Morgunblaðið - 18.11.1997, Síða 60

60 ÞRIÐJUDAGUR 18. NÓVEMBER 1997
MORGUNBLAÐIÐ
BRÉF TIL BLAÐSIIMS
I DAG
••
Orlagasaga Richards
Long á leiðinni
Frá Þór Jakobssyni:
SÍÐLA sumars, hinn 20. ágúst
1783, um þær mundir sem Síðueld-
ur, eða Skaftáreldar, stóð hæst á
íslandi, fæddist sveinn hjónunum
Söru og John
Long í Howden-
héraði í York á
Englandi. Þótt
hér sæi dagsins
ljós sjöunda barn
hjónanna hefur
gleði ríkt í kotinu,
en alls urðu böm-
in átta. Litli
drengurinn var
skírður 30. nóv-
ember sama ár og fékk nafnið Ric-
hard.
Enginn veit sína ævina fyrr en
öll er. Eiga orð þessi harla vel við
ævintýralegan æviferil enska
drengsins í Howden. Mánuðina sem
móða Skaftárelda lagðist yfir hauð-
ur og haf langt út fyrir landsteina
íslands og jafnvel um síðir yfir
meginland Evrópu, spriklaði ungi
maðurinn í vöggu sinni, óx síðan
úr grasi á heimaslóðum og varð
vísast hraustur og tápmikill dreng-
ur.
Altént er honum 11 ára treyst
til að slást í för með eldri bróður
sínum og sigla þeir á haf út á kaup-
skipi. Engan hefur grunað að unga
manninum mundi ekki auðnast að
koma heim aftur til foreldra og
systkina. Við brottför hefur hann
kvatt þau hinsta sinni. Æskuslóðir
sínar leit hann aldrei aftur.
í sjóferð þessari tóku franskir
sjóræningjar kaupskipið herskildi,
og rændu, en Richard litli var tek-
inn yfir í franska skipið. Varð hann
vikapiltur skipstjórans um borð, og
vann raunar skjótt hug hans og
hjarta sökum dugnaðar og vinnu-
gleði.
Fór svo fram um hríð, en þá
strandar skipið við Jótland. Skip-
verjar bjargast, eru sendir heim til
Frakklands, en enski drengurinn
verður eftir og gengur bæjarfógeti
í Lemvig, Hans Jacob Lindahl, hon-
um í föður stað. Unglingurinn Rich-
ard hefur því haft kynni af og kunn-
að margt í þremur tungumálum,
móðurmáli sínu, ensku, eitthvað í
frönsku og dönsku. Þá þegar, upp-
vaxtarárin í Lemvig, fræðist hann
um ísland þar sem Lindahl hafði
verið embættismaður kornungur
maður.
Frambúðarhöfn og
afkomendur
En það átti fyrir Richard Long
að liggja að vera sendur til íslands,
verslunarmaður, þá um tvítugt.
Hann ílentist á Austfjörðum og bjó
svo hér á íslandi, fjarri bernskuslóð-
um í Englandi, til dauðadags, 20.
júlí 1837. Richard Long kvæntist
Glugginn
Laugavegi 60 sími S51 2854
Þórunni Þorleifsdóttur og eignuðust
þau fimm börn, en auk þess eignað-
ist Richard tvö börn með Kristínu
Þórarinsdóttur.
Börnin sjö eignuðust er tímar liðu
hálfan fjórða tug barna, en niðjar
Richards Long, sjöunda barns Söru
og Johns Long sem fyrr er getið,
skipta nú þúsundum, flestir á ís-
landi en annars komnir víða um
lönd eins og að líkum lætur. Svo
skemmtilega vill til að einn afkom-
endanna er nýsestur að í grennd
við heimabæ forföðurins.
Niðjatal
Undanfarin ár hafa niðjar Rich-
ards Long unnið að niðjatali. Sér
nú fyrir endann á því starfi. For-
maður Félags niðja Richards Long
og forystumaður niðjatalsins frá
upphafi er Eyþór Þórðarson. En þau
þáttaskil urðu fyrir nokkrum árum
að Þjóðsaga ehf. i Reykjavik tók
að sér verkið og hefur gæfumuninn
gert stuðningur og áhugi fram-
kvæmdastjóra Þjóðsögu, Páls
Braga Kristjónssonar.
