Morgunblaðið - 05.05.2000, Page 30

Morgunblaðið - 05.05.2000, Page 30
áö' MáróiÍAGtjíí ^/ivÍAÍ'áodó' ub^mímm LISTIR Tracy Moffat: Eitthvað meira, litljdsmynd, 1989. Lothar Albrecht, Frankfurt. Paul Gauguin: Fiskikonur í Tahití, 1891, olía á léreft. Þjóðlistasafnið í Berlín, Skoðanaskipti sem geymast Samræðan í tilefni stóraldahvarfanna er enn í fullum gangi, og 19. mars lauk enn einni stórframkvæmdinni, nú í Museum Ludwig í Köln; Hnattrænar samræður í listheiminum, frá Gauguin til nútímans. Hún var um leið athyglisverðust þeirra sem Bragi Asgeirsson hefur sótt heim til þessa, jafnframt telur hann íslenzkan myndlistarvettvang geta lært mikið af þeirri skilvirkni er við blasti úr hverju horni. ALLTAF finnur rýnirinn til tilhlökkunar er hann nálgast Köln, hina fornu virkisborg og víghreiður Rómverja, og vel við hæfi að hún skuli eitt öflugasta vígi listmenningar í Þýskalandi. Borgin hefur þá sérstöðu, að ferðalangurinn er í senn staddur í hjarta og lunga hennar þá hann stígur úr lestinni á aðaljárnbrautarstöðinni. Ut komið blasir hin mikla dómkirkja við, höfuðverk há- gotneska stflsins, sem menn hófu að reisa 1248, en luku loks við 1880, eðli- lega truflaðir af mörgum og löngum hléum. Mynd- skreyttir gluggar hennar í senn sögu- frægir sem fagrir, einkum er lifun að sjá þá í kórnum innst, ef maður er þá svo lánsamur að hann sé opinn er mann ber að. Hin- um megin við kirkjuna rís hinn mikli listdómur, Wallraf Richartz, með sína sérstæðu turnaröð, safnið einnig kennt við súkkulaðikónginn og stórsafnarann Emil Ludwig. Á leið í þann helgidóm listarinnar ganga menn ekki aðeins á leifar rómverska virkis- múrsins heldur einnig framhjá Rómversk- germaníska safninu, að tylla þar tá mikils háttar lifun. Hótelin smá og stór allt um kring og hótelmiðlun til hægri handar við útganginn á brautarstöðinni, þannig að mað- ur er kominn í sitt gistiathvarf fyrr en varir, kannski litla 50-100 metra frá dómkirkjunni! Þótt viðbrigðin séu mikil að koma inn í glæsibyggingu WR/Museum Ludwig, saknar maður óneitanlega gamla safnsins, einkum vegna þess að þar fór mun betur um verk Ernst Ludwig Kirchner: Höfuð af Ernu, tréskurður, 1915. Safn Robert Gore Rifkind, Beverly Hills, Kaliforníu. eldri meistara og bauð auk þess upp á óvæntari lifanir. Hið nýja og opna rými er mun meira sniðin fyrir safn Ludwigs á núl- istum 20. aldar og gömlu verkin hafa ekki þá nálgun sem þau þurfa til að njóta sín til fulls. Stingur mig alltaf að sjá hið einstæða málverk Rubens; Juno og páfuglinn, í stór- um sal millihæðar, innan um mörg önnur og mikil um sig frá sama tíma. Fyrnist seint fyrir þann yfir- þyrmandi áhrifakraft sem málverkið hafði í sérherbergi í gamla safninu, sem síst minnkaði þá skoð- andinn gerði sér grein fyrir að Juno var hlið- stæða Heru í grískri goðafræði, gyðja him- inljósa, eiginkona Júp- iters, að auk verndar- gyðja hjúskapar og móðernis. Verkið er einfaldlega svo vel málað, þrungið háleitri og um leið jarðneskri stemmningu. Þetta með stemmninguna kringum myndverk er svo mikið atriði en týnist alltof oft á teikniborðinu, er þó jafn mikilvægt hljóm- burðinum í tónleika- höllum, felst bæði í birtumögnun og and- rúminu kringum lista- verkin. Og þótt nýju verkin njóti sín yflrleitt vel er ekki laust við að þau gjaldi þessa einnig. Loks skal svo ekki sjást yfir, að í stað litlu og notalegu kaffiteríunnar er kom- inn veglegur veitingasalur sem sér fyrir að- skiljanlegustu þörfum gesta, smáum og stór- um, allann daginn... - Fáar framkvæmdir á myndlistarvett- vangi sem skara stóraldarhvörfin, og haft hafa með yfirlit, uppstokkun og samanburð að gera, vakti viðlíka athygli og sýningin Kunstwelten im Dialog Von Gauguin zur Henry Matisse: Skúlptúr og vasi, 1916, olía á léreft. Tikan- oja-safnið, Vaasa, Finnlandi. Frida Kahio: Sél og líf, 1947. Einkasafti Galeria Avril Mexfkó. globalen Gegenwart, í Museum Ludwig í Köln. Opnaði dyr sínar 5. nóvember, lauk 19. mars, og þótt rýnirinn vissi vel af henni var hann illu heilli full seinn á vettvang. Hins vegar vill hann síður að hún gangi fullkom- lega hjá garði, upplýsingarnar um hin skii- virku og vönduðu vinnubrögð tímalausar fyrir vægi sitt, og þetta tvímælalaust einn þeirra stórviðburða sem marka veginn