Morgunblaðið - 16.04.2000, Qupperneq 48

48 SUNNUDAGUR 16. APRÍL 2000
MORGUNBLAÐIÐ
Dýraglens
Hundallf
Ferdinand
Smáfólk
CAREFUL, POé.. IF VOU 6RAB
TMI5 BLANKET, l'LL 5EE TO IT
THAT YOU RE6RET IT FOR
THE RESTOFYOUR LIFE..

Farðu varlega seppi. Ef þú bítur
í teppið skal ég sjá til þess að þú
sjáir eftir því alla þína aumu lífstíð.
IMirrgimMaííÍíí
BRÉF
TIL BLAÐSINS
Kringlunni 1 103 Reykjavik • Sími 569 1100 • Símbréf 569 1329
Hvernig er hægt að
sigrast á vímunni?
Frá Árna Helgasyni:
FÓLK talar í dag um þá ógn sem af
allskonar vímuefnum stafar og
hvemig megi ná tökum á þessu mikla
vandamáli allrar þjóðarinnar, en vill
svo sjálft ekki fóma neinu henni til
upprætingar. Reynslan sýnir okkur
svart á hvítu að það er fullorðna fólk-
ið sem heldur þessu ástandi við, sér-
staklega með allskonar veisuhöldum
og jafnvel heimilisdrykkju sem ekki
er betra og finnst það alveg sjálfsagt.
Ég hef fylgst með þessum málum alla
mína ævi og ég er þess fullviss að ef
vilji fullorðna fólksins væri til staðar
væri hægt að reka þennan vágest af
höndum sér, en á meðan vitibomir
áhrifamenn í þjóðfélaginu heimta
alltaf meira og meira frjálsræði í
notkun áfengis og annarrar vímu,
taka unglingarnir þá ekki alvarlega
og það þýðir ekkert að ta!a um ungl-
ingavandann, meðan fullorðna fólkið
hagar sér eins og það gerir. Ég man
meira að segja eftir bannlögunum.
Þau höfðu sitt að segja og þótt þau
væru brotin eins og fullorðna fólkið
talaði um, þá voru þau til mikilla bóta.
Strax og heimtað var að flytja inn
Spánarvínin (talið vegna viðskipta-
aukningar) bytjaði ófögnuðurinn að
vaxa um allt land. Það var talað um
brugg og smygl og allt þar á milli, en
það var aldrei minnst á hvort almenn-
ingur hefði þörf fyrir þetta eitur. Ég
man líka að eftir tilkomu, þessarar
undanþágu, óx drykkuskapur um all-
an helming og ég þarf ekki að minna
á afleiðingamar, hversu margir
hreinlega misstu vitið og heilsuna og
bruggið var aldrei meira. Þá kom hin
ráma rödd aftur og heimtaði bjórinn
og slóðina eftir hann er ekki erfitt að
rekja. Þá hófst unglingadrykkjan og
jafnvel oní skólabörn. Ég get alveg
fullvissað þjóðina um það að allar til-
slakanir í sölu áfengra drykkja em
henni til stórskaða. Við þurfum ekki
langt að leita til að sjá það. Gísli Sig-
urðbjömsson, sá mikli hugsuður, var
ekki í vafa um afleiðingar áfengisins.
Hann sagði eitt sinn við mig: Það
þýðir ekki að ræða um þessi mál,
meðan meðan áfengið og alls konar
eiturefni flæða yfir landið og menn
drekka frá sér vit, rænu og æm og
þeir sem ættu að hafa vit fyrir fólk-
inu, finnst þetta allt í lagi og hjálpa til
að strá þessu yfir landið. Valdhafam-
ir ganga þar á undan með illu for-
dæmi. Hann sagði líka að virðingar-
leysið fyrir öllu og öllum væri sú
meinsemd sem væri í góðu gengi
meðal ráðamanna landsins. Það þýðir
lítið að hafa lögreglu eða ráðgjafa né
veita stórfé í baráttuna við vímuefnin,
meðan hræsnin er í öndvegi og ráða-
menn sem mest tala um þennan skað-
vald halda stórar veislur óg bjóða öll-
um öllum í vímuna og hversu margir
hafa ekki fallið í þessum veislum? Það
er enginn vandi að ráða við vímuna
bara ef fullorðna fólkið vill líta í eigin
barm, hætta sjálft að nota allskonar
vímuefni og vera þar fyrirmyndir
barna sinna. En þá er spurningin. Vill
fjöldinn vinna það til að hér ríki
gróandi þjóðlíf með þverrandi tár,
ganga með einhug að verki, láta
hræsnina hverfa og uppskera mesta
auðæfi í landinu: HeUbrigða sál í
hverjum hraustum líkama. En svona
einfalt er þetta. Þá geta menn sungið
fullum hálsi: Ég vil elska mitt land.
