Morgunblaðið - 02.04.1998, Qupperneq 66

66 FIMMTUDAGUR 2. APRÍL 1998
MORGUNBLAÐIÐ
Dýraglens
Smáfólk
SOME OFIT WA5
WHITE, 50ME6REEN
ANP 50ME KIND
OF ORANOE..15N T
THAT 50METHIN6?
vll
Hæ, stjóri. .. Hvað nú? Við höfðum Sumt af því var Hvernig gengur leikurinn?
tortellini í matinn í gær- grænt og sumt að því
kvöldi. var einhvern veginn
appelsínugult . . . er
það ekki merkilegt?
BREF
TIL BLAÐSINS
Kringlan 1 103 Reykjavík • Sími 569 1100 • Símbréf 569 1329
Söngkennsla
í skólum er
íslenskukennsla
Frá Guðmundi Norðdahl:
NÝ skólastefna! Þetta hefur heyrst
áður og er það af hinu góða að ein-
hverjir hugi að skólamálum. Ég held
að allir menntamálaráðherrar í
minni skólatíð hafi þurft að láta ljós
sitt skína með aðstoð nefnda, starfs-
hópa og umsagnaraðila. Gerðar hafa
verið skýrslur og ályktanir í þykkum
bunkum. Námskrár hafa verið gefn-
ar út og ræður haldnar á Alþingi og
öðrum þingum. Annað mál er fram-
kvæmdin.
Fyrir framan mig liggur eitt slíkt
plagg, það er ,Aðalnámskrá grunn-
skóla, tónmennt. Menntamálaráðu-
neytið, skólarannsóknardeild, ágúst
1976.“
Þetta er hið merkasta plagg að
mörgu leyti, en hefur aldrei komist í
gagnið nema að litlu leyti, frekar en
margt annað. Margt hefur skeð í
skólunum á þessum 22 árum og þörf
er á endurbótum.
Þarnar hefur verið tekið upp hið
virðulega nafn „tónmennt“ í staðinn
fyrir söngur, sem var áður á stunda-
skránum. Þessi pistill er skrifaður
vegna þeirrar umræðu, sem nú er í
gangi um „Nýja skólastefnu og nýjar
námskrár“.
Ég held að lítil eða engin breyting
verði á vinnubrögðum eða árangri í
mínu fagi, þ.e. tónmennt í grunnskól-
um eða (forskólum tónlistarskóla).
Þótt ný plögg verði samin eða nýjar
aðgerðir samdar, (sem sýna aðeins
að kennarar eru sífellt að læra og
miðla af lærdómi sínum og reynslu
og er það vel), þá vantar það sem
skiptir máli.
Athugasemdir
Nútímalíf snýst mjög um peninga!
Sveitarfélögin hafa tekið að sér
rekstur og uppbyggingu grunpskól-
anna og tónlistarskólanna. Ég sé
ekki að ríkisvaldinu komi málið mik-
ið við. Sá sem borgar vill að sjálf-
sögðu ráða hvernig hann ráðstafar fé
sínu. Ef þeim í ráðuneytinu dettur í
hug að nú skuli kenna ijórar stundir
vikulega í einhverju fagi í stað einn-
ar áður, getur það þýtt mikil fjárút-
gjöld o.s.frv.
Stundaskrá (viðmiðunarstunda-
skrá) er stórt orð. Til dæmis ef
ákveðið er að fjölga tímum, það er að
leggja meiri áherslu á einhverja
grein, þá kostar það peninga nema
það sé látið bitna á öðrum greinum.
Nú hefur heildarramminn stækkað
og mun jafnvel stækka meira með
tilkomu „heilsdagsskólans" og meira
svigrúm er fyrir skipulagningu á
skólatímanum. Ef söngkennslu yrðu
ætlaðar minnst þrjár stundir í viku í
sex, sjö, átta og níu ára deildunum
(sem undirritaður telur vera hið eina
rétta, sjá síðar) þá kostar það pen-
inga. Fjölga þyrfti kennurum og
auka menntun þeirra og þjálfun.
(Væntanlega í ríkisreknum stofnun-
um KHí og kennaradeildum TR.)
