Morgunblaðið - 19.11.1999, Blaðsíða 46

46 FÖSTUDAGUR 19. NÓVEMBER 1999
■Y4>.-wwí-nunMuvoK ot )Iuda«tjto»i
MINNINGAR
MORGUNBLAÐIÐ
OiUAjtDrilDnOM
Lýðveldis-
skatturinn
/
Skattleggja ber rúmmál sérhvers Is-
lendings á hverju ári og nota þá fjár-
muni til kynninga á íslenskri menn-
ingu erlendis.
Tímabært er að hugað
verði að nýjum tekju-
öflunarleiðum fyrir
ríkissjóð. Petta er
ekki síst nauðsynlegt
til að unnt reynist að standa
með þjóðlegri reisn að kynning-
um á íslenskri menningu erlend-
is. Sátt ríkir enda um það í þjóð-
félaginu að íslensk menning sé
algjörlega einstök og að Islend-
ingum beri skylda til að kynna
hana með öllum tiltækum ráðum
fyrir öðrum þjóðum, sem ekki
hafa notið sömu blessunar. Má
því ætla að íslenskir launamenn
taki fagnandi auknum álögum í
nafni menningarinnar, „lýðveld-
isskattinum" svonefnda.
Umfangsmikil kynning á ís-
ifiitUADE lenskri menn-
VRinUKr jngu hefur
T~~7 verið ákveðin
I'X££ í vesturheimi
a næsta ari í
tilefni landafundaafmælisins. A
sama tíma verður útlendum
mönnum sem hérlendum boðið
að njóta dásemda íslenskrar há-
menningar í sjálfri Reykjavík,
sem verður ein „menningar-
borga“ Evrópu. íslensk menning
verður kynnt á heimssýningu og
þá er ekki að efa að athygli
heimsbyggðarinnar mun mjög
beinast að íslensku þjóðinni er
ríkiskirkjan efnir til veglegra
hátíðarhalda til að fagna 1000
ára kristni í landinu. Samtals
munu íslenskir skattgreiðendur
reiða fram tæpar tvö þúsund
milljónir króna vegna þessara
hátíða til dýrðar menningunni
og frelsaranum.
Við þetta bætast síðan nokkr-
ar sérlega vel heppnaðar land-
kynningar á þessu ári t.a.m. ráð-
stefnan „Konur og lýðræði", sem
vakti gríðarlega athygli um heim
allan og varpaði ljóma á íslenska
menningu og þá djúpstæðu virð-
ingu fyrir mannréttindum, sem
einkennir lífið í lýðveldinu. Að
auki hefur forseti íslands, herra
Ólafur Ragnar Grímsson, verið
óþreytandi við að kynna menn-
ingarþjóðina einstöku í norðri og
er þess að vænta að hann fjölgi
enn frekar dvalardögum sínum
erlendis í þeim tilgangi.
Fram hefur komið í máli ráða-
manna og fólks, sem fengið hef-
ur verið til að stýra menningar-
kynningum í vesturheimi, að
þær upphæðir, sem varið verði í
þessu skyni, séu í raun smáaur-
ar. Til rökstuðnings var nefnt að
Norðmenn, sá léttvægi þjóð-
flokkur, hygðust skjóta upp
flugeldum í þeim menningar-
lausa höfuðstað, Ósló, fyrir 750
milljónir króna við næstu ára-
mót.
Því blasir við að aukinna fjár-
veitinga er þörf ef takast á að
tryggja að bandarískar geim-
ferjur beri framvegis nöfn merk-
ustu manna Islandssögunnar
líkt og lagt hefur verið til.
