Morgunblaðið - 05.05.2000, Qupperneq 62

62 FÖSTUDAGUR 5. MAÍ 2000
GREINARGERÐ
MORGUNBLAÐIÐ
„ALLIR SKULU VERA
JAFNIR AÐ LÖGUM“
Á fundi stjórnar Framleiðnisjóðs landbúnaðarins var
lagt fyrir til umsagnar, að beiðni landbúnaðarnefndar
Alþingis, frumvarp til laga um framleiðslu, verðlagn-
ingu og sölu á búvörum. Niðurstaða sjóðsins var að ekki
væri grundvöllur til samkomulags um sameiginlega af-
stöðu stjórnarinnar. Egill Jónsson, fv. alþingismaður,
sem skipar minnihlutann, telur að málið varði þjóðar-
heill og hefur beðið Morgunblaðið að birta umsögnina.
HINN 11. mars sl. undirituðu full-
trúar Bændasamtaka íslands og full-
trúar ríkisstjórnar íslands nýjan
samning um framleiðslu sauðfjár-
afurða. í framhaldi af því fór svo
fram atkvæðagreiðsla meðal fram-
leiðenda sauðfjárafurða sem lyktaði
þannig, að af þeim 2.916 sem atkvæð-
isrétt höfðu greiddu 1.932 atkvæði.
Akvæðin skiptust þannig að 1.234,
eða 63,9%, studdu samninginn, 654,
eða 33,9%, voru andvígir samning-
num og 44 seðlar voru auðir eða óg-
ildir. Miðað við afstöðu allra þeirra
sem rétt áttu til þátttöku í þessari at-
kvæðagreiðslu voru 42,3% samþykk
samningnum, 22,4% voru samning-
num andvíg en 35,3% tóku ekki af-
stöðu. Ekki liggja fyrir kærur né at-
hugasemdir við þann
framgangsmáta sem að framan er
lýst. Samþykki sauðfjárbænda við
samningnum liggur því fyrir. Þá nið-
urstöðu ber að virða þrátt fyrir
ágreining um innihald samningsins.
Við setningu laga til staðfestingar
á samningnum er hins vegar að ýmsu
að hyggja því ýmislegt er í þessum
samningi ólíkt því sem áður hefur
verið í hliðstæðum samningum, sem
sérstaklega þarf að huga að án þess
að grundvelli samningsgerðarinnar
sé raskað.
Hér koma einkum til álita þau
ákvæði samningsins sem við löggild-
ingu hans verða að lúta ákvæðum

Hótel Valhöll hefur opnað að nýju að loknum vetrardvala og bjóðum við gesti
velkomna í hið magnaða og sögulega umhverfi í Þjóðgarðinum á Þingvöllum.
Á hótelinu eru 29 notaleg herbergi, öll með snyrtingu, en auk þess er hægt að
fá svefnpokapláss.
Fundar- og ráðstefnuaðstaðan er engri annarri lík enda nýtur hún mikilla vinsælda.
Þar er hægt að halda allt að 300 manna ráðstefnu. í bakgarðinum er mjög notaleg
og skemmtileg aðstaða fyrir 10-150 manna grillveislu.
HótelValhöll er frábær staður til að fagna brúðkaupi og öðrum merkisviðburðum
á lífsleiðinni. Aðstaðan er öll hin besta, umhverfið er virðulegt og kynngimagnað.
Nýr og glæsilegur matseðill gefur gestum fyrirheit um ógleymanlega máltíð sem
framreidd af matreiðslumeisturum hótelsins.
Hafðu samband og við útvegum þér allar frekari upplýsingar um staðinn og
möguleika hans.
Starfsfólk HótelValhallar
Hótel Valhöll Lykilhótel • Þingvöllum • 801 Selfoss ■ Sími 482 2622 • Fax 482 3622 • www.travelnet.is/Lykilhotel/VALHOLL.html
þeirra laga sem í gildi eru og stjóm-
arskrárinnar. Hér er sérstaklega
haft í huga að við mat á gróðurfari og
beitarþoli er ekki farið að þeim lög-
um sem um þau efni gilda í landinu,
þ.e. lögum um Landgræðslu ríkisins
og lögum um afréttarmálefni, fjall-
skil o.fl. Svo em það ákvæði stjórnar-
skrárinnar sem takmarka heimildir
Alþingis á framsali valds til fram-
kvæmdavaldsins og 65. gr. stjómar-
skrárinnar um að allir skuli vera
jafnir fyrir lögunum.
