Morgunblaðið - 11.07.1999, Blaðsíða 42

^2 SUNNUDAGUR 11. JÚLÍ 1999
HUGVEKJA
MORGUNBLAÐIÐ
Móðir og barn.
Móðir Guðs
/ ••• >
ajoro
María Guðsmóðir hefur veríð lofsungin um
heim allan í tvö þúsund ár. Stefán Friðbjarn-
arson gluggar í gamalt og nýlegt Máríuvers
og veltir fyrir sér móðurhlutverki kirkjunnar
á okkar dögum.
FÁ ORÐ fela í sér dýpri eða feg-
urri merkingu en orðið móðir.
Móðir fæðir af sér líf, nærir líf,
hlúir að lífi og umvefur það kær-
leika. „Hví skyldi ég yrlq'a’um
önnur fljóð, en ekkert um þig ó
móðir góð?“ segir presturinn og
skáldið Matthías Jochumsson. I
kvæði hans, Móðir mín, segir:
Eg hefi þekkt marga háa sál,
ég hefi lært bækur og tungumál
og setið við lista lindir;
en engin kenndi mér eins og þú,
hið eilífa og stóra, kraft og trú,
né gaf mér svo guðlegar myndir.
Hvert sinn sem bam fæðist
hefur gerzt kraftaverk. Það er
því að vonum að móðurhlutverkið
skipar háan sess í mannheimi.
Kristnir menn, bæði kaþólskir og
þjóðkirkjufólk, horfa í lotningu til
Maríu Guðsmóðir, móður Guðs á
jörðu, eins og kynslóðimar hafa
kallað hana. „Allar kynslóðir hafa
sagt hana sæla,“ segir Sigur-
bjöm biskup, „blessuð hefur hún
verið, tignuð og tilbeðin. Og víst
er það maklegt og skylt, að auð-
sýna lotningu minningu hennar,
sem fæddi freisarann í heiminn,
nærði líf hans af líkama sínum,
hlúði að honum í faðmi sér,
kenndi honum, lagði á jarðneskar
varir hans fyrstu bænimar, lét
hann fyrst hafa yfir nafnið, sem
hann hann skyldi opinbera, nafn
föðurins í himninum (Coram
Deo, greinasafn 1981).“
Engin jarðnesk kona hefur
hlotið meira né fegurra lof í ljóð-
um og lögum, í söng og annarri
listtúlkun en María Guðsmóðir.
Hæfustu listamenn þjóða og kyn-
slóða hafa mært hana í tvö þús-
und ár. Það er maklegt og rétt.
Mikill fjöldi miðaldakvæða, ís-
lenzkra, er ortur Maríu móður
Guðs á jörð til dýrðar. Örlítið
sýnishom eftir Jón Pálsson Mar-
íuskáld (d. 1471):
Máríasárin
mætust bætir,
mennfáafhennar
veitist sveitum
vildust mildi
móðir þjóða
og margar bjargir.
Kári Bjamason segir í ritinu
Merki krossins, sem kaþólska
kirkjan gefúr út: „Þegar ryk
gleymskunnar hefur verið dustað
af arfi kynslóðanna mun koma í
ljós að Islendingar og María
Guðsmóðir yfirgáfu aldrei hvort
annað.“ Þessi staðhæfing er ekki
út í hött. Minna má á ýmis Mar-
íuvers á okkar öld, 20. öldinni,
m.a. eftir Stefán skáld frá Hvíta-
dal, sem sagði:
Varst þú eitt með vorri þjóð,
virtir hennar minjasjóð,
heimtást öld af himni ijóð
hneig að brjósti þínu.
Sálirbundustsinu.
Heilaga móðir, heimt þú enn,
hlífþúlandimínu.
Á öllum öldum kristninnar hef-
ur verið talað um kirkjuna sem
móður. Það er rétt og skylt. Og
við skulum enda þennan pistil
með skýringu Sigurbjöms bisk-
ups Einarssonar á móðurhlut-
verki kirkjunnar:
„Þegar sagt er, að kirkjan sé
móðir vor, liggur í augum uppi,
að með því er mikið sagt. En ekki
of mikið. Vér segjum með því, að
kirkjan fæði til lífs. Það gerir
hún. Hún fæðir trúarlífið, það
innra líf, sem er meðvitað sam-
band við Guð. Það þarf að fæðast
eins og annað líf, nærast og njóta
aðhlynningar. Og það er ekki á
færi manna að gefa það, einn er
sá, sem lífið gefur. En hann notar
mannlega meðalgöngu.“
Höfundur er fyrrverandi blaða-
maður við Morgunblaðið.
í DAG
VELVAKAJVDI
Svarað í súna 569 1100 frá 10-13
frá mánudegi til föstudags
Ráðleggingar til
sjoppueigenda
ÉG vil benda sjoppueig-
endum á að til að koma í
veg fyrir þessi sífelldu rán,
hef ég séð víða erlendis,
t.d. þar sem opið er á
kvöldin og á nóttunni, pen-
ingakassa sem eru eins og
sparikassar með rifu og
þangað eru jafnharðan allir
peningar settir í. En auð-
vitað þarf að gæta þess að
hafa næga skiptimynt. Á
kassanum er skilti þar sem
stendur að viðkomandi
starfsmaður hafi engan að-
gang að peningakassanum.