Mikilvægt er að kynningar-
starfinu verði fram haldið og að
hvergi verði gefið eftir í íslensku
menningarsókninni um heim all-
an. Þótt öruggt megi heita að
Island og íslensk menningar-
afrek verði á hvers manns vör-
um í Bandaríkjunum og Evrópu
eftir kynningamar um-
fangsmiklu á næsta ári blasir sú
óhugnanlega staðreynd við að
víða um heim hafa heilu þjóðirn-
ar enga hugmynd um tilvist Is-
lendinga og framlag þjóðarinnar
til menningarsögunnar. Því er
óhjákvæmilegt að efnt verði
einnig til kynninga í þeim hlut-
um heims, sem hingað til hafa
ekki notið þeirrar gæfu að fá að
kynnast Islendingum og ís-
lenskri menningu. Menningar-
fulltrúar gætu stjórnað því starfi
úr svæðisbundnum menningar-
miðstöðvum í helstu borgum
jarðarkringlunnar auk þess sem
nýta ber nýja tækni til fullnustu.
Óneitanlega kemur á óvart að
ekki skuli hafa verið rætt um að
koma á fót „heimsþjónustu" (e.
,,Worldservice“) til að miðla ís-
lenskri menningu um internet
og gervihnetti.
Allt kostar þetta peninga og
þeirra þarf að afla með skipuleg-
um hætti. Því er hér lagt til að
nýr nefskattur verði lagður á
þjóðina og að hann nefnist „lýð-
veldisskatturinn“. Hugsunin að
baki skatti þessum er einföld.
Allir íslendingar, stórir sem
smáir, taka upp rými í lýðveld-
inu. Þar sem rými er takmörkuð
auðlind er bæði sjálfsagt og eðli-
legt að fyrir notkun þess sé
greitt. Því ber að mæla rúmmál
sérhvers íslendings á hverju ári
og skattleggja það pláss, sem
viðkomandi tekur í lýðveldinu.
Kosturinn við þennan skatt er
sá að upphæðin hækkar í réttu
hlutfalli við aldur og tekjur við-
komandi. Menn og konur hafa
tilhneigingu til að hlaða á sig
velferðarístrum og góðærislend-
um eftir því sem árin líða og af-
koma viðkomandi fer batnandi.
Um leið hækkar skatturinn en
fer jafnframt lækkandi er ald-
urinn sækir á, tekjur minnka og
þegnarnir taka að skreppa sam-
an og rýrna. Skatturinn nær
hins vegar út yfir gröf og dauða
þar sem menn halda vitanlega
áfram að taka upp rými í lýð-
veldinu eftir að jarðlífinu lýkur.
Með þessu móti er í senn unnt
að skattleggja afkomendur við-
komandi á hverju ári - nokkuð
sem erfðafjárskatturinn megnar
því miður ekki að gera - og jafn-
framt hvetja til þess að líkams-
hulstrum manna verði tortímt í
eldi eftir að þeir hafa safnast til
feðra sinna. Þannig væri unnt að
draga verulega úr því landrými,
sem fer undir kirkjugarða og
nýta það með skynsamlegri
hætti t.a.m. undir pizzugerðar-
hús og bílastæði. Skortur á bíl-
astæðum við skólabyggingar er
líkt og alkunna er alvarlegasti
vandinn, sem við er að glíma í
menntamálum þjóðarinnar og
gæti „lýðveldisskatturinn" þann-
ig beinlínis orðið til að létta ung-
um Islendingum gönguna eftir
menntabrautinni. Fer vel á því
enda ræðir þar um fólkið, sem
halda mun uppi kynningu á ís-
lenskri menningu erlendis í
framtíðinni.
Hafa ber í huga að „lýðveldis-
skatturinn" myndi vekja veru-
lega athygli erlendis og treysta
stöðu íslands sem menningar-
legs stórveldis með hnattrænar
skuldbindingar.
JÓHANNES
ÓLAFSSON
+ Jóhannes Ólafs-
son fæddist í
Reykjavík 1. júní
1950. Hann lést á
heimiii sínu í
Reykjavík 9. nóvem-
ber siðastliðinn.
Foreldrar hans voru
Ólafur Gísli Jóhann-
esson stýrimaður, f.
