Morgunblaðið - 26.09.1997, Blaðsíða 1

72 SÍÐUR B/C
STOFNAÐ 1913
218. TBL. 85. ÁRG. FÖSTUDAGUR 26. SEPTEMBER 1997 PRENTSMIÐJA MORGUNBLAÐSINS
Reuter
Varað við miklu
umhverfisslysi
Netanyahu boðar stækkun landnemabyggða
Bandar íkj astj ór n
ósátt við áformin
Jerúsalem. Reuter.
MARTIN Indyk, fráfarandi sendi-
herra Bandaríkjanna í Israel, segir
að yfirlýsing Israelsstjórnar um
frekari stækkun landnemabyggða
grafi undan tilraunum Bandaríkja-
manna til að tala máli Israels á al-
þjóðavettvangi.
„Við erum mjög ósátt við yfírlýs-
ingu Israelsstjórnar sem kemur á
sama tíma og utanríkisráðherra
Bandaríkjanna er staddur í húsi
Sameinuðu þjóðanna þar sem hann
hefur að undanfómu talað máli
Israels gegn tilraunum til að ein-
angra landið," sagði Martin Indyk í
sjónvarpsviðtali í Israel í gær.
Benjamin Netanyahu, forsætis-
ráðherra Israels, sagði á fundi með
trúuðum unglingum í borginni
Efrat á miðvikudag að hann ætlaði
að láta reisa hundruð nýrra íbúða í
landnámsbyggðum gyðinga á Vest-
urbakkanum.
Albright óánægð
Talsmaður Madeleine Albright,
utanríkisráðherra Bandaríkjanna,
sagði að henni virtust áætlanir
Netanyahus vera í mótsögn við
þann friðarvilja sem hún hefði
reynt að skapa á nýlegri ferð sinni
um Miðausturlönd. Talsmaðurinn
bætti við að Netanyahu hefði ekki
minnst á þessar fyrirætlanir í sím-
tali við Albright fyrr um daginn.
Friðarumleitanimar sigldu í
strand fyrr á árinu þegar Netan-
yahu heimilaði byggingu nýs hverf-
is gyðinga á palestínsku landi í
Austur-Jerúsalem. Síðan þá hafa
sjálfsmorðsárásir Palestínumanna
á ísraelska borgara dregið enn
frekar úr friðarvonum á svæðinu.
20 Israelar hafa fallið í slíkum
árásum frá ágústlokum og hafa
ásakanir um ábyrgð gengið á víxl
milli ráðamanna þjóðanna.
Yasser Arafat, leiðtogi Palest-
ínumanna sem þengi hefur setið
undir ásökunum Israela, reyndi að
varpa ábyrgðinni á ísraelsstjórn
eftir að í ljós kom að fjórir af til-
ræðismönnunum fimm komu frá
þorpinu Asira al-Shamaliya sem
enn er undir stjórn Israela. ísrael-
ar hafa hins vegar bent á að menn-
irnir hafi strokið úr fangelsi á
palestínsku sjálfstjómarsvæðunum
og því beri palestínsk yfirvöld
ábyrgðina
Singapore, Jakarta, Kuala Lumpur. Reuter.
JAMES Wolfensohn, forsljóri Al-
þjóðabankans, sagði í Hong Kong
í gær að bankinn myndi leggja
sitt af mörkum til slökkvistarfs-
ins vegna skógareldanna í
Indónesíu sem hafa valdið alvar-
legri loftmengun í Suðaustur-As-
íu.
Stjórnvöld í Indónesíu hafa
gefíð öllum embættismönnum
landsins fyrirmæli um að gera
allt sem þeir geta til að aðstoða
við að slökkva eldana. 8.500
indónesískir slökkviliðsmenn
vinna nú þegar að slökkviliðs-
starfínu auk 1.000 manna liðs-
auka frá Malaysíu.
Sérfræðingar hafa varað við
víðtæku umhverfisslysi berist
eldurinn í mókol sem eru undir
regnskógunum á Kalimantan-
svæðinu á Borneo. Þá hefur
reykský af völdum eldanna, sem
liggur yfír stórum svæðum í
Suðaustur-Asíu, safnað í sig
mengun frá iðnaði og bifreiðum.
Sljórnvöld í Bandaríkjunum,
Bretlandi og Ástralíu hafa varað
fólk við því að ferðast til
Indónesíu, Singapore, Brunei og
Malaysíu og sagt mengunina í
besta falli óheilsusamlega. Þá
hefur Tomas Cook, ein helsta
ferðaskrifstofa Bretlands, lýst
því yfir að hún taki ekki lengur
við pöntunum til þessa svæðis.
Á myndinni sést fólk frá Hab-
ena-þorpi í Irian Jaya, afskekktu
héraði í Indónesíu, bera vatn í
plastbrúsum til að nota við
slökkvistarf í Lorents-þjóðgarð-
inum.
