Morgunblaðið - 11.07.1998, Blaðsíða 38

38 LAUGARDAGUR 11. JÚLÍ 1998
MINNINGAR
MORGUNBLAÐIÐ
t
Systir okkar,
KRISTÍN JÓNASDÓTTIR,
Aðallandi 3,
Reykjavík,
lést á Landakoti miðvikudaginn 8. júlí.
Útförin fer fram frá Fossvogskirkju fimmtudaginn 16. júlí kl. 15.00.
Hallgrímur Jónasson,
Auður Jónasdóttir.
t
Innilegar þakkir færum við öllum þeim sem
sýnt hafa okkur samúð og hlýhug við andlát
og útför Krissu okkar,
KRISTBJARGAR SIGURÐARDÓTTUR,
Grenigrund 28,
Akranesi.
Vinátta vermir. Guð blessi ykkur öll.
Sigurður Villi Guðmundsson, Dagbjört Friðriksdóttir,
Guðmundur Þórir Sigurðsson, Jóhanna S. Sæmundsdóttir,
Pálína Sigurðardóttir,
Sigurður Páll og Vilhjálmur Sveinn.
t
Innilegar þakkir fyrir auðsýnda samúð og hlý-
hug við andlát og útför móður minnar, tengda-
móður, ömmu og systur,
SOFFÍU G. JÓNSDÓTTUR
frá Deildartungu.
Sérstakar þakkir færum við starfsfólki Heima-
hlynningar Krabbameinsfélagsins og krabba-
meinsdeildar 11-E á Landspítalanum.
Sigurbjörg Þorsteinsdóttir, Árni Þór Sigurðsson,
Sigurður Kári Árnason,
Arnbjörg Soffía Árnadóttir,
Ragnar Auðun Árnason,
Vigdís Jónsdóttir,
Ragnheiður Jónsdóttir, Guðrún Jónsdóttir,
Hannes Jónsson, Andrés M. Jónsson.
Bentey Hallgrímsdóttir,
Aldís Einarsdóttir, Ólafur Ástgeirsson,
Sigurjón Einarsson,
Þórey Einarsdóttir,
Rósa K. Þórisdóttir,
Birgir Þórisson,
Margrét K. Björnsdóttir,
Smári Þórarinsson,
Þröstur Kristjánsson,
Ragnhildur Ragnarsdóttir
og fjölskyldur.
+
Hjartans þakkír fyrir auðsýnda samúð og
vinarhug við andlát og útför móður okkar,
tengdamóður, ömmu, langömmu og langa-
langömmu,
BJARGAR ÞÓRÐARDÓTTUR,
Tungumúla,
Barðaströnd.
Laufey Böðvarsdóttir Trausti Aðalsteinsson
Bríet Böðvarsdóttir, Einar Guðmundsson,
Unnar Þór Böðvarsson,
Jóna Júlía Böðvarsdóttir, Gunnar Óli Björnsson,
barnabörn, barnabarnabörn
og barnabarnabarnabörn.
DIETER
ROTH
+ Dieter
fæddist
Hannover í Þýska-
landi 21. aprfl 1930.
Hann lést í Basel í
Sviss 5. júní síðast-
iiðinn og fór útför
hans fram í kvrr-
Þey.
Dieter Roth, mágur
minn, fyrrverandi, er
allur. Fyrstur úr
hópnum sem böm og
tengdabörn foreldra
minna fylltu. Fyrstur til að taka
pokann sinn - og hverfa á braut.
Safnast til hóps feðra og mæðra
sinna og okkar. - Eftir er skarð. -
Svo einkennilegt og svo óvænt og
þó svo fjarskalega eðlilegt. Við,
þessi hópur, sem höfum verið
bræður og systur á allan hugsan-
legan máta, svo langalengi, höfum
átt því láni að fagna að fá öll að
verða - leyfi mér að segja - gömul.