Gæðastýringin verður til
Stjómsýsluaðgerðir sem eiga að
hefjast að þremur ámm liðnum
byggjast á hinni svokölluðu „gæða-
stýringu" sem sækir tilurð sína eftir
tveimur leiðum. Annars vegar er
bókhaldsþátturinn sem er vel sýni-
legur. I honum felst ekkert það sem
hver og einn bóndi ræður ekki við að
breyta eftir og veldur hann því ekki
misrétti milli framleiðenda sauð-
fjáraf’urða. Þessi þáttur málsins gef-
ur því ekki tilefni til frekari umræðu
hér. Annað er þegar kemur að
landnýtingarþætti gæðastýringar-
innar. Þar em mál flóknari og tvfræð
i framkvæmd.
Mat á gróðurfari og beitarþoli hef-
ur farið fram um áratugaskeið. Þetta
starf hefur verið unnið af hinum hæf-
ustu mönnum sem safnað hafa sam-
an mikilli þekkingu á gróðurfari
landsins. Hins vegar hafa ekki enn
fundist viðunandi aðferðir til að
greina kosti hverrar jarðar svo að
unnt væri að ákvarða beitarþol með
fullnægjandi hætti. Að því er fram-
kvæmd þessara mála áhrærir þá
gilda þar um lög. Þar ber helst að
nefna lög um Landgræðslu ríkisins
og lög um afréttarmálefni, fjallskil
o.fl. svo sem áður sagði. Þessi löggjöf
er einkum ákvarðandi um hvaða
vinnulagi ber að hlíta á þessum víða
og vandasama vettvangi sem beitar-
mál og landnýting er. I þessum lög-
um er ákveðið hverjir skuli bera
ábyrgð á framkvæmd þessara mála.
Landgræðslaríkisins, Bændasamtök
íslands og búnaðarsamböndin fara
einkum með eftirlits- og leiðbeining-
arþáttinn en sveitarstjómir annast
einkum framkvæmdaþáttinn.
Þrátt fyrir að undirritaður hafi um
áratuga skeið fylgst all náið með
framvindu þessara mála hafa til frek-
ari staðfestu ýmsar hliðar þeirra ver-
ið ræddar tæknilega við Svein Run-
ólfsson landgræðslustjóra og Ólaf
Dýrmundsson landnýtingarráðu-
naut.
í frumvaipinu og fylgiskjölum
þess er við skipulagningu gæðastýr-
ingarinnar í engu tekið mið af þeim
lögum sem hér er til vitnað né því
verklagi sem samkvæmt þessari lög-
gjöf ber að viðhafa. Hér verður að
hafa hugfast að löggjöfin leggur á
bændur skyldur í umgengni við land-
ið en tryggir þeim l£ka ákveðinn rétt-
indi. Frammi fyrir þessum stað-
reyndum standa menn þegar
ákvarðanir eru teknar um nýjar leið-
ir á þessum Vettvangi. Verði sett
reglugerð, á grundvelli fyrirliggjandi
frumvarps, er minnt á að gildandi
lögum verður ekki breytt með reglu-
gerð.
Á fylgiskjali 2 með sauðfjársamn-
ingnum, merkt „Viljayfirlýsing",
koma fram þær verklagsreglur sem
fylgja ber við landnýtingarhluta
gæðastýringarinnar, þar er svonefnt
„Nytjaland" komið til sögunnar og
hefur það með höndum landnýting-
arþátt gæðastýringarinnar. Hafa ber
í huga að Nytjaland hefur engan
stjómsýslulegan bakgrunn. Engin
lög gilda hér um, heldur er stofnað til
sérstaks verkefnis um myndkorta-
gerð sem á að ná til allra jarða á land-
inu og sem gæfi, ef vel tekst til, ein-
hverja mynd af gróðurfari þeirra. Af
framanskráðu má Ijóst vera að vilja-
yffrlýsingin sem birtist á fylgiskjali 2
er í raun starfslýsing fyrir þetta
verkefni sem staðfesta á með nýrri
reglugerð landbúnaðarráðherra.
Afar mikilvægt er að skoða hvað
felst efnislega í viljayfirlýsingunni.
Aðkoma landbúnaðarráðherra vegna
gæðaþáttarins er afar víðtæk. Land-
búnaðarráðherra er aðili að búvöru-
samningnum, fulltrúi hans á sæti í
framkvæmdanefnd búvörusamn-
ingsins og fulltrúi ráðuneytisins á
sæti í stjóm Nytjalands. En viljayfir-
lýsingin bætir um betur. Með henni
t