Morgunblaðið - 14.03.2000, Qupperneq 32

32 ÞRIÐJUDAGUR 14. MARS 2000
MORGUNBLAÐIÐ
MENNTUN
Skólatölvur -Mönsterásgymnasiet í Svíþjóð er enginn venjulegur menntaskóli. Námið stunda nemendurnir með
tölvum. En allir eru með fartölvur. Skólastjórinn og einn af nemendum hans sögðu Maríu Hrönn Gunnarsdóttur
frá skólastarfinu og hvernig það stuðlar að gagnrýnni hugsun og sjálfsöryggi nemenda jafnt sem kennara.
Vilja ekki
kennslu með
fyrirlestrum
# Lítið er um hefðbundnar
kennslustundir
• 8000 tölvubréf eru daglega
send frá skólanum
Morgunblaðið/Golli
„Við reynum að flytja ábyrgðina á náminu frá kennurunum og yfír til nemendanna,“ segir Pim Modig.
Johanna Ákeson nemandi segir að þau fái verkefni í öllum námsgreinum send í tölvum.
VÐ hittum Bjöm Bjama-
son menntamálaráðherra
og Ólaf W. Hand sölu-
stjóra hjá Aco á ráðstefn-
unni MacWorld í New York í fyrra-
sumar og áttuðum okkur á að
ráðherra hefur u.þ.b. sömu hug-
myndir um tölvumál í skólum og
við,“ segir Pim Modig, skólastjóri
skólans. A ráðstefnunni vora far-
tölvur sérhannaðar íyrir skóla m.a.
kynntar. Kynnin frá New York urðu
til þess að Modig og nemandi hans
Johanna Ákesson dvöldust hér á
landi í 12 daga, m.a. í boði mennta-
málaráðuneytisins, Menntar og
tölvuverslunarinnar Aco, nú í mars-
mánuði þar sem þau héldu ijölda
fyrirlestra um nám og skólahald í
Mönsterásgymnasiet.
Mönsterásgymnasiet var stofnað-
ur í Mönsterás, í suðausturhluta Sví-
þjóðar, árið 1996 með þá hugsjón að
leiðarljósi að laga kennsluna að upp-
lýsingatækni og möguleikum henn-
ar. Ur varð að allir nemendur skól-
ans fengu fartölvu frá Macintosh til
eigin umráða. Að námi loknu gefst
nemendum kostur á að kaupa far-
tölvuna gegn vægu verði og er þar
með tryggt að tölvukostur skólans
úreldist ekki heldur hafi nemendur
og starfslið skólans ævinlega yfir
nýjustu tækni og forritum að ráða.
Engin sérstök tölvukennslustofa
er í skólanum en þess í stað vora
lagðir 24 km af rafmagnssnúram og
lögnum um húsið og settar upp 1800
innstungur svo allir nemendumir,
sem í vetur era 450 talsins, gætu
haft aðgang að Netinu hvar sem er í
skólanun, „nema í matsalnum", seg-
ir Modig.
Skólayfirvöld höfðu mikinn áhuga
á tölvuvæðingu skólans, segir Mod-
ig, og hann fékk fullt umboð til þess
að þróa skólastarfið eftir sínum eig-
in hugmyndum.
Ábyrgðin flutt yfir
til nemendanna
Lítið er um hefðbundnar kennslu-
stundir í Mönsterásgymnasiet.
Kennsla fer að mestu fram í gegnum
tölvur, ýmist í hópvinnu eða með
einstaklingsverkefnum. Námið er
þó ekki skilgreint sem fjarnám enda
hafa nemendumir gefið það skýrt til
kynna við stjómendur skólans, að
sögn Modig, að þau telji mikilvægt
að koma í skólann og vinna þai- sam-
an.
skólar/námskeið
nudd
■ www.nudd.is
„Við litum aðallega til Banda-
ríkjamanna þegar við þróuðum
skólastarfið en þeir hafa hingað til
verið þjóða fyrstir til að tileikna sér
tölvutækni og samhæfa nám og
tölvunoktun. Við höfum reynt að
sníða af það sem okkur finnst vera
ókostir við bandarísku leiðina, m.a.
krossaprófin, og þróað okkar eigin
aðferðir," segir Modig.
„Við reynum að flytja ábyrgðina á
náminu frá kennurunum og yfir til
nemendanna. I stað þess að nem-
endumir verði þiggjendur sem láti
mata sig á staðreyndum era þeir
leitendur. Við höfum unnið eftir
þessum aðferðum í sex ár.“
Finnum eina meginspumingu
Johanna Ákesson hefur verið í
skólanum í tæp þrjú ár og lýkur
námi með stúdentsprófi í sumar.
