Morgunblaðið - 19.12.1999, Page 42

42 SUNNUDAGUR 19. DESEMBER 1999
MORGUNBLAÐIÐ
MINNINGAR
+ Gunnar Skapta-
son fæddist á Ak-
ureyri 5. apríl 1915.
Hann lést á Land-
spitalanum 9. desem-
ber síðastliðinn. For-
eldrar hans voru
Halldór Skaptason,
aðalbókari Lands-
símans, f. 20. október
1880, d. 25. júní 1960
og Hedvig Friðriks-
dóttir Skaptason, f.
Wathne, f. 16. ágúst
1890, d. 21. nóvem-
ber 1965. Systir
Gunnars var Elisabet
Bjarnason, f. 6. febrúar 1913, d. 28.
október 1990, hennar maður var
Jón Á. Bjarnason verkfræðingur, f.
28. mars 1911, d. 11. febrúar 1981.
17. desember 1945 giftist Gunn-
ar, Ullu-Lill Skaptason f. Ohlén,
frá Gotlandi í Svíþjóð, f. 12. desem-
ber 1922, d. 15. mars 1989. For-
A morgun kveðjum við tengdaföð-
ur minn, Gunnar Skaptason, sem lést
á Landspítalanum hinn 9. desember.
Gunnar var einn af þessum mönn-
um sem hafði lifað tímana tvenna og
alltaf var gaman að hlusta á sögumar
sem hann sagði um æsku sína og
uppvaxtarár.
Hann hafði búið bæði á Akureyri
og í Reykjavík. Svo fór hann til
Kaupmannahafnar að „stúdera" og
bjó einnig um tíma í Svíþjóð, þar sem
hann kynntist konunni sinni, Ullu,
sem flutti svo heim með honum til Is-
lands.
Gunnar var skorinn upp við botn-
langabólgu fjögurra ára á Akureyri,
var þá sóttur á böram heim og borinn
á sjúkrahús, þar sem hann lá í marg-
ar vikur eftir uppskurð, með „dren“
og allt tilheyrandi sem fylgdi aðgerð-
um frá þessum tíma.
Gunnar var í Kaupmannahöfn í sjö
ár, bjó hann þá hjá móðursystur
sinni, sem var gift Dana.
Hann var í Kaupmannahöfn í
stríðinu og 1943 flúði með bát ásamt
gyðingum frá Kaupmannahöfn til
Sviþjjóðar að nóttu til. Hann var á leið
heim til Islands, en flentist í Svíþjóð, í
tvöár.
Hann starfaði sem tannlæknir á
Gotlandi, þar sem hann hitti Ullu
sína. Faðir Ullu, Orvar, hafði nú ekki
verið hrifinn af því að dóttir sín gift-
ist íslenskum manni í fyrstu, og er
Gunnar kom að biðja um hönd henn-
ar i fyrsta skipti, sagði Orvar nei. En
Gunnar sagðist mundi koma aftur. I
seinna skiptið þegar hann kom, var
honum boðið í mat, og á boðstólum
voru meðal annars ansjósur, og
Gunnar borðaði allt, haus og beina-
garð. Það þótti Orvari svo tilkomu-
mikið, að vfldngurinn frá íslandi fékk
jáyrði strax.
Gunnar var mikill tungumálamað-
ur og talaði frönsku reiprennandi, þó
svo að hann hefði aldrei dvalið þar
langdvölum. Þegar við Bjössi bjugg-
um í Marseille, komu Ulla og Gunnar
oft í heimsókn til okkar. Þá notaði
hann tungumálakunnáttu sína
óspart, og kom öllum á óvart ekki síst
frönskum vinum okkar, þar sem
Gunnar kunni málshætti og orð, sem
Frakkar voru jafnvel löngu hættir að
nota.
Núna í seinni tíð, var Gunnar far-
inn að ræða um það að hann vildi nú
fá að fara, hann vildi alls ekki verða
allt of gamall. Við vorum fegin að
hann þurfti ekki að liggja veikur
lengi, og það hefði hann ekki viljað
heldur. Þannig að þessi jól dansar
hann með henni Ullu sinni annars
staðar og þau geta haldið upp á
brúðkaupsdaginn sinn, og afmælið
hennar saman aftur, eftir 10 ára að-
skilnað.
