Morgunblaðið - 14.11.1997, Blaðsíða 49

MORGUNBLAÐIÐ
MINIUINGAR
FÖSTUDAGUR 14. NÓVEMBER 1997 49
sínu og eftir það tók hann við stöðu
yfirlæknis Sjúkrahússins í Keflavík.
Ég kynntist fyrst Kristjáni og fjöl-
skyldu hans þegar þau fluttu til
Reykjavíkur frá Patreksfirði og elsti
sonur þeirra Valgerðar, Halldór, varð
bekkjarbróðir minn í gagnfræða-
skóla. Við áttum mýmörg sameigin-
leg áhugamál og vorum heimagang-
ar á heimilum hvor annars.
Það er ef til vill undarleg tilviljun
að vegir fjölskyldna okkar höfðu
skarast áður þegar Kristján, foreldr-
ar hans og systkini bjuggu enn í
Hælavík á Hornströndum og afi minn
Karl var vitavörður á Hombjargsvita
upp úr 1930.
Eftir að Kristján og fjölskylda fluttu
til Keflavíkur varð nokkurt hlé á sam-
bandi við hann og flölskyldu hans.
Undirritaður hóf síðan nám við
Læknadeild og þegar komið var á síð-
ustu árin voru nemendumir oft á tíðum
sendir út um land til afleysinga og
það kom í minn hlut að fara til Kefla-
víkur. Þar hitti ég fyrir heiðursmann-
inn Kristján Sigurðsson yfiriækni, sem
allir augsýnilega báru mikla virðingu
fyrir. Að auki voru þar valinkunnir
menn í hveiju starfí, bæði á sjúkrahús-
inu og heilsugæslunni.
Fyrir ungan mann sem var að
stíga sín fyrstu og reikulu spor í
lækningunum var Kristján mikill
viskubrunnur. Hann kunni ráð við,
! að mér fannst, öllum kvillum en hafði
þó næmt skyn fyrir takmörkum sín-
1 um og hikaði ekki við að leita ráða
i til sér fróðari manna um flókin mál.
Handbragð hans við aðgerðir var
einstakt. Þar var augljóslega lista-
maður á ferðinni, mjög handlaginn
og fljótur að sjá bestu lausnirnar.
Það er sagt að bestu ummæli sem
læknar fá sé þegar starfsbræður leita
lækninga til þeirra. Hiklaust hefði
ég lagst undir hnífinn hjá Kristjáni
Sigurðssyni.
Kristján var dugmikill kennari og
| sagði sífellt til um hin ýmsu vanda-
| mál. Það vakti og undrun mína hve
vel hann var að sér í nýjustu lyfja-
meðferð. Ég hafði verið á sjúkrahús-
unum í Reykjavík stuttu áður og
taldi þau eins og gengur Mekka allr-
ar læknisfræði á landinu. Þar skipti
ég fljótt um skoðun. Með úrvals-
mönnum er hægt að stunda bestu
læknisfræði hvers tíma á litlum
sjúkrahúsum. Kristján Sigurðsson
í var gott dæmi um þetta.
i) , Frú Valgerður og afkomendur:
I Ég votta ykkur mína dýpstu samúð
" þegar við kveðjum einstakan af-
bragðsmann.
Arthur Löve.
Þegar menn kveðja þennan heim
og halda á fund eilífðarinnar hafa
þeir skilið eftir sig spor í þessu jarð-
j ríki sem grópast misdjúpt. Sumir hafa
■ verið svo lánsamir að skilja eftir sig
minningar sem eftirlifendur geta omað
? sér við, hvort sem um er að ræða
| nánustu ættingja, vini, samstarfsmenn
9 eða kunningja. Slíkir menn eru láns-
amir því þeirra verður minnst með
virðingu, enda hafa þeir skilið eitthvað
eftir af sjálfum sér öðrum til góðs.