Reuter
Kapítalisti
í teygju-
stökki
JONATHAN Oppenheimer, starfs-
maður námafyrirtækisins Anglo
American Corporation í Suður-
Afríku, stekkur í teygju fram af
brú yfir Viktoríufossa við landa-
mæri Zambíu og Zimbabwe. Opp-
enheimer var í hefðbundnum
klæðnaði skrifstofumanna og hélt
á skjalatösku þegar hann stökk og
hann kvaðst þannig vilja sanna að
kapítalistar hefðu kímnigáfu eins
og annað fólk. Boðið er upp á 111
metra teygjustökk yfir Viktoríu-
fossum, sem er sagt hið hæsta í
heiminum, og Oppenheimer kvaðst
hafa stokkið fyrir áeggjan vina
sinna.
Blair fagnar tímamótasamkomulagi í Belfast
Vill að friðarvið-
ræðum liúki í maí
Belfast. Reuter.
TONY Blair, forsætisráðheri-a
Bretlands, kvaðst í gær vera stað-
ráðinn í að tryggja að samið yrði
um framtíð Norður-írlands ekki
síðar en í maí á næsta ári eftir að
helstu flokkar mótmælenda og
kaþólikka náðu loks samkomulagi
um að hefja allsherjarviðræður um
frið.
Friðarhorfur vænkuðust skyndi-
lega í fyrrinótt þegar flokkarnir
bundu enda á 16 mánaða orðaskak
sem hafði hindrað að friðarviðræð-
urnar gætu hafist. Bresk og írsk
stjórnvöld fögnuðu samkomulaginu
sem einstæðu tækifæri til að semja
um varanlegan frið eftir 28 ára
baráttu Irska lýðveldishersins
(IRA) gegn yfnráðum Breta yfir
Norður-írlandi.
„Eg vil að skjótur árangur náist
í pólitísku viðræðunum,“ sagði
Tony Blair. „Það verður eflaust
erfitt en ég er staðráðinn í að
tryggja að samkomulag náist ekki
síðar en í maí. Þetta er það sem
íbúar Norður-írlands vilja.“
Paisley sakar UUP
um uppgjöf
Samkomulagið nýtur stuðnings
UUP, stærsta flokks norður-írskra
sambandssinna, og Sinn Fein,
stjórnmálaflokks IRA. Ian Paisley,
leiðtogi Lýðræðislega sambands-
sinnaflokksins (DUP), varð hins
vegar ókvæða við málamiðlunina,
en hann hefur sniðgengið undir-
búningsviðræðurnar í Belfast þar
sem hann óttast að samið verði um
að binda enda á yfirráð Breta yfir
Norður-írlandi. Paisley sakaði
UUP um að hafa léð máls á „upp-
gjöf“ og samningum um að Norð-
ur-írland sameinaðist írlandi.
Samkomulagið þýðir að allsherj-
arviðræður um framtíð Norður-
Irlands hefjast á mánudag.
FBI birtir leyni-
skjöl um
Los Angeles. Tlie Daily Telegraph.
BANDARÍSKA ahíkislögreglan
FBI hefur látið af hendi flest
leyniskjala sinna um John Lennon
þar sem fjallað er um samskipti
tónlistarmannsins við andstæð-
inga Víetnamstríðsins og m.a.
skýrt frá pólitískum athugasemd-
um páfagauks.
„Sjúkleg tortryggni"
FBI hafði neitað að gera skjölin
opinber í 16 ár á þeirn forsendu
að það gæti ógnað öryggishags-
munum Bandan'kjanna. Alríkis-
lögi-eglan gaf þó eftir vegna til-
mæla frá dómara í Los Angeles
eftir að Jon Weiner, höfundur
bókai- um Lennon, höfðaði mál til
að fá aðgang að skjölunum. Hún
samþykkti einnig að standa
straum af málskostnaðinum.
Mark Rosenbaum, lögmaður
Lennon
Weiners, segir skjölin sýna að al-
ríkislögreglan hafi verið haldin
„sjúklegri tortryggni" gagnvart
andstæðingum Víetnamstríðsins
og herskáum blökkumönnum.
Rannsókn FBI hafi líkst vinnu-
brögðum „hroðvirknislegustu
æsifréttablaða sem hægt er að
hugsa sér“.
„Þessi skjöl sýna að FBI hafði
ekkert betra að gera en að skrá
tal páfagauks og velta sér upp úr
slúðri og dylgjum um rokktónlist-
armenn sem leyfðu sér að taka
pólitíska afstöðu," sagði Rosen-
baum. Lögmaðurinn vísar hér til
skýrslu frá árinu 1972 þar sem
skýrt var frá því að kona nokkur
hefði kennt páfagauknum sínum
að skjóta inn upphrópunum þegar
hiti færðist í rökræður manna um
stjórnmál.