Morgunblaðið - 18.02.2000, Blaðsíða 30

30 FÖSTUDAGUR 18. FEBRÚAR 2000
MORGUNBLAÐIÐ
ERLENT
Bangkok. AFP, AP.
Samkomulag rrkja á UNCTAD-ráðstefnunni sagt vera í augsýn
Fátækari ríki fái
tolla niðurfellda
FULLTRÚAR á ráðstefnu Samein-
uðu þjóðanna (SÞ) um viðskipti og
þróun, UNCTAD, sögust í gær
vongóðir um að samkomulag væri í
augsýn sem muni fela í sér að 48 fá-
tækustu ríki heims fái niðurfellda
tolla á útflutningsvörum sínum í öðr-
um ríkjum. Ríki á ráðstefnunni, sem
eru 160, hefur hingað til greint á um
innihald samkomulagsins og vest-
ræn iðnríki sökuð um að vilja ekki
opna markaði sína fyrir vörum frá
þróunarlöndunum. Bent hefur verið
á að 48 fátækustu ríkin standi nú ein-
ungis fyrir 0,5% af heimsversluninni.
Hermt er að Vesturlönd hafi verið
treg til að samþykkja áætlun sem
fæli í sér skuldbindingu af þeirra
hálfu til að lækka innflutningstolla af
vörum þróunarríkjanna, einkum
landbúnaðarvörum. Er sagt að iðn-
Kanada
Heimsókn
Haiders
mótmælt
Montreal, Vín. AFP.
TUGIR manna söfnuðust saman við
hótel í Montreal í gær til að mótmæla
skoðunum Jörgs Haiders, leiðtoga
Frelsisflokksins, FPÖ, í Austurríki
sem kom þangað í óvænta heimsókn.
Mun söfnuður strangtrúaðra gyð-
inga, Tash, hafa boðið flokksleiðtog-
anum sem hefur lengi verið gagn-
rýndur fyrir vinsamleg ummæli um
vissa þætti nasistatímans.
Ekkert varð þó úr því að Haider
færi í heimsókn í safn um helför gyð-
inga eins og til stóð, honum var
meinað að fara inn. Er hann sneri
aftur til hótelsins í fylgd fjögurra líf-
varða sagði hann aðspurður að um
einkaheimsókn væri að ræða.
ríkin hafí viljað fjalla um málið á
vettvangi Alþjóðaviðskiptastofnun-
arinnar (WTÓ) í stað þess að taka
það fyrir á UNCTAD-ráðstefnunni.
Vesturlönd ósammála
Ekki hafa Vesturlönd þó verið á
einu máli í afstöðu sinni og innan
Evrópusambandsins (ESB) hefur
verið deilt nokkuð um markaðsað-
gang fyrir vörur frá þróunarríkjun-
um. í gær lýstu fulltrúar Hollands
og Svíþjóðar vilja til að veita greiðari
aðgang að mörkuðum sínum en til-
lögur framkvæmdastjórnar ESB
gera ráð fyrir og hafa Bretar og
Danir lýst þessu yfír áður. Ósam-
komulagið hefur skapað vanda
vegna þess hvernig ákvörðunarvaldi
um viðskiptamál er hagað innan
ESB. Bæði Evrópusambandið sem
heild og aðildarríkin hvert í sínu lagi
fara sameiginlega með vald til að
gera alþjóðlega viðskiptasamninga.
MIKE Moore, framkvæmdastjóri
WTO, sagði í erindi sínu á ráðstefn-
unni á fimmtudag að ólíklegt væri að
fjölþjóðlegar viðræður um viðskipta-
mál hæfust aftur í bráð. Viðræður
WTO um aukið frelsi í viðskiptum
milli ríkja strönduðu í Seattle á síð-
asta ári, m.a. vegna ágreinings aðild-
arríkja stofnunarinnar.
Moore hvatti ríki heims til að leita
málamiðlana til að ágreiningurinn
leystist. Ýmislegt benti til að ríki
væru reiðubúin til að veita tilslakan-
ir við samningaborðið, en of snemmt
væri að slá því föstu að grundvöllur
frekari viðræðna hefði myndast.
Meiri sveigjanleika væri þörf ef sam-
staða um breytingar ætti að nást.
Ráðamenn fátækari ríkja heims hafa
sakað auðugari þjóðir um að hafa
komið í veg fyrir að árangur næðist í
Seattle með því að neita þróunarríkj-
um um aukinn markaðsaðgang.
Herferð
gegn
fílum
betlara
BORGARYFIRVÖLD í Bangkok
sögðust í gær ætla að gera gang-
skör að því að fjarlægja tugi ffla,
sem notaðir eru á götum borgar-
innar til að betla peninga.
Yfirvöldin tilkynntu þetta eftir
að 3,9 tonna ffll fékk æðiskast í
helsta verslunarhverfi borgarinnar
og æddi um göturnar í þrjár
klukkustundir. Loka varð nokkrum
verslunargötum þar til starfsmanni
dýragarðs í Bangkok, sem sést hér
á myndinni, tókst að skjóta róandi
lyfi í fflinn. „Hann var skelfingu
lostinn vegna hávaða frá bifhjólum
og áhorfendum," sagði hann.
