Morgunblaðið - 01.06.1999, Qupperneq 12

12 ÞRIÐJUDAGUR 1. JÚNÍ 1999
MORGUNBLAÐIÐ
FRETTIR
Slökkviliðsstjóri segir slökkviliðið vanbúið verði eldsvoði í Hvalfjarðargöngrim
A borgin eða Spölur að borga
búnað fyrir slökkviliðið?
SLÖKKVILIÐIÐ í Reykjavík er
vanbúið til að fást við eldsvoða í
Hvalfjarðargöngunum, svipaðan
eldsvoðunum, sem komið hafa upp í
tvennum jarðgöngum í Ölpunum
með skömmu millibili. Hrólfur
Jónsson, slökkviliðsstjóri í Reykja-
vík, segir að göngin séu heldur
ekki nægilega vel búin; í þau vanti
betra viðvörunarkerfi og eftirlits-
myndavélar. Gísli Gíslason, stjórn-
arformaður Spalar, eiganda gang-
anna, segir að fyrirtækið hafi lagt
til við ríkislögreglustjóra að flutn-
ingur olíu, bensíns og gass um
göngin verði bannaður nema að
næturlagi. Slökkviliðinu og Speli
ber ekki saman um hvort fyrirtæk-
ið eða Reykjavíkurborg eigi að
festa kaup á nauðsynlegum búnaði
slökkviliðs vegna ganganna.
Vantar viðvörunarkerfí
og myndavélar
„Við höfum frá upphafi bent á að
okkur fínnist vanta í göngin eldvið-
vörunarkerfí og myndavélar,
þannig að hægt sé að athuga hvað
sé niðri í göngunum," sagði Hrólf-
ur Jónsson. „Það er erfitt að nýta
vifturnar í göngunum nema þetta
sé til staðar. Við teljum að þetta
auki öryggi ganganna því um leið
og eldur uppgötvaðist yrði hægt að
stöðva umferð niður í göngin. Mið-
að við núverandi aðstæður gæti
umferð, að okkar mati, haldið
áfram niður í göngin í einhverjar
mínútur."
Hrólfur sagði að tilkynni vegfar-
endur ekki strax um eld í göngun-
um sé engin trygging fyrir því að
tilkynning berist yfirleitt. „I göng-
unum eru handslökkvitæki tengd
viðvörunarkerfi og það er gert ráð
fyrir því að vegfarendur hlaupi
beint og taki handslökkvitæki og
geri þannig viðvart. Við teljum
ekki öruggt að þetta verði fyrstu
viðbrögð fólks við eldsvoða þama
niðri.“
Hrólfur segir að víða í göngum
erlendis sé að fínna búnað af því
tagi, sem hann telur nauðsynlegan,
en norskar kröfur, sem unnið var
eftir við gerð Hvalfjarðarganga,
geri ekki ráð fyrir slíku. Hrólfur
sagðist ekki vita til að ESB eða
aðrir alþjóðlegir aðilar hafí sam-
ræmdar kröfur um veggöng.
„Þetta er mjög mismunandi en er
mjög mikið í umræðunni núna,“
sagði hann.
Reykköfunarbúnaður og
farartæki óháð súrefni
Hann sagði að slökkviliðið í
Reykjavík teldi sig einnig vanbúið
gagnvart eldsvoða í göngunum en
auk slökkviliðs í hlutastarfí á Akra-
nesi er gert ráð fyrir að hringt
verði í slökkviliðið í Reykjavík
brjótist út eldur í göngunum. Hrólf-
ur segir að náttúruleg skorsteins-
virkni í göngunum beri reyk yfir-
leitt út úr þeim að sunnanverðu og
því verði að líkindum auðveldara að
koma að eldi Akranessmegin frá.
Á borgin eða Spölur að
útbúa slökkviliðið?
Hann segir að slökkviliðið hér á
landi eigi ekki reykköfunartæki,
sem dugi til reykköfunar þegar kaf-
arar þurfí að fara nokkurra kíló-
metra langa leið. Tæki liðsins dugi í
hálftíma og séu miðuð við 40-50
metra reykköfun. Til eru tæki sem
duga í nokkra klukkutíma og gera
kleift að reykkafa nokkra kíló-
metra. Auk þess segir Hrólfur að
slökkviliðið eigi ekki farartæki sem
hægt sé að nota í súrefnisleysi, en
venjulegar bílvélar stöðvast í súr-
efnisskorti vegna eldsvoða. „Menn
bjarga sér þá ekkert gangandi. Það
eru til farartæki, sem eru t.d. raf-
knúin eða án kveikju sem krefst
brennslu," segir hann.
