Morgunblaðið - 18.02.2000, Blaðsíða 1

STOFNAÐ 1913
41. TBL. 88. ÁRG.
FÖSTUDAGUR 18. FEBRÚAR 2000 PRENTSMIÐJA MORGUNBLAÐSINS
Andlit byltingarleiðtogans Ajatollah Khomeini er algeng sjón á hús-
veggjum í fran. Hér er verið að mála nýja mynd af honum í Teheran.
Kosið til þings í Iran í dag
Umbótaöflin
sigurvænleg
Tehcran. Reuters, The Washington Post.
Pútín skipar rússneskan mannréttindafulltrúa í Tsjetsjníu
Rússar hafna al-
þjóðlegri rannsókn
Moskvu. AFP.
EINN helsti leiðtogi umbótasinna í
íran, Mohammad-Reza Khatami,
sagði í gær að hann væri fylgjandi því
að konur fengju ráðherrastóla í
næstu ríkisstjóm landsins. Khatami
lét svo ummælt skömmu áður en
kosningabaráttu vegna þingkosn-
inga, sem fram fara í landinu í dag,
lauk foi-mlega í gær.
Fastlega er búist við því að öfl sem
styðja breytingar í frjálsræðisátt og
aukin erlend áhrif í landinu muni
vinna sigur í kosningunum. íran hef-
ur í yfir tuttugu ár verið stýrt af ísl-
ömskum heittrúarmönnum.
Mohammad-Reza Khatami, bróðir
Mohammads Sayeds Khatamis, for-
seta landsins, sagði einnig að hann
vænti þess að íran tæki upp eðlileg
samskipti við Bandaríkin með tíð og
tíma en að ekki væri ljóst hvenær það
gæti orðið. Fjandskapur hefur ríkt
milli Bandaríkjanna og Irans allt frá
því íranskeisara, sem bandarísk
stjórnvöld studdu, var steypt af stóli í
byltingu heittrúarmanna árið 1979.
Umbótasinnum bættist liðsauki í
gær þegar nýtt dagblað hóf göngu
sína í Teheran, höfuðborg Irans. Eig-
andi blaðsins er fyrrverandi borgar-
stjóri í Teheran, Gholamhossein
Karbaschi, sem nýlega var látinn laus
úr fangelsi eftir að hafa afplánað sjö
mánaða dóm fyrir spillingu í embætti.
Á sínum tíma var talið að ákærumar
gegn Karbaschi væru tilbúningur og
á bak við þær stæðu íhaldssöm öfl í
stjórn landsins sem vildu koma höggi
á hann vegna frjálslyndra stjóm-
málaskoðana hans. Karbaschi er nú
sjálfur í framboði til þings og styður
Mohammad-Reza Khatami.
Hundruðum manna
meinað að bjóða sig fram
Talið er að umbótaöflin sæki stuðn-
ing sinn einkum til ungs fólks og
kvenna sem era stór hluti kjósenda.
Alls era yfir 5.000 frambjóðendur í
kjöri og munu þeir keppa um 290
þingsæti. Aldrei hafa fleiri konur ver-
ið í framboði og skipta þær hundrað-
um. Tæplega 39 milljónir manna hafa
rétt til að greiða atkvæði í kosningun-
um, sem era fyrri umferð af tveimur,
en ekki er búist við úrslitum fyrr en
að nokkram vikum liðnum.
Síðan Khatami forseti komst til
valda í íran árið 1997 hefur dagblöð-
um fjölgað mjög og hafa sum þeirra
leyft sér að gagnrýna stjómarfar í
landinu. Einnig er hermt að umræður
um stjórnmál og samfélagsmál meðal
íbúa landsins séu nú mun opnari og
frjálslegri en áður. Engu að síður hef-
ur Æðstaráðið, sem er æðsta stjóm-
arstofnun landsins, meinað hundrað-
um manna að bjóða sig fram vegna
þess að þeir hafa ekki þótt nægilega
trúir íslömskum undirstöðum samfé-
lagsins. Einnig hafa nokkrir menn
verið fangelsaðir í tengslum við kosn-
ingabaráttuna, þein-a á meðal
Abdullah Nouri, frjálslyndur klerkur
sem talinn var líklegur til að geta orð-
ið forseti hins nýkjörna þings.
RÚSSAR höfnuðu því í gær að skip-
aður yrði erlendur umboðsmaður,
sem fengi það hlutverk að stjóma al-
þjóðlegri rannsókn á meintum
mannréttindabrotum í Tsjetsjníu.
George Robertson, framkvæmda-
stjóri Atlantshafsbandalagsins,
sagði að Vladímír Pútín, settur for-
seti Rússlands, hefði lofað á fundi
þeirra í Moskvu í fyrradag að skipa
alþjóðlegan umboðsmann sem ætti
að rannsaka ásakanir um mannrétt-
indabrot í Tsjetsjníu.
Sergej Jastrzhembskí, talsmaður
rússnesku stjórnarinnar í málefnum
Tsjetsjníu, sagði hins vegar í gær að
hún léði ekki máls á því að erlendum
embættismanni yrði falið að rann-
saka ásakanirnar. Ennfremur var
skýrt frá því að Pútín hefði skipað
Vladímír Kalamanov, yfirmann inn-
flytjendastofnunar Rússlands, sem
sérstakan fulltrúa sinn í Tsjetsjníu
og falið honum að tryggja að mann-
FLUTNIN GAVEL af gerðinni DC-8
brotlenti á bflastæði þegai- flug-
mennimir hugðust nauðlenda henni
á Mather Field-flugvellinum í Kalif-
orníu í gær. Eldur kviknaði í vélinni
og öll áhöfnin, þrír menn, var látin
þegar slökkviliðið kom á staðinn.