Hún er mjög ánægð með tilhögun
námsins og segir að helsti kosturinn
sé sá að nemendur fái mjög mikla
þjálfun í að koma fram. „Við fáum
verkefni sem við leysum yfirleitt 3-5
saman í hóp. Við byrjum á því að
hittast, safna hugmyndum og finna
síðan eina meginspumingu til að
vinna út frá,“ segir hún. „Síðan söfn-
um við heimildum á bókasafninu og
á Netinu, og með viðtölum ýmist í
gegnum tölvupóst eða síma. Við
reynum að vera í tengslum við það
sem er að gerast á hverjum tíma.
Eftir að við höfum safnað heimildum
hittumst við og ræðum um þær og
veltum því fyrir okkur hvort við höf-
um fundið svör við meginspuming-
unni sem við spurðum okkur í upp-
hafi. Síðan kynnum við verkefnið
fyrir framan bekkinn okkar svo við
eram orðin því vel vön að koma
fram. Það fer eftir námsgrein
hversu lengi við eram með hvert
verkefni en venjulega era það svona
2-5 mánuðir. Við fáum verkefni í öll-
um námsgreinum nema kannski í
líkamsrækt. Þó fáum við auðvitað
verkefni um heilsu og þess háttar.“
Modig segir að nemendumir
vinni mjög vel og því til staðfesting-
ar bendir hann á að um 8000 tölvu-
bréf séu send frá skólanum dag
hvem.
Vandlátir á háskóla
- Hvemig hefur nemendum skól-
ans gengið í háskóla?
„Þeir að minnsta kosti velja sér
háskóla mjög vandlega," segir Mod-
ig og brosir breitt. „Þeir hafa sagt
mér að þeir hafi ekki áhuga á að
hverfa aftur til náms þar sem byggt
er á fyrirlestram. Þeir segjast ekki
eiga í neinum vandræðum með að
nota tölvur og stúlkumar sérstak-
lega segjast finna fyrir sjálfsöryggi
gagnvart tölvum," segir hann enn-
fremur en bendir á að það séu eklá
nema þrjú ár síðan fyrstu stúdent-
amir brautskráðust frá Mönsterás-
gymnasiet og því sé ekki mikil
reynsla komin á þessa hluti. Piltam-
ir sem hafa lokið námi frá skólanum
hafi aukin heldm- ekki verið í há-
skóla nema í tvö ár þar sem þeir hafi
þurft að gegna herskyldu í eitt ár.
Læra hvemig á að læra
„Við leggjum áherslu á það í skól-
anum að nemendur læri að nota
tölvur og það verður til þess að þeir
verða óhræddir við tölvur. Ég álít að
mesti ávinningurinn af þessari að-
ferð sem við notum sé sá að nem-
endumir læra hvemig á að læra. Ég
segi ekki að þeir viti meira en aðrir
nemendur. Þeir vita hvemig þeir
geta fundið upplýsingar,“ segir
Modig og snýr sér spyrjandi að Ák-
esson:
„Hvað vissir þú um tölvur áður en
þú komst í skólann?"
„Ekki margt,“ svarar hún að
bragði. „En maður lærir hratt þegar
maður vinnur á tölvumar. Það er
besta leiðin til að læra á þær; að nota
þær á hverjum degi. Ef ég lendi í
vandræðum er alltaf einhver nálæg-
ur sem getur hjálpað. Ég held að
eitt það mikilvægasta við þessa að-
ferð sé að ég finn að kennarinn
treystir mér til að finna hlutina út
upp á eigin spýtur.“
Þverfaglegt meistaranáni í um-
hverfisfræðum í umsjá Umhverf-
isstofnunar Háskóla íslands hófst
í septeinber
1999. I fyrsta
hópnum eru 25
nemendur sem
eru skráðir í
hinar ýmsu
deildir háskól-
ans, miðað við bakgrunn hvers
og eins. Námið er tveggja ára 60
eininga nám með 15 eininga
rannsóknarverkefni og byggist á
þverfaglegum námskeiðsgrunni.
Umsdknarfrestur í meistaranám-
ið núna rennur út á morgun 15.
mars. _
UHI er óháð rannsóknarstofn-
un innan háskólans. Hún var
stofnuð árið 1997 og tengist sjö
af níu deildum hans. Markmið
Umhverfísstofnunar er að efla
og samhæfa rannsóknir í um-
hverfísfræðum innan Háskóla Is-
lands. Stofnunin stuðlar einnig
Modig tekur undir, þegar á hann
er gengið, að nemendunúr séu fullir
sjálfsöryggis. Það sé bæði aðferð-
inni sem beitt er í skólanum að
þakka sem og því að skólinn fái
fjölda heimsókna ár hvert þar sem
nemendur fá tækifæri til að kynna
skólastarfið.