Hildur.
Aðeins örfáar h'nur til þess að
kveðja ástkæran tengdaföður minn
sem nú er látinn. Hann hefur nú
kvatt þetta jarðneska líf, eftir stönd-
um við hin, minningarnar hrannast
upp, söknuðurinn er sár en við erum
eldrar hennar voru
Orvar Ohlén, stór-
kaupmaður á Gotlandi
í Sviþjóð, f. 20. apríl
1891, d. 5. mars 1970
og Martha Ohlén, f.
18. desember 1892 d.
3. mars 1984. Börn
Gunnars og Ullu: 1)
Gunilla Hedvig, f. 29.
janúar 1947, tann-
læknir, maki: Jón Jón-
asson, f. 24. desember
1947. Þau skildu. Börn
þeirra: a) Helena, f.
1972, b) Tómas, f.
1974, c) Sara, f. 1981.
Sambýlismaður Gunillu er Kri-
slján Kristjánsson, f. 13. mars
1940, tannlæknir. 2) Hallgunnur
Martha, f. 13. september 1948,
markaðsstjóri. Börn hennar eru: a)
Sigurður Gunnar, f. 1970, b) Eva
Úlla, f. 1974, c) Ríignar, f. 1976, d)
Linda Björk, f. 1985. Hallgunnur
þakklát fyrir að hafa þó fengið að
hafa hann svona lengi á meðal okkar.
Þegar tengdamóðir mín lést fyrir
um 10 árum urðu mikil kaflaskipti í
lífi okkar allra. Það var honum og
okkur öllum mikill missir. En hann
stóð sig með prýði. Maður, sem hafði
notið ástríkis og þjónustu eiginkonu
sinnar um alla tíð, eins og tíðkaðist
hjá þeirri kynslóð sem hann til-
heyrði, gat meira en okkur hafði
grunað. Allt í einu gat hann eldað
mat, meira að segja boðið gestum í
mat, tekið til, straujað og ýmislegt
fleira sem tilheyrir hinu hefðbundna
heimilishaldi. Þetta var ótrúlegt. Allt
gerði hann þetta með sinni „stóísku
ró“ og það var stutt í húmorinn hjá
honum. Já, það eru eflaust fáir sem
ekki hafa fengið hreyft við hlátur-
taugunum við að heyra marga af
hans ógleymanlegu bröndurum. Og
hvað með það, þó hann segði suma
þeirra oft og mörgum sinnum. Þeir
áttu orðið sinn sess í hjarta okkar og
verða örugglega oft í minnum hafðir.
Já, hann var búinn að skapa sér
nýtt heimili í Seljahlíðinni, en það
var eins og heilsan vildi ekki fylgja
með. Eg þykist vita að hann var
ágætlega sáttur við að kveðja þenn-
an heim, en eftir situr söknuðurinn
um að fá ekki lengur að hitta hann,
að bjóða honum í mat, taka á móti
honum í forstofunni, taka frakkann
hans, húfuna og stafinn sem alltaf
fór á sinn stað. Nýjustu fréttir af
ýmsum atburðum og hinum í fjöl-
skyldunni hafði hann jafnan á tak-
teinum. Fréttir af honum sjálfum
voru aukaatriði og aldrei kvartaði
hann.
Takk fyrir allt og allt.
Hvfl þú í friði.
Gerður Hannesdóttir.
Elsku afi.
Við kveðjum þig með sárum sökn-
uði en uppfull af minningum um allar
þær frábæru stundir sem við höfum
átt með þér undanfarin ár. Þú hefur
spflað stórt hlutverk í lífi okkar þar
sem þú hefur eytt miklum tíma á
okkar heimili ásamt því sem þú hefur
oft komið með íjölskyldunni í
skemmtileg ferðalög.
