttur sparisjóðsstjór-
ans er talinn vera um 6,4 milljónir
króna af eignum Sparisjóðsins.
Málið var þingfest í Héraðsdómi
Reykjavíkur í gærmorgun, en var
frestað til 25. ágúst. Þá verður
ákveðið hvenær aðalmeðferð máls-
ins verður.
FRÉTTIR
Morgunblaðið/Ámi Sæberg
Hjólað
á gömlu
Sprengi-
sandsleið
ERLENDIR ferðamenn eru marg-
ir á landinu á þessum árstíma og
má eiga von á því að rekast á þá
hvar sem er. Stefan Buob og René
Miiiler frá Luzerne í Sviss hvíldu
sig á gömlu Sprengisandsleiðinni
skammt frá Kvíslaveitum. Þeir
höfðu hjólað frá Akureyri og
hafði ferðin tekið þrjá daga. Þeir
ætluðu að lijóla til Reykjavíkur.
Stefan sagði að íslenskir fjalla-
vegir væru ævintýri líkastir. Slík-
ir vegir væru flokkaðir með kúa-
vegum í Sviss. Þeir félagar höfðu
mörg orð um landslagið á hálend-
inu sem þeir sögðu í hæsta máta
sérkennilegt og svo hrifust þeir
af kyrrðinni til fjalla.
Nær allir röntgenlæknar á Landspítalanum segja UPP
Segja launin hærri á SR
NÍU af 11 röntgenlæknum á Land-
spítaianum hafa sagt upp störfum.
Stjórn sjúkrahússins hefur nýtt sér
heimild í lögum um opinberra starfs-
manna til að framlengja uppsagnar-
frest röntgenlæknanna og taka
fímm uppsagnanna gildi 1. desember
nk. Þrír röntgenlæknanna taka við
öðrum stöðum í september og októ-
ber. Aðstoðarlæknir er á leið í
sérnám erlendis. Ólafur Kjartansson,
yfírlæknir, segir ástæðu uppsagn-
anna launamun röntgenlækna á
Sjúkrahúsi Reykjavíkur og Landspít-
alanum.
Ólafur sagði að samið hefði verið
um að röntgenlæknar og röntgen-
tæknar fengju sérstakar greiðslur
fyrir hvert ferilverk eftir venjubund-
inn vinnutíma á Borgarspítalanum
fyrir nokkrum árum. „Við höfum
reifað sömu hugmynd nokkrum
árum fyrr en ekkert orðið úr fram-
kvæmdum," sagði hann og tók fram
að samningnum hefði verið breytt á
Sjúkrahúsi Reykjavíkur fyrir tveim-
ur árum. „Nú fá röntgenlæknar ein-
faldlega hlutfallsgreiðslu vegna allra
utanspítalasjúklinga."
Ólafur sagði að þar sem ekki hefði
tekist að koma á sama fyrirkomu-
lagi við Landspítalann væri launa-
munur á milli sjúkrahúsanna tölu-
verður. Hann treysti sér ekki til að
segja nákvæmlega fyrir um hversu
munurinn væri mikill. Hins vegar
nefndi hann að læknir af Sjúkrahúsi
Reykjavíkur hefði ekki treyst sér til
að taka við dósents stöðu og hálfri
stöðu yfirlæknis á Landspítalanum
vegna launamunar fyrir skömmu.
Ólafur sagði að heilbrigðisráðu-
neytið hefði ekki fallist á hugmyndir
stjórnar sjúkrahússins um að jafna
launamun milli lækna á sjúkrahús-
unum. Hann hefði ekkert heyrt frá
ráðuneytinu og vissi í raun ekki
hvað tæki við 1. desember. Lítil
nýliðun væri hjá röntgenlæknum og
ágætir starfsmöguleikar væru fyrir
röntgenlækna á hinum Norðurlönd-
unum enda væri skortur á röntgen-
læknum og íslenskir röntgenlæknar
væru menntaðir á hinum Norðurlönd-
unum. Mestur skortur er á röntgen-
læknum í Noregi og eru grunnlaun
röntgenlækna þar í landi um tvöfalt
hærri en á Landspítalanum. Vinnuað-
stæður eru því til viðbótar, að sögn
Ólafs, mun betri en hér á landi.
VIB stofnar tvo nýja hlutabréfasjóði
Einvörðungu
fjárfest erlendis
VERÐBRÉFAMARKAÐUR ís-
landsbanka hefur stofnað tvo nýja
hlutabréfasjóði sem munu einvörð-
ungu fjárfesta á erlendum mörkuð-
um. Frá því að sjóðimir hófu starf-
semi 1. júlí sl. hafa íslenskir stofn-
anafjárfestar keypt hlutafé í sjóð-
unum fyrir tæpar tvö hundruð millj-
ónir króna. Sjóðirnir tveir, Hluta-
bréfamarkaðurinn hf. (H-mark),
sem ætlað er að fjárfesta í hlutabréf-
um í iðnríkjunum, og Nýmarkaður-
inn hf. (Nýmark), sem mun fjárfesta
í nýmarkaðslöndum, verða fyrsta
kastið skráðir á Opna tilboðsmark-
aðnum en stefnt er að skráningu á
Verðbréfaþingi íslands með haust-
inu. Lágmarksfjárhæðin sem fjár-
festar geta keypt fyrir í sjóðunum
er tíu þúsund krónur.
