Morgunblaðið - 26.02.1998, Qupperneq 38

38 FIMMTUDAGUR 26. FEBRÚAR 1998
MORGUNBLAÐIÐ
AÐSENDAR GREINAR
MJÖG hefur verið
deilt um hvað skal
gera í Iraksdeilunni.
Eigum við að fylgja
eftir þeim lögum sem
skrifað var undir í lok
Persaflóastríðsins eða
eigum við að draga í
land í Ijósi aðstæðna
og mannúðar? Eins og
komið er finnst mér
valið ekki lengur
standa á milli þessara
valkosta og í raun tel
ég rangt spurt. Það
sem við ættum frekar
að spyrja okkur er
hvaða lög við viljum
setja fyrir öll lönd
jarðar og hvernig við fylgjum þeim
eftir. Staðreyndin er nefnilega sú að
réttlætið gengur kaupum og sölum
og er ekki miðað út frá mannúð, al-
mannaheill eða siðfræði heldur
efnahagslegum ávinningi eða tapi.
Það er ekki sama hver brýtur lögin.
Þær þjóðir sem eru með stóran við-
skiptamarkað, þar sem margir eiga
hagsmuna að gæta komast upp með
nærri því hvað sem er á meðan öðr-
um eru settar þröngar skorður. Ríki
eins og Kína, Israel og Indónesía
geta brotið nær hvern einasta staf-
krók í Mannréttindasáttmála Sam-
einuðu þjóðanna (SÞ) án þess að
þau fái að finna mikið fyrir því.
Samt eru glæpir þeirra og kúgun
áþekk og jafnvel stundum mun al-
varlegri en það sem er að gerast í
írak. Kína hefur alger-
lega hundsað mannrétt-
indi þegna sinna og
heldur enn Tíbet án
þess að nokkur þori að
segja neitt. Jú, öðru
hvoru hafa þjóðir, eins
og Danir, reynt að láta í
sér heyra en það var
fljótt þaggað niður og
stuttu á eftir sendu þeir
mann til Kína til að
koma sér aftur í mjúk-
inn hjá þeim (Islend-
ingar fetuðu síðar í fót-
spor þeirra). Israels-
menn hafa brotið nær
því hvern einasta sátt-
mála sem þeir hafa
undirritað hjá SÞ og búa meira að
segja yfir kjarnorkuvopnum (þótt
þeir hafi ekki viljað viðurkenna það)
en engum dettur í hug að krefjast
þess að þeir eyði þeim, þótt slík
vopn séu engu minni hætta en þau
vopn sem Irakar eru sakaðir um að
eiga. Hvað Indónesíu varðar hefur
hún vissulega fengið skömm í hatt-
inn vegna kúgunar á A-Tímor en fá-
ar þjóðir hafa viljað slíta viðskiptum
við hana, enda mjög fjölmennt ríki.
Það liggur meira að segja tillaga
fyrir íslensku ríkisstjóminni um að
taka upp viðskiptasamband við
Indónesíu.
Það skal leysa kúgun og mann-
réttindabrot í Kína með því að auka
viðskipti við Kínverja, því bættur
efnahagur mun bæta mannréttind-
in. Hins vegar gildir ekki hið sama
um Irak, Líbýu, N-Kóreu og Kúbu!
Þeim skal refsa því það eina sem
þessar þjóðir skilja er hótun og
sverð. Hér sést vel þversögnin í al-
þjóðastjómmálum. Staðreyndin er
sú að markmiðið er ekki réttlæti
heldur völd og mammon í sinni
verstu mynd.
Fyrrnefnd lönd em aðeins tákn
fyrir það hvað gert er við þær þjóðir
sem ekki lúta vilja hinna voldugu
ríkja. Hví þessi lönd? Jú, þar eru
ekki viðskiptahagsmunir í húfi. írak
Það er ekki sama hver
brýtur lögin, segir
-----------------7-----------
Þorkell Agúst
Ottarsson, sem telur að
viðskiptatengsl hafi þar
mikið að segja.
hefur reyndar nóg af olíu en það er
nauðsynlegt að halda verðinu á
svartagullinu niðri og Bandaríkin
þurfa að sanna að enginn kemst upp
með derring og þvermóðsku gagn-
vart þeim. Hver sá sem ögrar
Bandaríkjunum er ógn við heimsyf-
irráð þeirra og þeirri-þjóð verður að
refsa rækilega, öðmm þjóðum til
viðvöranar.
