Morgunblaðið - 15.04.2000, Blaðsíða 39

MORGUNBLAÐIÐ
VIKU
LAUGARDAGUR 15. APRÍL 2000 39
m
AP
Alþjóða heilbrigðisstofnunin spáir því að 10 milljónir manna muni látast af völdum reykinga árið 2030. Hér
er kúbanski myndhöggvarinn Janio Nunez að reka smiðshöggið á mynd sína af Winston Churchill, kannski
kunnasta vindlareykingamanni sögunnar.
WHO boðar til funda
um reykingar
ALÞJÓÐA heilbrigðismálastofn-
unin (WHO) hefur boðað til op-
inberra fundahalda um málefni
er varða Rammasáttmála um
reykingavarnir og boðið þeim
sem málið varðar, þ.á m. tóbaks-
verkendum, að leggja fram
skriflegar athugasemdir og vitn-
isburði. Kemur þetta fram í
fréttatilkynningu frá stofnun-
inni.
Sáttmálinn verður sá fyrsti í
sögunni sem varðar eingöngu
heilbrigðismál, og verður sam-
inn af aðildarríkjum stofnunar-
innar, sem eru 191. Er þess
vænst að hann verði tilbúinn til
undirritunar ekki síðar en 2003.
Fundimir, sem boðað hefur ver-
ið til, eiga að hefjast í Genf í lok
september eða byrjun október.
Formlegar samningaviðræður
aðildarrfkja WHO um sáttmál-
ann hefjast í október.
í fréttatilkynningu WHO segir
að reykingar verði nú yfir fjór-
um miiljónum manna að bana á
ári hveiju. Um 2030 verði talan
komin i 10 milljónir, þar af
verði sjö af hverjum tíu í þróun-
arlöndum. Hinn aiþjóðlegi tób-
aksiðnaður hafi ekki axlað neina
ábyrgð á afleiðingum þess að
auglýsa tóbak, og þá sérstak- _
lega fyrir ungt fólk og börn. I
ljós séu að koma gögn sem
bendi tii þess að tóbaksverkend-
ur hafi reynt að draga fjöður yf-
ir vísindalegar upplýsingar til
þess að koma í veg fyrir að
sannleikurinn um reykingar
komi fyrir augu almennings.
Það bæti gráu ofan á svart, að
sífellt fleira bendi til þess, að
breytingar hafi verið gerðar á
nikótínmagni tii þess að tryggja
að ungt fólk ánetjist sígarettum.
Nýjar upplýsingar frá Brasilíu,
Indlandi, Kína, Suður-Afr/ku,
Zimbabwe, Óman og Egypta-
landi, bendi tii þess að WHO
kunni að hafa vanmetið hversu
mörg ungmenni og börn byiji að
reykja á degi hveijum.
Starfsmenn stofnunarinnar
segja að tiivikum dauðsfalla,
sjúkdóma og örkumlunar af
völdum krabbameins og hjarta-
og lungnasjúkdóma, er rekja
megi til tóbaksneyslu, muni
fjölga mest í þróunarlöndunum,
sem séu verst undir slíkt búin.
Góðkynja beinaæxli í
börnum?
MAGNÚS JÓHANNSSON LÆKNIR SVARAR SPURNINGUM LESENDA
Spurning: Sonur minn sem er
fimm ára var nýlega á sjúkarhúsi
vegna aukabeinvaxtar við axlarlið
(osteochondrom). Mér er sagt að
þetta sé ekki skaðlegt en mig fysir
að vita hvað veldur þessu og hvort
líklegt sé að þessa gæti annars
staðar á líkama viðkomandi á vaxt-
arskeiði?
Svar: Æxli í beinum eru nokkuð
algeng og geta verið illkynja eða
góðkynja.
Hjá fullorðnum er oftast um að
ræða meinvörp frá illkynja æxlum
annars staðar í líkamanum en hjá
bömum er algengast að uppruni
æxlisins sé staðbundinn í beininu.
Bein- og brjóskæxli (osteochondr-
om) eru nokkuð algeng hjá börn-
um og unglingum og er algengast
að þau komi fram á aldrinum 10-
20 ára. Þetta eru algengustu góð-
kynja æxlin í beinum og geta verið
eitt sér eða fleiri. Þessi æxli geta
komið í hvaða bein sem er en al-
gengast er að þau komi við enda á
löngu beini eins og þeim sem eru í
handleggjum og fótleggjum. Þessi
æxli eru úr beini en þakin brjóski
og eru þess vegna oftast kölluð
Auka-
beinvöxtur
bein- og brjóskæxli. Ekki er vitað
um orsakir þessara æxla annað en
að margt bendir til þess að erfðir
skipti máli, a.m.k. hjá þeim sem fá
mörg slík æxli. Æxlin eru í sjálfu
sér meinlaus en þau geta valdið
talsverðum óþægindum, þau geta í
einstaka tilfellum breyst og orðið
illkynja og þess vegna eru þau
fjarlægð. Þeir sem fá mörg bein-
og brjóskæxli eru í töluvert meiri
hættu en aðrir að fá illkynja bein-
æxli síðar en áhættan hjá þeim
sem fá eitt æxli er aðeins örlítið
aukin.