Flugvélin lenti á stæði fyrir
skemmda bfla í eigu tryggingafé-
Iags og allt að 200 bflar voru í ljós-
um logum. Sprengingar urðu einn-
ig á slysstaðnum en ekki var vitað
til þess að meiðsl hefðu orðið á fólki
réttindi yrðu höfð í heiðri. Hann ætti
einnig að hafa samstarf við fulltrúa
alþjóðlegra samtaka og hjálpar-
stofnana.
Ásakanir um pyntingar
í fangabúðum
Rússar hafa neitað að heimila full-
trúum Sameinuðu þjóðanna og
Rauða krossins að rannsaka ásakan-
ir um að þúsundir saklausra borgara
hafi látið lífið í hernaðaraðgerðum
Rússa í Tsjetsjníu og fjölmargir
Tsjetsjenar hafi sætt pyntingum í
fangabúðum í uppreisnarhéraðinu.
Franska dagblaðið Le Monde hef-
ur eftir flóttamanni, sem kveðst hafa
verið í fangabúðum í Tsjemokozovo,
120 km norðaustan við Grosní, að
Rússar haldi þar konum, börnum og
öldraðu fólki. Verðirnir pynti fang-
ana og nauðgi konum á hverjum
degi.
Rússneska dómsmálaráðuneytið
á bflastæðinu, sem er rúman km frá
flugvellinum.
Flugvélin var á leið til Dayton í
Ohio. Flugmennirnir tilkynntu
skömmu eftir flugtak að þeir ættu í
miklum erfiðleikum með að halda
vélinni í jafnvægi vegnaþess að
farmur hefði losnað.
Flugvélar af gerðinni DC-8 eru
með tvo hreyfla á hvorum væng.
Þær voru teknar í notkun árið 1959
en framleiðslu þeirra var hætt
1972.
neitar því að pyntingar tíðkist í
fangabúðum i Tsjetsjníu. Ráðuneyt-
ið segir að aðeins 200 Tsjetsjenum sé
haldið í tvennum fangabúðum í hér-
aðinu.
Grosní lokað
Rússneski herinn hefur lokað öll-
um vegum að Grosní „af öryggis-
ástæðum“ og segir það nauðsynlegt
þar sem flóttamönnum sé ekki óhætt
að snúa þangað aftur, einkum vegna
jarðsprengna og mengaðs drykkjar-
vatns.
Grosníbúar segja hins vegar að
borginni hafi verið lokað til að koma í
veg fyrir að flóttafólk sneri þangað
aftur og gera hermönnum kleift að
fara ránshendi um borgina. „Ástæð-
an er sú að þeir hafa ekki enn náð að
stela öllu í borginni," sagði tsjetsjn-
esk kona sem var stöðvuð við útjaðar
Grosní þegar hún reyndi að snúa aft-
ur til borgarinnar.
Bush o g
Gore nær
jafnir
Washington, Columbia/S.C. AFP, Reuters.
STUÐNINGUR við George W.
Bush, ríkisstjóra í Texas, sem næsta
forseta Bandaríkjanna hefm- minnk-
að en að sama skapi aukist við AI
Gore varaforseta. Kom það fram í
skoðanakönnun New York Times/
CBS, sem birt var í gær.
Ef kosið væri nú myndi Bush fá
45% atkvæða en Gore 44% en í nóv-
ember sl. fékk Bush 50% en Gore
41%. Meðal repúblikana, sem ætla
að taka þátt í forkosningunum, nýtur
Bush fylgis 53% en John McCain,
helsti andstæðingur hans, 33%. I
nóvember hafði Bush 68% á móti 8%
hjá McCain.
McCain sigurviss í S-Karólínu
I könnun sem gerð var fyrir Reut-
ers-fréttastofuna og niðurstöður
vora birtar úr í gær hefur dregið enn
frekar saman með þeim Bush og
McCain í Suður-Karólínu, þar sem
forkosningar fara fram á morgun;
fylgi Bush mældist 43% og McCains
42%. Á kosningafundi í Spartanburg
í S-Karólínu í gær kvaðst McCain
sigurviss, og spáði því að eftir að sá
áfangasigur væri í höfn væri hann
kominn á beinu brautina að útnefn-
ingu Repúblikanaflokksins.
Bush viðurkenndi að smá snurða
væri hlaupin á þráðinn í sinni kosn-
ingabaráttu, en hann væri engu að
síður viss um að eiga góða möguleika
á sigri yfir McCain á morgun.
MORGUNBLAÐK) 18. FEBRÚAR 2000
Armenar og Azerar
stríða á Netinu
Jerevan. AP.
ARMENAR og Azerar eru hættir
að vega hver annan með vopnum, í
bili a.m.k., en nú era þeir farnir að
berjast á Netinu með því að eyði-
leggja heimasíður hvorir fyrir
öðram.
Nýlega vora heimasíður nokk-
urra helstu dagblaða í Azerbaídsj-
an eyðilagðar og kváðust Armen-
arnir, sem það gerðu, vera að
hefna árása á armenskar heima-
síður. Azerarnir sögðust hins veg-
ar hafa gert það til að hefna þess,
að Armenar settu upp síðu með
óhróðri um Geidar Alíjev, forseta
Azerbaídsjan.
Brotlending í Kaliforníu