og týnast ekki. Hér var verið að gera úttekt og samanburð á því hvernig skyld viðhorf hafa þróast í ólíkum heimshlutum og gert á afar hlutlægan hátt, ólíkt því sem var um fram- kvæmdina miklu í Berlín, og sem hún var helst gagnrýnd fyrir. Og þótt sýningin í Köln væri risastór var hún mun auðveldari í skoðun, ekki fyrir það einvörðungu að vera öll á einum stað, heldur vegna hnitmiðaðrar uppsetningar og hversu opin hún var og um leið upplýsandi. Hér gat gesturinn hægast og upp á eigin spýtur, augliti til auglitis, fylgt þróun frá Gauguin til nútímans, síður verið að troða einhverjum sérskoðunum að honum. Einmitt þetta gerði að verkum að við gestunum blasti ekki einungis sannverð- ugt yfirlit heldur nálgaðist hann núlistir dagsins á mun fordómalausri hátt en oft gerist. Eitt nútíma myndband var til að mynda svo vinsælt að stöðugur straumur var inn í myrkvað rýmið sem var þó nokkuð um sig, það var einfaldlega svo fallegt og sagði svo mikla sögu að menn voru sem bergnumdir. Hér þurfti enga sjálfhverfa sér- visku, hrottafengna gjörninga né siðleysi til, einungis almennan fyrirburð úr hvunndegin- um í austurlenzku umhverfi. Skipuleggjendur sýningar- innar í takt við nýja tíma, þá hver sem vill hefur aðgang að hlutlægu milliliðalausu upplýsingastreymi frá Net- inu sem án vafa mun hafa miklar viðhorfsbreytingar í för með sér á næstu árum og nú þegar verður meira en vart við. Meginþema sýningarinnar var að miðla upplýsingum um hvað hefði og væri að gerast í hinum ólíku heims- hlutum frá tíma Gauguins, módernismans og síð- módernismans og telst byggt á skyldum grunni. Módernis- minn í Evrópu og Suður- Ameríku, áhrif hins frum- stæða á núlistir nítjándu og tuttugustu aldar, sem bauð upp á meiri nálgun við nátt- úrusköpin og hið upp- runalega en blóðlítill gervi- heimur hinnar svokölluðu siðmenningar. Sem sagt hrein milliliðalaus og eðlis- borin sköpunarþörf sem sprettur jafn eðlilega upp og gróður jarðar. Loks fram- sækin róttæk list dagsins, sem notast meira við tækn- iundrin, en getur þó engu síður verið jarðbundin í sjálfu sér, enda eru sumar dýrategundir, skorkvikindi og örverur, flókið tækniund- ur náttúrunnar sem eiga sér enn ekki hliðstæðu í mann- heimi. Skarar öðru fremur inntak ummæla Ernst Gombrich, þegar hann sagði; langi þig til að mála blóm, málaðu blóm, var þá að vísa til hinnar hreinu náttúrulegu og milliliðalausu sköpunarþarfar. Vitaskuld getur framkvæmd sem þessi aldrei verið tæmandi og auðvitað saknaði margur einhverra, sem áttu jafn mikið og kannski meira erindi á sýninguna. Seint verður öllum gert til geðs en líta verður á samantektina sem afar mikilvæga stikkprufu á mörgu því helsta sem gert var á tímabil- inu. Meinbugurinn var þó, að ekki skyldi um farandsýningu að ræða, því boðskapur henn- ar hefði átt erindi til margra átta, jafnt New York sem Tókýó, en ekki ber að hafa hér til- takanlegar áhyggjur því hliðstæðum hennar mun trúlega fjölga í framtíðinni. Af þessari miklu framkvæmd gat margur lært, ekki síst þeir vísu sýningarstjórar norðursins sem uppteknir eru af að boða einhver tillærð og tilbúin sannindi, en tæma um leið sýningarsali og listhallir af öllu kviku á svipaðan hátt og gerðist í lok átt- unda áratugarins. Vitna fræðum sínum til stuðnings til heimspekinga fornaldar, eins og Aristotelesar og Platons, þótt stundum finnist manni óneitanlega Andrés önd og Georg gíralausi mun nærtækari og eðlilegri samanburður. Þessari risaframkvæmd fylgdi 576 síðna yfirmáta vel hönnuð og vönduð sýningarskrá í stóru broti, með fjölda mynda í svart/hvítu og lit. Vel þann kostinn að láta nokkrar myndir úr henni tala fyrir sig, þótt ekki geti þær nema að litlu leyti gefið hugmynd um umfangið, en mögulegt væri að skrifa firna- langt mál um sýninguna, jafnvel nokkrar greinar án þess að komast til botns í henni.

x

Morgunblaðið

Direct Links

If you want to link to this newspaper/magazine, please use these links:

Link to this newspaper/magazine: Morgunblaðið
https://timarit.is/publication/58

Link to this issue:

Link to this page:

Link to this article:

Please do not link directly to images or PDFs on Timarit.is as such URLs may change without warning. Please use the URLs provided above for linking to the website.