Þeirra braut er rósum stráð. Slíkan
mann hafði Kristján Sigurðsson að
geyma. Hann var einn af síðústu full-
trúum þeirrar kynslóðar læknastéttar-
s innar sem „allt“ gat. Allt í þeim skiln-
ingi að margar þær sérfræðigreinar
| handlækninga sem nú er dreift á milli
Imanna í ljósi sérhæfingarinnar sam-
einuðust i höndum þessa manns. Þann-
ig sinnti hann samtímis almennum
skurðlækningum, kvensjúkdómum,
háls-, nef- og eymalækningum, þvag-
færaskurðlækningum, bæklunarlækn-
mgum og almennum lækningum, svo
nokkuð sé nefnt. Ekki aðeins að hann
sinnti þeim, heldur var orðstír hans
slíkur að sjálfsagt þótti að sérfræðing-
amir sjálfír sendu honum verkefni til
| að leysa fyrir sig.
I® Þessi prúði, hægláti maður átti
hjörtu allra, bæði sjúklinga og sam-
starfsfólks. Hann virtist kunna að
leysa öll vandamál án eftinnála.
Hann skellti ekki hurðum á eftir sér
°g gekk ekki á tréskóm á fólki.
Honum féll aldrei illt orð til nokk-
urs. Hann kunni hins vegar listina
að bregðast við á hljóðlátan hátt
þannig að meiningin skildist. Þegar
flautið hans eða lagstúfurinn sem
■ hann raulaði fyrir munni bárust eyr-
um samstarfsfólksins var eins og
| værð kæmist á annars erilsaman
starfsvettvang. Undirritaður kynnt-
ist Kristjáni ekki fyrr en á seinni
hluta starfsferils hans en fann strax
að nærvera við hann gerði manni
gott. Hvorki örbirgð bernskuáranna
né sólarhringsvaktir árum saman
höfðu náð að rýra þann mannkær-
leika sem hann bar fyrir samferða-
fólki sínu. Hann hélt sinni reisn og
færni í starfi ajlt til starfsloka og
þegar hann kvaddi sjúkrahúsið eftir
giftusaman starfsferil þótti sjálfsagt
að leita til hans aftur ef sóst var
eftir tímabundinni afleysingu.
Við starfsfólk Sjúkrahúss Suður-
nesja sem nú kveðjum þennan fyrr-
verandi starfsfélaga viljum votta frú
Valgerði Halldórsdóttur og börnum
þeirra hjóna okkar dýpstu samúð.
Við minnumst þessa manns sem góðs
drengs og sanns yfírlæknis.
Konráð Lúðvíksson, yfir-
læknir fæðingardeildar
Sjúkrahúss Suðurnesja.
Elsku Kristján, nú ert þú hjá Guði.
Ég trúi að hann hafí sent engla sína
að taka á móti þér og að litli engill-
inn minn hafi verið þar á meðal.
Hvíl þú í friði í Jesú nafni.
Þegar ég sá þig í fyrsta sinn á
Otrateignum fyrir 20 árum sast þú
og last í blaði. Þú hafðir hvíta hanska
á höndum. Skýringin var sú að þú
hafðir haft exem eða ofnæmi og
varst að veija hendur þínar. Skurð-
lækningar voru þitt ævistarf og
hendumar verkfæri þín í starfinu.
Hvítu hanskarnir voru táknrænir
fyrir góðverkin þín.
Ég fékk að njóta verka þinna oft-
ar en einu sinni og finna hve blíðar
og læknandi hendur þínar voru.
Þú varst ekki margmáll og flíkað-
ir ekki tilfinningum þínum. Vand-
virkur, kvikur og léttur í hreyfingum
söngst þú fyrir munni þér sama á
hveiju gekk.
Fyrstu búskaparárin okkar Hjalta
bjuggum við í kjallaranum á Otra-
teignum undir verndarvæng ykkar
Valgerðar. Oft vorum við líka hjá
ykkur í Keflavík um helgar og í
fríum. Hvergi var betra að lesa und-
ir próf en hjá ykkur. Ró og friður
og regla á öllum hlutum.
Á menntaskólaárum mínum fékk
ég vinnu tvö sumur á sjúkrahúsinu
þínu í Keflavík. Þar sá ég hversu mik-
il virðing var borin fyrir þér og störf
þín mikils metin. Þú leyfðir mér einu
sinni að vera viðstödd skurðaðgerð og
útskýrðir allt svo vei fyrir mér.