Okkur er minnisstæður maður
sem oft hefur þóst vera eldri og
meira gamaldags en hann var í raun
og veru. Undir fussi og svei-i hefur
þú hlegið að bröndurum okkar sem
þú þóttist hneykslaður yfir og tekið
þátt í undarlegum uppátækjum sem
fæstir hefðu haft húmor fyrir. Sjálfur
hafðir þú einn besta húmor sem við
höfum vitað. Það tók reyndar nokk-
um tíma að læra að meta hann og
stundum heyrðum við sömu brandar-
ana aftur og aftur, en í minningunni
átt þú ófá gullkorain sem hafa fallið í
samtölum okkar.
Við systkinin höfðum öll hlakkað
mikið til að eyða með þér hátíðunum
þetta árið, hugsandi um þau
skemmtilegu kvöld sem við áttum
með þér á sama tíma í fyrra. Það
verða einkennileg og tómleg jól að
hafa þig ekki í stólnum inni í stofu
er gift Andrési B. Sigurðssyni, f.
13. desember 1947, framkvæmda-
stjóra. 3) Gunnar Orvar, f. 10. febr-
úar 1954, framkvæmdastjóri,
kvæntur Gerði Hannesdóttur, f.
11. maí 1954, háskólanema. Börn
þeirra eru: a) Hannes, f. 1977, b)
Helgi, f. 1982, c) Hörður, f. 1990, d)
Halklór, f. 1990, 4) Björn, f. 27.
maí. 1961, arkitekt, kvæntur Hildi
Bjarnadóttur, f. 20. mars 1962,
arkitekt. Börn þeirra eru: a) Ulla,
f. 1989, b) Bjami, f. 1994, c) Breki,
f. 1997. Bamabamabörn eru fimm.
Gunnar var stúdent frá MR 1936
og Cand Odont frá Tannlækna-
skólanum í Kaupmannahöfn 17.
júní 1940. Tannlæknaleyfi frá 24.
sept. 1945. Hann var aðstoðartann-
læknir í Kaupmannahöfn og Köge
á Sjálandi 1940-43, síðan héraðs-
tannlæknir á Gotlandi í Svíþjóð frá
nóv. 1943 til júní 1945. Tannlæknir
í Reykjavík frá 1. september 1945
til júní 1989. Gunnar var formaður
T.F.Í. 1962-65 og var kjörinn heið-
ursfélagi T.F.Í. 12. apríl 1985.
Útfor Gunnars fer fram frá
Dómkirkjunni mánudaginn 20.
desember og hefst athöfnin klukk-
an 10.30.
myljandi neftóbak og muldrandi þitt
víðfræga „dugguduggudá".
Þrátt fyrir mikinn söknuð og missi
er það okkur huggun að hugsa til þín
í hópi fólks sem þér þykir vænt um.
Það er trú okkar að þú sért kominn á
góðan stað og hugsir hlýlega til okk-
ar sem mátum þig svo mikils og horf-
ir með stolti yfir það líf þú sem valdir
að lifa.
Við elskum þig.
Helena, Tómas og Sara.
Elsku afi, það er skn'tið að hugsa
til þess að maður eigi ekki eftir að sjá
þig aftur sitja inni í stofu hjá mömmu
eða hjá okkur litlu fjölskyldunni.
Mínar helstu minningar um afa eru
m.a. tímamir í Snekkjuvoginum, há-
degismaturinn í Sólheimum þegar ég
vann í nágrenninu og einnig í sumar-
bústaðnum á Bergstöðum. Ferðimar
þangar voru ófáar sem við krakkam-
ir fengum að fara með ykkur ömmu
og vakti mikla lukku að á leiðinni var
stoppað til þess að kaupa ís í Þrastar-
lundi eða versla 1 KÁ á Selfossi. Nú
fer að líða að jólum og var ég búin að
ramma inn mynd af þér og Isak, sem
við ætluðum að gefa þér, en hún
verður bara hengd upp á vegg hjá
okkur.
Eftir að amma dó varstu aldrei sá
sami aftur, þvflíkur var söknuðurinn.
En nú tekur hún vel á móti þér og þið
haldiðjól saman.
