Morgunblaðið - 26.08.1999, Blaðsíða 44

'44 FIMMTUDAGUR 26. ÁGÚST 1999
MORGUNBLAÐIÐ
MINNINGAR
+ Guðný Péturs-
dóttir, ljósmóðir
og hjúkrunarkona,
fæddist á Stóra-
steinsvaði í Hjalta-
staðaþinghá á Hér-
aði 27. maí 1901.
Hún lést á hjúkrun-
arheimilinu Sunnu-
hlíð 18. ágúst síð-
astliðinn. Foreldrar
hennar voru Elísa-
bet Steinsdóttir frá
Brúnavík í Borgar-
firði eystra og Pét-
ur Sigurðsson frá
Fögruvík í Jök-
ulsárhlíð. Foreldrar Guðnýjar
bjuggu á Geirastöðum í Hróars-
tungu nærfellt 20 ár. Þar ólst
Guðný upp ásamt systkinum
sínum, þeim Halldóri rithöf-
undi, Sigrúnu húsfreyju og
Runólfi mjólkurfræðingi..
Árið 1928 giftist Guðný
Sveini Olafssyni, f. 8. mars
1900 í Sandprýði á Eyrar-
bakka, d. 21. janúar 1993. For-
eldrar hans voru hjónin Sigríð-
ur Jónsdóttir hús-
freyja frá Seglbúð-
um í Landbroti og
Ólafur Ólafsson,
söðlasmiður frá
Syðri-Steinsmýri í
Meðallandi. Þriggja
ára að aldri var
Sveinn tekinn í fóst-
ur af Þórunni Jó-
hannesdóttur og
Andrési Jónssyni í
Geitavík í Borgar-
firði eystri. Guðný
og Sveinn bjuggu í
Borgarfirði eystri í
15 ár, lengst af í
Geitavík. Árið 1943 fluttust þau
að Snælandi í Kópavogi og
stunduðu þar hefðbundinn bú-
skap allt til ársins 1973. Guðný
og Sveinn eignuðust tvö börn.
Þau eru: 1) Elísabet, maki Skúli
Ingvarsson, d. 22.7. 1987. Synir
þeirra eru: Sigurður, maki
Margét Guðmundsdóttir, eiga
þau þrjú börn og tvö barnabörn.
Sveinn, maki Steinunn Péturs-
dóttir, eiga þau þrjú börn og tvö
barnabörn. Skúli, maki Birna
Guðbjartsdóttir, eiga þau þrjár
dætur. 2) Pétur Þröstur, fyrri
maki var Sigríður Vilborg
Guðmundsdóttir. Börn þeirra
eru: Vilmar, maki Guðríður
Elsa Einarsdóttir, eiga þau tvo
syni. Guðný, maki Guðmundur
Maríusson, eiga þau einn son
en fyrir átti Guðný eina dóttur
með Einari Steinssyni. Guðrún,
maki Benedikt Guðmundsson,
eiga þau fjögur börn. Þórunn,
maki Páll Kolbeinsson, eiga
þau þrjár dætur. Seinni kona
Péturs er Dollý Nilsen.
Guðný útskrifaðist sem ljós-
móðir frá Ljósmæðraskóla ís-
lands 22 ára gömul og starfaði
að því Ioknu sem ljósmóðir í
Fljótsdal í eitt ár. Hún lærði síð-
an hjúkrun við Akureyrarspít-
ala og réðst að því loknu til
hjúkrunarstarfa á Borgarfjörð
eystri sem hún gegndi til ársins
1943. Eftir að Guðný og Sveinn
fluttust að Snælandi starfaði
Guðný að búskap ásamt manni
sínum. Síðustu æviárin naut
Guðný umönnunar á hjúkrunar-
heimilinu Sunnuhlíð í Kópa-
vogi.
Útför Guðnýjar fer fram frá
Kópavogskirkju í dag og hefst
athöfnin klukkan 15.
GUÐNY
' PÉTURSDÓTTIR
■>
„Við þökkum þér fyrir allt sem
þú hefur verið okkur.“ Þessi orð
prestsins við kistulagningu ömmu
okkar, Guðnýjar Pétursdóttur,
höfðu sterk áhrif. Enginn sem við
þekkjum hefur verið jafn mörgum
jafn mikið og hún. Hún var en
reyndi ekki að vera, hún gaf en
krafðist ekki gjafa.