Tapað/fundið
Myndavél týndist
MYNDAVÉL týndist í
Nauthólsvík sl. laugardag.
Eigandinn saknar vélar-
innar en sérstaklega
filmunnar sem var í vél-
inni. Upplýsingar í síma
557 8466.
Mývatns maraþon
GULUR og hvítur Nike-
hlaupajakki með merki
Augans á bakinu tapaðist á
ballinu í Skjólbrekku 26.6.
sl. Finnandi vinsamlegast
hringi í síma 698 3405 eða
sendi í Gleraugnaverslun-
ina Augað, Kringlunni, 103
Reykjavík.
Gyllt kvenmannsúr
týndist
GYLLT kvenmannsúr með
perlumóðurskífu tapaðist á
göngustígnum á Seltjam-
amesi sl. þriðjudagskvöld.
Ólin er úr gulli og hvíta-
gulli. Upplýsingar í síma
567 2707 og 698 9878.
Dýrahald
Læða gefins
LÆÐA FÆST gefins
tveggja ára. Sérlega falleg
og nett. Vel vanin. Góður
kassi og klóra fylgir með.
Upplýsingar í síma
899 0257.
Kratus er týndur
KRATUS er 8 ára gamall
fressköttur og hann fór frá
heimili sínu sl. þriðjudag.
Hann er nýfluttur úr vest-
urbæ Reykjavíkur í vest-
urbæ Kópavogs, þannig að
hann ratar örugglega ekki
heim til sín. Hann er ekki
með hálsól en hann er
eymamerktur: R7H026.
Ef einhver hefur séð til
hans þá vinsamiegast
hringið í síma 564 6617 eða
861 6350.
Fjórir kettlingar
fást gefins
FJÓRIR kettlingar fást
gefins. 8 vikna gamlir.
Upplýsingar í síma
567 2783, Þórey.
Þrfr kettlingar
fást gefins
ÞRÍR kettlingar fást gef-
ins. Kassavanir. Upplýs-
ingar í síma 5518391 eða
862 8174.
SKÁK
Umsjón Margeir
Pétursson
Staðan kom upp á
Frankfurt-West at-
skákmótinu um mán-
aðamótin. Tölvuforritið
FRITZ6 hafði hvítt og
átti leik gegn ung-
versku stúlkunni Júditi
Polgar (2.675). Forritið
fann að sjálfsögðu mát-
ið á broti úr sekúndu:
43. Hxb7+! - Kxb7
(Hægt var að tefja
mátið lengur með
43. - Kd6, en þá
er stysta leiðin
þannig: 44.
Hd8+! - Rxd8
45. Da6+ - Rc6
46. Da3+ - Rb4
47. Dxb4+ - Kc6
48. Db6 mát) 44.
Da6+ og Júdit
gaf skákina, því
það er stutt í
mátið.
HVÍTUR mátar
i sex leikjum.
AUÐVITAÐ eru ein-
hveijir vankantar á
íbúð sem kostar ekki
meira en þetta.
Víkverji skrifar...
Flugþjónamir svonefndu eru
helsta andlit - fulltrúar - Flug-
leiða út á við. Þetta rann enn einu
sinni upp fyrir Víkverja á heimleið
hans frá Lundúnum sl. fimmtudags-
kvöld. Þennan dag var nefnilega af-
ar heitt í höfuðborg Bretaveldis svo
svitinn hreinlega lak af fólki hvort
heldur sem var utan eða innan dyra.
Átti þetta líka við um þá Islendinga
og aðra flugfarþega sem staddir
voru í fyrstu álmu Heathrow-flug-
vallar að bíða eftir flugi til íslands.
Það er því ekki að undra þótt tekið
hafi að gæta ólundar meðal fjöl-
margra farþega umrætt kvöld upp
úr kl. átta þegar skjáir flugstöðvar-
innar héldu algjörlega aftur af sér
varðandi upplýsingar um komu
Flugleiðaþotunnar, hversu mjög
sem nálgaðist áætlaðan brottfarar-
tíma kl. 21:05.
