Morgunblaðið - 18.11.1999, Síða 28

MORGUNBLAÐIÐ
? ■
28 FIMMTUDAGUR18. NÓVEMBER 1999
Ný
símanúmer
Skiptiborð
540 1900
fax 540 1910
Leitarstöð
ÚRVERINU
Samfylkingin leggur fram tvö þingmál tengd sjávarútvegi
Utlendingar geti fjárfest
í íslenskum fískiðnaði
5
o
540 1919
fax 540 1920
Minningarkort
540 1990
Upplýsingar um beint innval eru
á vef félagsins: xvww.krabb.is
Krabbameinsfélagið
ÞINGMENN Samíylkingarinnar
hafa lagt fram tvö þingmál sem
tengjast sjávarútvegi. Annars vegar
er um að ræða breytingu á lögum
um stjórn fiskveiða þess efnis að
sveitarfélögum verði heimilt að óska
tilboða í byggðakvótann. Hitt er um
fjárfestingu útlendinga í fiskiðnaði
með það að leiðarljósi að sömu
reglur gildi um allan fiskiðnað.
Fyrsti flutningsmaður er Svanfríð-
ur Jónsdóttir en meðflutningsmenn
eru Sighvatur Björgvinsson, Jó-
hann Arsælsson og Lúðvík Bergv-
insson.
I greinargerð með frumvarpi til
laga um breytingu á lögum um fjár-
festingu erlendra aðila í atvinnu-
rekstri nr. 34/1991 kemur fram að
almennt eigi sömu reglur að gilda
um fískiðnað og annan iðnað hvað
varðar fjárfestingu útlendinga en
ekki er gert ráð fyrir breytingum á
HAGKAUP
Meira úrval - betri kaup
lögum um útgerð. „Samkvæmt gild-
andi lögum um fjárfestingar er-
lendra aðila er þeim heimilt að eiga
óbeinan hlut í íslenskum sjávarút-
vegi og ekki gerður greinarmunur á
veiðum og vinnslu nema að því er
varðar tiltekna vinnsluþætti,“ segir
í greinargerðinni. „Þekking er-
lendra aðila á Islandi, hvort sem um
er að ræða aðila í matvælafram-
leiðslu eða fjárfesta, er lítil en mest-
ar líkur á að þekking þeirra tengist
sjávarútvegi í einhverri mynd.
Heimild til beinnar þátttöku í fiskið-
naði gæti því laðað að aðila sem síð-
ar, eða jafnframt, vildu gerast þátt-
takendur í öðrum matvælaiðnaði.
Nú háttar þannig til að erlendir
aðilar geta keypt físk á innlendum
mörkuðum en mega ekki taka þátt í
vinnslu hans nema að mjög tak-
mörkuðu leyti. Breyting í þá veru að
heimilt yrði að fjárfesta beint í fisk-
vinnslu þýddi því ekki útflutning
hráefnis miðað við reynslu okkar
heldur gæti sú skipan mála eflt
frekari vinnslu hérlendis."
Mörg rök
í greinargerðinni eru nefnd mörg
rök fyrir því að gera breytingu á
lögunum.
„Óeðlilegt er að mismuna iyrir-
tækjum í matvælaiðnaði eftir því í
hvaða grein þau eru.
Mörg dæmi eru um fjárfestingar
erlendra aðila í íslenskum atvinnu-
rekstri og slík eignaraðild hefur
orðið íslensku atvinnulífi til styrkt-
ar.
Það hefur lengi verið stefna
stjómvalda að fá erlenda aðila til að
fjárfesta meira í íslensku atvinnulífi.
Það hefur helst gengið í stóriðju
hingað til en hættulega lítið verið
um fjárfestingar í öðrum greinum.
Eignatengsl íslendinga og út-
lendinga í fiskvinnslufyrirtækjum
geta örvað markaðsstarf og leitt til
nýsköpunar.
Fisidðnaðurinn gæti sótt sér
áhættufé og yrði þá ekki eins háður
erlendu lánsfé.
Samstarf við erlenda aðila með
þátttöku þeirra í uppbyggingu fisk-
iðnaðar á Islandi færi fram fyrir
opnum tjöldum og skv. eðlilegum
leikreglum.
íslendingar hafa fjárfest mikið í
sjávarútvegi erlendis. Sú þróun er
sterk að fyrirtæki verði til þvert á
landamæri ef atvinnurekstur og
þjóðfélag hafa hag af.
Heimild til beinna fjárfestinga og
þátttöku í fiskiðnaði geta verið lykill
að frekari fjárfestingum í öðrum
greinum. Þá geta orðið til hliðarfyr-
irtæki vegna nýrra umsvifa.
Lagabreyting sem þessi mundi
styi’kja samkeppnisstöðu Islands."
