Morgunblaðið - 17.02.2000, Blaðsíða 42

42 FIMMTUDAGUR 17. FEBRÚAR 2000
MORGUNBLAÐIÐ
UMRÆÐAN
—>
Skuldlaust
Island
EFNAHAGSMAL hafa jafnan
skipað veigamikinn sess í stefnu
SUS, enda er það skoðun ungra
sjálfstæðismanna að eitt meginvið-
fangsefni stjómmálamanna sé að
tryggja stöðugt og hagstætt efna-
hagsumhverfí fyrir fyrirtaeki og ein-
staklinga. Sé það gert, munu ein-
staklingar í landinu nýta tækifærin
->sem þannig skapast í atvinnurekstri
og skapa hér grundvöll fyrir hag-
sæld og góðu lífi.
Undanfarin ár hefur verið mikill
uppgangur í íslensku efnahagslífi. I
kjölfar þess hafa þenslueinkenni látið
á sér kræla, svo sem útlánaaukning,
vaxandi verðbólga og skortur á
vinnuafli. í hverju vandamáli felast
hins vegar tækifæri, þar sem þau op-
inbera gjaman hluti sem nauðsynlegt
er að laga, en hafa fengið að valda
tjóni í skjóli tímabundinna aðstæðna.
SUS telur sig hafa fram að færa
lausn, sem er þeim kostum búin, að
leysa ekki einungis úr þeim tíma-
bundna vanda sem of mikil þensla er
r
lytit jiviiUítliúsið

Skolvaskar
Intra skolvaskarnir eru framleiddir
á vegg eða innfelldir (borð.
Stærðir:
48x38xl9cm
54 x 45 x 23 cm
dSll'fQlllgS
I€D6I
Smiðjuvegi 11 • 200 Kópavogur
Sími: 564 1088 • Fax: 564 1089
linl í livnniiiu.aifn uvvi -.Imnim iiin lniiil nHI
NeftOu„c
ELDHÚS - BAÐ - FATASKÁPAR
mwm
| Babinnréttingar
i miklu úrvali
riform
HÁTÚNI6A (i húsn. Fönix) SÍMI: 552 4420
nú að valda, heldur mun hún um leið
leggja gmnninn að áframhaldandi
hagvexti og kaupmáttaraukningu
fyrir fólkið í landinu.
Með aðhaldi í ríkisútgjöldum og
sölu ríkisfyrirtækja sem em í sam-
Ríkisfjármál
Með því að framkvæma
þessar einföldu aðgerð-
ir, segir Sigurður Kári
Kristjánsson, verður ís-
lenska ríkið orðið skuld-
laust undir lok yfír-
standandi kjörtímabils.
keppni við einkaaðila má ná fram
eftirfarandi fjóram markmiðum
samtímis: stöðugleika efnahagslífs-
ins, uppgreiðslu á skuldum íslenska
ríkisins, bættri nýtingu framleiðslu-
þáttanna með þvi að færa þá í hend-
ur einkaaðila og lækkandi vaxtastigi
hérlendis.
Aðhald í ríkisfjármálum
Hagvöxtur á íslandi hefur verið
yfir 5% á ári frá árinu 1994. Samfara
þessu hafa laun hækkað og velmeg-
un aukist. Tekjur og gjöld ríkisins
hafa fylgt hagvexti að mestu leyti.
Sé rétt að farið má viðhalda myndar-
legum hagvexti út kjörtímabilið.
Gangi það eftir, er hægt að áætla að
tekjur ríkisins aukist
um 3,5% á ári á föstu
verðlagi, eða um ríflega
7 milljarða árlega.
SUS telur allar for-
sendur nú fyrir hendi
til að stöðva útgjalda-
aukningu ríkisins með
öllu það sem eftir lifir
kjörtímabils. I fyrsta
lagi hefur dregið úr
vaxtabyrði ríkisins
vegna lækkandi skulda
undanfarin ár. í öðm
lagi er heppilegt að
draga úr framkvæmd-
um, nú á þenslutímum.