Takk fyrir allar Jjær stundir sem
við áttum saman. Eg bið góðan Guð
að varðveita þig, elsku afi minn.
Eva Úlla og íjölskylda.
Heima hjá ömmu Heddu og afa
Halldóri á Sólvallagötunni varð ég
fyrst var tilvistar Gunnars Skapta.
Eg var elskur að þessum móðurfor-
eldrum mínum og fór oftlega til gist-
ingar hjá þeim. Mín fyrsta og ljúfasta
minning er frá því að ég sat í sæng
minni í körfustól og amma bar mér
sætt kaffigutl og kringlu til að dýfa í.
Eg veit ekki hvort heimurinn hafi
boðið mér neitt það síðan, sem tekur
þessum morgnum fram.
A heimili þeirra afa og ömmu var
ýmislegt að sjá, sem var nýtt og
spennandi. Það var standlampi í stof-
unni með miklum kögurskermi. Við
þennan lampa var ég hræddur og
spurði ömmu: „Getur lampinn nokk-
uð gangið?" Þótt hún fullvissaði mig
um að svo væri ekki, hafði ég ein-
hverjar spurair af því að hún hefði
fengið straum úr þessum lampa og
fest við hann. Honum treysti ég því
aldrei. I forstofunni var skot og þar
stóð haglabyssan hans afa, mikið
verkfæri með tveimur krönum sem
ég gat dregið upp og smellt. Til hlið-
ar var bókahilla og á henni stóð mynd
í ramma. Á myndinni var maður með
gleraugu í dökkum fötum. Og hann
var að stinga prjóni í hauskúpu af
manni. Þetta var merkilegt. Hver var
þetta? Þetta er hann Bassi, bróðir
hennar mömmu þinnar, úti í heimi að
stúdéra.
Áfram líður tíminn án þess að ég
skilji hvemig eða hversvegna. Svo er
það einn dag, að mér er sagt að nú sé
hann Bassi frændi kominn heim.
Hann sé tannlæknir og með konu
með sér. Eg fer að hitta þau og mér
finnst skrítið að ég skil ekki allt sem
Ulla segir. Það er líklega af því að
hún er sænsk. Afi segir seinna, að nú
sé Gunnar búinn að opna tannlækna-
stofu og hafi haft 100 krónur fyrsta
daginn. Það er hærri fjárhæð en ég
skil því mér finnast 5 aura kúlur
girailegar.
Svo fer mamma með mig einn dag-
inn á tannlæknastofuna til Gunnars á
Skólavörðustígnum. Þar er skrítin
lykt og mér líst nú ekkert sérlega vel
á þetta allt. Hvað þá þegar ég er sett-
ur í stólinn og sagt að gapa. Og nú
kemur Gunnar með prjóninn, sem ég
hafði séð hann nota í hauskúpuna, og
vill setja hann uppí mig. Á, - það var
þá þetta sem hann var að stúdéra.
Svo kemur hann með einhverja gula
græju á armi sem hvín í og rekur í
tönn á mér. Þetta er vont og ég öskra
og reyni að rífa þetta útúr mér.
Mamma skammar mig og skipar mér
að vera stilltum. Gunnar segir mér
sögur og nær þannig að róa mig og
þetta hefst einhvern veginn. Svo
pantar Gunnar tvö strik hjá klink-
unni og þjappar þeim í holuna í tönn-
inni. Það finnst mér notalegt og
marrið í þessum silfurstrikum hefur
mér alltaf fundist vera sigur- og
gleðihljóð, því þá er helvítis borverk-
inu lokið.
Eftir þetta eru heimsóknir á stofu
Gunnars partur af uppvextinum.
Gosdrykkjan krefst tanna ungling-
anna án þess að ég viti það þá. Það er
ekki fyrr en maður hættir í gosinu og
fer að drekka bjór í Þýzkalandi, að
tannskemmdimar stöðvast. Gos-
framleiðendur ættu að bera sérstak-
an skatt að mínu viti, sem ætti að
kosta tannhirðu allra íslendinga
undir lögaldri.