ÁRNI HELGASON,
Stykkishólmi.
Hvað er að eldast?
Frá Auðuni Braga Sveinssyni:
FLESTRA skoðun varðandi það að
eldast mun vera sú að bæta við sig
árum, sem síðar verða að áratugum.
Við verðum fimmtug, sextug, sjötug
og áttræð og jafnvel eldri, og höldum
stundum upp á þessi timamót. Sumir
láta það hins vegar eiga sig. Ef við
viljum ekki að afmælis okkar sé getið
í DV, hringjum við þangað eða látum
vita með öðrum hætti. Hin svonefnda
þjóðskrá geymir nöfn okkar og heim-
ilisföng í sarpi sínum og aflar DV sér
vitneskju um afmæli okkar þar.
En þetta kemur víst lítið við
spurningunni um það, hvað sé að eld-
ast. Jú, í flestum tilvikum styttumst
við eitthvað, vegna þess að brjósk-
flögurnar milli hryggjarliðanna
dragast saman. Maður, sem var t.d.
173 cm við fertugsaldur, er orðinn
170 cm um sjötugt. Þetta er þó vart
áberandi. Hárið gránar með aldri, og
það er meira áberandi. Þá verða
margir þunnhærðir eða jafnvel sköll-
óttir á efri árum. Það er ýmsum
nokkur raun, og reyna því sumir að
ráða bót á því með einhverjum hætti,
jafnvel að láta þræða hár í skallann,
þótt kosti morð fjár. Húðin á öldruðu
fólki gerist oft hrukkótt og það er
einnig áberandi. Þetta er stundum
reynt að laga með einhverjum hætti,
jafnvel með æmum kostnaði.
Draumurinn um eilífa æsku blundar
býsna lengi í okkur.
Þetta var um það sem út snýr, og
flestir telja fylgifiska elli eða efri ára.
En hér á eftir langar mig til að segja
frá því, sem mér finnst, að sé megin-
einkenni öldrunar. Það er ekki endi-
lega af líkamlegum toga, heldur sál-
arlegum. Þegar fólk hefur misst alla
framgirni eða frumkvæði er það
fyrst tekið að eldast, svo að mark-
tækt megi teljast. Þori það til dæmis
ekki að nota tölvu eða kynnast int-
ernetinu, er það tekið að eldast. Ótti
við hið ókunna og nýja er einmitt ein-
kenni á þeim, sem eru orðnir aldraðir
í sálinni. Það er hin eina alvarlega
öldrun.
í framhaldi af þessu má ekki
gleyma Félagi eldri borgara, en slík
eru nú orðin um 50 alls staðar á land-
inu, fjölmennust að vonum í Reykja-
vík og nágrenni. Félagsmenn í
Reykjavíkurfélaginu eru um 7.600,
en þyrftu að vera helmingi fleiri.
Þessi félög stuðla að því að rjúfa fé-
lagslega einangrun eldri borgara og
styrkja sjálfstraust þeirra, svo ekki
sé minnst á hagsmunamálin, sem sí-
fellt brenna á þeim. Að lokum stutt
erindi, sem ég bið alla eldri borgara
að læra utan að: „Það er bara yndis-
legt að eldast, ef við kunnum rétt að
mæta því, en öllu verra andlega að
geldast."
AUÐUNN BRAGI SVEINSSON,
í stjóm FEB í Reykjavík
og nágrenni.
Allt efni sem birtist í Morgunblaðinu og Lesbók er varðveitt í upplýsinga-
safni þess. Morgunblaðið áskilur sér rétt til að ráðstafa efninu þaðan, hvort
sem er með endurbirtingu eða á annan hátt. Þeir sem afhenda blaðinu efni
til birtingar teljast samþykkja þetta, ef ekki fylgir fyrirvari hér að lútandi.