í þriðja lagi er nauð-
synlegt að atvinnuveg-
irnir fái að leiða launaþróunina, enda
stuðla þeir að raunvemlegri verð-
mætaaukningu í landinu og í fjórða
lagi fer þörfin fyrir útgjaldaaukn-
ingu til velferðarmála minnkandi
vegna hagstæðra efnahagsskilyrða.
Samkvæmt núgildandi fjárlögum
verður afgangur af rekstri ríkisins
um 12,5 milljarðar, þegar ekki er
tekið tillit til söluhagnaðar. Gangi
áætlanir um stöðvun útgjaldaaukn-
ingar og framhald hagvaxtar eftir,
getur afgangur á ríkissjóði numið 80
milljörðum það sem eftir lifir kjör-
tímabils. Er þá eftir að tiltaka tekjur
vegna sölu eigna.
A sama tíma er brýnt að íslenska
ríkið hætti niðurgreiðslu vaxta til
íbúðarkaupenda sem nú fást í formi
ríkisábyrgðar á fasteignalánum frá
íbúðarlánasjóði. Ríkisábyrgðin þýð-
ir í raun auknar skuldir ríkisins, þótt
til komi auknar eignir á móti. Rík-
isábyrgðin gerir það jafnframt að
verkum að vextir til lántakenda
verða ekki í samræmi við greiðslu-
getu þeirra og kynda því undir
þenslu.
Sala ríkiseigna
íslenska ríkið er enn fyrirferðar-
mikið í atvinnulífinu. Ríkisvaldinu
Sigurður Kári
Krisfjánsson
ber ekki að stunda at-
vinnustarfsemi í sam-
keppni við einkaaðila
heldur ber að draga úr
umsvifum þess. Tvær
atvinnugreinar em
mest aðkallandi í
þessu samhengi, þar
sem eignarhald ríkis-
ins í þeim er beinlínis
skaðlegt fyrir upp-
gang þeirra. Þær eiga
það jafnframt sameig-
inlegt að innihalda ein-
hver verðmætustu fyr-
irtæki ríkisins. Þessar
greinar em fjármála-
og fjarskiptamarkað-
irnir.
íslenskir bankar eru um þessar
mundir meðal hæst verðmetnu fjár-
málastofnana í heimi miðað við
stærð og arðsemi. Ríkið væri því að
fá afar hátt verð fyrir eignarhluta
sína í Landsbankanum og Búnaðar-
bankanum ef ráðist yrði í sölu þeirra
nú, en söluverðmæti þeirra er um 40
milljarðar.
Þróun á fjarskiptamarkaði gerist
með ógnarhraða og verða breytingar
hraðari á degi hverjum. Fyrir liggur
að stefna ríkisstjórnarinnar er að
selja Landssímann. Sú ákvörðun
breytir miklu um stjómun og stefnu
fyrirtækisins.
Sú óvissa sem fylgir töfum á
ákvörðunum um endanlegar rekstr-
areiningar og eignarhald á fyrirtæk-
inu er óþægileg og vissara að eyða
henni sem fyrst svo fyrirtækið geti
einbeitt sér að því að vinna að fram-
tíðaráætlunum sínum.
Verðmat Landssímans, miðað við
núverandi uppbyggingu, er talið
vera í kringum 70 milljarðar. Ef fyr-
irtækið fylgir ekki þeirri öru þróun
sem á sér stað á fjarskiptamarkaði,
er hætt við að verðmæti þess minnki
hratt. Því er nauðsynlegt að einka-
væða fyrirtækið án tafar.
Misskilningur
þingmanns
NOKKRAR umræð-
ur hafa verið um það
undanfarið hvers
vegna barna- og ungl-
ingageðdeild hafi ekki
verið fundinn staður á
nýja barnaspítalanum,
sem rísa mun á Land-
spítalalóðinni. Ásta
Ragnheiður Jóhannes-
dóttir alþingismaður
spurðist fyrir um málið
og heilbrigðisráðherra
svaraði á Alþingi, en
fyrirspyrjanda fannst
svarið ófullnægjandi.
