Morgunblaðið - 23.05.2000, Blaðsíða 48

^8 ÞRIÐJUDAGUR 23. MAÍ 2000
MORGUNBLAÐIÐ
MINNINGAR
HUXLEY
ÓLAFSSON
+ Huxley Ólafsson
fæddist í Þjórs-
ártúni í Ásahreppi í
Rangárvallarsýslu 9.
janúar 1905. Hann
lést á Hrafnistu í
Hafnarfírði 14. maí
síðastliðinn. Hann
var sonur hjónanna
Guðríðar Eirfksdótt-
ur og Ólafs ísleifs-
sonar læknis. Syst-
-jfe kini hans voru:
Huxley, f. 21.7. 1900,
d. 1904; Inga, f. 1.9.
1901, og Eggert, f.
17.11.1909.
Huxley var kvæntur Vilborgu
Ámundadóttur, f. 26.12. 1906, d.
22.7. 1997. Þau giftust 21.7. 1934
og eignuðust þau tvo syni: 1)
Ámunda, f. 28.2. 1936, kvæntur
Dagnýju Þorgilsdóttur, f. 15.3.
1938. Þau eiga fjögur börn, Stef-
anía Guðríður, f. 3.1.1962, Þorgils
Einar, f. 21.11.1965, Viktoría Sig-
urlaug f. 13.5. 1969, og Ámundi
Guðni, f. 4.9. 1970. Áður átti
Ámundi Vilborgu, f. 7.1. 1958,
með Geirlaugu Þorgrímsdóttur.
^ „ 2) Ólafur, f. 29.5. 1943, kvæntur
Guðrúnu Árnadóttur, d. 20.4.
1945. Eiga þau tvö börn, Árni
Huxley, f. 3.2. 1968 og Auður
Inga, f. 24.12.1973.
Huxley lauk gagnfræðaprófí
frá Menntaskólanum í Iteykjavík
1923 og stundaði síðan verslunar-
störf, mest hjá mági sínum, Lofti
Loftssyni í Sandgerði, til ársins
1939, er hann varð framkvæmda-
stjóri Keflavíkur hf. í Keflavík.
Því starfi gegndi hann til 1945
Með nokkrum orðum langar okk-
ur að minnast afa Huxley. Erfítt er
að tala um afa Huxley nema amma
Vilborg komi þar við sögu líka, því að
þau voru mjög samrýnd hjón. Þau
voru miklir félagar og vinir, unnu
m.a. saman í fyrirtækjum sínum
stærstan hluta þeirra starfsævi. Afi
og amma áttu hlýlegt og fallegt
heimili að Tjarnargötu 35 í Keflavík.
Stór garður er í kringum húsið og
nutu þau þess að vinna í honum með-
an heilsan leyfði. Afí Huxley hafði
mikinn áhuga á skógrækt og sat m.a.
í stjóm Skógræktarfélags Suður-
nesja. Alltaf var gaman að koma til
afa og ömmu í Keflavík. Þau tóku
■^kkur alltaf opnum örmum og vildu
gjarnan fá að fylgjast með okkur í
leik og starfi. Annan í jólum á amma
Vilborg afmæli og þá voru haldin
fjölskylduboð í Keflavík. Það ríkti
alltaf mikil spenna hjá okkur krökk-
unum þegar farið var í afmælisboðin
hennar ömmu því þessi boð voru
mjög skemmtileg. Oft var farið í alls-
kyns veðmm frá Hafnarfirði og
Reykjavík því á þessum árstíma er
allra veðra von.
Afi Huxley og amma Villa áttu oft
. erindi til Reykjavíkur sökum vinnu
sinnar og áhugamála og í þessum
ferðum komu þau oft og iðulega við á
heimili foreldra okkar. Þessar sam-
verustundir vom okkur mikils virði
ffjie að loknum kaffisopa og spjalli um
daginn og veginn héldu þau áfram
för sinni til Keflavíkur. Afa Huxley
og ömmu Villu þótti mjög gaman að
Formáli
minningar-
greina
ÆSKILEGT er að minningar-
greinum fylgi á sérblaði upp-
lýsingar um hvar og hvenær sá,
£ sem fjallað er um, er fæddur,
hvar og hvenær dáinn, um for-
eldra hans, systkini, maka og
böm, skólagöngu og störf og
loks hvaðan útför hans fer
fram. Ætlast er til að þessar
upplýsingar komi aðeins fram í
formálanum, sem er feitletrað-
ur, en ekki í greinunum sjálf-
v um.
er hann varð fram-
kvæmdasljóri Fisk-
iðjunnar sf. í Kefla-
vík ásamt Flökun-
arstöðinni sf. frá
1956. Þar starfaði
hann til 1964 er
hann réðst sem
framkvæmdastj óri
Fiskimjöls hf. í
Njarðvík. Einnig var
hann aðili að Söltun-
arstöðinni Mána hf. í
Neskaupstað.
