Morgunblaðið - 26.02.1998, Síða 37

M ORGl • N BI. ADTD
FIMMTÚDÁGÚR 26. FÉBRÚAR 1998 Sl'’-
i
J
*
i
J
i
8
-
J
AÐSENDAR GREINAR
Yfirburðir Reykjavíkur-
borgar eru ótvíræðir
ÞEGAR fjárhagur
sveitarfélaganna á höf-
uðborgarsvæðinu er
skoðaður kemur ýmis-
legt í Ijós. Skuldastað-
an er t.a.m. misjöfn. En
ekki nægir að líta á
skuldastöðuna eina og
sér, heldur verðui' hún
að skoðast í ljósi mögu-
leika hvers sveitarfé-
lags til að bæta stöðu
sína á næstu árum. Þar
verður að líta til af-
gangs frá rekstri til
fjárfestinga og niður-
greiðslu lána. Þessi
rekstrarafgangur er
talsvert breytilegur frá
einu sveitarfélagi til annars. Eins
geta skuldsett sveitarfélög selt
verðmætar eignir til að laga fjár-
hagsstöðuna. Þessa leið hefur
Akureyrarbær farið þegar seldur
var hlutur bæjarins í Utgerðarfé-
lagi Akureyrar.
Veitur skila miklum arði
Nú er það svo að söluhæfar
eignir eru fremur takmarkaðar í
sveitarfélögum á höfuðborgar-
svæðinu. Ekki getur talist vænlegt
að selja skóla eða sundlaugar svo
eitthvað sé nefnt. Einna mestu
fjárhagslegu verðmætin eru falin í
veitufyrirtækjum þeim sem eru í
eigu sumra sveitarfélaga. Hafn-
firðingar eiga sína rafmagnsveitu
sem ýmis önnur opin-
ber orkufyrirtæki hafa
verið að bera víurnar í.
Reykjavíkurborg á og
rekur mjög öfluga
hitaveitu fyrir mestallt
höfuðborgarsvæðið. Að
sama skapi er Raf-
magnsveita Reykjavík-
ur mjög verðmætt fyr-
irtæki og ekki má
gleyma 40% eignarhlut
borgarinnar í Lands-
virkjun. Breytt afstaða
Alþingis til eignar-
halds á orkudreifing-
arfyrirtækjum getur
hæglega leitt til þess
að Reykjavíkurborg
selji hluta sinna orkufyrirtækja í
fyi-irsjáanlegri framtíð, jafnvel
einnig hlut sinn í Landsvirkjun.
Þrátt fyrir að þessi möguleiki sé ef
til vill ekki svo fjarlægur er alls
ekki víst að Reykjavíkurborg kæri
sig um að selja, því bæði Hitaveit-
an og Rafmagnsveitan eru sann-
kallaðar mjólkurkýr fyrir fjárhag
borgarinnar, og eins mega
Reykvíkingar eiga von á arð-
greiðslum frá Landsvirkjun á
næstu árum. Hitaveita Reykjavík-
ur skilaði tæplega 900 millj. kr. inn
í borgarsjóð í formi arðgreiðslu og
Rafmagnsveita Reykjavíkur um
500 millj. kr. á árinu 1996. Þarna
er um háar fjárhæðir að ræða.
Sem dæmi eru þessar arðgreiðslur
talsvert hærri en skatttekjur
Garðabæjar og Bessastaðahrepps
til samans. Það er augljóst að á
meðan arðgreiðslur til borgarinnar
eru þetta háar borga íbúar ná-
grannasveitarfélaganna sérstakan
höfuðborgarskatt þegar rafmagns-
og hitareikningarnir ei-u greiddir.
Gagnlegt væri að fá útreikning á
því hve mikill þessi höfuðborgar-
skattur er í raun á ári á hvern
meðalgreiðanda.
Fróðlegt er að bera saman tekj-
Mikill húsakostur opin-
berrar stjórnsýslu, seg-
ir Einar Sveinbjörns-
son, er drjúg tekjulind
fyrir borgarsjóð.
ur sveitarfélaganna á hvern íbúa
þar sem sérstaklega er litið til arðs
af eignum annars vegar og fast-
eignaskatts af fyrirtækjum og
stofnunum hins vegar. Fasteigna-
skatturinn skilar sveitarfélögunum
umtalsverðum tekjum. Hann er
tengdur fasteignamati og víðast
um 0,375% af fasteignamati íbúða
(þó 0,421% í Reykjavík), en er afar
breytilegur af atvinnuhúsnæði.
Allt frá 0,75% í Garðabæ upp í
1,463% af fasteignamati í Reykja-
vík. Með réttu má segja að hluti
fasteignaskattsins fari í ýmsa
þjónustu tengda viðkomandi fast-
eign s.s. í snjómokstur, götulýs-
ingu, viðhald gatna og gangstétta
sem að fasteigninni liggja, bruna-
varnir o.fl. Engu að síður er ljóst
að í Reykjavík rennur a.m.k. hluti
fasteignaskatts á fyrirtæki í al-
mennan rekstur borgarsjóðs. Eng-
um blöðum er um það að fletta að
mikill húsakostur opinberrar
stjórnsýslu í Reykjavík er drjúg
tekjulind fyrir borgarsjóð. Sama
má segja um voldugar höfuðstöðv-
ar banka- og fjármálaumsýslu,
sem eðli málsins samkvæmt eru
nánast allar staðsettar í höfuð-
borginni.