Guðný amma og Sveinn afí
bjuggu lengst af á Snælandi í
Kópavogi og í túnfætinum reistu
>börn þeirra heimili sín. Við barna-
börnin ólumst því upp í nánu sam-
býli við afa og ömmu. Á þessum
sveitabæ í Kópavogi var unaðsreit-
ur fyrir börn að alast upp. Við feng-
um bæði með okkur sveitalífíð, bú-
skapinn og allt sem honum fylgir en
vorum samt steinsnar frá því sem
borg og bær bjóða uppá. Það sem
hinsvegar stendur uppúr þessu öllu
er að hafa fengið að vera í nánu
sambýli við afa og ömmu alla daga,
allan ársins hring.
Afi og amma voru ólík að skap-
gerð og voru ekki endilega alltaf
sammála um hvemig hátta skyldi
verkum. Þau báru hinsvegar mikla
virðingu hvort fyrir öðru og höfðu
díomið sér upp verkaskiptingu sem
bæði voru sátt við. Heimilið á
Snælandi var mjög gestkvæmt,
sumir rétt litu inní kaffi, eins og
öskukarlamir sem komu einu sinni í
viku, aðrir komu og dvöldu áram
saman. Þeir sem dvöldu lengst vora
gjarnan þeir sem einhverra hluta
vegna áttu undir högg að sækja.
Þeim var tekið opnum örmum, og
urðu þátttakendur í lífínu á
Snælandi. Alltaf umgekkst amma
þetta fólk af fullri virðingu og aldrei
var þeim sem minna máttu sín hall-
mælt. Það stóð aldrei illa á þegar
einhver þurfti á aðstoð að halda.
Hinsvegar fór amma ekki fögram
orðum um þá sem beittu aðra mis-
> rétti í krafti stöðu sinnar eða valda.
Það var sama á hvaða aldri við
voram, amma var alltaf mjög stór
þáttur í okkar lífí, kynslóðabil kom
aldrei til. Þegar maður var lítill fór
maður í faðminn mjúka og hún las
fyrir mann Gvend Jóns. Þegar við
höfðum aldur til réð hún okkur í
kaupavinnu. Tóku þá við skyldur í
hænsahúsinu og barátta við arfa í
rófubeðum sem þó óx ávallt jafn-
harðan. Við fengum síðan sjálf til
umráða eitt rófubeð og því ríflegan
haustbónus þegar Óla kaupmanni í
-Jíýóp var seld uppskeran. Enn bætt-
íst síðan á bankabókina þegar afí
lagði inn lambsverðið í sláturtíðinni.
Minnisstæðar era leikhúsferðirn-
ar, þá setti amma uppí sig tennurn-
ar og fór með alla hjörðina í Þjóð-
leikhúsið. Að loknum þessum ferð-
um sagði afí gjaman sögur af því
Jjegar hann sem ungur maður söng
-#vo fallega á leiksýningum á Borg-
arfirði eystri að konur tárfelldu.
Hann dró ekkert úr þessum lista-
frekum sínum, kímdi og tók í nefið.
Á unglingsáranum, þegar stundum
gat verið erfítt að átta sig á lífinu
og tilveranni, var hvergi betri stað-
ur til en eldhúsið hjá ömmu. Orðin
sem sögð vora vora þá kannski ekki
svo mörg en rólegheitin, randalína
og mjólkurglas höfðu góð áhrif.
Þegar við lítum til baka og velt-
um fyrir okkur hvað það hafí verið
sem gerði ömmu að svona sterkri
konu og mikilvægri þeim sem hún
kynntist er erfítt að benda á eitt
fremur öðra. Hún var sátt við sitt,
fann gleði í sjálfri sér og sínum
nánustu, öfundaðist ekki út í aðra
og var alltaf tilbúin að gefa af sér
án þess að ætlast til borgunar. Allt
þetta var einhvern veginn samofið í
viðhorfi hennar og athöfnum.
Langri ævi er lokið og hvíldin
kærkomin. Við fáum aldrei full-
þakkað það sem þú varst okkur en
geram það best með því að reyna
að fara eftir því sem þú kenndir
okkur með orðum þínum og athöfn-
um.
Vilmar, Guðný, Guðrún
og Þórunn.
I dag verður jarðsungin heiðurs-
konan Guðný Pétursdóttir, sem
lengst af bjó á Snælandi við Ný-
býlaveg ásamt manni sínum Sveini
Ólafssyni, og bjuggu börnin þeirra,
Elísabet (Stella) og Pétur í næstu
húsum ásamt sínum fjölskyldum.