Huxley var einn
stofnenda Sölumið-
stöðvar hraðfrysti-
húsanna og Samlags skreiðar-
framleiðenda og sat lengi vel í
sljórn hvorra tveggja samtak-
anna. Þá var hann lengi í forystu
Vinnuveitendafélags Suðurnesja,
Útvegsmannafélags Suðurnesja
og sat í stjórn Sparisjóðsins í
Keflavík.
Huxley var brautryðjandi í
loðnubræðslu hér á landi og,
ásamt Ulrich Marth, upphafsmað-
ur vélvæðingar í fískvinnslu hér á
landi með innflutningi fyrstu
Baader-vélanna um miðjan sjötta
áratuginn.
Huxley starfaði að skógrækt og
sat í stjórn Skógræktarfélags
Suðurnesja og hann var um skeið
formaður guðspekideildarinnar
Heiðarblómsins í Keflavík. Þá var
hann heiðursfélagi Rotary-
klúbbsins í Keflavík og meðal
stofnenda hans.
títför Huxleys fer fram frá Ytri-
Njarðvíkurkirkju í dag og hefst
athöfnin klukkan 13.30.
ferðast bæði innanlands og erlendis.
Þau nutu þess að vera úti í náttúr-
unni og þau voru mörg ferðlögin sem
við fórum með þeim um landið hér á
árum áður. Einnig ferðuðust þau
mikið erlendis og skemmtilegast
þótti þeim að fara til fjarlægra og
óvenjulegra staða. í brúðkaupsferð-
inni árið 1943 fóru þau til Ítalíu og
Evrópu og á þeim tíma var nú meira
mál að fara á þessar slóðir en er í
dag. Árið 1955, þegar afi Huxley
varð fimmtugur, fóru þau til Ind-
lands og var sú ferð í alla staði vel
heppnuð og þeim mjög eftirminnileg.
Síðustu ferðina á erlenda grundu
fóru þau til Lúxemborgar þegar afi
Huxley var 85 ára.
Afi Huxley var maður mikilla
framkvæmda. Hann var brautryðj-
andi á mörgum sviðum s.s. í loðnu-
bræðslu og einnig var hann einn
stofnenda Sölumiðstöðvar hrað-
frystihúsanna og Samlags skreiðar-
framleiðenda. Hann var alltaf opinn
fyrir nýjum hugmyndum og tæki-
færum og mjög frjór í allri hugsun.
Hann hafði mikinn áhuga á guðspeki
og var um skeið formaður guðspeki-
deildarinnar Heiðarblómsins í Kefla-
vík. Einnig hafði hann áhuga á hin-
um ýmsu trúarbrögðum og á heimili
afa og ömmu voru til margar bækur
um þessi málefni.
Afi Huxley var góður maður.
Hann var á margan hátt dulur að
eðlisfari. Hann vildi lítið tala um
sjálfan sig og sjálfshól var honum
ekki að skapi. Hann var jafnframt fé-
lagslyndur og hafði gaman af félags-
störfum. Hann var t.d. heiðursfélagi
Rotaryklúbbsins í Keflavík og meðal
stofnenda hans.
Missir afa var mikill þegar amma
Vilborg féll frá árið 1997. Þau voru
eins og áður var á minnst afskaplega
samrýnd og yndisleg hjón. Afi trúði
því að sálin lifði eftir jarðneskan
dauða. Hann hefur án efa hlakkað til
að hitta Villu sína hinum megin við
móðuna miklu og hafa eflaust orðið
miklir fagnaðarfundir hjá þeim eftir
þriggja ára aðskilnað.
Elsku afi Huxley. Nú er komið að
leiðarlokum að sinni. Við þökkum
þér samfylgdina og við þökkum þér
allt sem þú gerðir fyrir okkur. Megi
Guð fylgja þér alla tíð. Hvíl í friði.
Þín bamaböm,
Viktoría, Þorgils, Stefanía
og Ámundi Guðni.