í fyrrnefndri námski'á tónmennta
frá 1976 er á bls. 23 minnst á hljóð-
færakennslu í grunnskólum. Þar
stendur meðal annars: „Uppeldislegt
gildi hljóðfærakennslu í grunnskóla
getur orðið mjög mikið.“
Nú er það svo, að í dag eru skóla-
hljómsveitir og skólakórar öflugasti
þáttur tónlistaruppeldis ungmenna í
landinu!
Tillögur
Samanber athugasemd um yngstu
árgangana. Minnst 3 stundir viku-
lega í söng (tónmennt). Þetta verði
algerlega og skipulega tengt og sam-
þætt móðurmálskennslu. Lögð verði
rík áhersla á orðskýringar, kenning-
ar og skilning á þeim textum sem
sungnir eru. Einnig framburð,
vinnusiðfræði og aga. Ef við Islend-
ingar viljum við halda og efla tungu-
mál okkar „íslenskuna“ þá er þetta
ein áhrifan'kasta aðferðin til þeirra
hluta, einmitt á þeim tíma, sem mál-
þroski og skilningur vex hröðum
skrefum hjá unga fólkinu. Fram-
haldið hjá efri deildum væri auðveld-
ur ef grunnurinn er góður. Um þessi
atriði er nokkuð fjallað í „Tónmennt,
námskrá 1976“ (bls. 5).
„Söngur á að vera aðaluppistaðan í
tónlistariðkun nemenda. Hann er
einkum iðkaður í tónmenntatímum
o.s.frv. bls. 15: „Sem dæmi um tengsl
tónmenntar við aðrar greinar má hér
taka móðurmálið: Eitt af megin-
markmiðum móðurmálskennslu er
að nemendur séu færir um að tala
skýrt og áheyrilega með góðum
framburði. Taltækni byggist á eðli-
legri öndun, réttri raddbeitingu og
greinilegum framburði, þáttum sem
eru einnig gi'undvallaratriði fyrir
alla söngiðkun." Einnig: „Tengsl tón-
menntar við móðurmálskennslu,
samfélagsfi-æði, myndmennt og
handmennt og íþróttir eru einna
mikilvægust...“
Eða: „Tengsl tónmenntar og ann-
arra námsgreina eru tvíþætt: Ann-
ai-s vegar meðæfíng, og er hér átt við
það að þjálfun í ákveðnum þáttum
annarrai- greinarinnai' nýtist í hinni
greininni (framburðarþjálfun í söng
hefur t.d. áhrif á framburð í mæltu
máli). I annan stað er um að ræða
beina samvinnu þar sem kennarar
beggja greina vinna saman að
ákveðnu verkefni."
Og: „Tilviljunarkennd tengsl ein
er'u ekki trygging fyrh' því að raun-
hæf uppeldisleg not verði að slíkri
samverkan námsgi'einanna.
Skilningur á orðum og hugtökum
á að vera í fyrirrúmi. Merkur ís-
lenskur rithöfundur hefur sagt að
hraðlestur ætti að banna í skólum og
er ég því að mestu samþykkur.
Tónmenntakennsla, kórar, skóla-
hljómsveitir og kennsla í tónlistar-
skólum eru undirstaðan fyrii- hina
miklu þróun tónmennta á íslandi.
Við höfum á hálfri öld þeyst yfir
mörg hundruð ára þróun annarra
Vesturlanda og teljum okkur standa
öðrum þjóðum jafnfætis á þessu
sviði í dag.
Skólahljómsveit ætti að vera í öll-
um grunnskólum! Skólakór ætti að
vera í öllum grunnskólum! Tónlistar-
skólar ættu að vera framhaldsskólar
og kenna nemendum sem skara
framúr.
GUÐMUNDUR NORÐDAHL,
Hverfísgötu 90a, Reykjavík.
Allt efni sem birtist í Morgunblaðinu og Lesbók er varðveitt í upplýsinga-
safni þess. Morgunblaðið áskilur sér rétt til að ráðstafa efninu þaðan, hvort
sem er með endurbirtingu eða á annan hátt. Þeir sem afhenda blaðinu efni
til birtingar teljast samþykkja þetta, ef ekki fylgir fyrirvari hér að lútandi.