Engin meiðsl urðu á fólki og ffll-
inn olli engu eignatjóni.
Um það bil 30-40 fflar eru á göt-
um Bangkok og þeim hefur Ijölgað
frá því efnahagskreppan í Taflandi
hófst árið 1997. Borgaryfirvöldin
hafa margsinnis lofað því að Qar-
lægja fflana en ekki staðið við það
vegna fjárskorts. Embættismaður
borgarstjómarinnar sagði í gær að
nú væri hún staðráðin í að standa
við loforðið og hygðist meðal ann-
ars senda nokkra lögreglumenn á
námskeið þar sem þeim yrði kennt
hvernig taka ætti á fflunum. „Það
er sorglegt að sjá hvernig dýrin
eru misnotuð á götunum," sagði
hann.
Eigendur fflanna nota þá til að
betla peninga af vegfarendum.
Margir Taflendingar telja að það
færa gæfu að ganga undir kvið ffla
og erlendir ferðamenn vilja oft láta
taka myndir af sér með fflunum.
Rannsókn á kynferðismisnotkun í Lettlandi
Æðstu ráðamenn bendl-
aðir við barnaklámsmál
Riga. AP.
TILKYNNT var á lettneska þing-
inu í gær, að nöfn þriggja hátt-
settra embættismanna, þ. á m. for-
sætisráðherra landsins, hefðu
komið upp við rannsókn á barna-
klámi og kynferðislegri misnotkun
á bömum.
Rannsóknin á málsins hefur
staðið lengi og í marga mánuði hef-
ur verið á kreiki orðrómur um að
háttsettir menn væru því tengdir.
Engin nöfn voru þó nefnd fyrr en í
gær er þingmaðurinn Janis Adam-
sons og formaður rannsóknar-
nefndar þingsins, skýrði frá að
Andris Skele forsætisráðherra,
Valdis Birkavs dómsmálaráðherra
og Andrejs Sonciks, yfirmaður
skattheimtunnar, væru bendlaðir
við málið. Gaf hann engar frekari
skýringar, en mennirnir harðneita
allri sök. Ugis Salna, talsmaður
Skele, forsætisráðherra Lettlands,
sagði í gær, ekki neinar sannanir
vera fyrir einu eða neinu enda ekki
flugufótur fyrir þessum áburði og
Birkavs kvaðst ætla í hungurverk-
fall til að mótmæla ásökununum.
Ríkissaksóknari vísar á bug
Málið kom upp á síðasta ári er
Juri Jurievs, yfirmaður mynd-
bandafyrirtækis, var handtekinn,
sakaður um að versla með barna-
klám. Á sama tíma birti lettneska
sjónvarpið viðtöl við drengi, sem
kváðust hafa verið neyddir til kyn-
maka við fullorðna menn í höfuð-
borginni, Riga. Var gefið í skyn, að
háttsettir embættismenn hefðu átt
hlut að máli og hóf þingið sjálf-
stæða rannsókn.
Talsmaður ríkissaksóknara, sem
einnig rannsakar málið, sagði í gær
ekkert hafa komið fram um aðild
háttsettra embættismanna að at-
hæfinu og segja sumir ásakanirnar
tilraun til að steypa ríkisstjórninni.
Andstæöingarnir nota öll vopn
Haider sagði í viðtali sem birtist í
vikuritinu News í gær að hann hafn-
aði ósk samstarfsflokks FPÖ í ríkis-
stjórn, hins íhaldssama Þjóðar-
flokks, um að tala gætilegar en ríki
Evrópusambandsins hundsa nú eftir
mætti Austurríki vegna stjómarað-
ildar FPÖ. Andstæðingar hans not-
uðu öll vopn, sagði Haider og hann
léti ekki hræða sig.
„Allir vita að ungliðar Jafnaðar-
mannaflokksins fá milli 1.500 og
1.800 schillinga (7.500-9.000 krónur)
fyrir hvern mótmæladag," sagði
Haider. Einnig sagði hann að forseti
Frakka, Jacques Chirac, gagnrýndi
Austurríkismenn eingöngu til að
reyna að afla atkvæða heima fyrir í
ljósi þess að búist er við að hann
muni keppa við forsætisráðherrann
Lionel Jospin um að sitja á forseta-
stólnum næsta kjörtímabil.
Reuters
Birting skýrslu um pyndingar og kynferðislega misnotkun barna í Wales vekur óhug
Kerfið brást börnun-
um kerfisbundið
London. Morgfunblaðið.
