Morgunblaðið - 26.09.1997, Blaðsíða 10

10 FÖSTUDAGUR 26. SEPTEMBER 1997
MORGUNBLAÐIÐ
FRETTIR
Time fj allar
um íslenska
erfðagreiningu
OPNAN í Time um íslenska erfðagreiningu.
UNDIR fyrirsögninni „Nýja ís-
lendingasagan" er í nýjasta tölu-
blaði bandaríska fréttatímarits-
ins Time greint frá starfsemi
fyrirtækisins íslensk erfða-
greining og rætt við forstjóra
þess, Kára Stefánsson.
Fréttaritari blaðsins í Reykja-
vík, Thomas Grose, bendir í
upphafi greinar sinnar á þá at-
hyglisverðu staðreynd aðvík-
ingarnir sem settust að á íslandi
fyrir hartnær 1200 árum hafi
vart gert sér grein fyrir því að
afkomendur þeirra yrðu einn
daginn kjörin viðfangsefni sam-
eindalíffræðinga.
Aðstæður til rannsókna á Is-
landi eru einstakar, að því er
fram kemur í greininni, því
erfðasamsetning Islendinga hef-
ur, vegna einangrunar hins
kalda Norður-Atlantshafs, hald-
ist óbreytt og íbúarnir myndi
því eitt einsleitasta samfélag
sem til er með tilliti til erfða-
þátta. Auk þess séu til á Islandi
nákvæmar ættarskrár allrar
þjóðarinnar.
Þetta séu kjöraðstæður fyrir
liftækni. Kári hafi því sagt lausu
starfi sínu við Harvardháskóla,
þar sem hann hafi verið fastráð-
inn, og haldið heim, þar sem
hann hafi stofnað Islenska
erfðagreiningu, fyrsta - og
hingað til eina - íslenska líf-
tæknifyrirtækið. Rannsóknir
séu unnar á íslenskum ættum
þar sem tilteknir sjúkdómar
hafi komið fram, þar á meðal
hjartasjúkdómar, geðklofi og
asmi. Markmiðið er að einangra
þá erfðavísa sem valda sjúk-
dómnum. Nefnt er, að nýlega
hafi fyrirtækið fundið vísinn
sem veldur handskjálfta.
Vefjasýnabanki
Þá er í greininni í Time sagt
frá áformum Kára um að nota
vefjasýnabanka, sem safnað hef-
ur verið í í öllum krufningum
sem gerðar hafa verið á Islandi
undanfarin 40 ár, ásamt rituðum
ættfræðiheimildum frá undan-
förnum þúsund árum og lækna-
skýrslum undanfarinna 82 ára
til þess að búa til umfangsmik-
inn erfðagagnagrunn. Haft er
eftir Kára að þetta gæti haft
byltingarkennd áhrif á það,
hvernig Iæknavísindi þróast.
En ennfremur er bent á, að
þetta yrði kostnaðarsamt, og
reikna megi með að heildar-
kostnaður yrði um 100 milljónir
Bandaríkjadala, eða um sjö
milljarðar íslenskra króna. Kári
ætli sér að fjármagna þetta með
hagnaði af annarri starfsemi
fyrirtækis síns, auk fjármagns
frá lyfjafyrirtækjum.
Það kunni þó að reynast auð-
veldara að fjármagna þennan
erfðagagnagrunn en Kára
gruni. Fjárfestingar í líftækni í
Evrópu hafi aukist að undan-
förnu, eftir að stjórnvöld hafi,
seint og um síðir, gert sér grein
fyrir þeim hagnaði sem af slíkri
starfsemi mætti hafa. I nokkrum
löndum séu nú boðnir styrkir,
skattaívilnanir og reglugerð-
arbreytingar gerðar til þess að
auðvelda þetta starf. Jafnvel
megi segja, að Evrópa kunni að
taka forystuna í líftæknistarfi
frá Bandaríkjunum, því Evrópa
búi að mörgum, góðum háskól-
um og rannsóknamiðstöðvum
auk hámenntaðs vinnuafls.
Blaðamaður Time kemst loks
að þeirri niðurstöðu, að takist
Kára ætlunarverk sitt verði það
ekki síst vegna þess að hann
hafi nýtt víkingaarfleifð lands-
ins.