Það var mikið happ, að Gunn-
laugur Haraldsson þjóðháttafræð-
ingur tók að sér samningu niðjatals
Riehards Long. Mikil vinna liggur
að baki og er rit í vændum síðla
vetrar. Getið mun þar um 4-5 þús-
und manna, afkomenda og tengda-
fólks. Gunnlaugur rekur sögu ætt-
föðurins og er þar m.a. fróðleik að
finna um versiunarsögu Austíjarða.
Þá eru æviþættir um börn hans sjö,
en ekki látið þar við sitja heldur
greint meira eða minna frá ævi allra
barnabarna Richards. Alls munu
þættirnir verða um 180 blaðsíður.
í lýsingu Gunnlaugs á þremur
kynslóðum Longsættar er fólgin
dálítill þverskurður af lífsbaráttu
þjóðarinnar í rúma öld. í slíkri frá-
sögn felst gildi ættfræðinnar. Ætt-
fræðin er ekki bara til gamans.
Frumgögnin eru nafnaþulur, en á
fræðilegu sviði geta þær nýst til
að minna á margbreytilegan þátt
einstaklingsins í framrás tímans og
sögunnar.
I væntanlegri útgáfu á Longsætt
er getið niðja Richards Long allt
til líðandi stundar, eftir því sem
best er vitað. Myndir af einstakling-
um og fjölskyldum munu einnig
birtast. Skorað er á niðja Richards
að senda inn myndir af sér og ætt-
mennum sínum. Eru nú senn síð-
ustu forvöð. Myndir af bæjum munu
prýða ritið og líklega einnig myndir
af listaverkum bræðranna Ríkarðs
og Finns Jónssona, en faðir þeirra
var sonarsonur Richards Long.
Einnig verður fengin mynd af
heimaslóðum ættföðurins, Howden
í York á Englandi.
ÞÓR JAKOBSSON,
veðurfræðingur og varaformaður
Félags niðja Richards Long.
Fossháls 27, Draghálsmegin
Sími 567 7557 • Fax 567 7559
• •
• •
sœtir sofar-
HÚSGAGNALAGERINN
• Smiðjuvegi 9 • Sími 564 1475 *
VELVAKANDI
Svarað í síma 569 1100 frá 10-12 og 13-15 frá mánudegi til föstudags
Bláfjöll -
útivistarperla
við bæjarmörkin
í VELVAKANDA 14. nóv-
ember var greint frá „unn-
anda útivistar" þar sem
m.a. var fjallað um skíða-
svæðið í Bláfjöllum. Bréf-
ritara virðist sem algjört
metnaðarleysi ríki við
reksturinn í Bláfjöllum og
bendir þar á nokkur atriði
máli sínu til stuðnings.
Einnig kemur bréfritari
með nokkrar góðar ábend-
ingar um hvað hægt sé að
gera af skemmtilegum
hlutum í fjöllunum.
En til áréttingar vill
undirritaður aðeins segja
að af hálfu Bláfjallanefnd-
ar og þeirra fulltrúa sem
þar sitja fyrir hönd sveitar-
félaganna allra sem eiga
aðild að Bláfjallanefnd rík-
ir ekki metnaðarleysi varð-
andi skíðasvæðið og
starfsmenn leggja sig
einnig alla fram um að
þjóna skíðaunnendum
ungum sem öldnum sem
best.
Mörg mál, stór og smá,
hafa verið og eru til um-
fjöllunar í Bláfjallanefnd
sem varða þau atriði sem
útivistarunnandinn bendir
á. Nægir þar að nefna
m.a. vinnu við markaðs-
setningu skíðasvæðanna,
úrbætur í öryggismálum
og snjóflóðavörnum, nýju
og tæknivæddu miðasölu-
kerfí og samrekstri skíða-
svæðanna. Nýr skíðasími
með upplýsingum um öll
skíðasvæðin á höfuðborg-
arsvæðinu var tekin í notk-
un sl. vetur. Gjaldskrá og
opnunartíma hefur verið
breytt til hagsbóta fyrir
iðkendur.
Fyrr á þessu ári fór fram
viðhorfskönnun meðal
gesta á skíðasvæðum um
flest þau mál sem varða
rekstur svæðanna. Margar
ábendingar og athuga-
semdir sem þar komu fram
mun Bláfjallanefnd hafa
til viðmiðunar þegar fram-
tíðarskipulag rekstursins
verður ákveðið.