Við fráfall Huxleys missum við
einn síðasta úr röðum þeirra afreks-
manna sem lögðu grunn að nútíma-
legri fiskvinnslu. Huxley gerði sér
mjög snemma grein fyrir mikilvægi
vélvæðingar og ágæti „Baader" véla
og fór sínu fram þrátt fyrir and-
streymi þeirra tíma. Huxley var
sannfærður um að notkun fisk-
vinnsluvéla væri í anda framtíðar-
innar og trúði á mikla framför.
Árangur íslenskrar fiskvinnslu og
gæði hennar fram til dagsins í dag
sýna að hann hafði á réttu að standa.
Til að fjármagna þessa gríðarlegu
fjárfestingu kom hann á samstarfi
við Framkvæmdabankann undir
stjórn dr. Benjamíns Eiríkssonar og
lagði þar með fjárhagslega örruggan
grunn fyrir vélvæðinguna.
Huxley hefur á sínum tíma fram-
kvæmt stóra hluti, vélvæðing ís-
lenskrar fiskvinnslu vegur þó stærst
í mínum huga.
Ég er stoltur af að vera talinn í röð
vina hans og höfum við haft gott
samband í gegnum árin.
Huxley hefur alltaf haft trú á nýju
lífi eftir dauðann. Ferðalag til Ind-
lands fyrir mörgum árum styrkti
hann í þessari trú. Við höfum oft rök-
rætt um líf eftir dauðann og ég er
viss um að hann hefur glaður farið á
endurfund við Vilborgu sína.
Ég votta eftirlifandi sonum,
Ámunda, Óla og fjölskyldum þeirra
samúð mína.
Huxley, Guð blessi þig og ég
þakka fyrir ævilanga vináttu.
Ulrich Marth.
Kveðja frá Faxafélögum.
Sem dropi titrandi
takisigútúrregni
hætti við að falla
haldist í loftinu kyrr—
Þannig fer unaðssömum
augnarblikum hins liðna
þautakasigútúr
tímanum og ljóma
kyrrstæð, meðan hrynur
gegnum hjartað stund eftir stund.
Þannig segir Hannes Pétursson í
kvæði sínu „Minning vinar“ og það
kemur mér í hug er ég minnist félaga
okkar Huxleys Ólafssonar er lést
þann 11. þ.m. Hann kom í Málfunda-
félagið Faxa 1961 og starfaði með
okkur til 1988 eða í 27 ár.
Það er margs að minnast. Huxley
var sérstakur maður. Hann var guð-
spekingur og starfaði mikið með
Guðspekifélaginu. Hann var skóg-
ræktarmaður og starfaði með Skóg-
ræktarfélaginu. Hann var frumkvöð-
ull í sjávarútvegsmálum og starfaði
mikinn hluta ævinnar að vinnslu
sjávarafurða og útgerð. En í viðtali
við hann sjötugan segir hann. „Já, ég
verð alltaf sveitamaður, - þegar
maður er alinn upp í sveit þá vara
þau áhrif lengi sem sveitalífið mótar
í uppvextinum." En hann fæddist í
Þjórsártúni og ólst þar upp. Hann
var Rótaryfélagi og starfaði lengi
þar. Hann var virkur félagi og í for-
ustu í samtökum útvegsmanna og
vinnuveitenda. Hinn félagslegi þátt-
ur var honum í blóð borinn, og hann
var valinn til forustu hvar sem hann
kom vegna sinna mannkosta.
Guðspekin hafði mótandi áhrif á
framkomu hans og lífskoðun . Hann
var alltaf hlýr, hjálpsamm- og greið-
vikinn hvar sem hann kom að máli og
kunni alltaf að líta á hina hliðina, hlið
andstæðingsins, í orðræðu og
ígrunda hans sjónarmið.
Hann talaði ekki illa um neinn, en
reyndi að bera í bætifláka fyrir þá
sem urðu undir. En hann gat verið
fastur fyrir ef þess þurfti með.
Við Faxafélagar minnumst
margra skemmtilega stunda á heim-
ili þeirra Huxleys og Vilborgar er við
ræddum um lífið og tilveruna á fund-
um okkar, og þær hrynja gegn um
hug og hjarta stund eftir stund
minningar um góðan félaga sem
aldrei mátti vamm sitt vita. Hann
hefur nú vonandi fengið svör við
spurningunum sem hann spurði svo
oft um lífið og tilveruna. Við vissum
að hverju dró en samt er missir sona
hans mikill. Við sendum þeim og fjöl-
skyldum þeirra innilegar samúðar-
kveðjur.
Gunnar Sveinsson.