Sophia Hansen
*
Oskapleg
vonbrigði
„ÞETTA voru óskapleg vonbrigði og
ég var yfir mig undrandi á þessari
niðurstöðu. Ég er reið og sár út í
kerfíð því þetta gengur þvert gegn
fyrri úrskurði," sagði Sophia Hansen
um dóm undirréttar í Istanbul í fyrra-
dag þar sem Halim A1 var sýknaður
af ákæru um brot á umgengnisrétti.
Lögfræðingur Sophiu, Hasip
Kaplan, var ekki viðstaddur dóms-
uppkvaðninguna en fulltrúi hans var
þar. Sophia segir að Kaplan hafí
verið við málarekstur á Italíu og
ekki komið því við að vera við dóms-
uppkvaðninguna. Hún telur ekki að
það hafí haft áhrif á niðurstöðuna.
„Fulltrúi Hasips, sem er mjög
reyndur lögfræðingur og hefur unnið
með Hasip í mörg ár, “ sagði Sophia.
Sophia sagði að dætur hennar
hefðu vitnað fyrir dóminum af fúsum
og fijálsum vilja. Þær hafi iýst því
yfir að þær vildu ekki umgangast
móður sína. Þær treystu henni ekki
og teldu að hún vildi fara með þær
úr landi.
„Þær stóðu mjög nálægt mér og
voru greinilega í jafn mikilii geðs-
hræringu og ég. Það skulfu á þeim
hendurnar og þeim leið illa,“ sagði
Sophia.
„Ég trúði því samt ekki að vitnis-
burður þeirra hefði svo mikil áhrif.
Ég átti von á því að Halim A1 yrði
refsað fyrir brot sín, “ sagði Sophia.
Gengið verður frá sameiginlegu framboði A-flokkanna í Reykjanesbæ og Kópavogi á næstu dögum
Aukinn áhugi á samstarfi
A-flokkanna í s veitarstj órn
Líkur eru á að Alþýðuflokkur og Alþýðu-
bandalag eigi efbir að bjóða fram sameigin-
lega framboðslista í nokkrum stórum
bæjarfélögum í komandi sveitarstjómar-
kosningum. Egill Ólafsson komst að
því að áhugi á samstarfí flokkanna í
sveitarstjómum virðist meiri en oft áður.
FÁTT virðist geta komið í veg fyr-
ir sameiginlegt framboð Alþýðu-
flokks og Alþýðubandalags í
Reykjanesbæ og Kópavogi. Viðræð-
ur milli flokkanna standa einnig
yfir á Akranesi, Borgarbyggð,
Isafirði, Akureyri og víðar.
í nokkrum sveitarfélögum hafa
A-flokkarnir haft með sér samstarf
um framboð til sveitarstjórnar. í
flestum stærri sveitarfélögum hafa
flokkarnir hins vegar borið fram
lista í nafni flokka sinna. Ýmislegt
bendir til að breyting verði á þessu
í vor. í nokkrum af stærstu sveitar-
félögum landsins standa núna yfir
viðræður um sameiginlegt framboð
A-flokkanna.
Viðræður í gangi á Akranesi
Á Akranesi samþykktu stofnanir
Alþýðuflokks og Álþýðubandalags
ályktanir um að kannaður verði
grundvöllur fyrir sameiginlegu
framboði eða nánara samstarfi
flokkanna. Stjórnir flokkanna hitt-
ust í kjölfarið og varð niðurstaða
fundarins að annaðhvort færu menn
í sameiginlegt framboð eða ekki.
Það væri ekkert til sem héti nánara
samstarf því að slíkt samstarf
myndi ekki halda eftir kosningar
þegar meirihlutaviðræður hæfust. í
framhaldi af því var forystumönn-
um beggja flokkanna falið að halda
áfram viðræðum, en vegna tíma-
skorts hafa þær ekki komist á.
Guðbjartur Hannesson, bæjar-
fulltrúi Alþýðubandalagsins, sagð-
ist telja að það væri fullur vilji af
hálfu beggja flokkanna til að skoða
möguleika á sameiginlegu fram-
boði. Það væri hins vegar of
snemmt að segja fyrir um hvort af
þessu yrði. Hann sagðist meta það
svo að menn hefðu tíma fram í
miðjan nóvember til að skoða málið.