BandanTdn era meira að segja
farin að h'ta svo stórt á sig að þau
telja sig geta framkvæmt í nafni SÞ,
án þeirra samþykkis. Það skal ráð-
ast á írak, sama hvað öryggisráðið
segir og allt er þetta gert í nafni SÞ
og heimsöryggis. Oft fær maður það
á tilfínninguna að Bandaríkin líti á
sig sem SÞ sjálfar eða alheimslög-
reglu sem sett er yfir þær. Það em
Bandaríkin sem ákveða hvað skal
gert og hvenær og það eru þau sem
skilgreina réttlætið og mannrétt-
indin. Heimurinn skal fara hinn am-
eríska veg og engan annan! Allar
aðrar leiðir enda í vegleysu.
Saddam er enginn engill og lík-
lega munu fáir sýta þann dag er
hann fer frá völdum, en það er eng-
in afsökun fyrir þessum verknaði.
Hvítrússar búa ekki beint við lýð-
ræði og ekki er þeirra forseti talinn
til dýrlinga en samt er ekki unnið að
því að koma honum frá völdum!
Það vekur einnig athygli að ís-
lenska ríkisstjórnin eltir Bandaríkin
eins og tryggur fjárhundur. Aldrei
hafa íslendingar kosið hjá SÞ and-
stætt því sem Bandaríkin hafa kos-
ið. Einu skiptin sem íslendingar
þora að elta annan húsbónda er
þegar Norðurlöndin eiga í hlut. Sem
dæmi ákvað íslenska ríkið að styðja
frambjóðanda Norðurlandanna sem
framkvæmdastjóra NATO áður en
allir frambjóðendur höfðu gefíð kost
á sér. Maður mætti halda að eðlilegt
væri að bíða þangað til þeir hefðu
alla valmöguleika og þá fyrst velja.
Þetta litla dæmi er í raun dæmigert
fyrir ástandið í heimspólitíkinni.
Réttlætið er falt og í raun feigt. Það
skiptir litlu máli hvað málið snýst
um en hins vegar öllu máli um
hverja það snýst. Ef Bandaríkin,
Kína, Bretar, Frakkar eða jafnvel
Rússar eiga í hlut þá ber að sýna
varkárni. Þær þjóðir sem deila við
þessi ríki eru vondi karlinn, sama
hvað hver segir. Þetta á sérstaklega
við um litlar þjóðir eins og Island
sem hafa engar tennur til að bíta.
Þeim er nánast hættulegt að and-
mæla þessum valdamiklu þjóðum.
Eina leiðin sem ég sé úr þessum
vanda er að SÞ taki upp leynilegar
kosningar, þannig að hver þjóð geti
kosið samkvæmt samvisku sinni, án
þess að eiga það á hættu að verða
refsað fyrir það af hinum valda-
miklu þjóðum. Ríkisstjórnirnar
gætu síðan tilkynnt heima fyrir
hvað þær kusu, eftir að ákveðinn
tími er liðinn. Sæm dæmi um að-
stæður sem þessar má benda á þeg-
ar Frakkar stóðu fyrir kjarnorkutil-
raunum sínum í Kyrrahafinu. Þeir
hótuðu öllum þeim löndum sem þeir
studdu fjárhagslega að ef þau
myndu kjósa gegn tilraunum
Frakka yrðu þau svipt allri aðstoð.
Sjálfur er ég ekki á móti við-
skiptaþvingunum eða hörðum al-
þjóðareglum en mér finnst að eitt
eigi yfir alla að ganga. Ef við viljum
hörð og skýr lög skulu allir þurfa að
lúta þeim. Ef við viljum diplómat-
ískar leiðir skulu allir njóta þeirra.
Að lokum vil ég hvetja íslensku rík-
isstjórnina til þess að beita sér fyrir
því að leynilegar kosningar verði á
vettvangi SÞ. Einnig vil ég hvetja
hana til að móta sjálfstæðari utan-
ríkisstefnu, þar sem allir eru settir
undir sömu lög, sama hvaða við-
skiptahagsmunir era í húfi. Að öðr-
um kosti er árið 1944 aðeins innan-
tóm blekking og skraut, því sú þjóð
sem þorir ekki að feta stíg réttlætis,
heldur selur það hæstbjóðanda, hef-
ur glatað sjálfstæði sínu.
Höfundur er guðfræðinemi.