011 afar og ömmur, einhverjir
meira að segja komið sér upp
bamabamabörnum, án þess að
skarð kæmi í hópinn, þar til nú, að
Dieter tók pokann sinn. Hann hef-
ur svo sem gert það fyrr. Verið
snöggur uppá lagið og snarbeygt í
óvænta átt. Þvert á strauminn -
móti straumnum. Kannski ekki svo
mjög óvænta, þegar hann gekk úr
Siggu-húsi. þar vom tveir sterkir
straumar sem áttu samleið en gátu
samt ekki farið saman veginn. Það
varð að bjarga því. Það breytti
engu um það, að pabbi og mamma
vom tengdaforeldrar hans. Þau
dóu frá honum en ekki öfugt. - Afi
og amma barnanna hans. Þau
börðust fyrir hann, hlúðu að hon-
um, tengdasyni sínum, eins og góð-
ir foreldrar. Og hann? Hlúði einnig
að þeim. Bar þau fyrir brjósti.
Reyndist þeim umhyggjusamur og
örlátur, var góður tengdasonur -
með Siggu og án Siggu. - Fljótlega
eftir að Dieter kom til íslands, að
athuga hvort hann gæti ekki orðið
maðurinn hennar Siggu systur
minnar, kom í ljós að það var ekki
svo einfalt fyrir hann að fá atvinnu-
leyfi hér, á þessu ískalda landi.
Hann hafði bréf uppá það, að hann
væri fullmektugur auglýsinga-
teiknari, en ég man ekki betur, en
menn snemst öndverðir gegn því
hann fengi atvinnuleyfi í grein
sinni. Þetta var meira að segja
komið fyrir ráðherradóm. það var
heitt í kolunum! - þá gekk hann
sig, hann pabbi minn gamli, uppí
ráðuneyti, á fund ráðherra, sem ég
þori ekki alveg að fara með, hver
var, og spurði hann, hvort hann
vildi heldur fá tvo afburða þegna
inn í landið, eða missa einn frábær-
an úr landi. Ráðherrann vildi held-
ur þessa tvo afburða inn í landið.
„Þá verður þú að veita Dieter, heit-
manni dóttur minnar, atvinnuleyf-
ið, hann er efni í afburðamann. Fái
hann ekki atvinnuleyfið er það
sama og reka hann úr landi, og þá
fer Sigríður dóttir mín úr landi
með honum, hún er nýkomin heim
með mjög merkilega þekkingu til
landsins og er líka efni í afburða-
mann.“ Dieter fékk atvinnuleyfið. -
Og Sigga og Dieter giftu sig
bara eins og hverjir aðrir góðborg-
arar. Sigga fór meira að segja í
þokkafullan, rauðan kjól, nælon-
sokka og háhælaða rauða skó. Og
var þá bleik bmgðið, þótti oss.
Næstum ófrávíkjanlegur stíll Diet-
ers vom hreinar línur, ekkert
prjál. Ef hluturinn
gerði sama gagn sem
ein lína, svört eða hvít,
þá var hann bara ein
lína, svört eða hvít.
Tærleiki og fegurð
einfaldleikans höfð í
öndvegi. Allir fallegu
silkikjólarnir hennar
Siggu, gullslegnir og
sá með hafæjarósun-
um. Allt í timnuna eða
í besta falli í Vetrar-
hjálpina.
