Morgunblaðið - 14.03.2000, Qupperneq 24

24 ÞRIÐJUDAGUR 14. MARS 2000
ERLENT
MORGUNBLAÐIÐ
Spænski Þjóðarflokkurinn fékk meirihluta þingsæta í óvæntum stórsigri
Sigri Aznars lýst sem
„pólitískum landskjálfta“
Madrid. AP, AFP, The Daily Telegraph, Reuters.
ÞJÓÐARFLOKKURINN á Spáni
fékk meirihluta þingsætanna í
kosningunum á sunnudag og er
þetta í fyrsta sinn sem hægrimenn
fá meirihluta á spænska þinginu
frá því lýðræði var komið á fyrir 25
árum. Búist hafði verið við að Þjóð-
arflokkurinn færi með sigur af
hólmi en fáir höfðu spáð því að sig-
urinn yrði svo stór.
Spænskir fjölmiðlar lýstu úrslit-
um kosninganna sem „pólitískum
landskjálfta“ og litið var á þau sem
mikinn persónulegan sigur fyrir
José María Aznar, leiðtoga Þjóðar-
flokksins, sem komst til valda fyrir
fjórum árum.
„Óumdeildur Ieiðtogi“
hægrimanna í Evrópu?
Spænska dagblaðið E1 Mundo,
sem styður yfirleitt stjórn Þjóðar-
flokksins, sagði að sigurinn gerði
Aznar að „óumdeildum leiðtoga"
allra miðju- og hægrimanna innan
Evrópusambandsins og benti á að
vinstrimenn eru nú við völd í nær
öllum aðildarríkjum þess.
Dagblaðið E1 País, sem aðhyllist
vinstristefnu og hefur oft gagnrýnt
stjórnina, viðurkenndi að úrslitin
væru „ótvíræður sigur“ fyrir Aznar
sem þótti ekki líklegur til afreka
þegar hann komst til valda eftir
mjög nauman sigur á sósíalistum
fyrir fjórum árum. „Aznar hefur
unnið stóran sigur, sem knýr menn
til að leiðrétta fljótfærnislegt mat
sitt á trúverðugleika hans sem leið-
toga miðju- og hægrimanna.“
Þjóðarflokkurinn fékk jafnvel
meira fylgi en bjartsýnustu stuðn-
ingsmenn hans höfðu spáð. Hann
fékk 183 þingsæti af 350 í neðri
deildinni og bætti við sig 27 þing-
mönnum. Fyrir kosningarnar
þurfti hann að reiða sig á stuðning
flokka þjóðernissinna í Katalóníu
og Baskalandi.
Almunia segir af sér
Vinstriflokkarnir guldu mikið af-
hroð í kosningunum. Sósíalista-
flokkurinn tapaði 16 þingsætum og
er nú með 125 þingmenn. Vinstra-
bandalagið, undir forystu kommún-
ista, fékk aðeins átta þingsæti, en
var með 21.
Leiðtogi sósíalista, Joaquín Alm-
unia, lýsti því yfir eftir að úrslitin
lágu fyrir að hann hygðist segja
strax af sér.
Á síðasta þingi höfðu vinstri-
flokkarnir tveir fleiri þingsæti en
Þjóðarflokkurinn. Núna hafa þeir
færri þingsæti samanlagt en sósíal-
istaflokkurinn einn á síðasta þingi.
Vinstriflokkarnir höfðu myndað
Þjóðarflokkurinn á Spáni fékk meirihluta
þingsætanna í kosningunum á sunnudag og
er þetta í fyrsta sinn sem spænskir hægri-
menn geta stjórnað landinu án stuðnings
annarra flokka eftir dauða Francos einræð-
—
isherra fyrir 25 árum. Urslitunum er lýst
sem miklum persónulegum sigri José María
Aznars forsætisráðherra.
Reuters
Stuðningsmenn Þjóðarflokksins fagna sigri hans í þingkosningunum á
sunnudag við höfuðstöðvar hans í Madrid.