Að sögn Sigurðar B. Stefánsson-
ar, framkvæmdastjóra VÍB-Verð-
bréfamarkaðs íslandsbanka, hefur
um npkkurt skeið verið til úrvinnslu
hjá VÍB hvernig hægt væri að greiða
viðskiptavinum leið að ávöxtun í
erlendum hlutabréfum. „Þar er ekki
síður von á góðri ávöxtun en hér en
auk þess er íslenski markaðurinn
lítill, aðeins einn hundraðasti úr pró-
senti af markaðsverði hlutabréfa í
heiminum. Kaup á hlutabréfum í
erlendum fyrirtækjum og jafnvel
erlendum verðbréfasjóðum hafa
reynst óþjál og dýr, jafnt stærri sem
smærri fjárfestum.
Við ávöxtun fjármuna er mikil-
vægt að sem minnst af ávöxtuninni
sitji eftir hjá þjónustufyrirtækjum á
fjármálamarkaði og sem mest skili
sér til eigandans. Með kaupum á
hiutdeild í skuldabréfa- og hluta-
bréfasafninu sem rekið er fyrir VÍB
hjá CICM í Frankfurt er unnt að
fullnægja okkar eigin kröfum um
hagkvæmni en árlegur kostnaður
af viðbótarfjárfestingu þar er nú
aðeins 0,20% auk lágmarksþóknunar
sem rennur til VÍB, 0,15%.“
Hmark fjárfestir
í iðnríkjunum
Hmark fjárfestir í hlutabréfum í
iðnríkjunum, þar sem um 75% af
alþjóðlegum markaði hlutabréfa fer
fram í alls um tuttugu löndum. Sam-
kvæmt fjárfestingarstefnu Hmarks
er stefnt að því að verja ráðstöfunar-
fénu einkum til fjárfestingar í hlut-
deildarskírteinum eða hlutabréfum
erlendra verðbréfa- og hiutabréfa-
sjóða sem fjárfesta í hlutabréfum
fyrirtækja í iðnríkjunum. Einnig
verður fjárfest í hlutabréfum ein-
stakra fyrirtækja sem eru með veru-
legan hluta starfsemi sinnar í iðn-
ríkjunum. Stefnt er að því að um
tveir þriðju hlutar af eignum sjóðsins
verði vísitölutengdir.
Sigurður segir að í fyrstu sé stór
hluti eignarinnar hlutabréfasafn sem
stýrt er af Commerz International
Capital Management, CICM, dóttur-
fyrirtæki Commerzbank í Frankfurt,
en það er sett saman í næstum sömu
hlutföllum og viðkomandi lönd eru
innan Morgan Stanley heimsvísitölu
hlutabréfa. Auk þess sem skipt verð-
ur við Scudder, Stevens & Clark í
Boston. „Með þessu móti er fjárfest
í 95% af markaði í iðnríkjunum að
hluta til með vísitölutengingu, þ.e.
góðri ávöxtun með lágmarksáhættu
og lágmarkskostnaði."
Fjárfest í nýmarkaðslöndum
Nýmarki er ætlað að fjárfesta í
nýmarkaðslöndum en svo eru þau
lönd nefnd þar sem hlutabréfamark-
aður er minna þróaður en í iðnríkjun-
um. Raunar miðast skilgreiningin
oftast við tekjur á mann fremur en
þroska hlutabréfamarkaðs en þetta
tvennt fer að jafnaði saman. Sam-
kvæmt fjárfestingarstefnu sjóðsins
er stefnt að því að fjárfesta einkum
í hlutdeildarskírteinum eða hluta-
bréfum verðbréfa- og hlutdeildar-
sjóða sem fjárfesta í hlutabréfum
fyrirtækja á nýmörkuðum. Einnig
verður fjárfest í hlutabréfum ein-
stakra fyrirtækja sem eru með veru-
legan hluta starfsemi sinnar á ný-
mörkuðum. Líkt og hjá Hmarki er
stefnt að því að tveir þriðju hlutar
af eignum sjóðsins verði vísitölu-
tengdir.
Að sögn Sigurðar er nýmælið með
stofnun Nýmarks að gera íslenskum
fjárfestum kleift að stofna til við-
skipta og ávaxta sparifé í nýmark-
aðslöndum og njóta þannig hárrar
ávöxtunar á þessum hluta alþjóðlegs
hlutabréfamarkaðar án þess að taka
of mikla áhættu eða greiða óhófleg-
an kostnað. „íslenskir lífeyrissjóðir
hafa aðeins fjárfest á nýmarkaði í
litlum mæli ennþá og sama gildir
um flesta aðra innlenda fjárfesta.
Með Nýmarki er þannig opnuð leið
til að ávaxta fé í þeim löndum sem
hagvöxtur er mestur og ávöxtun oft
afar góð en um leið áhættusamari
heldur en í iðnríkjunum. Því er ekki
mælt með því að hver og einn fjár-
festir veiji hærri hluta en 10% spari-
íj'ár síns til ávöxtunar á nýmarkaði."
Ekki skattaafsláttur
af hlutabréfakaupum
Fram til þessa hefur VÍB lagt
megináherslu á sölu erlendra verð-
bréfa til stofnanafjárfesta og má
ætla að erlend verðbréf séu um þrír
milljarðar króna af um 35 milljörðum
króna í vörslu hjá VÍB eða 8-9%.
Af sjóðum á einstaklingsmarkaði er
um helmingur, af þeim 14 milljörð-
um sem þar eru í vörslu, í innlendum
hlutabréfum og helmingur í innlend-
um skuldabréfum en hlutur erlendra
verðbréfa er lítiil.
Ekki verður sóst eftir heimild rík-
isskattstjóra til að einstaklingar geti
dregið kaup á hlutabréfum sjóðanna
tveggja frá tekjuskattsstofni enda
segir Sigurður að slík heimild væri
væntanlega á skjön við tilgang lag-
anna um fjárfestingu manna í at-
vinnurekstri.
r
i
>
r
i
í
r
i
i
i
\
i
i

í
I
i
\
í
i