Ekki löngu eftir heimkomuna
veikist Gunnar alvarlega. Gamall
ójgnvaldur íslendinga gýs upp aftur.
Eg heyri á tal hans og pabba. Það er
alvarlegt útlit, grundvellinum kippt
undan öllum skuldbindingum,
rekstri og ómegð heima. Atvinnuleg
framtíð óviss. Tryggingar líklega
engar. Hann leggst sjúkur á heimili
afa og ömmu á Sólvallagötunni. Þá
hefur nú útlitið verið dökkt þó hann
beri sig vel þegar ég kem í heimsókn.
En nú hafa læknavísindin fengið ný
vopn á vágestinn. Með þeirra hjálp
nær hann heilsu ótrúlega fljótt og
kemst aftur til starfa.
Á klíníkldnni liggm- ávallt vel á
Gunnari. Hann dreifir angist manns
með léttum sögum og kringilyrðum.
„Argentum sputare“ skipar hann
mér þegar 4. bekkingur í latínuskóla
á að skola eftir borun. 15. bekk veður
á mann franskan. Hann hefur myntu
í skolvatninu, sem er nokkuð sér-
stakt. Gunnar reisti sérstaka bygg-
ingu við íbúðarhús sitt í Snekkjuvogi
17 fyrir tannlæknastofu sína í lok 5.
áratugsins. Þetta þótti mikið stór-
virki þá, enda líklega fyrsta sérbygg-
ing sinnar tegundar hérlendis. Klín-
ikkin hans í Snekkjuvogi var hin
glæsilegasta með fínustu græjum.
Þar starfa þau Ulla saman. Kallað
var upp í gegnum sérstakan dyra-
síma, - Vesgú næsti!
Meðan allt þetta líður, eru glæsi-
leg jólaboð í Snekkjuvogi. Ulla ber
fram ótrúlegar kræsingar, svo sem
sfldarréttinn Janssons fristelse.
Undir borðum segir Gunnar nokkuð
ótrúlegar sögur á svensku og dönsku
og segir svo „of course“ að hætti Jóns
Hafsteins, svona til þess að skerpa
skilninginn hjá viðstöddum. Sjaldan
hlær maður annað eins og þegar
Gunnar fer á kostum og segir
skæmtsomme historier. „Taktu nú
lag á pjanóið" segir hann svo við mig,
- Skál! Þannig líður lífið áfram í ljúf-
um draumi.
Þær eru miklar frænkur mínar,
þær Gilla og Halla, þótt yngri séu.
Þær vilja snemma vita hvort ég eigi
ekki kærustu. í skorti mínum segi ég
að hún heiti Fimmsumtrýna og búi í
Grófinni 3. Þeim gengur eitthvað illa
að finna húsið. Bræðumir Gunnar og
Bjöm eru ærslabelgir eins og vera
ber.
Pabbi minn er hestamaður á þess-
um árum. Gunnar fer að taka þátt í
útreiðum okkar einhvern tímann á
sjöunda áratugnum og fær sér svo
hesta með okkur. Þá hittir maður
Gunnar sjálfan oftar og kynnist hon-
um betur en áður. Þeir kaupa sér
saman jörð, nokkrir hestakallar.
Pabbi og Gunnar eru þar á meðal.
Þangað er riðið í miklu sólskini með
marga hesta. „Þvflík dýrð og þvflík
dásemd" segir Gunnar þá. Þar reisa
þeir sér bústaði þar sem þeirra
skyldulið er löngum. Á Bergstöðum
hittast fjölskyldur eigendanna, það
er heilmikill samgangur og yfírhöfuð
mikið að gerast. Dagleg störf og erill
lífsins.
Fyrr en nokkurn varir kemur
haustið. Áföll dynja yfir í fjölskyldu
Gunnars og Ulla fellur frá 1989, að-
eins liðlega hálfsjötug. Hún er öllum
mikill harmdauði. Gunnar Skapti
tekur raunum sínum með æðruleysi
útávið. Hann hættir störfum
skömmu eftir andlát Ullu, selur húsið
og stofuna og sest í helgan stein. Þá
er helsta yndi hans dvöl á Bergstöð-
um á sumrum en ferðalög á vetrum.