Hrólfur sagði að þessar athuga-
semdir hefði slökkviliðið gert frá
fyrstu stundu þegar jarðgöngin
voru á teikniborðinu. Borgin teldi
ljóst að Spölur, eigandi ganganna,
ætti að bera kostnaðinn. „Það getur
ekki verið að einkafyrirtæki geti
komið og plantað niður mannvirki í
sveitarfélagi og svo eigi sveitarfé-
lagið að borga án þess að það fái
nokkra aðkomu að málinu. Það hef-
ur aldrei verið fjallað um þessi
göng af okkar hálfu. Við höfum frá
upphafi gert athugasemdir og talið
að það sé Spalar að greiða þennan
búnað. Að því tilskildu tók ég þátt í
nefnd sem var að gera aðgerðará-
ætlun til að fara eftir ef eitthvað
kæmi fyrir, en afstaða Reykjavík-
urborgar í þessu máli lá þá fyrir.“
Hrólfur kveðst hafa heyrt áætlað
að kostnaður við viðvörunarkerfi
væri um 20 m.kr. og viðlíka tala
hefði heyrst varðandi myndavéla-
kerfi, en það færi eftir því um hve
fullkomnar myndavélar væri að
ræða.
Olía og bensín flutt
að næturlagi
Gísli Gíslason, bæjarstjóri á
Akranesi og stjórnarformaður
Spalar, sagði í samtali við Morgun-
blaðið að Spölur hefði nú lagt til við
ríkislögreglustjóra að ekki verði
leyft að flytja olíu og slík efni um
göngin nema að næturlagi. „Þetta
er okkar tillaga," segir Gísli. Hing-
að til hafa verið í gildi takmarkanir
á flutningum þessara efna frá eftir-
miðdegi á föstudegi til og með
mánudegi. „Það er greinilegt að
gríðarlegt magn af olíu og bensíni
fer um þjóðvegina og í ljósi þeirrar
feiknamiklu umferðar, sem fer um
Hvalfjarðargöng, höfum við talið
ástæðu til að aðskilja þetta betur
en verið hefur. Ég á von á að við
tökum upp viðræður við þessa aðila
um framhald málsins,“ sagði Gísli.
Hann sagði takmarkanir sam-
kvæmt tillögunum miðast við olíur,
bensín og gas en ýmsar aðrar teg-
undir, t.d. spilliefni, gætu fallið þar
undir.
„Öryggismál í göngunum hafa
verið forgangsmál hjá okkur og
þetta er aðeins einn liður af mörg-
um, sem við höfum verið að skoða.“
Hann sagði að m.a. væri til skoð-
unar að koma upp nýju myndavéla-
kerfi „til viðbótar þeim myndavél-
um sem fyrir eru,“ en myndavélar
eru við munna ganganna. Þá sagði
Gísli að lögregla hefði staðið sig vel
í að fylgjast með umferðarhraða, en
það væri einhver mikilvægasta ör-
yggisvömin fyrir göngin að halda
hraða innan löglegi'a marka. „Varð-
andi viðvörunarkerfi, þá er slíkt
kerfí í göngunum en ekki með þeim
hætti, sem slökkviliðsstjórinn í
Reykjavík og brunamálastofnun
hafa nefnt. Það er verkefni upp á
tugi milljóna og hjá okkur hefur
ekki verið til skoðunar að setja það
upp, auk þess sem deildar meining-
ar eru um hvað það geri umfram
það kerfi sem þegar er fyrir hendi."
Gísli sagði að í upphafi hefði
Speli verið gert að uppfylla norska
staðla, sem hann teldi ágæta miðað
við það sem gerðist og gengi í
veggöngum í heiminum. „Við höfum
uppfyllt þá staðla fullkomlega og
gert talsvert betur, þannig að okk-
ur leiðist sá tónn sem okkur er
sendur í fjölmiðlum, aðallega frá
slökkviliðinu í Reykjavík, án þess
að þessi mál séu nokkurn tímann
rædd við okkur beint. Við hefðum
vissulega áhuga á að ræða við
slökkviliðsstjóra í Reykjavík og
heyra hans sjónarmið beint. Ég get
út af fyrir sig tekið undir með hon-
um í því, að ef slökkviliðið í Reykja-
vík er ekki nægilega búið til að eiga
við eld í Hvalfjarðargöngum, þá á
Reykjavíkurborg að sjálfsögðu að
ráða bót á því þegar í stað.“
Slökkviliðið viti hvað til þess
friðar heyrir
Gísli sagði að Spölur væri eins og
hvert annað fyrirtæki með rekstur
og því væri það borgarinnar að eiga
útbúnað fyrir slökkvilið sveitarfé-
lagsins, sem eiga að vera búin undir
það sem til þeirra friðar heyrir.