Var oft fjölmennt og glatt á hjalla í
eldhúsinu á Snælandi. Þangað var
gott að koma og allir velkomnir,
stórir og smáir.
Frá því ég man eftir mér hefur
nafna mín, en þannig talaði ég alltaf
um hana, verið mér afar kær, sem
og móður minni, alla tíð, en þær
voru fóstursystur, og hefur hún oft
óskað þess að hún hefði æðruleysi
Guðnýjar fóstursystur sinnar.
Aldrei gleymi ég eftirvænting-
unni þegar ég var krakki og jólin
nálguðust, og von var á pakka frá
nöfnu minni, sem aldrei brást og
oftast vora pakkarnir fleiri en einn,
og alltaf eitthvað fallegt og
skemmtilegt, því það var nú ekki
svo fjölbreytt sem fékkst þá og
allra síst í litlum plássum úti á
landi. Ég man líka eftir fyrstu
páskaeggjunum sem ég fékk, þá
átta ára gömul, hafði aldrei séð
slíkt fyrr. Nína systir var þá á
Snælandi hjá nöfnu minni og
Sveini, og sendu þær mér hvor sitt
eggið, og Rúna það þriðja. Þetta er
alveg ógleymanlegt.
Eftir að ég varð fullorðin og
eignaðist fjölskyldu komum við
alltaf að Snælandi þegar við voram
á ferðinni fyrir sunnan, og minnast
börnin mín þess hversu gott var að
koma þangað. Alltaf var farið beint
í búrið að sækja þeim ís og kók og
fleira góðgæti.
Eitt haust var ég í þrjá mánuði í
skóla í Reykjavík, og fór ég þá
stundum seinnipartinn til nöfnu
minnar og borðaði hjá henni kvöld-
mat, þann besta súrmat sem ég hef
fengið. Hún átti líka alltaf heimsins
bestu gulrófur, sem hún ræktaði
sjálf.
Elsku nafna mín, síðastliðið
haust komum við til þín í Sunnu-
hlíð, ég, mamma, Nína systir og
Sigga dóttir hennar. Þetta var í síð-
asta sinn sem ég sá þig, og er þetta
okkur öllum ógleymanleg stund.
Við Jói, bömin okkar og mamma,
þökkum þér fyrir öll þín elskuleg-
heit við okkur alla tíð og biðjum
Guð að blessa minningu þína og
óskum þér velfarnaðar í nýjum
heimkynnum.
Elsku Stella, Pétur og fjölskyld-
ur, innilegar samúðarkveðjur frá
okkur til ykkar allra. Megi minning
hinnar mætu konu ylja okkur öllum
um hjartaræturnar.
Þín nafna
Guðný Elfsabet Kristjánsdóttir.
í dag er til moldar borin Guðný
Pétursdóttir sem lengi bjó með
manni sínum Sveini Ólafssyni á ný-
býlinu Snælandi í Kópavogi. Eg
kynntist Snælandsfólkinu sumarið
1958 þegar fjölskylda mín fluttist til
landsins og við urðum nágrannar
Guðnýjar, systkina hennar, maka
þeirra, barna þeirra og barnabarna.
Öll þessi merka ætt, frá Borgarfirði
eystra, bar mikla umhyggju fyrir
nágrönnum sínum og tengdist okk-
ur vináttuböndum. Við mátum mik-
ils kosti þessarar stóru fjölskyldu
og fór íljótt að þykja afar vænt um
þau öll. Það var mikið lán að kynn-
ast viðlíka fólki. Þarna fluttum við
inn í lítið samfélag sem vart gat
verið betra fyrir barnafjölskyldu.
Þessari stórfjölskyldu var um-
hyggja fyrir börnum í blóð borin.
Það var sem sjálfsagður hlutur að
börnin fengju að leika sér á túnun-
um og taka þátt í búskapnum. Þeg-
ar ákveðið var að fyrsti smíðavöllur
landsins skyldi settur upp í Kópa-
vogi var það auðsótt mál að hann
fengi að vera á hluta Snælandsjarð-
arinnar.