23.9. 1917, d. 19.2.
1959, og Nanna
Gestsdóttir húsmóð-
ir, f. 14.7. 1925, d.
27.9. 1993. Systkini
Jóhannesar eru: 1)
Oddný Ólafsdóttir
Frederiksen túlkur, f. 22.7.1948,
maki Jens Frederiksen tónlistar-
maður, búsett í Danmörku. 2)
Gestur Ólafsson stærðfræðing-
ur, f. 19.11. 1952, maki Monika
Gudrun Kuss húsmóðir, búsett í
Bandaríkjunum. 3) Elín Þor-
gerður Ólafsdóttir læknir, f.
30.7. 1953, maki Grétar Ottó Ró-
bertsson læknir, búsett í Svíþjóð.
4) Jóna Ólafsdóttir hjúkrunar-
fræðingur, f. 4.2. 1955, maki
Látinn er góður vinur minn Jó-
hannes Olafsson. Hann var nýfa-
rinn að ganga, þegar ég kynntist
honum fyrst. Yndislegur glókollur,
óvenju skýr og hlýr drengur, sem
unun var að umgangast. JJngur
missti Jóhannes föður sinn, Ólaf Jó-
hannesson, sem fórst með vitaskip-
inu Hermóði. Þetta var ungum
sveini þungt og snöggt áfall. Jó-
hannes ólst upp með móður sinni og
systkinunum sjö, en afi hans fluttist
til þeirra á heimilið til þess að létta
undir með ekkjunni ungu og til þess
að taka þátt í uppeldi og umönnun
þessara mörgu ungu barna.
Jóhannes var frábær námsmaður
og tók mikinn þátt í félagslífi skóla-
systkina sinna fram undir tvítugs-
aldur, enda virtust honum flestar
leiðir færar þá. En eftir stúdent-
spróf var eins og heilladísirnar yfir-
gæfu hann og við tóku erfiðir tímar.
Helgi Valdimarsson
verkfræðingur,
búsett í Kópavogi.
5) Yngvi Olafsson
læknir, f. 3.11.1956,
maki Hrafnhildur
Ásta Þorvaldsdóttir
viðskiptafræðingur,
búsett í Reykjavík.
6) Óttar Olafsson
landfræðingur, f.
3.11. 1956, maki
Sigríður G. Valdi-
marsdóttir kennari,
búsett í Kópavogi.
Systir þeirra sam-
feðra er Bjarney
Kristín Ólafsdóttir sjúkraliði, f.
31.12.1946, búsett í Reykjavík.
Jóhannes lauk stúdentsprófi
frá Menntaskólanum í Reykjavík
árið 1971 og stundaði síðan ýmis
störf. Átti hann við langvarandi
veikindi að stríða og dvaldi síð-
ustu æviár sín á sjúkrahúsum.
títför Jóhannesar verður gerð
frá Grensáskirkju í dag og hefst
athöfnin klukkan 15.
Hann átti æ erfiðara með að fóta sig
í tilverunni þrátt fyrir mikið ástríki
og stuðning móður sinnar og systk-
ina og reyndar stórfjölskyldunnar
allrar.
Nú ertu sofnaður, elsku Jói minn,
en þér fylgja góðar hugsanir okkar
allra, sem áttum samleið með þér.
Ragnhildur Ingibergsdóttir.
Jóhannes Olafsson er látinn.