Reuters
José María Aznar, forsætisráðherra Spánar, og eiginkona hans, Ana
Botella, veifa til stuðningsmanna á svölum höfuðstöðva Þjóðarflokksins
eftir að úrslit þingkosninganna voru tilkynnt.
bandalag fyrir kosningarnar í von
um að geta fellt stjórnina en svo
virðist sem samstarf þeirra hafi
mistekist herfilega. Stjórnmála-
skýrendur sögðu að margir stuðn-
ingsmenn Vinstrabandalagsins
hefðu ákveðið aðsitja heima vegna
óánægju með samstarfið við sósíal-
ista sem þeir segja að hafi leitað
alltof langt inn á miðjuna. Sam-
starfið við kommúnista kann einnig
að hafa fælt miðjumenn frá sósíal-
istum.
Sósíalistar voru við völd í fjórtán
ár undir forystu Felipe González,
fyrrverandi forsætisráðherra, þar
til Þjóðarflokkurinn komst til valda
fyrir fjórum árum. Fall González
var að miklu leyti rakið til spilling-
armála sem ráðherrar hans voru
viðriðnir.
Vill verða forsætisráðherra
allra Spánverja
E1 País sagði að líklegt væri að
Þjóðarflokkurinn myndi færast
lengra til hægri eftir kosningarnar
þar sem hann þyrfti ekki stuðning
annarra flokka. Aznar kvaðst hins
vegar ætla að verða forsætisráð-
herra allra Spánverja og beita sér
fyrir „varanlegum viðræðum við
allt spænska samfélagið".
Þúsundir stuðningsmanna Þjóð-
arflokksins söfnuðust saman við
höfuðstöðvar hans í Madrid til að
fagna sigrinum. Aznar var lítillátur
þegar hann ávarpaði mannfjöldann
af svölum byggingarinnar og
kvaðst „virða þá sem völdu að setja
traust sitt á hina flokkana". Hann
minntist einnig „þeirra sem létu líf-
ið í þágu lýðræðisins" og átti þar
við fórnarlömb ofbeldisverka að-
skilnaðarhreyfingar Baska, ETA,
sem hafa kostað tæplega 800
manns lífið síðustu 30 árin.
Styrkti stöðu sína í Baskalandi
Óttast var að ETA myndi reyna
að spilla kosningunum með hermd-
arverkum og mikill öryggisviðbún-
aður var því út um allt landið á
kjördag. Um 106.000 lögreglumenn
og þjóðvarðliðar voru á varðbergi
við kjörstaðina en ekki kom til
átaka.
Baskneski þjóðernisflokkurinn
(PNV) og Þjóðarflokkurinn juku
fylgi sitt í Baskahéruðunum þar
sem aðskilnaðarsinnar hvöttu kjós-
endur til að taka ekki þátt í kosn-
ingunum. Báðir flokkarnir fengu
sjö þingmenn og tveimur fleiri en í
síðustu kosningum árið 1996.
Jordi Pujol, leiðtogi fylkisstjóm-
arinnar í Katalóníu, kvaðst hafa
orðið fyrir vonbrigðum með að
Þjóðarflokkurinn skyldi hafa fengið
URSLIT KOSNINGANNA
Skipting þingsætanna eftir
kosningarnar á Spáni á sunnudag
Þingsæti Breyting
Þjóðarflokkur 183
Sósíalistar
CiUí
Katalóníu
mm Vinstra-
IL bandalagið
125
15

Flokkur baskneskra
þjóðernissinna f
(PNV)
Aðrir 12
(Þingsætin eru alls 350)
meirihluta á þinginu þar sem tvær
síðustu ríkisstjórnir Spánar hafa
þurft að reiða sig á stuðning flokks
katalónskra þjóðernissinna, CiU.
Hann bætti þó við að efnahagsleg
og pólitísk áhrif Katalóníu væru
enn mjög mikil á Spáni. CiU fékk
15 þingmenn, missti eitt þingsæti
og er nú þriðji stærsti stjórnmála-
flokkur Spánar vegna fylgishruns
Vinstrabandalagsins.
Konur fengu tæpan þriðjung
þingsætanna í kosningunum og
þingkonunum fjölgaði úr 77 í 96. 45
þeirra eru í Þjóðarflokknum og
jafnmargar í sósíalistaflokknum.