Alþýðubandalagið er með þijá
bæjarfulltrúa á Akranesi og Al-
þýðuflokkur einn. Á síðasta kjör-
tímabili var staðan þveröfug og þar
á undan var hvor flokkur með tvo
fulltrúa. Alþýðubandalagið er núna
í meirihluta með Sjálfstæðisflokkn-
um, en Guðbjartur kvaðst ekki telja
að það truflaði viðræður við Alþýðu-
flokkinn.
í Borgarbyggð eru Alþýðuflokk-
ur og Alþýðubandalag með einn
bæjarfulltrúa hvor og eru í minni-
hluta. Sigurður Már Einarsson,
bæjarfulltrúi Alþýðuflokks í Borg-
arbyggð, sagði að bæjarmálaráð
Alþýðuflokks og Alþýðubandalags
hefðu átt sameiginlega fundi og það
virtist vera verulegur áhugi í báðum
flokkum á sameiginlegu framboði í
vor. Hann sagðist gera ráð fyrir
að viðræður yrðu settar á fullt í
október með það að markmiði að
ná fram niðurstöðu. Hann sagðist
frekar eiga von á að af sameigin-
legu framboði yrði en ekki. Þeir
væru þó til sem hefðu efasemdir
um slíkt framboð.
Aðeins formleg afgreiðsla
eftir í Reykjanesbæ
í Reykjanesbæ eru viðræður
flokkanna um sameiginlegt fram-
boð komnar mjög lagt og í raun
ekkert annað eftir en að taka form-
lega ákvörðun um framboð. Fyrir
síðustu kosningar leitaði Alþýðu-
bandalagið eftir samstarfi við Al-
þýðuflokkinn, en hann hafnaði því.
Flokkarnir hafa verið í minnihluta
allt kjörtímabilið og hafa á síðari
hluta þess haft með sér allnáið sam-
starf. Þeir hafa m.a. verið með sam-
eiginlega bæjarmálafundi. Form-
legar viðræður milli flokkanna um
sameiginlegt framboð hafa staðið
lengi og fyrir liggur samkomulag.
Jóhann Geirdal, bæjarfulltrúi Al-
þýðubandalagsins, reiknar með að
það verði lagt fyrir aðalfundi flokk-
anna \ næsta mánuði.
Á ísafirði var gerð tilraun til að
sameina flokka á vinstri væng
stjórnmálanna um einn framboðs-
lista fyrir kosningar sem fóru fram
fyrir tveimur árum. Það tókst ekki.
Alþýðuflokkurinn bauð fram sér og
Alþýðubandalag, Kvennalisti og
óháðir buðu fram F-lista. A-listinn
fékk einn mann kjörinn og F-listinn
tvo. A-listinn er í meirihlutasam-
starfi við Sjálfstæðisflokkinn.
í haust skrifaði Jafnaðarmanna-
félag ísafjarðarbæjar F-listanum
bréf og óskaði eftir viðræðum um
sameiginlegt framboð. Alþýðu-
bandalagið ræddi þetta bréf á fundi
sl. laugardag og sagði Smári Har-
aldsson, bæjarfulltrúi flokksins, að
því hefði tekið vel. Hann sagðist
hafa rætt við fulltrúa Kvennalista
og óháðra og taldi allar líkur á að
gengið yrði til formlegra viðræðna
um sameiginlegt framboð á næst-
unni. Smári sagðist hafa á tilfinn-
ingunni að þessi öfl ættu eftir að
sameinast um framboð í næstu
kosningum. Um það væri þó ekki
hægt að fullyrða og vísaði til reynsl-
unnar fyrir tveimur árum.
Tilkynningar úr Kópavogi
að vænta á næstu dögum
Viðræður um sameiginlegt fram-
boð í Kópavogi eru komnar mjög
langt og sagði Valþór Hlöðversson,
bæjarfulltrúi Alþýðubandalagsins,
að hann ætti von á að tilkynnt yrði
um sameiginlegt framboð á næstu
dögum.