+ Hrefna Gísladótt-
ir Thoroddsen
fæddist á Seyðisfirði
4. júní 1918. Hún lést
á Hrafnistu í Hafnar-
firði 13. maí síðast-
liðinn. Foreldrar
hennar voru þau
Gísli Jónsson frá
Flatey á Mýrum í
Hornafírði, verslun-
arstjóri á Seyðisfírði,
f. 15. sept 1883, d. 29.
júní 1964, og eigin-
kona hans Margrét
Arnórsdóttir, f. að
Felli í Kollafirði 9.
júlí 1887, d. 19. ágúst 1920. Fóst-
urmóðir Hrefnu var seinni kona
Gísla, Guðrún Guðmundsdóttir, f.
á Fáskrúðsfirði 6. nóv. 1898, d. 26.
okt. 1980. Alsystkini Hrefnu eru:
Arnór S. Gíslason skipstjóri hjá
skipadeild SÍS, f. 9 jan. 1911, d.
24. okt. 1992; Stefán Gislason
verslunarmaður, f. 7. maí 1912, d.
27. júní 1942; sr. Gunnar Gislason
prófastur og alþingismaður í
Glaumbæ, f. 5. apríl 1914; Ragnar
Eggerts skipasmiður, f. 9. des.
1915, drukknaði í Reykjavíkur-
höfn 5. nóv.1936. Hálfsystkini
Hrefnu, börn Gísla og Guðrúnar,
eru: Margrét Gísladóttir Blöndal
húsmóðir, f. 30. okt. 1923; Guð-
mundur Gíslason bankafulltrúi, f.
17. des. 1926; Hólmfríður Gísla-
dóttir talsímakona, f. 17. júlí
1928; Aðalsteinn Gíslason vél-
stjóri, f. 19. okt. 1930.
Hinn 7. júlí 1940 giftist Hrefna
Birgi Thoroddsen frá Vatnsdal í
Rauðasandshreppi, stýrimanni og
síðar skipstjóra hjá Eimskipafé-
lagi íslands, f. 10. okt. 1911, d. 2.
jan. 1969. Börn þeirra eru: 1)
Börkur Thoroddsen tannlæknir,
kvæntur Öddu Gerði Árnadóttur.
Þau eiga fjögur börn: Birgi, Val-
gerði, Hrefnu og Hörpu. Barna-
Oft hefur mér komið í hug á lífs-
leiðinni hversu heppin ég var, þegar
ég heilsulaus sveitastelpan var send
til Reykjavíkur til lækninga að lenda
hjá Hrefnu og Birgi bróður mínum.
Þetta var laust eftir fermingu mína
og hafði ég lítil kynni af öðru en að
alast upp í fjórtán systkina hópi vest-
ur á fjörðum. Auðvitað kom það í
hlut Hrefnu að annast mig þar sem
Birgir var lítið heima. Hún var sér-
lega skilningsrík á aumingjadóm
minn og stappaði í mig stálinu þegar
ég var döpur útaf mínum lasleika og
hugsaði um að koma mér á framfæri
og létta mér lífið á alla lund. Þetta er
geymt og gleymist ekki.
Þá höfðu ungu hjónin stofnað
heimili sitt fyrir nokkrum árum og
bjuggu í lítilli tveggja herbergja íbúð
í Garðastræti og eignast tvo eldri
drengina, Börk og Ragnar. Gísli
fæddist síðar. Hrefna var þá nýlega
komin heim frá Danmörku þar sem
hún hafði verið á hússtjórnarskóla
og Birgir búinn að ljúka sínu skip-
stjóra- og stýrimannaprófi. íbúðinni
fylgdi pínulítið þakherbergi undir
lágu risi. Þar bjó ég og um tíma
Didda systir Hrefnu en við höfðum
aðgang að íbúðinni með allt sem við
þurftum með og borðuðum þar. Áður
en ég bættist við í tölu fjölskyldunn-
ar höfðu fjögur systkini mín, sem þá
gengu í skóla í Reykjavík, verið
heimagangar í Garðastrætinu og
sum þeirra stundum í fæði, auk
systkina og kunningja Hrefnu. Tveir
bræður mínir höfðu haft þarna fæði
og húsnæði í heilan vetur. Alltaf var
nóg pláss í Garðastrætinu og að
skjóta skjólshúsi yfir ferðalanga eina
og eina nótt var ekkert mál þótt
húsrými væri ekki mikið. Birgir var
öll þessi ár í siglingum á farskipum
Eimskipafélagsins og þess vegna
sjaldan heima. En að sjálfsögðu var
mikil hátíð í bæ þegar hann var í
landi. Birgir var mikill stemmnings-
og gleðimaður og áttu þau hjónin vel
saman. Þarna hittist mikið af ungu
börnin eru tvö. 2)
Ragnar Stefán Thor-
oddsen trésmiður,
starfsmaður Skáta-
sambands Islands. 3)
Gísli Thoroddsen
matreiðslumaður,
kvæntur Bryndísi Þ.