Lítill hlutur útsvars
Á súluritunum má sjá hve tekj-
ur Reykjavíkurborgar eru miklar í
raun þrátt fyrir lágmarksútsvar.
Það fyrra sýnir skatttekjur hvers
sveitarfélags á hvern íbúa. Til að
gæta allrar sanngirni gagnvart
Reykjavík er afgangur af vatns-
gjaldi talinn með skatttekjum.
Fasteignaskattur af fyrirtækjum
er sýndur sér og efst trónir arður
af eigin fyrirtækjum, sem er eins
og sjá má verulegur í Reykjavík
og eins dálítill á Seltjarnarnesi, en
hins vegar enginn í flestum hinna
sveitarfélaganna. Arður af eignum
og tekjur af fasteignaskatti fyrir-
tækja og stofnana nam árið 1996
22% af heildarskatttekjum
Reykjavíkurborgar (skatttekjur +
arður af eignum). Hitt súluritið
Einar
Sveinbjörnsson
sýnir hlut útsvars af heildartekj-
um (skatttekjur + afgangur
vatnsgjalds + arður) á hvern íbúa.
Glöggt má sjá hvað Reykjavík hef- ,.
ur stóran hluta sinna tekna af
öðru en útsvari og einnig er at-
hyglisvert að skoða hve miklu
munar í útsvarstekjum. Þrátt fyr-
ir hámarksálagningu hafa Hafn-
firðingar lægri útsvarstekjur á
hvern íbúa en t.a.m. Reykvíking-
ar. Þess skal getið að útsvarspró-
sentan er hærri nú eftir að sveit-
arfélögin hafa tekið við grunnskól-
anum og þar með hlutur útsvars-
tekna.
Reykjavíkurborg er samkvæmt
þessu mun betur í stakk búin að
mæta þjónustuþörf íbúanna. Hún <
hefur t.d. betra fjárhagslegt svig-
rúm til að bæta skilyrði skólastarfs
í framtíðinni svo dæmi sé tekið af
málaflokki sem mikið hefur verið í
umræðunni. Samt er henni kleift
að leggja á lágmarksútsvar. Því
verður heldur ekki á móti mælt að í
mjög auknum mæli er fólk farið að
líta á vissa þætti í hverju bæjarfé-
lagi eða hverfí eins og gæði skóla-
starfs, möguleika til útiveru, að-
búnað aldraðra og tómstundastarf
bama og unglinga áður en ákveðið
er hvar búið skal. Inn í þessa mynd
spilar síðan mismunandi skatt-
heimta sveitarfélaga hér á höfuð-
borgarsvæðinu. ~
Reykjavík, með rekstrarhag-
ræði í krafti stærðar sinnar ásamt
vænum arði af orkufyrtækjum og
ríflegum fasteignaskatti á fyrir-
tæki og stofnanir, hefur ótvíræða
yfirburði. Ef Reykjavikurborg ber
gæfu til þess að hagnýta sér þessa
yfirburði geta íbúar hennar átt
kost á meiri þjónustu fyrir lægri
skatta en íbúar flestra nágranna-
sveitarfélaganna.
Höfundur er veðurfræðingur.
J
J
J
'
i
J
Í
i
■
Remedy Help Desk
Uppbygging
hágæða
þjónustuborðs
Kynning 3. mars 1998
á Grand Hótel Reykjavík, Sigtúni 38.
□agskrá:
13:15 Skráning
13:30 Hvernig byggja á upp hágæða þjónustuborð.
Afköst innan tíma- og kostnaðarmarka.
Stuðlaöu að vexti og árangri í rekstrinum.
Andrew Pritchard, EMEA Channel Marketing Remedy Corporation
14:30 Reynslusaga: Þjónustuborö Skýrr hf.
Hrafnkell V. Gíslason, forstöðumaður þjónustudeildar Skýrr hf.
Birkir Einarsson, þjónustustjóri Skýrr hf.
15:00 Kaffihlé
15:30 Stjórnun breytinga til að viðhalda forskoti
Andrew Pritchard, EMEA Channel Marketing Remedy Corporation
16:15 Þjónustuborð í víðara samhengi
Reynslusaga: Markhúsiö hf.
Sverrir Hauksson, framkvæmdastjóri Markhússins hf.
16:45 Lokaorð §
Tryggbu þér sætí í tíma. Þátttaka er ókeypis.
Skráning er í sima 561-8131,
http://www.teymi.is/radstefnur |
eöa meö því að senda tölvupóst á namsstefna@teymi.is
jj W' jps?
. 5>
Remedy
Corporation
TEYMI
í