Geðþóttaréttlæti
Þorkell Ágúst
Óttarsson
Ágúst í gær eða
Ágúst í dag
VINKLAR A TRÉ
HVERGI LÆGRI VERÐ
ÞÝZKIR GÆÐAVINKLAR
OG KAMBSAUMUR
ÁVALLT FYRIRLIGGJANDI
EINKAUMBOÐ
£8 Þ.ÞORGRIMSSON & CO
Ármúla 29 - Reykjavík - sími 553 8640
SAMÞINGMAÐUR minn og fé-
lagi Agúst Einarsson skrifaði ný-
verið þrjár greinar í Morgunblaðið
þar sem hann skilgreinir þau gildi
sem hann telur Sjálfstæðisflokkinn
standa fyrir og staðsetur Alþýðu-
flokkinn sem helsta mótvægi við
Sjálfstæðisflokkinn í íslenskum
stjórnmálum. Þótt reynslan af Al-
þýðuflokknum sýni annað undan-
gengna áratugi verða þau mál ekki
gerð að umtalsefni hér, enda
mönnum frjálst að leita sér and-
stæðinga í pólitík. Tilefni þessara
skrifa er sjónarmið sem fram koma
hjá Ágústi í kafla um lífeyrissjóða-
kerfið sem ber yfirskriftina „Gegn
hagsmunum launþega". Ágúst lýsir
því hvernig aðilar vinnumarkaðar-
ins halda eigendum lífeyrissjóð-
anna, þ.e. launafólki, frá því að
hafa áhrif við stjómarkjör í sjóðun-
um. Eg er sammála því sem Ágúst
setur fram um þessi mál í grein
sinni, enda hef ég haldið svipuðum
sjónarmiðum lengi á lofti. Mig
undrar hinsvegar að sú afstaða
sem Ágúst setur nú fram gengur
þvert á þá afstöðu sem hann hafði
er málið var til afgreiðslu á Alþingi
fyrir jól. Eigi stjórnmálamenn að
vera trúverðugir verða þeir að vera
sjálfum sér samkvæmir. Er það
trúverðugur stjórnmálamaður sem
hefur aðra afstöðu á Alþingi en
þegar hann skrifar í Morgunblað-
ið?
Lífeyrissjóðir
eign sjóðfélaga
Við afgreiðslu lífeyrissjóðafram-
varpsins á Alþingi í vetur var það
skoðun okkar Péturs Blöndal að
óeðlilegt væri að félagar í lífeyris-
sjóðum fengju ekki að hafa bein
áhrif á val þeirra sem stýra eiga
sjóðunum í stað þess að fela það
vald atvinnurekendum og verka-
Það er illa séð, segir
Gunnlaugnr M. Sig-
mundsson, að þing-
menn hafi sjálfstæðar
skoðanir utan þing-
Smáskór
/ bláu húsi við Fákafen
Sími 568 3919
Barnaskóutsala
Moonboots frá 790,990,1790
Föndur
FaKafBni 14
Simi 5Bl 2121
flokksherbergja.
lýsðhreyfíngu. Við Pétur fluttum
breytingatillögu við frumvarpið í
þessa vera og einnig breytingatil-
lögu þess efnis að lífeyrissjóðir
væru eign sjóðfélaga. Á Alþingi var
Ágúst Einarsson einn þeirra sem
harðast gengu fram í að koma í veg
fyrir að efnislegar breytingar væru
gerðar á því framvarpi sem at-
vinnurekendur og verkalýðshreyf-
ingin höfðu skrifað og afhent Al-
þingi til flýtiafgreiðslu. Ein af rök-
semdum Ágústar og annarra hags-
munagæslumanna var að aðilar
vinnumarkaðarins hefðu komið sér
saman um að hafa frumvarpið með
þessum hætti. Miðað við þá hörðu
hagsmunagæslu sem Ágúst sýndi
við afgreiðslu málsins fyiir „klúbb“
atvinnurekenda og verkalýsðhreyf-
ingar er ekki nema furða að skrifin
frá 10. febrúar sl. veki undran.