Oft hafíð þið Valgerður komið okk-
ur Hjalta til hjálpar á erfiðum stund-
um. Ég gleymi ekki hve fegin ég var
að sjá ykkur í Svíþjóð þegar við vorum
nýflutt þangað með Tryggva nýfædd-
an og Trausta 4 ára. Eg veiJctist og
búslóðin var óupptekin, og ryk og
skítur um allt. Hjalti varð að byija
að vinna í nýrri vinnu. Þið komuð
eins og englar af himni og komuð
öllu í samt lag og veittuð okkur ör-
yggi og hlýju eins og ávallt. Þær áttu
eftir að verða fleiri heimsóknimar
ykkar til Svíþjóðar. Yndislegt var líka
að hafa ykkur þegar Ámi Garðar
okkar fæddist og var skírður á Lasa-
rettinu í Vasterás. Þá leiddir þú söng;
inn er við sungum skímarsálminn Ó
blíði Jesú blessa þú og sænski prestur-
inn var alveg heillaður.
Þakka þér, Kristján, fyrir alla hjál-
pina. Það var sama hvað ég bað þig
um þú tókst því ávallt vel. Þær vom
ófár ferðirnar sem nú fórst með okk-
ur Ragnheiði Perlu á Landspítalann,
þegar hún var veik og þurfti að
mæta til rannsókna og lækninga iðu-
lega eldsnemma á morgnana. Alltaf
vaknaðir þú fyrstur, hitaðir bílinn
og gerðir allt sem þú gast til að
gera okkur veikindi hennar léttbær-
ari. „Hringiði þegar þið eruð búnar.“
Og svo varstu kominn Eiríksgötu-
megin. „Hvernig gekk?“ og svo
spjölluðum við um læknana og rann-
sóknirnar og þú útskýrðir fyrir mér
það sem ég skildi ekiri.
Síðustu ár eftir að þú varst hættur
störfum í Keflavík komstu stundum
að leysa af í Eyjum. Þú varst þá í
kjallaranum hjá okkur, það var svo
þægilegt að hafa þig í húsinu.
A Þjóðhátíð ’95 varstu hjá okkur
og við fórum saman í Dalinn bæði
að upplifa Þjóðhátíðarsteinmningu í
fyrsta sinn. Hjalti var á vakt og átti
ekki heimangengt en þú hjálpaðir
mér með barnakerruna í og úr bekkj-
arbílnum og saman nutum við brenn-
unnar, flugeldanna og brekkusöngs-
ins sem þú tókst undir með þinni
góðu söngrödd. Þessar minningar eru
mér mjög dýrmætar.
Aldrei kvartaðir þú þótt heilsan
væri farin að bila síðustu árin, þú
barst erfiðleika þína í hljóði, vildir
ekki íþyngja neinum.
Hafðu þökk fyrir allt og allt.
Elsku Valgerður og börn, Guð
blessi ykkur öll.
Vera Björk Einarsdóttir.
Kristján Stefán Sigurðsson verður
til moldar borinn hinn 14. nóvember,
nákvæmlega 73 árum eftir að hann
kom í heiminn vestur í Hælavík. Leið-
ir mínar og þessa ágæta starfsbróður
míns lágu ekki saman fyrr en ég tók
nokkrar helgarvaktir á Sjúkrahúsi
Keflavíkurlæknishéraðs, eins og það
nefndist þá. Var ég þá aðstoðarlækn-
ir, en Kristján yfírlæknir sjúkrahúss-
ins. Nokkur aldursmunur var á okk-
ur, Kristján langt kominn með læknis-
fræðina þegar ég fæddist nokkru
sunnar í Strandasýslunni. Þegar
kynni okkar hófust var Kristján því
kominn yfír sextugt og hárið sem
áður bar svarta „Strandalitinn" skart-
aði silfri. Hann var enn kvikur í hreyf-
ingum, skarpleitur, augun snör en
ósjaldan í þeim kímnisglampi. Hann
var læknir Suðumesjamanna frá febr-
úar 1971 og sinnti því starfi í meira
en tuttugu ár. Starf það var erilsamt
í meira lagi og lengi framan af má
segja, að hann hafí verið á stöðugri
vakt nætur sem daga. Hann hafði sem
sérgrein almennar skurðlækningar,
en sinnti í raun einnig slysum hvers
konar svo og fæðingum og kvenlækn-
ingum, ófáir eru þeir hér sem hann
hjálpaði í heiminn. Ekki voru til stað-
ar bæklunarlæknar eða kvenlæknar
svo Kristján gerði að brotum, skar
keisaraskurði og allar almennar að-
gerðir auk þess að sinna hér sjúkra-
deildinni. Var læknir í besta skilningi
þess orðs.