Til eru ýmis önnur góðkynja
beinæxli hjá börnum og ungling-
um en bein- og bijóskæxli eru þau
lang algengustu.
Vandinn við að greina beinaæxli
er að þau gefa oft engin einkenni
fyrr en þau eru orðin nokkuð stór
en það fer þó eftir staðsetningu.
Viðvarandi eða vaxandi verkir í
búk eða útlimum geta vakið grun-
semdir, einkum ef hægt er að
finna fyrirferðaraukningu á staðn-
um. Röntgenmyndir geta veitt
svarið en oft þarf að taka nálar-
sýni til að fá öruggari greiningu.
Þegar um meinvörp annars staðar
ffá er að ræða getur nálarsýni
ekki alltaf sagt til um það með
vissu hvaðan meinvarpið er komið.
Þó eru um 80% slíkra meinvarpa
komin frá illkynja æxlum í blöðru-
hálskirtli, bijóstum eða lungum.
Stundum tekst ekki að fá örugga
sjúkdómsgreiningu með þessum
aðferðum og þá þarf að opna inn á
æxlið og taka sýni beint úr því til
greiningar.
• Á NETINU: Nálgast má skrif Magnúsar
Jóhannssonar um læknisfræðilcg efni á
heimasíðu hans á Netinu. Slóðin er:
http://www.hi.is/~magjoh/ Lesendur
Morgunblaðsins geta spurt lækninn um
það sem þeim liggur á þjarta. Tekið er á
móti spurningum á virkum dögum milli
klukkan 10 og 17 í síma 5691100 og bróf-
um eða sfmbrófum merkt: Vikulok. Fax
5691222. Einnig geta lesendur sent fyrir-
spurnir sínar með tölvupósti á nctfang
Magnúsar Jóhannssonar.elmag@hotma-
il.com
Húsbréf
Útdráttur
húsbréfa
Nú hefur farið fram útdráttur húsbréfa
í eftirtöldum flokkum:
4. flokki 1992 - 26. útdráttur
4. flokki 1994 - 19. útdráttur
2. flokki 1995 - 17. útdráttur
1. flokki 1998 - 8. útdráttur
2. flokki 1998 - 8. útdráttur
Koma þessi bréf til innlausnar 15. júní 2000.
Öll númerin verða birt í Lögbirtingablaðinu.
Auk þess liggja upplýsingar frammi hjá íbúðalánasjóði,
í bönkum, sparisjóðum og verðbréfafýrirtækjum.
Ibúðalánasjóður
| Suðurlandsbraut 24 | 108 Reykjavík | Sími 569 6900 | Fax 569 6800
Umsóknir
um styrki úr
Umhverfissjóði
verslunarinnar
Umhverfissjóður verslunarinnar var stofnaður
1. október 1995 og eru þátttakendur í sjóönum
um 160 verslanir um land allt. Tekjur sjóðsins
eru af sölu plastpoka sem merktir eru sjóðnum.
Umhverfissjóður verslunarinnar mun í byrjun
sumars 2000 úthluta fé til verkefna sem falla
að markmiðum sjóðsins, sem eru þau að stuðla
að bættu umhverfi landsins, fegrun þess og
uppgræðslu. Sjóðurinn hefur úthlutað fjórum
sinnum, samtals 100 milljónum króna.
Megináherslan er lögð á úthlutanir til stærri
verkefna en hluta af ráðstöfunarfénu mun verða
úthlutað til minni verkefna.
Félagasamtökum og einstaklingum sem
hyggjast ráðast í verkefni á sviði umhverfismála
gefst hér með kostur á að sækja um styrki til
Umhverfissjóðs verslunarinnar. Umsóknum skal
skilað á eyðublöðum sem fást á skrifstofu
sjóðsins í Húsi verslunarinnar 6. hæð og einnig
á heimasíðu sjóðsins; www.umhverfi.is.
Umsóknarfrestur er til
28. apríl 2000
Umhverfissjóóur verslunarinnar
Húsi verslunarinnar • Kringlunni 7
103 Reykjavík • Sími 568 7811
Myndsendir 568 5569
www.umhverfi.is
www.mbl.is