Þá má einnig benda á
að unnið hefur verið að
úrbótum í vegamálum á
vegum Vegagerðar ríkis-
ins og nú er stór hluti veg-
arins í Bláfjöll malbikaður
og í samvinnu við Vatns-
veitu Reykjavíkur er unnið
að lagningu vatns í skíða-
skála á svæðinu. Og nú er
t.d. unnið að því að í vetur
verði nokkrar beinar sjón-
varpsútsendingar úr Blá-
fjöllum í samvinnu við eina
af sjónvarpsstöðvunum og
fleiri aðila.
Þá hefur hafist ágæt
samvinna milli Bláfjalla-
nefndar og ungra áhuga-
samra manna um úrbætur
fyrir snjóbrettafólk í vetur
en Bláfjallanefnd gerir sér
fulla grein fyrir að til að
virkja þennan áhuga þarf
að útbúa aðstöðu fyrir
snjóbrettamenn á skíða-
svæðum. Og það á ekki
að vera erfiðara að gera
það í Bláfjöllum en annars
staðar hér á landi.
Að lokum þakka ég
bréfritara fyrir góðar
ábendingar og góð hvatn-
ingarorð til forsvarsmanna
Bláfjalla og almennings.
Omar Einarsson, fram-
kv.stj. Bláfjallanefndar.
Þakkir fyrir
sérstaka
þjónustu
ÉG VIL senda þakkir mín-
ar til unga piltsins sem
vinnur hjá 11-11 í Austur-
stræti. Rétt eftir hádegi
þriðjudaginn 4. nóvember
var ég að versla hjá 11-11.
Ég hafði lagt bílnum við
Herkastalann og þegar ég
sá að ég var búin að versla
í þrjá poka í 11-11 sagði
ég við stúlkuna að ég yrði
nú líklega að fara tvær
ferðir með pokana. Hún
sagði þá að hún myndi
biðja ungan mann um að
hjálpa mér með þetta að
bílnum sem hún gerði. Þá
kemur ungur, fallegur og
elskulegur piltur, sem ekki
aðeins hélt á öllum pokun-
um fyrir mig, heldur hélt
hann undir handlegginn á
mér svo ég dytti ekki af
því að það var hálka. Þetta
fannst mér einstakt hjá svo
ungum pilti og vil ég senda
honum sérstakar þakkir
fyrir hjálpsemina.
Ingibjörg Stefánsdóttir.
„Skyggna
kvöldsins“
ÉG VIL koma því á fram-
færi við forráðamenn Sjón-
varpsins að þeir sýni
„Skyggnu kvöldsins“ strax
á eftir kvöldfréttum. Ég
veit að það er margt eldra
fólk sem hefur mjög gam-
an af að spreyta sig á þess-
um myndum en margir
vilja ekki bíða til dagskrár-
loka.
Áhorfandi.
Útiljósin kveikt
fyrir
blaðburðarfólk
VELVAKANDI vill beina
því til fólks að það hafi
útiljósin hjá sér kveikt því
nú er orðið mjög dimmt á
morgnana og blaðburðar-
fólkið á erfitt með að sjá
til ef myrkur er mikið.
Tapað/fundið
Seðlaveski
týndist
BRÚNT, stórt seðlaveski
týndist í Hafnarfirði eða
Garðabæ fimmtudaginn
13. nóvember. Þeir sem
hafa orðið varir við veskið
hafi samband í síma
565-3620 eða við lögregl-
una í Hafnarfirði.
Brúnn gervipels
týndist
SÁ SEM tók í misgripum
brúna, síða gervipelsinn
minn á samkomu brott-
fluttra Hólmara sl. laugar-
dag, í Fóstbræðraheimil-
inu, er góðfúslega beðinn
um að skila honum til mín.
Heimasími 555-0346, vs.
551-5895, Gsm
898-9383 (Jóhanna).
SKAK
llmsjón Margcir
Pétursson
Byijunin var athyglisvert
bragð sem kom upp úr
Skandinavískri vörn: 1. e4
- d5 2. exd5 - Rf6 3. d4
- Bg4 4. f3 - Bf5 5. c4 -
e6 6. dxe6 - Rc6 7. exf7+
- Kxf7 8. Be3 - Bb4+ 9.
