Morgunblaðið - 07.11.1998, Page 71

MORGUNBLAÐIÐ
LAUGARDAGUR 7. NÓVEMBER 1998 71 <
BREF TIL BLAÐSINS
Hverjir hafa heimild
til þess að miðla heilsu-
farsupplýsingum?
Frá Ólafí Ólafssyni:
í FRUMVARPI til laga um gagna-
grunn á heilbrigðissviði sem lagt
var fyrir Alþingi á 123. löggjaf-
arþingi 1998-1999 segir í fyrstu
mgr. 7.gr.:
„Að fengnu samþykki heilbrigðis-
stofnana eða sjálfstætt starfandi
heilbrigðisstarfsmanna er rekstrar-
leyfishafa heimilt að fá upplýsingar,
sem unnar eru úr sjúkraskrám, til
flutnings í gagnagrunn á heil-
brigðissviði. Heilbrigðisstofnanir
skulu hafa samráð læknaráðs og
faglega stjómendur viðkomandi
stofnunar áður en gengið er til
samninga við rekstrarleyfishafa.“
Mikilvægt er að skýrt sé hverjir
það eru sem veitt geta slíkt
samþykki. Lögin um réttindi
sjúklinga nr. 74/1997 fjalla um með-
ferð heilsufarsupplýsinga og kveða
á um að heilbrigðisstofnanir eða
læknir eða annar heilbrigðisstarfs-
maður á eigin stofu varðveiti
sjúki-askrár (14. gr.). í þeim lögum
er einnig fjallað sérstaklega um
réttindi sjúklinga í tengslum við að-
gang að sjúkraskrám (15. gr.) og
formlegt og upplýst samþykki
þeirra fyrir þátttöku í vísinda-
rannsókn, í hverju hún er fólgin
ásamt rétti til að hafna þátttöku eða
að hætta þátttöku í slíkri rannsókn
(10. gr.).
Orðið starfsmaður er ekki skýrt í
lögunum um réttindi sjúklinga en
önnur gildandi lagaákvæði varpa þó
ljósi á hugtakið. Einnig er nauðsyn-
legt að skýra nánar hvað átt er við
með faglegum stjórnendum. Þar
sem fjallað er um heilsufarsgögn
eru læknar eina starfsstéttin sem
hefur óheftan aðgang að sjúkra-
ski-ám sjúklings sem þeir hafa til
meðferðar. Til mótvægis við rúma
aðgangsheimild hefur ströng þagn-
arskylda verið lögð á lækna um þau
málefni sem þeir kunna að fá vit-
neskju um í starfi sínu, sbr. 15. gr.
laga nr. 53/1988. Þagnarskyldan
fellur ekki niður við lát sjúklings.
Þá er að finna í tölvulögunum, 7. gr.
laga nr. 121/1989, almenna heimild
fyrir lækna og tannlækna til að fá
upplýsingar úr sjúkraskrá sjúklings
og jafnvel vandamanna hans séu
slíkar upplýsingar nauðsynlegar
vegna sjúklings sem þeir hafa til
meðferðar. Sambærileg aðgangs-
heimild er ekki til staðar íýi’ir aðra
heiibrigðisstarfsmenn í gildandi lög-
um.
I 7. gr. læknalaganna nr. 53/1988
segir að „Læknir getur við störf sín
notið aðstoðar annars heilbrigðis-
starfsfólks að svo miklu leyti sem
slíkt er nauðsynlegt og forsvaran-
legt vegna hæfni þess og
sérkunnáttu. Starfar það þá á
ábyrgð læknis nema að önnur lög
bjóði annað.“ Læknir getur þannig
miðlað nauðsynlegum upplýsingum
til annaiTa heilbrigðisstarfsmanna
um sjúkling sem hann hefur til með-
ferðar sé það brýnt vegna meðferð-
ar sjúklingsins og eðlilegur þáttur í
meðferð heilbrigðisstofnana.
Rétt er að vara við rýmkum
heimilda til miðlunar upplýsinga
með því að veita stórum hópi ótil-
greindra heilbrigðisstarfsmanna
heimild til slíks. Frá persónuvernd-
arsjónarmiði er heppilegast að tak-
marka slíkar heimildir eins og kost-
ur er og þá við lækna þar sem þeir
eru ábyrgðarmenn greiningar og
meðferðar, sbr. 7. gr. laga nr.
53/1988.
I reglugerð um sjúkraskrár nr.
226/1991 kemur fram að það er
læknir sem halda skal sjúkraskrá
og á sjúkrastofnunum er það yfir-
læknir sem ber ábyrgð á að svo sé
gert. Læknir skal varðveita sjúkra-
skrá á tryggum stað og þess sé
gætt að einungis þeir starfsmenn
sem nauðsynlega þurfi eigi aðgang
að sjúkraskránni. Yfirlæknir á deild
eða ódeildarskiptri stofnun ber
ábyrgð á vörslu og meðferð sjúkra-
skráa á meðan hann dvelur þar.
Forstöðumenn bera ábyrgð á
skjalavörslu sjúkraskráa.
Hverjir eru það þá sem veita öðr-
um en viðkomandi sjúklingi aðgang
að sjúkraskrá á stofnunum? Þetta
atriði er nánar skýrt í 15. gr. reglu-
gerðar nr. 226/1991. Þar segir:
Nú hefur yfirlæknir og/eða lækn-
aráð viðkomandi heilbrigðisstofnun-
ar samþykkt rannsókn sem krefst
aðgangs að sjúkraski'ám og er þá
þeim sem að rannsókn standa heim-
ill aðgangur að skrám.“ Lög um
réttindi sjúklinga og tölvulögin
kveða einnig á um að við slíkar
rannsóknir þurfi heimild siðanefnda
og tölvunefndar. Af þessu má ljóst
vera að það er yfirlæknir á deild á
meðan sjúklingur er til meðferðar
þar eða yfirlæknir stofnunar og/eða
læknaráð sem getur heimilað að-
gang að sjúkraskrám til rannsókna
eins og áætlunin er að leyfa við gerð
miðlægs gagnagrunns. Stjóm heil-
brigðisstofnunar hefur ekld heimild
til þess.
ÓLAFUR ÓLAFSSON,
landlæknir.
ÚTILÍF
raSEjöklE
GLÆSIBÆ • S: 581 2922
www.utilif.is
Audvitad reynum vid
ad setja okkur íspor kvenna
Þaö sem skilur okkur að
gerir okkur sterkari sem heild.
íslendingar eru heild ólíkra einstaklinga,
karla og kvenna, með fjölbreytta reynslu
og viðhorf.
Alþingi íslendinga hefur það höfuð-
verkefni að standa vörð um lýðræðið,
- rétt og velferð hvers íslendings.
Lýðræðið felur í sér jafnrétti
- jöfn tækifæri einstaklinga af báðum
kynjum, meðal annars til náms, starfa,
launa og ábyrgðar.
Konur eru helmingur þjóðarinnar.
Alþingi íslendinga hefur hingaö til ekki
° náð að endurspegla það hlutfall.
| Sjónarmiö beggja kynja hafa ekki náö
5 lýðræðislegu jafnvægi.
É
~ Það er þjóðinni í hag að ólíkum
^ sjónarhornum beggja kynja sé gert
o jafn hátt undir höfði.
* Þess vegna er aukin þátttaka kvenna
x í stjórnmálum haguríslensku þjóðarinnar.
Ráöherraskipuð nefnd
til aö auka hlut kvenna í stjórnmálum