Morgunblaðið - 11.10.1997, Page 19

MORGUNBLAÐIÐ
LAUGARDAGUR 11. OKTÓBER 1997 19
ERLENT
Svíþjóð og stefnan gagnvart Efnahags- og myntbandalagi Evrópu: Kúvending á kúvendingu ofan
Kaupmannahöfn. Morgunblaðið.
LÍKT OG búist var við mælti
sænska stjórnin með því í þinginu
í gær að Svíar gerðust ekki aðilar
að Efnahags- og myntbandalagi
Evrópu, EMU, að svo stöddu. Hins
vegar vakti það athygli að Erik
Ásbrink fjármálaráðherra lagðist
gegn þjóðaratkvæðagreiðslu um
aðild Svía að EMU, en hingað til
hefur flokkur hans, Jafnaðar-
mannaflokkurinn, haldið því á lofti
að almenningur ætti að fá að taka
afstöðu til aðildar. Þessi kúvending
kemur aðeins tveimur dögum eftir
að Carl Bildt, formaður Hægri-
flokksins og fyrrum forsætisráð-
herra, kúventi í sama máli og lagði
til þjóðaratkvæðagreiðslu, eftir að
hafa verið henni andvígur.
Meðan Göran Persson forsætis-
ráðherra var fjármálaráðherra þótti
ljóst af orðum hans að hann væri
hallur undir aðild Svía að EMU, en
eftir að hann tók við sem forsætis-
ráðherra af Ingvar Carlsson 1995
gerðist hann æ fámæltari um aðild.
Þó Svíar hefðu greitt atkvæði um
aðild að ESB á grundvelli Maastric-
ht-sáttmálans, þar sem EMU-aðild
er innifalin, tók hann fljótlega að
nefna að almenningur þyrfti að fá
að segja álit sitt sérstaklega á svo
mikilvægri ákvörðun.
Carl Bildt hefur alla tíð verið
EMU-sérfræðingar
Italía
verður
stofnaðili
London. Reuters.
HAFI einhver velkzt í vafa um að
Efnahags- og myntbandalag Evr-
ópu, EMU, yrði hleypt af stokkunum
með breiðum hópi aðildarríkja um
borð ætti sá hinn sami að hafa lært
af atburðum vikunnar í Róm og
Frankfurt að litlar forsendur væru
fyrir slíkum vafa. Þetta er mat hag-
fræðinga og stjórnmálaskýrenda
sem Reuíers-fréttastofan fékk til
að lýsa áliti sínu á því hvaða áhrif
fall ítölsku stjórnarinnar og vaxta-
hækkun þýzka seðlabankans hefði
á EMU-áformin. Vorið 1998 verður
ákveðið hvaða ríki verða meðal
stofnaðila að myntbandalaginu þeg-
ar það gengur í gildi 1. janúarl999.
Hin afslöppuðu viðbrögð fjár-
málamarkaða við afsögn ríkisstjórn-
ar Romanos Prodis sýna að kaup-
hallarhéðnar eru enn sannfærðir um
að ftalía verði meðal stofnaðildar-
landa myntbandalagsins. Og sam-
hæfð hækkun skammtímavaxta sem
þýzki seðlabankinn Bundesbank var
í forystu fyrir er vísbending um að
sameiginleg stefna ESB-landa í pen-
ingamálum sé nú þegar komin í
framkvæmd.
„Það er tiltölulega augljóst að
víðtækt myntbandalag með 10 eða
11 aðildarríkjum er líklegasta út-
koman, og þýzki seðlabankinn er
að haga stefnunni í peningamálum
í samræmi við það,“ sagði Werner
Becker, hagfræðingur hjá Deutsche
Bank í Frankfurt.
„Viðbrögðin við ítölsku stjórn-
málakreppunni eru tvenns konar. í
fyrsta lagi sýnir sig að almennt rík-
ir vissa um að evróið komi og í
öðru lagi trúir fólk enn á Ítalíu,"
sagði Dominique Moisi, sérfræðing-
ur við frönsku Alþjóðamálastofnun-
ina.
Yves Thibault de Silguy, sem fer
með peningamál í framkvæmda-
stjórn ESB, sagði í gær að ekki
væri unnt að ganga út frá EMU-
aðild Ítalíu sem vísri. Stjórnvöld í
Róm yrðu að leggja sig meira fram
til að búa efnahag Ítalíu undir þátt-
töku í EMU. En sérfræðingar sögðu
að stöðugleiki lírunnar og hinn litli
munur sem nú sé á skammtímavöxt-
um i Þýzkalandi og á Ítalíu sýni að
peningamarkaðirnir veðji á að Ítalía
verði með í EMU frá upphafi.