Kf2 - He8 10. Rc3 og upp
er komin staðan á stöðu-
myndinni.
STAÐAN kom upp á bréf-
skákmóti í ár sem haldið var
til minningar um argentínska
meistarann Jiri Pelikan. Við
hann er kennt eitt af-
brigði Sikileyjarvamar.
Mario Frank var með
hvítt, en J. P. Watson
hafði svart og átti leik.
10. -Hxe3! 11. Kxe3
- Bc2! 12. Dxc2 (Eft-
ir 12. Dd2 - Rg4+!
13. fxg4 - Dg5+ 14.
Ke2 - He8+ 15. Kf3
- Dxd2 hefur hvítur
tapað drottningunni)
12. - Dxd4+ 13. Ke2
- He8+ og hvítur
gafst upp. SVARTUR leikur og vinnur,
COSPER
ERTU búinn að vinna hér í 40 ár? Jæja, vinur, þá
gefur fyrirtækið þér gullúr og lætur grafa
nafnið þitt í það. Hvað heitirðu?
Víkveiji skrifar...
VISÖGUR hafa lengi verið
vinsælt lesefni íslendinga
og oft hafa verið skrifaðar merki-
legar ævisögur, sem segja frá iífs-
hlaupi fólks, sem hefur upplifað
margt og afrekað margt.
Það er hins vegar vond þróun,
ef ævisögur eða samtalsbækur þró-
ast út í það, að einstaklingar segi
frá samskiptum sínum við annað
fólk með þeim hætti, að það á
augljóslega ekkert erindi við aðra
en þá, sem hlut áttu að máli. Á
nú að fara að gera einkalíf fólks
að söluvöru á íslandi með ómerki-
legum hætti? Er það næsta skrefið
á „framfarabraut" okkar?
Vonandi sýnir almenningur
fyrirlitningu sína á slíku athæfi
með því að kaupa ekki slíkar bæk-
ur. Ef í ljós kemur, að enginn
markaður er fyrir þær, verður ekki
haldið lengra á þeirri braut.
*
IFJÖRUNNI í Fossvogi skammt
fyrir neðan kirkjugarðinn ligg-
ur gamalt skipsflak, sem þar hef-
ur legið í áratugi, sennilega í
u.þ.b. hálfa öld. Fyrr á árum töldu
menn ekki mikla ástæðu til að
ij'arlægja slík flök en nú er öldin
önnur. Er ekki tímabært að fjar-
lægja flakið?
Fossvogurinn er mun hreinni
en hann var fyrr á árum, þegar
opin skolpræsi voru út um allt.
Það er til allrar hamingju liðin
tíð. Þegar hins vegar gengið er
eftir fjörunni utarlega á Kársnes-
inu í Kópavogi kemur í Ijós, að
þar er mikið af alls kyns drasli,
sem þar á ekki heima fremur en
skipsflakið hinum megin. Er ekki
timabært, að borgaryfirvöld í
Reykjavík og bæjaryfirvöld í
Kópavogi ljúki hreinsun Fossvogs-
ins?
xxx
AÐ ER skemmtilegt framtak
hjá Máli og menningu að koma
upp bókaverzlun á Netinu. Að vísu
er tekið fram, að um tilraunastarf-
semi sé að ræða eins og eðlilegt er
í byijun en fyrirtækið segir sjálft,
að á Netinu séu upplýsingar um
40 þúsund bókatitla, sem séu á
boðstólum í bókaverzlunum þess.
Fyrr á þessu ári var ítarlega
fjallað hér í Morgunblaðinu um þá
möguleika, sem í því fælust að
koma upp bókamarkaði á Netinu,
þar sem fólk hefði aðgang að öllum
titlum, sem á bpðstólum væru á
íslenzkri tungu. í þeim umræðum
kom fram, að bókaútgáfa Iceland
Review hefði um nokkurt skeið
boðið útgáfubækur sínar til sölu
með þessum hætti.
Nú hefur Mál og menning tekið
frumkvæði að því að opna viða-
mikla bókaverzlun á Netinu. Það
verður spennandi að sjá, hveijar
viðtökurnar verða.
xxx