Morgunblaðið - 30.05.2000, Blaðsíða 30

30 ÞRIÐJUDAGUR 30. MAÍ 2000
MORGUNBLAÐIÐ
ERLENT
Reuters
Starfsfólk við sjönvarpstöðina Fiji TVkannar skenundir eftir að hópur fólks réðist inn á fréttastofu stöðvarinn-
ar. Herlögum hefur nú verið lýst yfir í landinu en ríkisstjórn Fiji hefur verið haldið í gíslingu sl. tíu daga.
Herinn tekur völd-
in á Fiji-eyjum
Suva á Fyi-eyjum. AP. ^
YFIRMAÐUR hersins á Fiji-eyjum,
skammt austur af Ástralíu, kvaðst í
gærkvöldi hafa sett herlög í landinu
til þess að koma á stöðugleika, en
neyðarástand hefur ríkt á eyjunum
síðan uppreisnarmenn tóku ríkis-
stjórnina í gíslingu 19. maí.
Sagði herforinginn ennfremur að
forseti landsins, Ratu Sir Kamisese
Mara, hefði sagt af sér. Þessi fullyrð-
ing hafði ekki fengist staðfest í
gærkvöldi, og tókst fréttamönnum
ekki að ná sambandi við forsetann.
Útvarp Fiji hafði eftir herforingj-
anum, Frank Bainimarama, að her-
menn myndu takmarka aðgang að
þinghúsunum, þar sem uppreisnar-
liðar halda forsætisráðherranum,
Mahendra Chaudry, og rúmlega 30
öðrum ráðherrum í stjóm hans.
Myndu þessar aðgerðir hersins ein-
angra uppreisnarmennina frá félög-
um þeirra, er hafa farið óhindrað
ferða sinna inn og út úr þinghúsun-
um.
Þótt herinn hefði lýst yfir stuðn-
Ostaðfestar
fregnir um af-
sögn forsetans
ingi við Mara forseta, er hafði farið
með völd síðan uppreisn hófst fyrir
um tíu dögum, höfðu hermenn ekki
látið til sín taka að neinu ráði. A
þessu varð svo breyting í gær, en á
sunnudag beið lögreglumaður bana
er hópur fólks, er fylgir uppreisnar-
leiðtoganum George Speight að mál-
um, réðst á hann, og stöðvaði einnig
útsendingu Fiji-sjónvarpsins.
Herinn lýsti síðdegis í gær yfir
tveggja sólarhringa útgöngubanni
og lögregla og hermenn voru á ferð-
inni á götum höfuðborgarinnar,
Suva. Bainimarama kvaðst síðan
vera sestur við stjómvölinn og hefði
tekið við af forsetanum, Mara, sem
undir venjulegum kringumstæðum
hefur lítil völd í krafti embættis síns.
Engar fregnir hafa borizt af við-
brögðum uppreisnarmanna við yfir-
lýsingu Bainimaramas.
Ennfremur greindi utanríkisráð-
herra Ástralíu, Alexander Downer,
frá því, að uppreisnarliðar Speights
hefðu hótað að myrða dóttur Maras
forseta, Adi Koila Mara, en hún er
ráðherra í stjórninni og á meðal gísl-
anna í þinghúsunum. „Þetta sýnir
hvem mann [Speight] hefur að
geyma,“ sagði Downer. „Þetta er
hneykslanlegt.“
Speight og skósveinar hans
reyndu að bera af sér ábyrgð á morð-
inu á lögreglumanninum á sunnu-
dag, og sagði talsmaður þeirra, Joe
Nata, það hafa verið framið af öflum
sem þeir réðu ekki við.
Speight kemur úr röðum frum-
byggja eyjanna, sem eru þar í meiri-
hluta. Fólk af indverskum uppruna
er í minnihluta, en Indverjar settust
að á Fiji er eyjamar vom bresk ný-
lenda. Chaudry er fyrsti forsætis-
ráðherrann úr röðum minnihlutans.
Speight vill að Chaudry verði sviptur
embætti og að fólki er tilheyrir
minnihlutanum verði algerlega
bannað að gegna leiðtogahlutverki á
eyjunum.
Sameinuðu þjóðimar og ríki á
borð við Ástrah'u, Nýja-Sjáland og
Bandaríkin hafa harðlega gagnrýnt
herinn á Fiji fyrir að ráðast ekki til
atlögu við uppreisnarliða Speights.
„Við fordæmum fyrirlitlegar og
glæpsamlegar aðgerðir Georges
Speights og byssumanna hans sem
enn halda gíslum í þinghúsum Fiji,“
sagði í yfirlýsingu frá bandaríska
sendiráðinu í Suva í gær.
Frelsisflokkur Haider
Sakaður um
tengsl við Mu-
ammar Gaddafí
London. Daily Tclegraph.