Lætur verkin tala
Aznar þykir ekki gæddur mikl-
um persónutöfrum og spænskir
skopmyndateiknarar hafa óspart
gert grín að lágum vexti hans og
yfirvaraskeggi, sem þykir minna á
Chaplin. Hann var skatteftirlits-
maður áður en hann haslaði sér völl
í stjómmálunum og mörgum þykir
hann minna meira á skriffinna í
smábæ en þjóðarleiðtoga.
Aznar hefur viðurkennt að hann
sé ekki mikill ræðumaður en
stjórnmálaferill hans bendir til
þess að hann leyni á sér og láti
verkin tala. Mikil umskipti hafa
orðið á efnahag landsins frá því
hann komst til valda fyrir fjómm
árum. Hagvöxturinn hefur verið
um 4% á ári, atvinnuleysið hefur
minnkað úr 21% í 15%, skattar hafa
verið lækkaðir, auk þess sem Aznar
hefur dregið úr spillingu í stjórn-
kerfinu.
Forsætisráðherrann lagði
áherslu á að vinna spænska miðju-
menn á sitt band og úrslit kosning-
anna sýna að honum hefur tekist að
vinna bug á tortryggni spænskra
kjósenda í garð hægrimanna eftir
áratuga einræði Francos hershöfð-
ingja.
Aznar sagði eitt sinn að stjórn-
málamenn ættu „að tala minna en
framkvæma meira“ og kosninga-
sigur hans bendir til þess að verkin
séu mikilvægari en orðin í augum
spænskra kjósenda.
Námuslys í Úkraínu
Krasnodon. AP.
Reuters
Björgunarmenn að störfum við kolanámuna í Ukraínu.
Snjóþungi
veldur
manntjóni
í Noregi
Ósló. AP. C'
ÞRIR norskir hermenn létust og
tuttugu og þrír slösuðust aðfaranótt
sunnudags þegar þak skála sem her-
mennimir gistu í í bænum Málselv
nærri Tromso gaf sig undan snjó-
þunga með þeim afleiðingum að
byggingin lagðist saman.
76 hermenn vom í skálanum þeg-
ar hann féll saman og þurfti að flytja
fjóra hinna slösuðu á sjúkrahús að
því er Terje Myklevoll, yfirmaður í
norska hemum, greindi frá.
Skálinn var almennt notaður und-
ir stjórnstöð norska hersins að vetr-
arlagi, en hermennimir vom þátt-
takendur í sameiginlegum
Reuters
Frá slysstad í Málselv.
heræfingum 12 þjóða sem eiga sér
stað í Norður-Noregi þessa dagana
og taka um 12.000 hermenn þátt í æf-
ingunum.
ÞJÓÐARSORG ríkti í Úkraínu í gær
þegar íyrstu fómarlömb kola-
námasprengingar í Barakova námun-
um á laugardag vom borin til grafar.
Björgunarðgerðum var hætt á
sunnudag, en alls lést 81 námaverka-
maður í sprengingunni og sjö liggja
enn særðir á sjúkrahúsi eftir þetta
mesta námuslys í landinu í áratugi.
Viktor Jútsjenkó, forsætisráð-
herra Ukraínu, hvatti í sjónvarpsvið-
tali á sunnudag til þess að hættuleg-
um og óarðbæmm námum yrði lokað,
en aðrir kröfðust aukinna fjárveit-
inga til kolaiðnaðarins þannig að unnt
yrði að koma í veg fyrir frekari
óhöpp.
Leoníd Kútsjma, forseti landsins,
var meðal þeirra sem vom viðstaddir
jarðarfarimar í gær. Hann sagði að
líklega mætti rekja sprenginguna til
metangass og brots á öryggisreglum
að því er Interfax-fréttastofan
greindi frá. Talsmenn stéttarfélags
námaverkamanna segja þó ekki síður
líklegt að neisti frá logsuðubúnaði
hafi kveikt í kolaryki.
Ríkisstjórn Úkraínu hefur veitt um
130 milljónir króna til aðstoðar við
íjölskyldur fómarlambanna. Fleiri
látast í kolanámaslysum í Úkraínu ár
hvert en þekkist annars staðar.