Jafnaðarmenn hafna
þjóðaratkvæðagreiðslu
þeirrar skoðunar að EMU-aðild
væri Svíum nauðsyn til að aðlaga
landið breyttum tímum og styrkja
efnahag landsins og hefur lagt
áherslu á að Svíar hafi þegar sam-
þykkt sig inn í EMU. Því kom ræki-
lega á óvart í flokksformannaum-
ræðum við setningu sænska þings-
ins í vikunni, þegar hann lýsti sig
fúsan til að Svíar fengju að segja
hug sinn 1999 um aðildina sérstak-
lega, en kvað ekki skýrlega að orði
um hvort það ætti að gerast í þjóð-
aratkvæðagreiðslu eða í kosningum
til Evrópuþingsins. Bildt hefur skýrt
afstöðu sína nú með því að hann sé
í sjálfu sér sama sinnis og fyrr, en
þar sem aðild sé dautt mál meðan
jafnaðarmenn geri allt sem þeir
geti til að drepa því á dreif, miðist
þessi tillaga að því að koma málinu
á dagskrá aftur. í hans huga sé
1999 í raun of seint, en sjáanlegt
sé að fýrr verði því ekki viðkomið.
EVROPA^
Jafnaðarmenn: Þjóðaratkvæði
um EMU hentar ekki
Persson tók hugmynd Bildts í
fyrstu ekki fjarri og sagði það gleðja
sig að Bildt vildi nú hlusta á rödd
almennings. Gleðin var þó skamm-
vinn. Hann dró í land og sagði of
snemmt að greiða atkvæði 1999.
Ákvörðun þá yrði afgerandi og
höfnun myndi hindra Svía í að ger-
ast aðili um langa hríð. Hik hans
er almennt skilið sem svo að þar
sem flokkur hans er rækilega klof-
inn í málinu og hann sjálfur hik-
andi treysti hann sér ekki í þau
átök, sem atkvæðagreiðslu muni
fýlgja.
En í gær kom Ásbrink svo með
nýja skilgreiningu er hann sagði
þjóðaratkvæðagreiðslu aðeins
henta við sérstakar aðstæður, þegar
öðru verði ekki komið við. Þær að-
stæður séu ekki fyrir hendi í EMU-
málinu. Almenningur geti komið
skoðun sinni til skila í þingkosning-
um, sem ekki verða seinna en að
tæpu ári. Of snemmt sé að gera
upp hug sinn 1999 og betra að sjá
hvernig EMU reiði af. Lars Tobis-
son, talsmaður Hægriflokksins í
efnahagsmálum undirstrikaði, í
gær, að jafnvel þótt Hægriflokkur-
inn kæmist í stjórn myndi hann
ekki geta leitt Svía inn í EMU ef
jafnaðarmenn væru á móti, því í
þessu máli dygði ekki tæpur meiri-
hluti.
Þar með hefur staðan snúist við:
Nú er það Hægriflokkurinn sem
sækir á um þjóðaratkvæði og
jafnaðarmenn eru með úrtölur.
Persson hefur enn treyst orðstír
sinn sem lítt afdráttarlaus í skoðun-
um og Bildt vakið upp umræðu um
EMU, sem annars var döguð uppi,
eftir að jafnaðarmenn höfðu hvað
eftir annað sagt að ekkert lægi á.
Hingað til hafa jafnaðarmenn ekki
talið EMU á dagskrá, svo aðild
þyrfti ekki að vera kosningamál
næsta ár og Hægriflokkurinn kysi
sennilega frekar að heyja kosninga-
slaginn um innanlandsmálefni og
taka svo EMU-slaginn síðar. Það
myndi líka auðvelda þeim að ná
aftur samvinnu við Miðflokkinn,
sem hefur stutt minnihlutastjóm
jafnaðarmanna hingað til og er á
móti EMU-aðild. Flokkarnir tveir
og hinir borgaraflokkamir gætu þá
náð saman um innanlandsmálin og
látið svo EMU-aðild ráðast í þjóðar-
atkvæðagreiðslu. Hvort kapall
Bildts gengur upp og honum tekst
með þessu að þvinga forystu jafnað-
armanna til að taka afstöðu til
EMU-aðildar á eftir að koma í ljós,
en takist það er enn sú þrautin
þyngri að fá almenning með, því
Svíar eru sú þjóð í ESB sem er
minnst gefin fyrir ESB og þá um
leið fyrir EMU.
‘Miámcmal -fiei
lenniir
fimmtudags til swmudag&
íslenskir garðyrkjubændur kynna pottaplöntuframleiðslu sína f Blómavali við
Sigtún þessa daga. Mikill fjöldi tegunda - margs konar tilboð. Um helgina gefst
fólki kostur á að hitta framleiðenduma og fá hjá þeim góð ráð.
Meðal tegunda á tilboði:
Líka á Akureyri
verð: Framleiðandi:
Tegund:
Flöskulilja kr. 240,-
Sánkti pálía kr. 350,-
Madagaskarpálmi kr. 380,-
Stofuaskur kr. 380,-
Bergpálmi kr. 399,-
Burkni kr. 399,-
Jukka (30sm) kr. 490,-
Króton kr. 490,-
Burkni kr. 540,-
Havaírós kr. 590,-
(Birgir í Bröttuhlíð)
(Sigurður Þráinsson)
(Þomaldur í Grein)
(Rafn á Laugalandi)
(Gunnar íÁrtanga)
(Gunnar íÁrtanga)
(Birgir íBröttuhlíð)
(Gústafá Sóleyjarst.)
í Grein)
ÍSLENSK
GARÐYRKJA