Yngri mið-systkinin,
Sigga og Oddur,
bjuggu bæði í Vesturbænum með
mökum sínum og þessum nýju kríl-
um sem vom að bætast í fjöld-
skylduna. I janúar 1957 kom snar-
boralegt kríli inn í veröld Odds og
Borghildar, það var látið heita
Hilmar. Næstum 10 mánuðum
seinna hringdi Dieter í móðurstöð-
ina og tilkynnti: „Sigga búin að fá
strák“ . Krílið að tama fékk nafnið
KARL. Skelfing var það kallalegt
nafn á svo lítið kríli. Og Sigga fékk
íburðarmikið og mjög geometrískt
jámblóm á sængina. Brjóstagjafir,
pelar og bleyjur. Svefnlitlar nætur
og engin grið. Undirrituð var yfir-
bamapía á báðum bæjunum, sá
ýmislegt og heyrði margt. Enda
einkavinur systkina sinna bæði ár
og síð. Óx reyndar fljótt upp úr
embættinu sjálf, giftist manni og
tók að eignast kríli. - Allur hópur-
inn, systkinin, makar og kríli vom
síðan alltaf að koma eitthvað sam-
an eða fara eitthvert saman. Móð-
urstöðin sem var orðin „til afa og
ömmu“ var mest sótt. Þar var
alltaf hátíð í bæ. Partý vom til
skiptis á heimilum systkinanna af
öllum hugsanlegum og óhugsanleg-
um tilefnum, bæði með og án utan-
aðkomandi skemmtikrafta. Einu
sinni fóm Sigga og Dieter með
Vidda bróður og Betu mágkonu,
sem eiga sinn residens á Akureyri,
austur á Húsavík að heimsækja þá
Brettingana, fjöldskyldu Betu, og
svo þaðan áfram austur á Egils-
staði til Ingibjargar systur og
Bjama Linnet, bónda hennar. Það
var víst rosaleg stemmningsferð.
Og dró dilk á eftir sér.
Kannski var það þá sem Dieter
datt í það að veiða fisk. A.m.k. var
hann alltaf að fara norður og aust-
ur eftir þetta í alls konar svaðiltúra
með þeim mági sínum og svila. I
einum túmum austur kynnti
Bjami Linnet fyrir honum Loð-
mundarfjörð og Dieter varð svo
ástfanginn af honum, að hann bað
Siggu að setjast þar að með sér og
bömunum. Eins og þið kannski vit-
ið, þá komst þangað enginn nema
fuglinn fljúgandi og svo nokkrir
djarfir hestamenn, ef það var ekki
því betra í sjóinn. Sigga var á fullu
að byggja upp „art-þerapíið“ og sá
sig í anda verða að nátttrölli þama
í eyðifírði fyrir austan. Það varð
sem sagt ekkert úr því. En sagan
af Dieter og Loðmundarfirði var
bara rétt að hefjast, en Bjössi Roth
kann hana betur en ég. Aftur á
móti var Dieter ekkert dottinn af
baki með hús og híbýli. Straumur,
gamla fallega húsið, þar sem álver-
ið er, það var líka fysilegur kostur.
Sigga hlyti að vera til í að flytja
þangað með bú og börn. En
blessuð Sigga mín, sem mætti
alltaf ákveðna daga heim til
mömmu með alls konar poka í eft-
irdragi að þvo þvottinn í þvottavél-
inni hennar og venda manséttun-
um á skyrtunum hans Dieters og
Roth
Formáli minningargreina
ÆSKILEGT er að minningargreinum fylgi á sérblaði upplýsingar um
hvar og hvenær sá, sem fjallað er um, er fæddur, hvar og hvenær dá-
inn, um foreldra hans, systkini, maka og böm, skólagöngu og störf og
loks hvaðan útför hans fer fram. Ætlast er til að þessar upplýsingar
komi aðeins fram í formálanum, sem er feitletraður, en ekki í greinun-
um sjálfum.
bæta hnén á buxum krakkanna,
horfði til þess með hryllingi að
þurfa að fara með allt þetta drasl í
Keflavíkurrútuna og svo í strætó
vestur í bæ til mömmu mörgum
sinnum í viku. Þá fékk Dieter
brilliant hugmynd! Það vom fleiri
eyðibýli á lausu en í Loðmundar-
firði eða Straumnum. Höfði stóð
líka ónýttur og engum til gagns, að
því er virtist. Og þar kæmist öll
stórfjölskyldan fyrir með glans. Að
minnsta kosti þeir er bjuggu sunn-
an heiða. Og þannig mætti
samnýta alla kosti hverrar fjöl-
skyldu fyrir sig. Móðurstöðin ætti
gamlar og góðar græjur. Stóra
þvottavél. Fótstigna saumavél og
eitthvað fleira. Aðrir áttu bíl eða
píanó. Oddur átti rosalega flottar
hljómflutningsgræjur. Og svo
mimdu fjöldskyldumar skiptast á
við að elda og þvo upp, þvo þvotta
og skúra eina viku í einu og ætti
svo frí frá þeim störfum þess á
milli. Hvernig þessi hugmynd
gufaði upp vissi ég ekki lengi vel.