Þegar við hittumst fyrst sat hann
hljóður í stærðfræðitíma og ég var
kennarinn. Hvergi var svar að hafa
og ég spurði hann. Já, sagði Jó-
hannes og hann vissi. 10 árum síðar
hittumst við aftur og ég stóð í her-
berginu hans með víðáttumiklum
bókahillum, fullum af bókum sem
hann hafði allar lesið. Um þær
mundir kom Ragna Freyja oftar í
það herbergi og sat að spjalli og
KRISTÍN
G. FENGER
+ Kristín G. Feng-
er fæddist í
Reykjavík 18. febr-
úar 1930. Hún lést á
Landspítalanum 13.
nóvember síðastlið-
inn. Foreldrar henn-
ar voru hjónin Guð-
mundur Guðjónsson,
kaupmaður í
Reykjavík, f. 19. júní
1894, d. 3. septem-
ber 1961, og Anna
María Gísladóttir,
húsmóðir í Reykja-
vík, f. 18. mars 1893,
d. 10. aprfl 1981.
Systkini Kristínar eru Karítas, f.
19. desember 1917, d. 26. ágúst
1997, Guðjón Aðalsteinn, f. 6.
janúar 1921, Borghildur, f. 8.
febrúar 1925, og Hildigunnur, f.
18. janúar 1936, d. 26. júní 1936.
Kristin giftist 2. apríl 1955 Geir
Uirich Fenger verslunarmanni,
f. 10. maí 1924. Foreldrar Geirs
voru hjónin John Fenger stór-
kaupmaður og Kristjana Zoéga
Fenger húsmóðir.
Börn Geirs og Krist,-
ínar eru 1) Pétur UI-
rich, f. 3. janúar
1956, kvæntur Sigr-
únu Guðmundsdótt-
ur Fenger, f. 12. maí
1958, og eiga þau
þijú börn: tílfhildi,
Geir Torfa og Kri-
stjönu. 2) Anna Kri-
stín, f. 23. mars
1958, gift Steinari
Jónssyni, f. 5. sept-
ember 1962. Barn
hennar er Kristján
Geir. 3) Ida Hildur,
f. 23. aprfl 1961, gift Skafta Jó-
hannssyni, f. 2. maí 1960. Barn
hennar er Tinna Björk og börn
þeirra eru Kristín Dagbjört, Geir
Ulrich og Anna María.
Kristín vann ýmis störf utan
heimiiis en lengst af hjá Vélsmið-
junni Héðni.
títför Kristínar fer fram frá
Fossvogskirkju í dag og hefst at-
höfnin klukkan 10.30.
Elsku mamma, ég kveð þig með
söknuði. Kallið þitt kom svo snöggt
og er ég ekki búin að átta mig á því
að þú mundir kveðja okkur svona
fljótt, en vegir Guðs eru órannsak-
anlegir. Þú varst svo hlý og sterk
og gafst mér og systkinunum svo
mikinn kærleik. Alltaf varstu til
staðar fyrir okkur systkinin og síð-
an bamabömin þegar þau fóra að
koma.
Missir pabba er mikill eftir öll
ykkar hjúskaparár og vora þið svo
samrýnd og miklir félagar.
Elsku mamma mín, minningarn-
ar streyma um hug minn á þessum
tímamótum, sem að ég geymi í
hjarta mínu og vil ég þakka þér
fyrir.
Eg þakka þau ár sem ég átti
þá auðnu að hafa þig hér,
og það er svo margs að minnast,
svo margt sem um hug minn fer.
Þó þú sért horfinn úr heimi,
ég hitti þig ekki um hríð,
þín minning er Ijós sem lifir
og lýsir um ókomna tíð.
Eg sendi þér kæra kveðju,
nú komin er lífsins nótt,
dokaði síðan í eldhúsinu hjá henni
Nönnu, móður hans. Kannski
Ragna Freyja hafi þá orðið hans
fyrsti málverkakaupandi. Fá voru
æviárin sem aðskildu okkur og at-
vikin höguðu því svo til að við hitt-
umst oftar og ferðuðumst stundum
saman á sumri og vetri. Það er
margt sem ég hef ekki íhugað svo
mjög og oft var það einmitt að Jó-
hannes gat sagt já og hann vissi og
stundum hafði hann brotið málið
svo til mergjar að hann þurfti að
doka við í útskýringum og gæta
þess að viðmælandinn hrasaði ekki
í einstigi slóðarinnar.