Mesta hátíð ársins á eftir jólun-
um var þegar kúnum var hleypt út á
vorin. Undirbúningurinn hófst þeg-
ar Guðný, tígulega klædd í spari-
kápu og með finan hatt, fór niður í
bæ með Stellu að afla fanga í „belju-
boðið“. Börnin á Snælandstorfunni
og nokkur komin lengra að vissu
hvað til stóð. Þau fengu sér sæti
uppi á þaki hænsnahúss og sátu þar
sem í stúku í leikhúsi. Eftir að kýrn-
ar höfðu slett úr klaufunum færði
Guðný börnunum gos og meðlæti.
Góðgerðir biðu alltaf í eldhúsinu hjá
Guðnýju, þetta eldhús tengdist í
hugum okkar sögu Kópavogs.
Guðný og Sveinn vora áhugasöm
um uppbyggingu Kópavogs, stofn-
un sérstaks hrepps 1948 og síðar
kaupstaðar 1955. Árið 1946 var í
þessu eldhúsi fyrsti kjörstaður í
Kópavogi og búi’ið var kjörklefinn.
Við sátum iðulega yfír austfu’skum
veislumat í eldhúsinu hennar Guð-
nýjar og þar var gaman að vera
þegar rifjaðir voru upp atburðir frá
bernskutíma þess samfélags sem
nú er stærsti kaupstaður landsins.
Guðný var á marga lund sérstök
kona, hún minnti mig oft á himin-
tunglin, gat orðið fjarlæg eins og
tunglið, en svo þegar hún brosti
varð hún heit og hlý eins og sólin.
Þeim sem kynntust Guðnýju varð
fljótt ljóst að þar fór kona sem gott
var að leita til. Sjálf var hún ekki
margmál um eigin tilfinningar og
bar harm sinn vel á sorgarstund-
um. Guðný var mikil fjölskyldukona
og það var bætandi að fylgjast með
hve hún unni börnum sínum og
barnabörnum og umhyggju hennar
fyrir þeim öllum.
Ég, maðiu’inn minn og börn
minnumst Guðnýjar með hlýju og
sendum fjölskyldu hennar samúð-
arkveðjur.
Svandís Skúladóttir.
Guðný Pétursdóttir frá
Snælandi í Kópavogi er dáin. Hún
var dóttir Péturs á Geirastöðum
en Geirastaðir voru næstysti bær í
Tungu á Héraði. Landinu milli
fljótanna eins og Runólfur bróðir
hennar kallaði Tunguna. Guðný
var 98 ára, þegar hún dó. Systkini
hennar: Sigrún, Halldór og Run-
ólfur eru öll horfín. Foreldrar
þeirra vora Pétur sonur Sigurðar í
Fögruhlíð og Elísabet Steinsdóttir
frá Brúnuvík í Borgarfirði eystra.
Geirastaðaheimilið var ekki auð-
ugt að veraldlegum auði en þar
ríkti glaðværð og væntumþykja.
Pétur var hestamaður, tónlist-
arunnandi, lítill búmaður en
skyggn. Guðný erfði ófreskigáfuna
frá föður sínum en dugnað og bú-
vit móður sinnar. Hún lærði ljós-
móðurstörf og hjúkrun í Reykjavík
og á Akureyri og vann um tíma hjá
Steingrími Matthíassyni lækni.
Eftir hjúkrunarnámið á Akureyri
voru Guðnýju boðin hjúkrunar-
störf á Borgarfirði eystra. Og þar
festi hún ráð sitt. 1928 giftist Guð-
ný Sveini Ólafssyni, Skaftfellingi
frá Seglbúðum. Sveinn hafði ungur
verið tekinn í fóstur til Geitavíkur
af Þórunni Jóhannesdóttur - þeirri
sömu Þórunni, sem ól Jóhannes
Kjarval upp. I ágætu viðtali við
Erling Davíðsson ritstjóra á Akur-
eyri í Aldnir hafa orðið, segir Guð-
ný:
„Við höfðum bæði kindur og kýr
í Geitavík. Eg var mikið fyrir
skepnur og maðurinn minn stund-
aði sjósókn og var mikil skytta.“
Eftir nokkurra ára dvöl á Borgar-
firði lá leiðin í Snæland í Kópavogi.
Þá jörð keyptu þeir Runólfur og
Sveinn og þar tóku þau við allstóru
svína- og hænsnabúi. Á Snælandi
bjuggu þau, Sveinn og Guðný, til
ársins 1973.