Vændi hún ráðherra og
þá sem á sínum tíma
ráðlögðu heilbrigðisyfirvöldum í
málinu um aðskilnaðarstefnu gagn-
vart geðsjúkum börnum. Af því til-
Veöur og færö
á Netinu
Vigdís Magnúsdóttir
efni er þörf á að taka
fram nokkur atriði.
Byggtá
faglegu mati
Þegar nýbygging
Barnaspítala Hrings-
ins var skipulögð var í
einu og öllu farið eftir
ráðleggingum fag-
fólksins, þess sem
best þekkir til og fær-
ast er á þessu sviði.
Þessar upplýsingar
mun þingmaðurinn
hafa fengið á Alþingi
fyrir skemmstu. Er
miður að svörin skuli
ekki hafa þótt fullnægjandi.
Meginmarkmiðið með byggingu
nýs barnaspítala var að byggja utan
um núverandi þjónustu fyrir veik
böm á Landspítalalóð. Það var
vandlega skoðað hvort rétt væri að
hýsa barna- og unglingageðdeild á
spítalanum, en það var ekki talið
heppilegt.
I fyrsta lagi taldi fagfólk að ekki
hefði verið góð reynsla af því þegar
barna- og unglingageðdeildin var
stofnsett á Barnaspítala Hringsins í
upphafi. Það var fagfólkið sem á
sínum tíma beitti sér fyrir því að
deildin var færð frá barnaspítala yf-
ir á geðlækningasvið spítalans.
Og hver vom rökin? Hin faglegu
rök voru að með flutningi fengju
börnin betri þjónustu þar sem sér-
hæfing starfsfólks á geðsviði myndi
nýtast þeim betur. Þetta voru hin
faglegu rök sem heilbrigðisyfirvöld
studdust við.
Önnur röksemd byggðist á sér-
stakri þarfagreiningu sem gerð var
vegna reksturs barna- og unglinga-
geðdeildar. Samkvæmt henni og að
mati stjórnenda hefði deildin þurft
tvö til þrjú þúsund fermetra hús-
næði undir starfsemi sína. Slíkt var
óframkvæmanlegt á Landspítala-
lóðinni.
Þriðja röksemdin var einfaldlega
sú, að stjórnendur BUGL vom
þeirrar skoðunar, að deildin ætti
ekki að vera á hinum nýja spítala,
betra væri að hafa deildina innan
geðdeildar, eða gera hana jafnvel að
sjálfstæðu sviði innan Ríkisspítal-
anna.
Fjórðu röksemdina mætti tína til
en hún er sú, að barnaspítala verður
að reisa nærri kvenna- og vöku-
Heilbrigðismál
Það er afar ósmekklegt,
segir Vigdfs Magnús-
dóttir, að væna ráðherr-
ana um aðskilnaðar-
stefnu gagnvart
geðsjúkum börnum,
þótt þeir hafi lagt bless-
un sína yfir bestu
manna ráð, þegar nýi
barnaspítalinn var
skipulagður.
deild. Enginn vilji, eða aðstæður
voru til að flytja þær deildir og því
þótti ráðlegast að reisa barnaspíta-
lann nýja þar sem hann er nú, í ná-
býli við kvenna-og vökudeild Land-
spítalans.
Hagsmunir barna
að leiðarljósi
Það voru með öðrum orðum hags-
munir barnanna sem settir vom í
öndvegi á grundvelli þeirrar fag-
legu þekkingar, sem heilbrigðisyfir-
völd vissu besta þegar ákvarðanir
voru teknar.
Hagsmunir geðsjúkra barna
verða örygglega áfram efst á for-
gangslista þess heilbrigðisráðherra
sem nú situr og ég trúi því að hags-
munir barnanna verði áfram efst á
Skuldlaust íslenskt ríki
Eins og hér hefur verið bent á get-
ur samanlagður afgangur af rekstri
ríkissjóðs numið um 80 milljörðum
það sem eftir lifir kjörtímabils. Þau
þrjú fyrirtæki sem nefnd hafa verið
em nú metin á um 16 milljarða í rík-
isreikningi. Fáist það verð sem hér
er gert ráð fyrir, mun söluhagnaður
ríkisins af sölu þeirra nema um 94
milljörðum. Samtals er hér um að
ræða 174 milljarða sem nota má til
að greiða niður skuldir ríksins, en
hreinar skuldir þess em nú 173
milljarðar.
