Morgunblaðið - 24.02.1998, Blaðsíða 8

Hðnnun: Gunnar Steinþórsson / FiT / 1998
8 PRIÐJUDAGUR 24. FEBRÚAR 1998
MORGUNBLAÐIÐ
FRÉTTIR
__Kpikn wlknininii
Hann verður í góðum höndum hjá okkur, mr. Clinton, stefna okkar í
livalveiðimálum er að nýta og njóta...
Afsláttur af öllum AEG vörum f verslun okkar í 8 daga!

Djúpsteikingarpottur
|
Strauborh fí-ibrabantia
AEG
Einnig afsláttur af: -----------—---------- -----------------------—
Emile Henry leirvörum (-*-20%) • Brabantia eldhúsvörum, strauborð ofl. (-s-20%) • Tefal raftæki h-20%
Börn sem búa ekki hjá báðum foreldrum
Þarf að bæta
réttarstöðu
barna
Jóhannesdóttir
BÆTT réttarstaða
barna til umgengni
við báða foreldra er
tillaga til þingsályktunar
sem þingmennirnir Asta
R. Jóhannesdóttir og Öss-
ur Skarphéðinsson lögðu
fram á Alþingi fyrir
skömmu.
„Eg hef orðið vör við
hjá einstæðum foreldrum,
sérstaklega hjá feðrum
sem ekki hafa forræði
barna sinna, að þeir eru
afar ósáttir við sína rétt-
arstöðu og telja að ráða
þurfi bót á henni hið
fyrsta,“ segir Asta Ragn-
heiður Jóhannesdóttir.
Hún segir að afar auð-
velt sé að brjóta á rétti
þeirra sem ekki eru með
forræði bama sinna og
ástæðan sé ekki síst skort-
ur á úrræðum í löggjafanum.
„Einnig er ekkert í okkar réttar-
kerfi sem hægt er að nota þegar
forsjárlaust foreldri sinnir ekki
umsjárskyldum við bamið sitt.
Það er afar brýnt að taka á
þessum málum, ekki síst þegar
haft er í huga að árlega eru 40%
hjónaskilnaðir af fjölda hjóna-
vígslna og þá era slit á óvígðri
sambúð ekki talin með.“ Asta
Ragnheiður segir að borgað sé
með 13.500 börnum gegnum
Tryggingastofnun sem segi þó
ekki alla söguna um þau börn
sem ekki búi hjá báðum foreldr-
um sínum þar sem meðlags-
greiðslur fari ekki allar í gegnum
þá stofnun.
- Hvaða úrræðum leggið þið
til að sé beitt í þeim tilvikum
þegar ágreiningur er um um-
gengni barna við báða foreldra?
„Eftir að hafa skoðað íslensku
löggjöfina og borið hana saman
við þær leiðir sem famar em í
nágrannalöndum okkar komum
við með tillögur um leiðir sem
vert er að skoða í þessu sam-
bandi.
Við teljum að rétt sé að skoða
hvort það sé rétt að almennt sé
seinagangur í stjórnsýslunni
þegar umgengnismál em þar til
umfjöllunar. Fólk hefur kvartað
yfir því að svo sé.
Þá teljum við að skoða þurfí
hvort dómsmálaráðuneyti og
dómstólar ættu að fara með um-
gengnismálin.
Það er hagræðing í því að sá
sami úrskurði forsjá og ákvarði
einnig um umgengni. Stundum
er ástæða til að úrskurða ríflegri
umgengni við bamið en almennt
tíðkast."
Asta Ragnheiður
segir að á hinum
Norðurlöndunum sé
heimilað í löggjöf að
flytja böm til foreldris
með yfírvaldsaðgerð.
„Það er vissulega harkaleg að-
gerð og getur magnað deilur for-
eldra. Engu að síður væri gott að
geta gripið til þessa úrræðis í
sérstökum tilvikum eins og þeg-
ar bam sýnir mótþróa við um-
gengni til að þóknast því foreldri
sem er með forsjána. Ef þetta
úrræði verður í löggjöfinni þarf
að sjálfsögðu að beita því mjög
varlega."
- Þið leggið til að endurgjaids-
lausri skilnaðarráðgjöf verði
komið á fót?
„Við leggjum ríka áhersla á já-
kvæð og styðjandi úrræði svo
sem að komið verði á fót hið
fyrsta endurgjaldslausri skilnað-
►Ásta Ragnheiður Jóhannes-
dóttir er fædd í Reykjavík ár-
ið 1949. Hún varð stúdent frá
Menntaskólanum í Reykjavík
árið 1969 og stundaði nám í
félagsfræði og ensku við Há-
skóla Islands.
Ásta Ragnheiður starfaði
um árabil sem dagskrárgerð-
armaður hjá útvarpi og sjón-
varpi, var kennari um skeið,
leiðsögumaður og deildar-
stjóri hjá Tryggingastofnun
ríkisins til ársins 1995 en þá
var hún kjörin þingmaður
Reykvíkinga.
Eiginmaður Ástu Ragn-
heiðar er Einar Öm Stefáns-
son og eiga þau tvö börn.
arráðgjöf og það gert að skilyrði
fyrir útgáfu skilnaðarleyfis eða
staðfestingu á forsjá að foreldrar
hafí sótt visst marga tíma hjá
fagfólki í skilnaðarráðgjöfinni.“
Ásta Ragnheiður segir að
þessi leið hafi verið farin í Nor-
egi og þar hefur hún orðið til
þess að dómsmálum í kjölfar
skilnaða hefur fækkað um 40%.
Hún bendir á að í Danmörku hafi
leiðin einnig skilað ótrúlega góð-
um árangri.
„Félag einstæðra foreldra hef-
ur veitt fólki í skilnaðarhugleið-
ingum viðtöl við fagmann og þar
á bæ segja þeir árangurinn ótví-
ræðan.“
- Hvaða leiðir eru þá hugsan-
legar fyrir þau böm sem ekki
fæðast í hjónabandi?
„í þeim tilfellum er til dæmis
hægt að íhuga þá leið að börnum
yrði skipaður talsmað-
ur um leið og ágrein-
ingur risi upp um um-
gengni.
Það er yfírleitt
bami til góða að hafa
samskipti við báða
foreldra sína, slíkt hafa ýmsar
rannsóknir leitt í ljós. Þá er rétt-
ur barns til samveru við báða
foreldra ótvíræður samkvæmt
þeim alþjóðasáttmálum sem við
erum aðilar að, þ.e. 9. greinar
samnings Sameinuðu þjóðanna
um réttindi barnsins og Mann-
réttindasáttmála Evrópu. Þar
segir að barn sem skilið hefur
verið frá foreldri sínu eða for-
eldrum eigi rétt á að halda pei'-
sónulegum tengslum og beinu
sambandi við þau bæði reglulega
sé það ekki andstætt hagsmun-
um þess. Því er það engin spurn-
ing að fljótt þarf að ráðast í úr-
bætur í þessum málum.“
40% hjóna-
skilnaðir af
fjölda hjóna-
vígslna