Ágúst skrifar: „Hafa
þeir [forstjórar stórfyr-
irtækjanna] einnig náð
mjög sterkri stöðu í líf-
eyrissjóðakerfinu í
samvinnu við verka-
lýðshreyfinguna.“
Ágúst sýndi einnig
mikla andstöðu á Al-
þingi við þá viðleitni
okkar Péturs að skil-
greina eignarrétt laun-
þega á lífeyrissjóðunum
og koma þar á virku
lýðræði. Þegar Ágúst
skrifar í Mbl. um sama
mál er annað upp á ten-
ingnum eins og eftir-
farandi tilvitnun í grein
hans sýnir: „Greiðslur í lífeyrissjóði
eru vitaskuld eign launþega. Það
heíur orðið samkomulag milli full-
trúa launþega og vinnuveitenda að
fara sameiginlega með stjórn þess-
ara digru sjóða en stjórnin á í raun
og vera að vera öll hjá launþegum
sem eiga lífeyrissjóðina eða fulltrú-
um þeirra." Hvoram á að trúa,
Ágústi sem á Alþingi tekur einarða
afstöðu með atvinnurekendum
gegn sjálfsforræði launþega yfir
eigin sjóðum, eða Ágústi sem
nokkram vikum síðar skrifar þann
texta sem hér er vitnað til? Svona
framkoma er móðgun við hugsandi
fólk.
Að tala tveim tungum
Til að alls réttlætis sé gætt skal
tekið fram að Ágúst er ekki eini
þingmaðurinn sem hefur farið í
gegnum sjálfan sig í lífeyrissjóða-
málinu. Nokkrir samflokksmenn
mínir voru staðnir að því sama eftir
að hafa á síðasta kjörtímabili staðið
fyrir mjög góðum tillöguflutningi
og frumvörpum á Alþingi um auk-
inn sjálfsákvörðunarrétt launþega í
lífeyrissjóðamálum. Afstaða Sjálf-
stæðisflokksins til málsins var að
vera á móti frelsi í lífeyrissjóðamál-
um. Um afstöðu þingmanna Al-
þýðubandalags þarf ekki að spyija,
sá flokkur stóð sem fyrr dyggan
vörð um hagsmuni VSI og ASI.
Þótt Ágúst sé þannig ekki eini
stjórnmálamaðurinn sem talar
tungum tveim þegar rætt er um
rétt launþega er slíkt háttalag engu
að síður ljóður í fari stjómmála-
manna og ekki til þess fallið að
auka (,,viðhalda“?) virðingu al-
mennings fyrir vinnubrögðum á Al-
þingi eða stjórnmálamönnum al-
mermt. Er það miður.
Ástæður þess að
sumir stjórnmála-
menn segja eitt í dag
og annað á morgun
eru vafalítið margar.
Sumir era einfaldlega
ósvifnir, aðrir taka til-
lit til þrýstihópa og
enn aðrir telja skyldu
sína að fylgja gagn-
rýnislaust því sem rík-
isstjórn eða meirihluti
leggur til. Aumkunar-
verðastir era þeir síð-
asttöldu, því sjálfs-
ímynd þeirra er sem
ímynd kolamokara í
vélarrúmi skips sem
keppist við að kynda ofninn en læt-
ur sig litlu varða hvort siglt er í
norður eða suður. Þegar margir
koma að afgreiðslu máls verða
menn að sjálfsögðu að taka tillit til
sjónarmiða annarra og reyna að
bræða með sér ágreining, en þing-
menn mega aldrei falla í þá gryfju,
að fela öðram að hugsa fyrir sig.
Vistarband á launþega
Morgunblaðið hefur að undan-
förnu greint frá sorglegu dæmi um
þann órétt sem leiðir af nýsettum
lögum um lífeyrissjóði. Hópur
launþega vill greiða í Lífeyrissjóð
VR en vinnuveitandi ákveður að
greitt sé í Samvinnulífeyrissjóð-
inn. Yfirgnæfandi meirihluti Al-
þingis hafnaði sjónarmiðum okkar
Péturs Blöndal um frelsi launþega
til að velja sér lífeyrissjóð. Frétt
Morgunblaðsins er frásögn af af-
leiðingum þess að Alþingi og aðilar
vinnumarkaðar slógu skjaldborg
um forræðishyggju í lífeyrismál-
um. Þeirri niðurstöðu verðum við
Pétur að una sem og aðrir sem
vilja standa vörð um rétt einstak-
lingsins til sjálfsákvörðunar um
eigin mál. Eg vil samt trúa því að
innst inni hafi margir alþingis-
menn verið sammála sjónarmiði
okkar Péturs. Það er hinsvegar illa
séð að þingmenn hafi sjálfstæðar
skoðanir utan þingflokksherbergja
og margir virðast óttast þá félags-
legu einangrun sem þeim er búin
er sýna sjálfstæði í skoðunum.
Þeir sömu mega hafa fordæmin úr
dýraríkinu i huga. Ernir fljúga
einir.
Höfundur er þingmnður Framsdkn
nrflokksins.
Gunnlaugur M.
Sigmundsson