ALISON Taylor sér ekki ástæðu til
þess að stökkva hæð sína í loft upp af
gleði yfir því að opinber rannsókn
skuli hafa hreinsað nafn hennar. Til
þess þykja henni aðrar niðurstöður
rannsóknarinnar of þungbærar, en
rannsóknaraðilar hlustuðu á ásakan-
ir um pyndingar og kynferðislega
misnotkun 750 barna í 40 barna-
heimilum í Wales á tuttugu ára tíma-
bili; frá sjöunda áratugnum fram á
þann níunda. Tuttugu og fjögurra
manna, sem störfuðu á bamaheimil-
um í Wales á þessum tíma, er nú leit-
að og munu menn fyrst leita af sér
allan gmn um að þeir starfi á bama-
heimilum annars staðar í Bretlandi.
Alison Taylor kom til starfa á
barnaheimili í Gwynedd .í Wales
1976. Henni lenti fljótlega saman við
samstarfsfólk, sem hún sá beita börn
harðræði, og hún hótaði að kæra við-
komandi fyrir lögreglunni, ef hún
sæi slíkt endurtaka sig. Eftir fram-
haldsnám var henni árið 1982 falin
stjórn nýs heimilis í nágrenni Bang-
or. Þá fyrst segist hún hafa farið að
gera sér grein fyrir vandanum í al-
vöm. Börn, sem til hennar komu frá
öðmm heimilum, höfðu ljótar sögur
að segja af líkamlegu og kynferðis-
legu ofbeldi starfsfólks. Taylor safn-
aði upplýsingunum saman og 1986
lagði hún málið fyrir félagsráðgjafa,
sem hún treysti, og hann kærði til
lögreglunnar. Lögreglan í Norður-
Wales komst að þeirri niðurstöðu, að
Alison Taylor væri niðurrifsmann-
eskja og hún var rekin.
Hún hélt samt áfram að skrifa
bréf og segja frá þeim misþyrming-
um, sem hún hafði haft fréttir af.
Loks brást Tony Newton heilbrigð-
isráðherra við með því að fyrirskipa
opinbera rannsókn, en henni lauk á
þá lund að ekkert óeðlilegt var sagt
hafa komið í ljós. En í millitíðinni
gerðist það, að 14 ára dengur skýrði
frá því, að hann hefði verið misnot-
aður kynferðislega af forstöðumanni
barnaheimilisins, sem hann dvaldi á.
Forstöðumaðurinn játaði og var
dæmdur til fangelsisvistar og yfir-
völdum í Gwynedd og Clwyd var
ekki stætt á öðru en að láta fara
fram rannsókn í kjölfar þess. í þess-
ari rannsókn komu 2.700 vitni fram
með um 500 ásakanir um misnotkun
og hún leiddi til sakfellingar sex
manna.
Nú þótti ljóst, að potturinn væri
mölbrotinn, og þegar yfirvöld í
Clwyd neituðu 1996 að birta skýrslu
um rannsókn á stöðu barnarvernd-
armála, fyrirskipaði William Hague,
þáverandi ráðherra Wales, ítarlega
rannsókn á barnaverndarmálum í
Clwyd og Gwynedd. Þessari rann-
sókn er nú lokið og skýrsla um hana
komin út. Það er þessi skýrsla sem
nú skekur brezku þjóðina. Á meðan
á þessari rannsókn stóð hélt lög-
reglan í N-Wales áfram rannsóknum
sínum og hafa um 20 manns, starfs-
menn barnaheimila, núverandi og
fyrrverandi, og fólk, sem tók börn
inn á heimili sitt, verið dæmd fyrir
alls kyns ofbeldi, líkamlegar sem
andlegar pyndingar, og kynferðis-
lega misnotkun.
I skýrslunni kemur fram hörð
gagnrýni á það kerfi í Wales, sem
átti að vernda börnin, en brást þeim
svo hrapallega. Rannsóknarnefndin
segir ástæðu þess, hve lengi þetta
viðgekkst, vera einskonar samsæri
þagnarinnar. Fá börn kvörtuðu og
þegar Alison Taylor kom með sínar
ásakanir brugðu yfirvöld sér á bak
við þagnarmúr. Rannsóknai'nefndin
hlýddi á vitnisburö 575 manns, þar af
259 sem báru fram ásakanir um mis-
notkun, og fór í gegnum skrár 9.500
starfsmanna barnahjálgarinnar og
3.500 lögregluskýrslur. í skýrslunni
kemur fram, að nefndin hefur hlýtt á
frásagnir af hrikalegum misþyrm-
ingum og kynferðislegu ofbeldi.
I kjölfar skýrslunnar hefur ríkis-
stjórnin þegar gripið til ýmissa ráð-
stafana. Hún mun skipa nokkurs
konar umboðsmann bama og ýmsar
ráðstafanir verða gerðar til þess að
tryggja það að kvartanir barna og
starfsmanna fái réttláta meðferð. Þá
verður eftirlit með börnum á barna-
heimilum og fósturheimilum hert og
auknar kröfur gerðar um menntun
og hæfni starfsfólks.
Alan Milburn, heilbrigðisráð-
herra, segir skýrsluna sýna stórfelld
svik við þá sem hvað höllustum fæti
standa í þjóðfélaginu. „Þessi svik eru
óafsakanleg og þau mega ekki end-
urtaka sig,“ sagði ráðherrann.