Morgunblaðið - 19.10.2000, Qupperneq 6

6 FIMMTUDAGUR 19. OKTÓBER 2000
MORGUNBLAÐIÐ
FRÉTTIR
Kristján Guðmundsson og fjölskylda starfræktu lengi tvær Krónu-búðir í Reykjavík
Kristján Guðmundsson, kallaður Stjáni blái, ásamt eiginkonu sinni, Sigrúnu Sveinsdóttur.
Fjölskyldan rak um árabil verslanir í Reykjavík undir nafninu Krónan.
Synir Kristjáns og Sigrúnar á yngri árum. Þeir voru jafnan kallaðir „tuttuguogfimmeyring-
arnir“. Talið frá vinstri eru það Björn, Ríkharður, Sigurður og Guðmundur Kristjánssynir.
Keppt við
KRON í
V esturgötu
MATVÖRUVERSLANIR undir
nafninu Krónan hafa áður verið
starfræktar á höfuðborgarsvæðinu,
en eins og kom fram í Morgunblað-
inu um síðustu helgi hyggst Kaupás
hf. opna lágvöruverðsverslanir und-
ir því heiti á næstunni.
Til fjölda ára voru reknar verslan-
ir undir nafninu Krónan, sem voru í
eigu Kristjáns Guðmundssonar og
fjölskyldu hans. Kristján, sem ekki
var kallaður annað af samferðar-
mönnum sínum en Stjáni blái,
breytti verslun sinni við Vesturgötu
35, sem hann hafði rekið undir eigin
nafni í nokkur ár, í Krónuna árið
1939 og tíu árum síðar var önnur
Krónu-verslun opnuð á horni Máva-
hlíðar og Lönguhlíðar, af Kristjáni
og syni hans, Guðmundi, sem tók
þar við sem verslunarstjóri og rak
Krónuna til dauðadags árið 1974.
Ári áður hafði hann reyndar hætt
rekstri matvöruverslunar í Máva-
hlíð, með tilkomu stórverslana sem
risu í hverfinu, og var húsnæðinu
breytt í söluturn, eða sjoppu, sem
rekinn var undir Krónu-nafninu til
ársins 1978, þegar fjölskylda Guð-
mundar heitins seldi húsnæðið og
reksturinn. Kaupendur voru þeir
sömu og reka þar Bónus-Vídeó í
dag, þ.e. á horni Mávahlíðar og
Lönguhlíðar.
Að sögn Kolfinnu Guðmundsdótt-
ur Kristjánssonar var faðir hennar
einn frumkvöðla í rekstri matvöru-
verslana á þessum tíma, þótti nýj-
ungagjarn og barðist t.d. fyrir því að
fá að selja mjólk og hafði opið fram á
kvöld, alla daga vikunnar.
Kolfinna sagði að þegar faðir sinn
hefði fengið að selja mjólkina hefði
hann verið spurður hvað kæmi næst
í verslunina. „Ja, það er bara
brennivínið," á Guðmundur að hafa
svarað!
Gengisfellingu eða
KRON að þakka?
Þegar Kristján hætti afskiptum
af rekstri Krónunnar við Vestur-
götu, og sneri sér að Mávahlíðinni
með Guðmundi, syni sínum, tók Rík-
harður, annar sonur hans, við versl-
uninni og rak hana til ársins 1983, að
Laugavegi 18 • Sími 515 2500 • Síðumúla 7 • Sími 510 2500
eyra
á Súfistanum
fimmtudagskvöld
19. október kl. 20
* fslenskunnar
Upplýsingaröldin - úrval
úr bókmenntum 18. aldar
Þorfinnur Skúlason, annar
ritstjóri bókarinnar, kynnir hana
og lesnir verða valdir kaflar.
úM
Mál og menningltfl
malogmenning.is I IfJ I
Ljósrayndir úr einkasafni
Verslunin Krónan við Vesturgötu 35 í Reykjavík, þar sem Bronco-jeppinn stendur fyrir framan, var starfrækt
frá fjórða áratugnum og til ársins 1983. í næsta húsi til vinstri var KRON með verslun um skeið og í bárujárns-
húsinu til hægri bjó fjölskylda Kristjáns lengstum. Myndin er tekin í kringum 1960.
hann hætti og lokaði Krónunni.