Fram kemur að ekki sé verið að
skylda aðila til að aðskilja veiðar og
vinnslu þó óbreytt lög gildi um út-
gerðarþáttinn heldur sé verið að
bjóða upp á valkost á löglegan hátt.
„I núgildandi lögum eru eftirtaldar
vinnsluaðferðir þegar undanþegnar
sérstökum takmörkunum: reyking,
súrsun, niðursuða, niðurlagning og
umpökkun afurða í neytendaum-
búðir eða frekari vinnsla afurða til
að gera þær hæfari til dreifingar,
neyslu eða matreiðslu. Ef frumvarp
þetta yrði að lögum yrði jafnframt
heimilt að erlendir aðOar fjárfestu í
frystingu, söltun, herslu, bræðslu
og mjölvinnslu.“
Augljóst réttlætismál
Svanfríður segir í samtali við
Morgunblaðið að breytingin sé aug-
ljóst réttlætismál. Hún sé til þess að
einfalda hlutina og gera þessa teg-
und iðnaðar aðgengilegri til fjár-
festinga.
„Það er fullkomlega óeðlilegt að
löggjöfin um fjárfestingar erlendra
aðila skuli vera svo flókin og óskýr
þegar kemur að iðnaði að ákveðnir
hlutar fiskvinnslunnar séu undan-
þegnir en ekki aðrir. Ef við viljum
laða erlent fjármagn að þá er númer
eitt að löggjöfin sé skýr.“
Sveitarfélögum verði heimilt að
óska tilboða í byggðakvótann
I frv. til laga um breytingu á
bráðabirgðaákvæði XXVI í lögum
nr. 38/90 um stjóm fiskveiða er lagt
til að setningin „Skal þeim úthlutað
í samráði við viðkomandi sveitar-
stjómir," í 1. gr. orðist svo: „Skal
þeim úthlutað í samráði við viðkom-
andi sveitarstjómir sem geta ákveð-
ið að aflaheimildimar verði boðnar
út, enda renni andvirði þeirra til
uppbyggingar atvinnumála í við-
komandi sveitarfélagi."
I greinargerð er vitnað í reglur
Byggðastofnunar íyrir úthlutun
byggðakvóta og tillögur Vestur-
byggðar, sem Byggðastofnun hafn-
aði. „Það er vandaverk að úthluta
hlunnindum eins og ókeypis kvóta
án þess að vekja upp tortryggni og
einhveijar deilur. Til þess era hags-
munimir einfaldlega of miklir. Það
er því rétt að sveitarstjómir eigi
þann möguleika að bjóða kvótana út
enda útboð löngu viðurkennd aðferð
þegar vinna þarf tiltekin verk eða
deila út takmörkuðum gæðum. Því
er hér lögð til sú breyting að sveit-
arfélög geti ákveðið að aflaheimildir
verði boðnar út, enda renni andvirði
þeirra til uppbyggingar atvinnu-
mála í viðkomandi sveitarfélagi.
Jafnframt má rökstyðja nauðsyn
þess að sveitarfélög með fábreytt
atvinnulíf fái með þessum hætti
stuðning til þess að byggja sig upp á
öðram sviðum, ekki síst í ljósi þess
að m.a. vegna tæknibreytinga hefur
störfum i fiskvinnslu verið að fækka
á undanförnum áram og er gert ráð
íyrir að sú fækkun haldi áfram á
næstu áram. Þeim stöðum sem í
meginatriðum hafa byggst á sjávar-
útvegi er því nauðsynlegt að
breikka atvinnugrandvöll sinn ef
þau eiga að halda í fólkið og veita því
góð lífskjör."
Fyrirmynd í Alaska
Svanfríður segir að úthlutun
byggðakvótans hafi sýnt óréttlætið,
sumir fái gæðin ókeypis en aðrir
verði að kaupa þau á markaði. „Eg
hef heyrt þær viðbárar að lögin
heimili ekki að þessi kvóti sé boðinn
upp en til að eyða allri óvissu hvað
það varðar ákvað ég að flytja þetta
framvarp."
Hún segir að nálgun Vestur-
byggðar skipti líka miklu máli. „Mér
er sagt að í Alaska þar sem viðhafð-
ur hefur verið byggðakvóti sé and-
virði kvótans nýtt að stóram hluta
til að mennta fólkið í byggðunum,
mennta það til að takast á við þær
breytingar sem era að verða í at-
vinnulífinu þar eins og hér. Mér
finnst skiljanlegt að sveitarstjórnir
á íslandi horfi til hins sama.“
Hjá okkur eru Visa- og Euro- raðsamningar ávísun á staðgreiðslu
húsgögn
Ármúla 8 - 108 Reykjavík
Sími 581-2275 «568-5375 «Fax 568-5275