Svo datt það upp úr Siggu, ekki
alls fyrir löngu, að hún hefði sagt
Dieter að það væri svo voðalega
reimt í Höfða, en eins og menn
muna, vom reimleikarnir staðfestir
í heimsblöðunum löngu seinna að
gefnu tilefni.
Arin liðu - ekki í ládeyðu. 1965
vomm við Ragnar vomm komin til
Kölnar með Gurrý, litlu dóttur
okkar. Og Dieter, sem hafði að
undanförnu kennt við Yale-háskóla
í Bandaríkjunum og ætlaði heim til
Islands um jólin, gerði lykkju á
leið sína, átti erindi að reka á meg-
inlandi Evrópu og skrapp til okkar
í heimsókn, nokkra daga fyrir jól.
Þetta var í fyrsta skipti sem hann
kom til Þýskalands eftir að móðir
hans hafi sent hann og Wolfgang
bróður hans, vart komna á ferm-
ingaraldur, í miðju stríðinu - til
ókunnugra ættingja sinna í Sviss.
En Dieter og bræður hans vom
bomir og bamfæddir í Hannover í
Vestur-Þýskalandi og áttu „hoch-
deutsch" að móðurmáli. Vera
Roth, móðir þeirra, var þýsk, þó
með enskt blóð í æðum. Faðir
þeirra, Karl Roth, var þýskur líka,
en átti þó svissneskar rætur, ein-
hvers staðar að langfeðgatali og
dugði það til að bæði hann og hans
fjölskylda gátu kallað sig Sviss-
lendinga og áttu rétt á að setjast
að í Sviss. Eftir stríðið og miklar
hremmingar sameinaðist fjöld-
skyldan á ný og settist að í Sviss.
Þegar maður hugsar til þess á
hvaða tímum Dieter fæddist og var
að alast upp í Þýskalandi, fæddur
1930 og kveður landið 1943. Hann
er sendur með lest, einn ásamt
yngri bróður, gegnum þetta voða-
lega Þýskaland nazisma og hörm-
unga stríðsins, til Sviss, þá skal
mann ekki undra þó hann hafi ekki
treyst sér að heimsækja fósturland
sitt næstu 22 árin. Leiðin til baka
lá um svipaðar slóðir. Hann heim-
sótti foreldra sína í Sviss, fór svo
þaðan með lest til Þýskalands.
Hellti sér í þetta ferðalag með
hausinn á undan sér, krosslagðar
hendur og kragann upp. Allt í einu,
sagði hann, fann hann fyrir ein-
hverjum undarlegum létti, eins og
það hefði verið leyst af honum
spennitreyja. Fyrst áttaði hann sig
ekki á hvað hafði gerst. Svo rann
það upp fyrir honum. Allt í kring-
um hann var talað móðurmál hans.
Tungan sem hann hugsaði á, tunga
og hljómfall tilfmninga hans. í
þessi 22 ár hafði hann alltaf verið
að þýða sjálfan sig yfir á tungur
sem vom honum óeðlilegar.
í mörg ár eftir þetta átti hann
sér bólstaði í Þýskalandi, ásamt
yinnustofum og heimilum í Sviss, á
Islandi og jafnvel Englandi, ef ég
man rétt. Löngum var hann í Ba-
sel, bæði fyrir og eftir Siggu og þar
endaði vegferðin, við þýska þrí-
hyminginn, þar sem Sviss, Frakk-
land og Þýskaland blanda blóði.
Far í friði, gamli vinur og bróðir.
Blessuð sé minning þín.
- Eg bið að heilsa gömlu kyn-
slóðinni.
Sigrún Björnsdóttir.