Um árabil kom hann oftar í
heimsókn. Hann tók eldhúsið okkar
í gegn, teiknaði skýringarmyndir
með kennslugögnum fyrir Rögnu
Freyju. Hann útbjó fróðleiksrit fyr-
ir hann Davíð okkar, barn hússins,
og fyrir 10 áram færði hann okkur
6. eintak bókarinnar sinnar, Vegar-
brún, sem er myndskreytt, gjör-
hugsuð ljóðabók á nær 100 síðum,
útgefin í 50 eintökum - sumt skrif-
aði ég í flýti - sagði hann. Málverkið
hans, Rómverskur hestur, var í
öndvegi hússins og frísaði til hans
þegar hann birtist. Hugurinn fer til
gleðilegra og gefandi stunda. Með-
an styrkur hans var meiri kom
hann í sumarferðir til fjalla og í
vetrarferðir í Þórsmörk. Álltaf voru
það skemmtilegar ferðir. Stundum
var endalaus blíða og dásamleg til-
vera og stundum blotnuðu menn í
vetrarslarki. Hin sérstæðu lögmál
ferðalaga losa okkur öll úr hinum
daglega fjötri og við færumst nær
einhverjum sameiginlegum kjama
þegar við njótum þess að vera sam-
an, skynja það sem fyrir augu ber
og hrökkva í sama gírinn þegar
þröskuldur er í vegi. Fjær höfum
við verið næstliðna tíðina og ekki
föram við fleiri fjallaferðir nema
þegar þær fomu fylla hugann.
Jóhannes átti sér forvitni um
hina hinstu för - þá sem hann nú
hefur í lagt og ef hans trú reynist
honum rétt hefur hans sífrjói ofur-
hugur viðunandi viðfangsefni.
Inn í rósemi þessarar hinstu
ferðar fylgja Jóhannesi hjartans
kveðjur okkar og þakkir fyrir allar
tegundir okkar félagsskapar sem
veitt hefur lífi okkar marga dýpt.
þig umvefji blessun og bænir,
ég bið þess þú sofir rótt.
Þó svíði sorg mitt hjarta,
þá sætt er að vita af því,
þú laus ert úr veikindum viðjum,
þín veröld er björt og ný.
(Þ.S.)
Elsku pabbi, megi Guð styrkja
þig í sorginni. Eg bið góðan Guð að
geyma þig og varðveita, elsku
mamma mín.
Þín dóttir,
Anna Kristin.
Elsku amma okkar. Við þökkum
fyrir allar samverastundirnar sem
við áttum. Við kveðjum þig með
orðunum sem þú sagðir alltaf við
okkur í hvert sinn sem við fórum
frá Lynghaganum: „Guð blessi þig,
varðveiti og annist alla tíð.“
Vaktu, minn Jesú, vaktu í mér,
vaka láttu mig eins í þér,
sálin vaki þá sofnar líf,
sé hún ætíð í þinni hlíf.
Legg ég nú bæði líf og önd
ljúfi Jesú, í þína hönd,
síðast þegar ég sofna fer
sitji Guðs englar yfir mér.
(Hallgrímur Pétursson)
Tinna Björk, Kristín Dagbjört,
Geir Ulrich og Anna María.
Við systurnar urðum harmi
slegnar þegar móðir okkar hringdi
síðastliðinn laugardagsmorgun og
sagði okkur frá láti Kristínar syst-
ur sinnar. Kiddý, eins og hún var
ávallt kölluð, var ein af þessum
hornsteinum sem við áttum á
Lynghaganum, auk Kæju, hinnar
móðursystur okkar, sem einnig er
látin. Þama höfðu þær allar syst-
umar þrjár reist sér heimili ásamt
eiginmönnum sínum. A þeim árum
var Lynghaginn nafli alheimsins.
Við minnumst ótal margra ljúfra