Alþýðuflokkur, Alþýðubandalag
og Kvennalisti eru í minnihluta í
bæjarstjórn Kópavogs, en flokkam-
ir þurfa að vinna einn mann til að
ná meirihluta. í vor kusu flokkarnir
12 manna hóp til að vinna að sam-
eiginlegu framboði. Fjórir voru frá
hveijum flokki. í sumar hefur sex
manna hópur farið yfir málefnaá-
herslur, hugsanlega uppröðun á
lista og skiptingu milli flokka.
Valþór sagði að undirbúningur
málsins í sumar og haust hefði
miðað við að samkomulag um sam-
eiginlegt framboð yrði lagt fram í
stofnunum flokkanna um næstu
mánaðamót. Ef það fengi jákvæðar
viðtökur þar yrði málið formlega
afgreitt í flokkunum um miðjan
október. Valþór sagði að eins og
staðan væri í dag benti fátt til ann-
ars en að flokkarnir myndu bjóða
fram sameiginlega í vor. Reyndar
væri lögð áhersla á að þetta fram-
boð væri bæjarmálaframboð og að
því kæmi fólk úr öðrum flokkum
og fólk sem stæði utan flokka.
Hugmyndin væri að sem breiðastur
hópur kæmi þarna að málum þó
að frumkvæðið að framboðinu
kæmi frá flokkunum.
Innan Alþýðuflokks og Alþýðu-
bandalags í Hafnarfirði hefur verið
nokkur áhugi á sameiginlegu fram-
boði flokkanna. Miklar sviptingar
hafa hins vegar verið í bæjarmála-
pólitikinni í bænum á kjörtímabilinu
og bendir ýmislegt til þess að margt
standi í vegi fyrir sameiginlegu
framboði. Alþýðuflokkurinn er í
meirihluta með tveimur bæjarfull-
trúum Sjálfstæðisflokks, en Al-
þýðubandalagið er í minnihluta.
Innan Alþýðuflokksins vildu ýmsir
slíta meirihlutasamstarfinu til að
greiða fyrir samstarfi við Alþýðu-
bandalagið, en fulltrúaráð flokksins
felldi slíka tillögu í síðasta mánuði.
Rætt saman á næstu vikum
Á Akureyri var í vor stofnað til
formlegra viðræðna um sameigin-
legt framboð. í viðræðunum taka
þátt Alþýðuflokkur, Alþýðuband-
lag, Kvennalisti og Gróska, sem í
er félagshyggjufólk. Sigríður Stef-
ánsdóttir, bæjarfulltrúi Alþýðu-
bandalagsins, sagði að viðræðurnar
hefðu að mestu legið niðri í sumar
og þær væru enn ekki farnar í full-
an gang aftur. Menn myndu hins
vegar ræða ítarlega saman á næstu
vikum. Hún sagði að aðalfundur
Alþýðubandalagsins á Akureyri yrði
haldinn um miðjan október og fund-
armenn vildu án efa fá eitthvað í
hendur um stöðu þessara mála.
Alþýðuflokkurinn á Akureyri er
í meirihlutasamstarfi með Fram-
sóknarflokknum. Sigríður sagði að
þessi staða gerði viðræður flokk-
anna heldur erfiðari en ella. Þetta
ætti þó ekki að þurfa að koma í
veg fyrir samstarf. Það væri hins
vegar of snemmt að segja til um
hver niðurstaðan yrði.
í fleiri sveitarfélögum er áhugi á
sameiginlegu framboði A-flokk-
anna. Rætt er um að sameina Nes-
kaupstað, Eskifjörð og Reyðarfjörð
í eitt sveitarfélag og vinstrimenn á
þessu landsvæði hafa kannað áhuga
á að sameina krafta sína. Menn
vilja hins vegar ekki blanda slíkum
viðræðum saman við umræður um
sameiningu sveitarfélaganna. Þess
er því ekki að vænta að það skýrist
hvort formlegar viðræður um sam-
eiginlegt framboði verði teknar upp
fyrr en eftir atkvæðagreiðslu um
sameiningu sveitarfélaganna, en
hún fer fram 15. nóvember.