„Menn ætlast ekki til að Járn-
blendiverksmiðjan eða Áburðar-
verksmiðjan búi sig sérstaklega
þótt þar geti komið upp stærri vá
en annars staðar. En við höfum
uppfyllt öll þau skilyrði sem okkur
hafa verið sett og viljum jafnvel
gera enn betur, ef það er innan
skynsamlegra og eðlilegra marka.“
Gísli var spurður hvernig fréttir
af mannskæðum eldsvoðum í
veggöngum slægju Spalarmenn.
„Við gerum okkur fulla grein fyrir
að ef eitthvað kemur upp í líkingu
við það sem hefur gerst á þessum
tveimur stöðum í Evrópu, þá er það
afar slæmt mál. En sem betur fer
er það svo að í heiminum eru mörg
jarðgöng og umferð um sum þeirra
gríðarleg og talsvert miklu meiri en
í Hvalfjarðargöngunum. Þannig að
við teljum okkur frekar aftarlega á
áhættulistanum,“ sagði Gísli Gísla-
son.
150 daga að
vinna fyrir
sköttum
HEIMDALLUR, félag ungra
sjálfstæðismanna, afhenti Geir H.
Haai-de fjái-málaráðherra ávísun
að fjárhæð 241,6 milljarðar króna
á sunnudaginn. Var þetta gert í
tilefni skattadagsins, sem heim-
dellingar hafa neftit svo.
Skattadagurinn er sá dagur
þegar vinnu skattgreiðenda fyrir
sköttum til hins opinbera og
skyldugreiðslum til lífeyrissjóða
lýkur. Ef árinu er skipt þannig að
fólk byrji á því að borga skattin-
um áður en það getur farið að
njóta launa sinna, má segja að
launþegar hafi verið í vinnu fyrir
ríkið til sunnudags.
Skattadagurinn er fundinn út
með því að leggja saman útgjöld
ríkis og sveitaifélaga og iðgjöld
lífeyrissjóða sem voru á síðasta
ári 241,6 milljarðar króna. Verg
þjóðarframleiðsla var 585,7 millj-
arðar króna. Skattbyrði lands-
manna er því 41,2% af vergri
landsframleiðslu. Landsmenn
hafa því lokið við að borga þetta
hlutfall árslauna sinna til hins op-
inbera og unnið í alls 150 daga
fyrir því, segir ennfremur í til-
kynningunni.
Borgarbyggð
Stefán Kalm-
ansson ráðinn
bæjarstjori
BÆJARSTJÓRN Borgarbyggð-
ar samþykkti á aukafundi sl.
sunnudagskvöld að ráða Stefán
Kalmansson í starf bæjarstjóra
Borgarbyggð-
ar. Verður
gengið frá
ráðningar-
samningi við
Stefán á
næstu dögum.
Að sögn Ei-
ríks Ólafsson-
ar, bæjarrit-
ara og starf-
andi bæjar-
stjóra, mun
Stefán vænt-
anlega taka við störfum í júní eða
júlí.
Stefán Kalmansson er fæddui-
og uppalinn í Kalmanstungu í
Hvítársíðu í Borgarfirði. Hann er
viðskiptafræðingur að mennt og
er með cand merc-gráðu frá við-
skiptaháskólanum í Árósum.
Stefán hefur að undanfömu
gegnt starfi forstöðumanns fjár-
hagsdeildar Eimskips hf.
Alls sóttu 24 um starf bæjar-
stjóra í Borgarbyggð.
Norræna ráðið um
málefni fatlaðra
Steingrímur J.
Sigfússon kjör-
inn formaður
STEINGRÍMUR J. Sigfússon al-
þingismaður hefur verið kjörínn
formaður Norræna ráðsins um
málefni fatlaðra. Ráðið hélt fund í
Reykjavík á sunnudag og í gær.
Hlutverk ráðsins er að vera
stefnumótandi í málefnum fatl-
aðra á Norðurlöndum og ráðgef-
andi Norrænu ráðherranefndar-
innar í þessum málaflokki. Helstu
verkefni þess eru að stuðla að
sem mestu jafnrétti íbúa Norður-
landa, s.s. með því að bæta að-
gengi fatlaðra að menntun,
vinnumarkaði og menningarlífi.
Meðal mála sem voru til um-
ræðu á fundinum í Reykjavík
voru tillögur um að bæta mögu-
leika fatlaðra á að afla sér há-
skólamenntunar, tillaga um stöðu
fatlaðra í upplýsingasamfélaginu.
Stefán
Kalmansson