Modig segist hafa haft úr mörg-
um tölvutegundum og forritum að
velja þegar skólastarfið hófst árið
1996. Hann valdi Macintosh-tölv-
umar vegna þess að það var að hans
mati hagkvæmasti kosturinn. Tölv-
umar og fomtin hafi verið í einum
pakka og ekki hafi þurft að ráða
tæknimenn nema í 1,75% stöðugildi
þótt allir nemendur skólans séu með
sína eigin tölvu. „Við hefðum þurft
að ráða einn tæknimann á hverjar
80 PC-tölvur ef við hefðum valið
þær,“ segir hann.
Sömu vandamál og aðrir
netnotendur mæta
Modig segir að fá vandamál hafi
komið upp sem rekja megi til þess
hvaða kennsluaðferðum er beitt í
skólanum. Þau væra fyrst og fremst
tengd Netinu og væra þau sömu og
allir aðrir stæðu frammi fyrir,
þ.e.a.s. vegna þess að á Netinu má
finna eitthvað um allt.
„Við höfum fáar, einfaldar en
að samstarfí við innlenda og er-
lenda rannsóknaraðila, skipu-
leggur ráðstefnur og fundi, gef-
ur út fræðirit og kynnir
niðurstöður umhverfísrann-
sdkna, auk þess að veita upp-
lýsingar og ráðgjöf.
Eitt aðalmarkmið Umhverfís-
stofnunar er að stuðla að
meistaranámi í umhverfísfræð-
um með fjölbreyttu námsefni.
Námsgráðurnar eru MS-próf í
umhverfísfræðum og MA-próf í
umhverfisfræðum. Skilyrði fyrir
inngöngu í námið er fyrrihluta-
gráða á háskólastigi, annaðhvort
B.A. eða B.S. eða sambærilegt.
I stúdentahópnum sem byrjaði
í liaust er fólk á aldrinum 25-52
ára og en í fyrra bárust umsókn-
ir frá fólki úr eftirfarandi grein-
um: búfræði (2), fornleifafræði
(1), heimspeki (1), hjúkrunar-
fræði (1), jarðfræði (1), kennslu-
fræði (4), landafræði (5), líffræði
(5), lögfræði (1), mannfræði (2),
strangar siðareglur um notkun
Netsins,“ segir Modig og heldur
áfiam: „Nemendumir verða að læra
að spyrja réttu spuminganna þegar
þeir leita á Netinu. Þannig tak-
marka þeir sig og leitin verður
markviss.“
„Og við læram að vera gagnrýnin
á þær upplýsingar sem við fáum á
Netinu," skýtur Ákesson inn í.
„Við gætum verið með forrit sem
slökkva t.d. á myndum þar sem of
mikið sést af líkamshúð, og komið
þannig í veg fyrir að nemendur fari
inn á klámsíður, en við völdum að
gera það ekki,“ segir Modig.
„Við megum fara inn á allar síðm’
á Netinu en við verðum að geta
rökstutt það hvers vegna við förum
inn á vafasamar vefsíður,“ útskýrir
Ákesson.
„Við kennarar teljum oft að við
þurfum að vita meira um hlutina en
nemendur okkar. I fyrsta skipti
stöndum við frammi fyrir því að við
geram það ekki. Nemendur vita
jafnvel meira en við um tölvur og
notkun þeirra. Kennarar þurfa að
þola það. Þetta er orðin spuming
um sjálföryggi," segir Modig og
bætir við að að starf sjálfsöraggs
kennara sé síbreytilegt og afar
skemmtilegt. „Sjálfur læri ég eitt-
hvað nýtt á hverjum degi.“
matvælafræði (2), rússneska (1),
sálarfræði (1), stjórnmálafræði
(1), verkfræði (2) og þýska (1).
Er það sagt sýna mögulcikana
sem felast í þessu námi. Á ráð-
stefnunni „Betri kennsla - betra
nám“ um kennslu í HI í janúar
sagði Sebastian Peters, ncmandi
í umhverfísfræðum, að raunvís-
indi og félagsvísindi væru ekki
andstæður eins og margir héldu
fram, heldur töluðu menn sama
tungumál en frá sínu hvoru sjón-
arhorninu. Þegar raunvísinda-
maður spyrði hugvísindamann,
eða öfugt, hvernig í ósköpunum
hann gæti hugsað eins og hann
gerði yrðu oft til nýjar hugmynd-
ir. Ekki síst myndaðist nýr skiln-
ingur, sem ætti eftir að skila sér
út í atvinnulífíð og jafnvel fjöl-
skyldulíf, þar sem menn skildu
betur sjónarhorn hver annars.
Forstöðumaður Umhverfís-
stofnunar er Geir Oddsson og
heimasíðan er www.uhi.hi.is
www.financecareer.ch?
Umsdkn í meistaranám 1 umhverfísfræðum til 15. mars
Nýjar hugmyndir
kvikna á milli greina