Þau hjónin bjuggu lengst af í lækn-
isbústað gengt sjúkrahúsinu, og ófáar
allar þær ferðir sem hann fór þar á
milli á nóttu sem degi. Við sem störf-
um í dag eigum erfitt með að setja
okkur í þau spor og mundi eflaust
hijósa hugur \dð slíku vinnuálagi.
Aldrei heyrði ég Kristján þó æðrast
yfir þessu né öðru, en ef um var
rætt svaraði hann af sinni venjulegu
hógværð. Árið 1990 flutti égtil Kefla-
víkur og hóf störf við hlið Kristjáns
og þó kynni okkar hafí ekki staðið
lengur en þetta tel ég mig þekkja
manninn vel. Það eru sennilega fáar
aðferðir betri til að finna hvem mann
menn geyma, en að vinna með þeim
alla daga oft í erilsömu og krefjandi
starfí. Ef menn síðan þurfa að deila
móttökuhúsnæði og koma sér saman
um nýtingu skurðstofu vill nú oft
reyna á þolrifín. Aldrei bar minnsta
skugga á samstarf okkar Kristjáns
þessi ár og aldrei fór hnjóðsyrði á
milli. Ég hefði ekki getað óskað mér
betri yfírlæknis hér og hefði gjaman
viljað njóta félagsskaparins og
reynslu hans og þekkingar lengur en
varð. Það fór ekki framhjá okkur
vinnufélögunum, að líkamleg heilsa
hans á þessum árum var farin að
gefa sig og hann varð nokkrum sinn-
um alvarlega veikur. Hann gerði þó
sem minnst úr því sjálfur og tók því
sem að höndum bar af sínu venjulega
æðruleysi. Eftir að hann lét af störf-
um kom hann þó og leysti af á sjúkra-
húsinu í tvígang og ekki laust við að
glaðnaði yfír starfsfólki og sjúkling-
um er heyrðist flautaður lagstúfur
frammi, og kunnuglegt fótatak færð-
ist inn ganginn.
Kristján lætur eftir sig þann besta
minnisvarða sem nokkur maður get-
ur óskað sér, börnin sín fimm sem
bera vitni góðu upplagi og uppeldi
hans og Valgerðar konu hans.
Kristján minn, ég votta þér virð-
ingu mína sem læknis og þakka þér
samstarfið okkar allt. Einhvern veg-
inn tókst þér alltaf að koma fram
við mig eins og jafningja alveg frá
því að ég kom hér aðstoðarlæknir
og væntanlega verið ósköp blautur
bak við eyrun. Ég er efins um að
stofugangar tíðkist hinum megin og
trúlega er ekki kastað þar flugu í
hyl, en illa þekki ég þig ef þú verður
þar aðgerðarlaus til lengdar. Þér,
Valgerður mín, og afkomendum ykk-
ar vottum við hjónin samúð okkar
og hluttekningu. Við og aðrir vinnu-
félagar ykkar munum ætíð minnast
hans með hlýhug og virðingu.
Hrafnkell Óskarsson.
Matur og matgerð
Regla í
frystikistunni
og unghænu-
uppskrift
Eins o g fleirum hefur Kristínu Gestsdóttur
gengið illa að hafa reglu á matvælum í
frystikistunni, en nú þykist hún hafa fundið
lausnina.
HVER kannast
ekki við að hafa
leitað að því
sem við vitum
að við eigum í
kistunni en ekki
fundið? Um
daginn vantaði
mig stóran
plastpoka undir
kæfu í smá-
plastpokum
sem ég ætlaði
að frysta en átti
engan. Þá greip
ég gamalt
munstrað
kodda.ver í stað-
inn, þar með var
lausnin fundin.