Um ástæðu þess að Kristján
nefndi verslunina upphaflega Krón-
una fer tvennum sögum hjá afkom-
endunum. Önnur er sú að vegna
gengisfellingarinnar 1939 hafi
Krónu-nafnið komið til en hin er öllu
skemmtilegri. Hún er þannig að
þegar Kristján hafði rekið verslun-
ina við Vesturgötu um skeið undir
eigin nafni opnaði KRON, Kaupfé-
lag Reykjavíkur og nágrennis,
verslun í næsta húsi. Þegar Kristján
uppgötvaði að börn fóru húsavillt
með innkaupamiða frá foreldrum
sínum, og komu til hans í stað
KRON, á hann að hafa séð sér leik á
borði og ákveðið að nefna sína versl-
un eins líku heiti og hægt var. Þann-
ig hafi Krónu-nafnið komið til sög-
unnar. Fáum mánuðum síðar hætti
KRON reyndar verslunarrekstrin-
um þarna og skal ósagt látið hvort
Krónan hafi átt þar einhverja sök.
Hins vegar fékkst það staðfest hjá
einum sona Kristjáns að lengi stóðu
eftirfarandi skilaboð úti í glugga,
eftir að KRON kom við hliðina:
„Maturinn er mannsins megin,
munið aðkaup’ann hérna megin.“
Ekki er hægt að fá einkaleyfi á
nafninu Krónan vegna gjaldmiðils-
ins, en notkunarréttur er fyrir hendi
í fyrirtækjaskrá. Kaupás hf. hefur
skráð ■ félögin Krónu-búðin ehf. og
Spar-Krónan, vegna fyrirhugaðra
lágvöruverðsverslana, og í fyrir-
tækjaskrá er einnig skráð verslun-
armiðstöðin Krónan á Akureyri. Að
sögn eins eigenda hennar stendur
ekki til að gera athugasemd við
Krónu-nafnið hjá Kaupásmönnum.
Þá var fyrir fáum árum rekinn
bílamarkaður við Mýrargötu undir
nafninu Krónan en hann er ekki
lengur starfandi.
Andlát
HELGI
ÞORLÁKSSON
HELGI Þorláksson,
fyrrverandi skólastjóri
Vogaskóla, lést á Drop-
laugarstöðum í Reykja-
vík í gær. Hann var á
85. aldursári.
Helgi var fæddur 31.
október 1915 og lauk
kennara- og söngkenn-
araprófi frá Kennara-
skóla íslands árið 1938.
Hann sótti síðan ýmis
námskeið í tungumál-
um, tónlist og kennslu-
málum heima og er-
lendis og fór margar
kynnisferðir til Norð-
urlanda, Þýskalands og
Bandaríkjanna til að kynnast skóla-
starfi þar. Þá sótti hann norræn þing
og ráðstefnur skólamanna og organ-
ista sem fulltrúi Islands.
Helgi hóf kennsluferil sinn í Vest-
mannaeyjum og á Akranesi. Eftir að
hann fluttist til Reykjavíkur rak
hann smábarnaskóla á heimili sínu
Helgi Þorláksson
árin 1948 til 1952 og
kenndi við Gagnfræða-
skóla Austurbæjar ár-
in 1946 til 1959. Hann
var skólastjóri Voga-
skóla frá stofnun 1959
til ársins 1981. Þá var
hann organisti Lang-
holtssóknar árin 1953
til 1963.
Helgi tók þátt í
margs konar félags-
störfum, sat meðal
annars í stjórn Hjarta-
verndar, Ríkisútgáfu
námsbóka, var formað-
ur safnaðamefndar
Langholtssóknar og
átti sæti í menntamálanefnd
þjóðkirkjunnar. Þá ritaði hann fjölda
blaðagreina og flutti erindi í útvarp
um skólamál.
Eftirlifandi eiginkona Helga er
Gunnþóra Sigurbjörg Kristmunds-
dóttir. Þau eignuðust fimm syni og
eina dóttur.