Segja má um öll Geirastaða-
systldnin, að þau hafi verið mjög
vel gefin, félagslynd og áhugamál
þeirra margvísleg. Á Snælandi var
oft fjölmenni - ef ekki af börnum -
þá af Austfirðingum og fleira fólki
og veitingar voru sannarlega ekki
skornar við nögl. Sveinn spilaði t.d.
lomber við Magnús Á. Árnason, son
hans og Þorstein Valdimarsson
vikulega. Það var mér mikil gæfa
að kynnast þessu fólki. Einn vetur
bjó ég hjá Sigrúnu, þegar hún var á
Bergstaðarstrætinu. Hjá Runólfi
og Sollu settist ég að; þegar þau
vora í „Himnaríki“ á Álfhólsvegin-
um og tíður gestur eftir það á
þeirra heimili. Til Halldórs og
Svövu lá leiðin oft og hjá Guðnýju
og Sveini var ég um tíma, þegar
fyrsta bók mín var í smíðum.
Eins og áður segir var Guðný
Pétursdottir mikill miðill en flíkaði
því lítið. En það kom fyrir að hún
ræddi þessi mál og lýsti sambandi
sínu við dáið fólk. Fyrir mig voru
það ógleymanlegar stundir. At-
hyglisvert fannst mér hve virðing
þessa fólks fyrir dýrum var mikil.
Kettir voru t.d. jarðaðir með við-
höfn. Halldór hélt ræðu yfir Br-
andi og Guðný bjó sig þá uppá og
Halldór mætti með pípuhatt. Það
var óneitanlega mikil reisn yfir
þessum frumbyggjum Kópavogs.
Sveinn og Guðný áttu tvö börn,
Elísabetu og Pétur. Barnabörnin
era mörg. Við Elísabet sendum öll-
um aðstandendum samúðarkveðj-
ur. Megi Guðný Pétursdóttir og
Sveinn Olafsson hafa það sem best
hvar sem þau eru nú niðurkomin.
Hilmar Jónsson.
MARÍA
JÓNSDÓTTIR
+ María Jónsdótt-
ir fæddist á
Læk í Olfushreppi
15. nóvember 1907.
Hún lést á Landspít-
alanum 14. ágúst
sfðastliðinn og fór
útför hennar fram
frá Fríkirkjunni í
Reykjavík 24.
ágúst.
Þei, þei og ró.
Þögn breiðist yfir allt.
Hnigin er sól í sjó.
Sof þú í blíðri ró.
Við höfum vakað nóg.
Værðar þú njóta skalt.
Þei, þei og ró.
Þögn breiðist yfir allt.
Frá langömmu fengum
við spOabakteríuna.
Alltaf þegar fjölskyld-
an kom saman eða við
heimsóttum langömmu
var spOað, sjöspOakap-
all, manni, kani eða
rommý.
Síðustu árin var
amma orðin þreytt og
við vitum að núna líður
henni vel. Hún hefur
fengið góðar móttökur
hjá látnum ástvinum,
sérstaklega Ólafi
langafa, Lilju, Björgu
og Palla afa.
Agnes, Erla, fris, Kristín
og fjölskyldur.
(Jóhann Jónsson)
í dag kveðjum við systurnai-
langömmu okkar, Maríu Jónsdótt-
ur. Amma var 91 árs gömul en það
var hægt að ræða við hana um allt
milli himins og jarðar, meira að
segja áhyggjur og vandamál ung-
lingsáranna, sem er meira en hægt
er að segja um marga þá sem yngri
eru.
Við eigum margar góðar minn-
ingar um langömmu, sérstaklega
meðan hún bjó á Grettisgötunni. Á
Grettisgötunni fengum við
möndluköku, eða „langömmuköku".
Inni í svefnherbergi var dóta-
kassinn sem margir hafa skoðað.
Amma María kvaddi okkur hinn
14. ágúst. Ég gleymi aldrei þegar
ég var lítil stelpa og fór í heim-
sóknirnar til hennar ömmu Maríu
minnar. Það var alltaf eitthvað
gómsætt í boði. Kakan með bleika
kreminu var ömmu-Maríu-kakan.
Maður átti líka sérstakt glas hjá
henni. Hún var yndisleg amma og
var alltaf svo glaðleg og hress
þegar maður labbaði inn um dyrn-
ar hjá henni. Við áttum margar
góðar stundir saman og hlógum
mikið.
Ég minnist hennar í hjarta mínu.
Klara, Óskar og Lísbet Stella.