Plastpokar eru
hver öðrum líkir
og þeir vilja
rifna. Ég tók
saumavélina fram og saumaði
nokkra mislita poka úr ýmsu efni
sem til féll, setti snúru í þá og
skrifaði með tússpenna á þá hvað
í þeim er eða hengdi pappamiða
í snúruna. Síðan skrifaði ég lista
yfir þetta og límdi á vegginn
fyrir ofan frystkistuna og nú er
loks regla á hlutunum í kistunni.
Pokana er auðvelt að fínna, eng-
ir tveir eru eins. Matvælin í tau-
pokunum eru að sjálfsögðu í
plastpokum. Þegar ég var að
flokka matvælin í pokana, fann
ég á botninum unghænu sern ég
hafi keypt um daginn en ekki
fundið þegar til átti að taka.
Unghænur eru ódýr matur og
oft á tilboði. Talsverð fita er utan
á þeim sem fáir kæra sig um að
borða, því verður að ná henni
af. Ég hamfletti hænuna og fjar-
lægði mestalla fitu og notaði
skæri við það, en það er talsverð
vinna og heldur leiðinleg. Sumir
sjóða hænuna í súpu eða pottrétt
og fleyta fituna ofan af eftir
suðu. Við erum bara tvö í heim-
ili og ekki þurftarfrek og fyrr-
nefnd hæna dugði í tvær máltíð-
ir handa okkur. Bringubitarnir
tveir fóru í eins konar djúpsteik-
ingu, aðferð sem ég nota lítið,
en voru geysigóðir. Hitt fór í
pottrétt.
Hálfdjúpsteiktar
unghænubringur
(notió litinn pott)
2 bringubitar af einni hænu
__________'h tsk. salt_____
mikið af nýmöluóum pipar
____________1 e99__________
________2 msk. eplosafi____
________1 dl brauðrasp_____
________1 + 2 msk. hveiti__
2 dl matarolía, já þetta er lítið
1. Losið lundirnar frá en sker-
ið bringubitana í breiðar ræmur.
Stráið salti og pipar á kjötið.
2. Sláið eggið í sundur með
eplasafa og 1 msk. af hveiti.
3. Stráið 2 msk. af Jiveiti á
kjötbitana, veltið síðan upp úr
eggjahrærunni og loks raspinu.
4. Hitið matarolíu í pottinum,
steikið bitana í olíunni í um 15
mínútur. Snúið bitunum oft og
minnkið hitann allverulega, þeg-
ar skorpa er komin á. Látið lokið
vera á pottinum undir lokin.
Meðlæti: kartöflur og hrásalat.
Unghænugpott-
réttur meó eóa án
bringu
1 unghæna sem búið er að
fituhreinsa og hamfletta
'h-1 tsk. salt
1 hálfdós niðursoðnirtómatar
2 dl vatn
1 lárviðarlauf
6 svört piparkrn
1 frekar lítill laukur
2 hvítlauksgeirar
fersk steinselja
2 msk. hreinn rjómaostur
hveitihristingur
1. Klippið hænuna í sundur,
setjið í pott, stráið salti yfir.
2. Setjið tómata og safa úr
dósinni í pottinn ásamt vatni,
piparkornum og lárviðarlaufi.
3. Afhýðið lauk og hvítlauk,
skerið smátt og setjið út í. Takið
leggina af steinseljunni og sjóðið
með en geymið laufið.
4. Sjóðið þetta við hægan hita
í lz-2 klst.
5. Takið kjöt og bein upp úr
soðinu, kælið örlítið og losið allt
kjöt af og setjið aftur út í soðið
en fleygið beinum. Takið stein-
seljuleggi og lárviðarlauf úr.
5. Búið til hveitihristing og
jafnið sósu, látið sjóða í 3 mínút-
ur. Hrærið ijómaost út í. Gott
er að bræða hann örlítið áður en
hann er settur saman við, það
má gera í örbylgjuofni. Klippið
steinseljulauf yfír og berið á
borð.
Meðlæti. Soðin hrísgijón og
heitt brauð.
Sprotakál-h«lurp»ki
6ulr*tur-gulur —:
Rauákál-rðsóttur-
Rabartari-grínn-
Fiskur- Ulár —
Hakk-doppóttur-
Svinakjöt-rauður-
Kæfa-grirpoki
Biauð- brúnn-
i