Þó núverandi ríkisstjórn hafi náð
veralegum árangri í stjórn efna-
hagsmála, telja ungir sjálfstæðis-
menn að ekki megi slá slöku við. Með
ströngu aðhaldi í ríkisfjármálum og
sölu ríkiseigna getum við tryggt
áframhaldandi velmegun í landinu.
Ríkisvaldið minnir almenning
reglulega á hversu mikilvægt það er
að einstaklingar sýni ráðdeild og
sparnað í sínu daglega lífi m.a. til
þess að slá á þenslu í þjóðfélaginu.
En hinu opinbera ber jafnframt rík
skylda til að taka sín eigin orð og
áminningar alvarlega. Ríkið á að
ganga fram fyrir skjöldu með góðu
fordæmi og draga úr umsvifum sín-
um. Ríkið á ennfremur að greiða upp
að fullu þær skuldir sem það hefur
stofnað til á undanförnum ámm og
áratugum og losna þannig undan
milljarða vaxtagreiðslum árlega, í
stað þess að veðsetja tekjur komandi
kynslóða.
Með því að framkvæma þessar
einföldu aðgerðir verður íslenska
ríkið orðið skuldlaust undir lok yfir-
standandi kjörtímabils. Á sama tíma
telja ungir sjálfstæðismenn að með
því sé styrkum stoðum skotið undir
áframhaldandi hagsæld á íslandi.
Höfundur er formaður Sambands
ungra sjálfstæðismanna.
lista þeirra, sem reka Landspítal-
ann og fara með stjóm geðlækninga
á spítalanum, eins og ávallt hefur
verið. Það má raunar skjóta því að
hér, að Ingibjörg Pálmadóttir hefur
á embættisferli sínum ávallt lagt sig
fram um að bæta hag geðsjúkra
barna.
Viðhorf eru alltaf að breytast og
þótt einhverjir stjórnendur vilji nú
hýsa barna- og unglingageðdeildina
á Barnaspítalanum sjálfum, sem
þeir vildu ekki þegar ákvörðun um
byggingu var tekin, þá geta þau við-
horf breyst og orðið aftur þau sem
haldið var að heilbrigðisyfirvöldum
fyrir áratug eða svo. En uppbygg-
ing barnaspítala og skipulag allt má
ekki verða viðhorfsbreytingum að
bráð. Ef við ættum alltaf að taka
nýjar ákvarðanir þegar skoðanir
manna á barnaspítala breytast þá
rís aldrei neinn barnaspítali.
Það hlýtur að vera einhver mis-
skilningur hjá þingmanninum að
halda því fram að aðskilnaðarstefna
ráðherra, eða fagfólks, gagnvart
geðsjúkum börnum ráði því hvar
barna- og unglingageðdeildin er til
húsa.
Mér vitanlega hafa bæði ráð-
herra, fagfólkið og stjórnendur
Landspítala ætíð lagt sig fram um
að gera eins vel við geðsjúk börn og
hægt er. Það eru því öfugmæli að
tala um aðskilnaðarstefnu í þessu
sambandi. Má í þessu benda á að
gert er ráð fyrir því að á nýja barna-
spítalanum verði BUGL með fag-
teymi á göngudeild til að veita geð-
sjúkum börnum þjónustu sína. Ekki
ber það vott um aðskilnaðarstefnu.
Tveir heilbrigðisráðherrar hafa
barist fyrir byggingu barnaspítal-
ans á undanförnum árum með oddi
og egg, þau Guðmundur Árni Stef-
ánsson og Ingibjörg Pálmadóttir,
en sú síðarnefnda hefur með þraut-
seigju komið málinu í höfn. Það er
afar ósmekklegt að væna ráðherr-
ana um aðskilnaðarstefnu gagnvart
geðsjúkum börnum, þótt þau hafi
lagt blessun sína yfir bestu manna
ráð, þegar nýi barnaspítalinn var
skipulagður.
Höfundur er fyrrverandi forstjóri
Ríkisspftalanna.