Hannah. Þau eiga
þrjú börn. Arnar
Eggert, Birgi Örn
og Evu Engilráð.
Hrefna var liðtæk-
ur íþróttamaður á
unglingsárum sínum
á Seyðisfirði. Hún
setti Austfjarðainet, í
hástökki kvenna og íslandsmet í
langstökki. Þessi met stóðu í
mörg ár. Hrefna sigldi til Dan-
merkur þegar hún var innan við
tvítugt og lauk námi frá hús-
stjórnarskóla í Soro. Eftir gift-
ingfu var Hrefna húsmóðir á gest-
kvæmu heimili, fyrst í Garða-
stræti 4 og síðan á Ásvallagötu 29
í Reykjavík. Eftir lát Birgis vann
hún við verslunarstörf í Háskóla-
bíói, á Hótel Sögu og í Islenskum
heimilisiðnaði. Síðustu árin, sem
Hrefna starfaði, vann hún við
leikskólana á Seltjarnarnesi og
bjó þá í eigin íbúð í húsi sonar
síns, tengdadóttur og barnabarna
á Seltjarnarnesi.
Hrefna tók mikinn þátt í félags-
störfum. Hún var einn af stofn-
endum Kvenfélagsins Hrannar,
félags stýrimanna- og skipstjóra-
kvenna. Hrefna sat þar í stjórn
frá upphafí og var síðan formaður
Hrannar í nærri áratug. Hrefna
tók einnig þátt í starfi Félags
austfirskra kvenna og var þar i
stjórn. Fyrir áratug fór heilsu
Hrefnu að hraka og fluttist hún
þá á Hrafnistu DAS í Hafnarfirði.
títför Hrefnu fer fram frá Frí-
kirkjunni í Reykjavík í dag og
hefst athöfnin klukkan 13.30.
fólki og oft var glatt á hjalla og stofn-
að til veislu. Eins og sjómannskonur
hafa alltaf þurft að gera gegndi
Hrefna því hlutverki að sjá um dag-
legan rekstur heimilisins. Hún hafði
þá dásamlegu eiginleika að vera af-
skaplega létt í lund og jákvæð í líf-
inu. Ég minnist þess hve oft var
gaman í Garðastrætinu og maður
gat komist í gott skap bara af því að
heyra Hrefnu hlæja sínum dillandi
hlátri. Greiðviknari manneskju hefi
éjg ekki kynnst. Hún vildi öllum vel.
Eg lærði á því heimili að maður á að
gera fólki greiða svo framarlega sem
maður getur það.
Eitt er það sem ég minnist að hafa
tekið þátt í með þeim hjónum á þess-
um árum, en það var þegar þau
komu sér upp sumarbústað við Þing-
vallavatn. Þá var keyptur „Opel stat-
ion“-bíll svo hægt væri að koma öll-
um efnivið austur og byggja
bústaðinn. Það voru margir kunn-
ingjar og vinir sem lögðu hönd á
plóginn því bæði hjónin voru vinsæl
og vinmörg og upp kpmst bústaður-
inn sem nefndur var Álfalundur. Þar
áttu þau eftir að eiga margar unaðs-
stundir.
Svo kom að því að húsnæðið væri
stækkað og ílutt var á Ásvallagötuna
í rámgóða íbúð og auðvitað fylgdi ég
með í pakkanum. Þar bjuggu þau
meðan Birgir lifði. Birgir lést því
miður langt um aldur fram af illvíg-
um sjúkdómi. Þar stóð Hrefna eins
og klettur við hlið hans og annaðist
hann af mikilli umhyggju og lengst
af dvaldi hann heima með aðstoð
hjúkrunarkonu þótt hann væri fár-
veikur. Þótt svona væri komið áttu
þau góðar samverustundir, og eins
og Hrefna sagði, við kynntumst svo
vel.
Hrefna var afskaplega félagslynd
og starfaði mikið fyrir kvenfélagið
Hrönn, félag kvenna í Skipstjóra- og
stýrimannafélagi íslands, meðan
hún hafði heilsu til. Þá sögu kunna
aðrir betur en ég.
HREFNA
GÍSLADÓTTIR
THORODDSEN