Hann heldur sæmilegri heilsu.
Honum er þó brugðið að lífskrafti.
Það getur enn neistað af honum ef
svo stendur á. En það þyngist fyrir
fæti og árunum fjölgar. Síðasta árið
er honum erfitt. Hann vill heldur
ekki meira og segist vera „leiður á
þessu“. Enda eru hálfur níundi tugur
lífsára þó nokkuð. Hafði líka
skyggnst um heima alla og skilað
miklu dagsverki. Séð fegurð himins-
ins og mátt moldarinnar. Hafði átt
hina yndislegustu konu, hana Ullu
Lill og með henni böra og buru. „Var
það eitthvað fleira fyrir yður?“ Þann-
ig var spurt í Haraldarbúð þegar ég
fór þangað með honum afa.
Gunnar Skapti var vörpulegur
maður á velli. Fríður sýnum. Vel
meðalhár, dökkur á hár og fremur
grannvaxinn. Þoldi fremur illa sól-
skin og hafði sólarexem nokkuð.
Stundum alvarlegur í bragði og gerði
sér fullljóst, að þetta líf er ekkert
sjálfgefið. Hafði enda komist í hann
krappan oftar en einu sinni. Skapið
var þó nokkuð og gat orðið nokkuð
þungt á stundum. En hann lagði sig
fram um að vanda sitt far. Manna
kurteisastur og orðvar. Langoftast
var hann léttrn- í bragði og fullur af
gríni. Og þegar hann skvetti sér upp,
þá var varla nokkur honum skemmti-
legri. Þá gat neistað af honum svo um
munaði og maður náði vart andanum.
Gunnar tók þátt í félagsstarfi ís-
lenzkra og norrænna tannlækna, var
formaður þeirra og heiðursfélagi og
var Rotaryfélagi. Handarverk hans í
tannlækningum vöktu oft aðdáun er-
lendra tannlækna. Hann var mála-
maður ágætur, lærði meðal annars
dável frönsku á fullorðinsárum og las
bókmenntir á því máli, og talaði
sænskar og danskar mállýzkm- með
ólíkindum. Bömin eru vel gerð og
voru honum góð. Hann fylgdist með
bamabörnunum af athygli og
ánægju.
Að leiðarlokum þökkum við systk-
inin á Snorrabrautinni og fjölskyldur
okkar, Gunnari Skapta fyrir sam-
fylgdina. í heiðríkju hugans yfir lífs-
brautinni með honum bergmála göm-
ul gleðimál, hófadynur og hlátra-
sköll. - Hvflík dýrð og hvílík dásemd!
Fyrir hönd okkar allra,
Halldór Jónsson verkfr.
Við kynntumst Gunnari Skapta-
syni og Ullu konu hans fyrir um 18
árum er dóttir okkar, Hildur, kynnti
þau sem tilvonandi tengdaforeldra
sína. Þau hjón voru ákaflega sam-
hent og sem gestgjafar kunnu þau þá
list að láta gestum sínum líða vel,
enda bæði með góða nærveru. Heim-
sóknir á glæsilegt heimili þeirra voru
sérstaklega ánægjulegar og ekki síð-
ur að Bergsstöðum, en þar höfðu þau
skapað sinn sælureit.
Gunnar var glæsilegur maður og
félagslyndur sem naut sín vel í fé-
lagsskap vina og kunningja. Hann
hafði yfirbragð og framkomu heims-
borgarans. Hann hafði til að bera
góða kímnigáfu og sagði einkar vel
og skemmtilega frá. Brá hann þá
gjaman fyrir sig orði á ýmsum
tungumálum sem kryddaði frásögn-
ina á hans sérstaka hátt. Gunnar
hafði dvalið við nám og störf í Dan-
mörku og síðar á Gotlandi þar sem
þau Ulla kynntust. Við hittum systk-
inaböm hennar þar fyrir nokkrum
árum og var þeim mjög minnisstætt
GUNNAR
SKAPTASON