TENGSL Jörgs Haider, leiðtoga
hins austurríska Frelsisflokks,
og Muammars Gaddafi, leiðtoga
Lýbíumanna, em nú grandskoð-
uð eftir að upplýst var í gær að
sendinefndir á vegum Frelsis-
flokksins hefðu heimsótt Lýbíu
sl. ár.
Haider viðurkenndi í síðustu
viku að hann hefði farið í „einka-
heimsókn" til Lýbíu 9. maí sl. þar
sem hann hefði hitt Gaddafi.
Ráðamenn Frelsisflokksins hafa
neitað að gefa upp hvað þeim
Gaddafi og Haider fór á milli og
greindi tímaritið ProSI frá því í
gær að Haider væri ekki einn um
að hafa sótt Lýbíu heim. I kjölfar
þessa hafa þingmenn austurrísku
stjórnarandstöðunnar krafist
þess að upplýst verði hverjir
greiddu ferðina og hvort Frelsis-
flokkurinn njóti fjárstuðnings
lýbískra ráðamanna.
Að sögn ProSI hafa sendi-
nefndir Frelsisflokksins farið
a.m.k. þrjár ferðir til Lýbíu og
vom heimsóknimar allar skipu-
lagðar af Harald Göschl, fyrrver-
andi framkvæmdastjóra flokks-
ins og framvæmdastjóra olíu-
fyrirtækis, sem hefur góð tengsl
við Lýbíu.
„Efnahagslegar áherslur hafa,
þá sem nú, alltaf verið helsta
ástæða þessara ferða og hefur
flokkurinn svo sannarlega ekki
fengið neinar fjárveitingar vegna
þessa,“ sagði Göschl, sem neitaði
í viðtalinu við ProSI að hafa átt
þátt í að aðstoða Gaddafi við að
koma upp eldflaugavamarkerfi
fjórum ámm eftir loftárásir
Bandaríkjamanna á Lýbíu 1985.
Göschl viðurkenndi hinsvegar að
hann væri reiðubúinn að veita
Lýbíumönnum alla þá aðstoð sem
þörf væri á til að styrkja varnar-
kerfi þeirra.
Pólitískri
einangrun viðhaldið?
Að sögn breska dagblaðsins
Daily Telegraph er talið að
tengsl Frelsisflokksins við Lýbíu
minnki líkur á því að ríki Evrópu-
bandalagsins (ESB) dragi úr
pólitískri einangmn Austurríkis.
Áfangasigur kven-
réttinda í Kúveit
Kúycil.AP.AFP.
DÓMSTÓLL í Kúveit vísaði í gær til
æðsta dómstigs landsins spuming-
unni um það, hvort konur skuli hafa
atkvæðisrétt og megi bjóða sig fram
til opinberra embætta. Segja kven-
réttindaforkólfar þetta stórt fram-
faraskref. Úrskurður þessi var kveð-
inn upp skömmu eftir að annar
dómstóll hafði vísað frá máli, þar
sem þess var krafizt að konur fái
kosningarétt. Kvenréttindaforkólfar
höfðuðu fjölda mála og náði herferð-
in árangri er eitt þessara mála var
sent til æðsta dómstigs landsins,
stjómarskrárdómstólsins.
„Loksins komumst við þangað!"
sagði Rola Dashti, kvenréttindabar-
áttusinni og hagfræðingur, er henni
barst til eyma niðurstaðan. Hún
hoppaði af kæti á göngum dómshúss-
ins. „Nú mun stjómarskrárdómstóll-
inn skera úr um hvort kosningalögin
eru í samræmi við stjómarskrána,“
sagði hún.
Samkvæmt stjómarskrá Kúveit
frá 1962 hafa konur og karlar jafnan
rétt, en kosningalög, sem sett vom
sama ár, meina konum að greiða at-
kvæði eða fara í framboð. Dashti,
sem stundaði háskólanám í Banda-
ríkjunum, segir úrskurðinn sigur
fyrir konur bæði í Kúveit og í öðmm
arabaríkjum við Persaflóa. „Ég hef
alltaf látið mig kvenréttindamál
miklu varða,“ sagði hún. „Hér getur
aldrei orðið þróun og framfarir ef
einungis helmingur samfélagsins
tekur ákvarðanir og hinum helm-
ingnum er útskúfað.“
Þing Kúveits felldi í nóvember sl.
lagafmmvarp, sem veitt hefði konum
full, pólitísk réttindi. Bandalag
bókstafstrúaðra Súnní-múslíma og
ættbálkaþingmanna náði með naum-
indum að fella frumvarpið.
Dashti, sem er 35 ára, kvaðst sjálf
hlakka til að hefja stjórnmálaferil.
„Gangi allt að óskum mun ég bjóða
mig fram í kosningunum 2003.“ Nú
eru tveir aðstoðarráðherrar í ríkis-
stjóm Kúveit konur, og margir að-
stoðar-aðstoðarráðherrar em konur.
Um 40 af hundraði vinnandi fólks í
landinu em konur og tveir þriðju
nemenda við Kúveitháskóla em kon-
ur.
SUN MOUNTAIN

'rtr * .