Rífiega níu komu loks upplýsing-
ar á skjáinn þess efnis að farþegar
ættu að búa sig til brottfarar og
halda að ákveðnu hliði eins og lög
gera ráð fyrir. Er þangað var kom-
ið, hvar engin veitingaaðstaða var,
var síðan tilkynnt að seinkun hefði
orðið á fluginu og vélin myndi nú
halda í loftið kl. 21:50. Slík seinkun
er auðvitað aldrei til vinsælda fallin,
en allra síst í kvöldflugi og ofan á
bættist óhagræði af því að tilkynna
ekki seinkunina í tíma, svo fólk
hefði meira tíma í aðalsölum flug-
stöðvarinnar í stað þess að sitja í
svitakófi í fjarlægum hliðarsal og
láta sér leiðast.
xxx
egar nýleg og glæsileg þota
Flugleiða loks tók sig upp af
flugvellinum var klukkan að ganga
ellefu að staðartíma og seinkunin
orðin rúmur klukkutími. Það er því
óhætt að fullyrða að skapið hafi ver-
ið tekið að síga í einhverjum farþeg-
anna, enda allar áætlanir um heim-
komu fyrir miðnætti flognar út í
veður og vind. Sú ólund breyttist þó
á undraskömmum tíma, að minnsta
kosti hjá Víkverja og sessunautum
hans ókunnugum, er flugþjónamir
tóku að sinna farþegum sínum af
stakri prúðmennsku og alúð. Alúð
sem Víkverji kynnist ekki á ferðum
sínum með erlendum flugfélögum,
hvemig svo sem á því stendur.
Flugþjónamir í umræddri ferð,
tveir karlar og þrjár konur, virtust
sér meðvitandi um óhagræði seink-
unarinnar og þann næstum óbæri-
lega hita sem plagað hafði farþeg-
ana áður en út í flugvélina var kom-
ið. Allténd bar öll þjónusta þeirra
og viðmót því glögglega vitni að nú
skyldi bætt fyrir seinkunina með
mannlegri hlýju og í tilfelli Víkverja
er óhætt að segja að sú viðleitni
þessa prýðisfólks hafi hitt rækilega
í mark.
xxx
*
Askömmu tíma komst ferðalang-
urinn allténd í hið prýðilegasta
skap, kominn með dagblöðin í fang-
ið og lesturinn hafinn. Einhverjir
em kannski ekki undrandi þar sem
blaðamaður á í hlut, en Víkverji tel-
ur mikilvægara í flugi til Islands að
fá blöðin en mat. Maturinn má bíða,
lesturinn ekki. Svo einfalt er það.
En svo kom maturinn, ágætlega bú-
inn að íslenskum sið, og á litlum
sjónvarpsskjám sem komu niður úr
loftinu mátti sjá ágæta dagskrá.
Flugleiðir hafa greinilega tekið upp
á því að blanda saman eigin dagskrá
með auglýsingum, fræðsluefni og
gamanþáttum úr sjónvarpi í bland
við kvikmyndir og er það ágætis ný-
breytni frá þeirri einhæfni sem
gætti oft er aðeins ein kvikmynd
var á boðstólum. Raunar var um-
rædd dagskrá ágætlega heppnuð en
jafnframt furðulega saman sett.
Þannig fór ágætlega í Víkverja að
kynnast starfsemi flugfélagsins,
fylgjast með stuttum gamanþætti
og þar á eftir prýðilegri breskri
gamanmynd. En að sama skapi
þótti honum aldeilis fráleitt að vera
boðið upp á stuttan fræðsluþátt um
endurvinnslu sorps (hvorki staður
né stund) ellegar auglýsingu nýja af
ferðamannalandinu Islandi þar sem
sýndar voru myndir af öllu því
fræga fólki sem látið hefur svo lítið
að kíkja hingað til lands í heimsókn.
Efnislega var boðskapur auglýsing-
arinnar eitthvað á þessa leið, eftir
öll myndbrotin: Þau hafa komið til
Islands, verður þú næstur? - Vík-
verji leyfír sér að efast um áhrifa-
mátt slíkra auglýsinga og fullyrðir
jafnframt að í engu öðru landi yrðu
þær framleiddar.
xxx
Breska gamanmyndin hitti þó
heldur en ekki vel í mark hjá
Víkveija og oftsinnis skellti hann
upp úr. Að sjá og heyra einhvern
með heyrnartól taka hlátursdýfur
upp úr engu hlýtur að vera furðu-
legt, en flugþjónar og aðrir gestir
létu sér hvergi bregða. Flestir
gestanna nutu þess raunar að fá
sér kríu í fluginu en í tilfelli Vík-
veija sá dagskrá sjónvarpsins og
frábær þjónusta flugþjónanna til
þess að flugið tók undraskamman
tíma og var yfirstaðið áður en hann
vissi af.
Eftir furðulega og raunar afar
klaufalega lendingu vélarinnar á
Keflavíkurflugvelli hljómuðu töfra-
orðin: Góðir farþegar, velkomin
heim. Þessi setning er mjög ofar-
lega á vinsældalista Víkverja og
hefur oft kætt hann óstjómlega eft-
ir veru hans erlendis. Kemur þar
enn í hlut flugþjónsins að bjóða far-
þega sína velkomna heim og kveðja
þá er þeir ganga frá borði. Ef ein-
hver hefði gert á því vísindalega
rannsókn hefði sá hinn sami komist
að því að geð farþeganna umrætt
kvöld var snöggtum skárra eftir
flug en fyrir það. Allt vegna þess að
flugþjónamir, þessi andlit Flug-
leiða, stóðu sína vakt og gerðu allt
til að bæta fyrir seinkun og óhag-
ræðið af hennar völdum. Það tókst
þeim svo sannarlega.